Οι Καλαματιανοί Ξέρουν από Σκουπίδια

-Γεια.
-Γεια σου. Πώς σε λένε;
-Γιάννη. Εσένα;
-Εγώ είμαι ο Παύλος. Χάρηκα.
-Κι εγώ. Από πού είσαι Παύλο;
-Από τον Πύργο.

Κάθε φορά που γνωρίζω έναν καινούριο άνθρωπο, η κλισέ ατάκα που ακολουθεί, αυτής της τελευταίας απάντησής μου –«Από τον Πύργο»- περιλαμβάνει τα γνωστά πειράγματα για την κάνναβη, τις περίεργες φυτείες, τις εξαγωγές προς την Ολλανδία και πάει λέγοντας.

Όλα αυτά όμως, μέχρι πρότινος.

Πλέον, η νέα χαρακτηριστική ατάκα κάποιου, που θα ακούσει ο,τιδήποτε για τον Πύργο, έχει να κάνει με τα σκουπίδια και την νοσηρή κατάσταση που επικρατεί στην πόλη εδώ και μήνες.

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι (μόνο) πυργιώτικο. Ολόκληρη η Πελοπόννησος είναι μία μεγάλη χωματερή. Για την ακρίβεια, ολόκληρη η Ελλάδα. Μην ξεχνάμε ότι στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου η Ελλάδα κατέβαλε 10.000.000 ευρώ, λόγω καταδίκης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για τη μη συμμόρφωσή της στην αποκατάσταση των Χ.Α.Δ.Α. (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων) στο διάστημα 2005-2008. Η χώρα μας, μάλιστα, καλείται να καταβάλει τον ερχόμενο Ιούνιο, επιπλέον εξαμηνιαία χρηματική ποινή ύψους 14.520.000 ευρώ - απομειούμενη κατά 80.000 και 40.000 ευρώ αντιστοίχως, για κάθε παύση λειτουργίας και αποκατάσταση παράνομης χωματερής.

Μέσα σε αυτήν τη ζοφερή κατάσταση, μία αχτίδα φωτός ανατέλλει από το νοτιοδυτικότερη μεγαλούπολη της ηπειρωτικής Ελλάδας, την Καλαμάτα. Η πρωτεύουσα της Μεσσηνίας έχει καταφέρει το ακατόρθωτο: να μην έχει χωματερή.

Ο Δήμαρχος Καλαμάτας, κ.Παναγιώτης Νίκας, είναι ο τοπικός ήρωας, καθώς από το 2007, όταν εξελέγη για πρώτη φορά, έθεσε ως στόχο την επίλυση του προβλήματος που μάστιζε την πόλη για περίπου 30 χρόνια. «Γίνεται μία υπερπροσπάθεια, εδώ και μια δεκαετία, στο θέμα των σκουπιδιών και μολονότι περάσαμε από 40 κύματα -το 2011 κάποιοι μαφιόζοι μάς έκαψαν τον εξοπλισμό που είχαμε αγοράσει, ενώ είχαμε και πολλές εκκρεμείς καταδικαστικές αποφάσεις για τις χωματερές- τελικά τα καταφέραμε και είμαι περήφανος για αυτό. Το βασικό είναι ότι υπάρχει πολιτική βούληση. Το Δημοτικό Συμβούλιο -αριστεροί, δεξιοί, κεντρώοι- είμαστε όλοι ενωμένοι και δεν παρατηρείται η ένταση που βλέπουμε σε άλλα δημοτικά συμβούλια», είπε ο κ.Νίκας όταν τον ρώτησα πώς τα έχει καταφέρει η Καλαμάτα, ενώ συνέχισε λέγοντας: «Το μυστικό κρύβεται στα παιδιά των νηπιαγωγείων και των δημοτικών σχολείων. Προσπαθούμε με συγκεκριμένες ενέργειες να περάσουμε την περιβαλλοντική συνείδηση στη νοοτροπία τους. Για παράδειγμα, τους δίνουμε χρηματικά βραβεία ή τους κάνουμε δωρεάν εκδρομές για μια κατασκευή που θα φτιάξουν από ανακυκλώσιμα υλικά. Δεν "λέει" τίποτα να δώσει ο Δήμος 10.000-15.000 ευρώ για να κατορθώσει να "χτίσει" περιβαλλοντική συνείδηση στους νέους, οι οποίοι είναι το μέλλον. Οι ενήλικες είναι χαμένη υπόθεση, κατά κάποιον τρόπο. Δεν γίνεται και δεν θέλουν να αλλάξουν μυαλά. Όμως, όταν το παιδί θα πάει στο σπίτι και θα πει στη μαμά ή στη γιαγιά να του ξεχωρίσει τα σκουπίδια σε γυάλινα, πλαστικά ή αλουμινένια, είναι κάτι αποτελεσματικό ακόμα και σε επίπεδο ενηλίκων. Για αυτό τον λόγο έχουν προσληφθεί ένας χημικός και ένας περιβαλοντολόγος που επισκέπτονται τα σχολεία του Δήμου και επιμορφώνουν τα παιδιά μας σε ό,τι αφορά το μείζον πρόβλημα των σκουπιδιών».

Τί γίνεται στην ουσία όμως; Τα σκουπίδια που πετάγονται στους μπλε, πορτοκαλί και ξύλινους κάδους, πού πηγαίνουν αφού δεν καταλήγουν σε κάποια χωματερή; «Το περιεχόμενο των πιο γνωστών -μπλε- κάδων (γυαλιά, πλαστικά, μεταλλικά) συλλέγεται από εταιρία ανακύκλωσης. Τα οργανικά απορρίμματα, για παράδειγμα τα βρώσιμα προϊόντα, τα οποία εμπεριέχονται στους ξύλινους κάδους, μεταφέρονται σε ειδικούς σάκους και από εκεί κομποστοποιούνται, για να καταλήξουν είτε ως εδαφοελαφρυντικά προς αποκατάσταση παλιών χωματερών και λατομείων, είτε στο κηπάριο του Δήμου, όπου χρησιμοποιούνται ως λίπασμα. Σε ό,τι αφορά άλλα σκουπίδια, όπως τα ενδύματα που "ανήκουν" στους πορτοκαλί κάδους, αυτά γίνονται στουπιά και χρησιμεύουν ως πρώτη ύλη για καινούρια ρούχα, που διατίθενται μέσα από το δημοτικό παντοπωλείο». Όπως τόνισε ο κ.Νίκας, η διαδικασία δεν είναι τέλεια και υπάρχουν ελλείψεις, όπως η ύπαρξη εξοπλισμού που να ανήκει στον Δήμο. Τουλάχιστον, όπως είπε, παρά τις ελλείψεις, η πόλη έχει γλιτώσει τις «καμπάνες» από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κι ενώ η Καλαμάτα, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη , έχει συμμορφωθεί και έχει καθιερώσει φιλικά προς το περιβάλλον συστήματα διαχείρισης απορριμάτων, με ανακύκλωση ως επί το πλείστον, οι περισσότερες περιοχές στη χώρα μας εμμένουν στο «παλαιολιθικό» σύστημα των χωματερών. Ο «εξευρωπαϊστής» δήμαρχος της Καλαμάτας, κ.Νίκας, θεωρεί ότι οι λόγοι για την ανυποταγή της Ελλάδας είναι δύο: ασυνεννοησία και συμφέροντα. «Τα σκουπίδια είναι βέβαιο κέρδος που προκύπτει από τα ανταποδοτικά τέλη. Με λίγα λόγια υπάρχει ξεκάθαρο οικονομικό συμφέρον για κάποιους, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει ελλειμματική πολιτική βούληση στο να υπάρξει μια κοινή γραμμή. Για παράδειγμα, αυτήν τη στιγμή, στην κυβέρνηση ασχολούνται τρία άτομα με αυτό το θέμα –Βούτσης, Καπετάνος, Τσιρώνης- ενώ θα έπρεπε να είναι μόνο ένα, για να έχουμε αποτέλεσμα», λέει ο δήμαρχος.

«Χρειάζονται καμιά 15αριά χρόνια ακόμα για να λυθεί το πρόβλημα πανελλαδικά», είναι η ορθή-κοφτή ατάκα του κ.Νίκα όταν τον ρώτησα τι γίνεται με τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις. Αν και έχει περάσει κόσμος και κοσμάκης- δήμαρχοι και λοιποί πολιτικοί- από το γραφείο του κ.Νίκα για συμβουλές και καθοδήγηση, λίγα πράγματα έχουν γίνει. Όπως εκτιμά ο ίδιος, η Πελοπόννησος, που τόσο συζητείται για το θέμα των σκουπιδιών, θα προβεί σε κομποστοποίηση με έμφαση στην ανακύκλωση έως τα τέλη του έτους. Ωστόσο, ο δήμαρχος της Καλαμάτας θεωρεί ότι κακώς, Πελοπόννησος και Δυτική Ελλάδα, θεωρούνται τα μαύρα πρόβατα των σκουπιδιών. «Το μείζον πρόβλημα βρίσκεται στην Αττική. Φυλή και Λιόσια είναι η μεγάλη χωματερή της Ελλάδας και εκεί πρέπει να γίνει κάτι άμεσα», ανεφερε χαρακτηριστικά.

Μέσα σε όλα τα άλλα, η «ευρωπαϊκή» Καλαμάτα και συγκεκριμένα η δημοτική αρχή της πόλης, έχει καταφέρει να δώσει ανάσα και σε ένα ακόμη εθνικό ζήτημα, την ανεργία. Μέσω του προγράμματος διαχείρισης των απορριμμάτων, 23 νέες θέσεις εργασίας έχουν δημιουργηθεί. «Νέες θέσεις εργασίας, όχι υπάρχοντες εργάτες του Δήμου», τόνισε ο δήμαρχος της Καλαμάτας, ο οποίος με καληνύχτησε λέγοντάς μου για ακόμη μια φορά ότι όλο το «ζουμί» είναι στα παιδιά.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.