Πήγα σε Έναν Μαραθώνιο Ποίησης στην Αθήνα

Το όνειρο δεν κάνει πλέον ούτε για προσάναμμα, γράφει ο Γιάννης Στίγγας σε ένα από τα ποιήματα της συλλογής του «Ισόπαλο Τραύμα» (εκδόσεις Κέδρος), είκοσι ποιητές όμως στο θέατρο Άττις κατάφεραν κι άναψαν «φωτιά» με τις λέξεις τους.

Πριν λίγες μέρες στο θέατρο του Θόδωρου Τερζόπουλου πραγματοποιήθηκε ένας διαφορετικός μαραθώνιος από αυτούς που έχουμε στο μυαλό μας. Από τις επτά το απόγευμα μέχρι τις δώδεκα το βράδυ είκοσι ποιητές -ο ένας μετά τον άλλον- ανέβηκαν στη σκηνή και διάβασαν ποιήματά τους. Το θέατρο γεμάτο, δελτία προτεραιότητας κι όρθιοι στη σκάλα ο απολογισμός της βραδιάς. Κανείς δεν έδειξε να μην αντέχει.

«Ο μαραθώνιος ποίησης, είναι η εναρκτήρια εκδήλωση του νέου project του Θεόδωρου Τερζόπουλου και του Θεάτρου Άττις, με τίτλο "Άταφοι νεκροί", που θα αναπτυχθεί τους επόμενους μήνες στη Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια, με τη συμμετοχή πολύ σημαντικών δημιουργών απ' όλες τις τέχνες. Στο project συμμετέχουν το Θέατρο Άττις, το Wilma Theatre της Φιλαδέλφεια, το Columbia University της Νέας Υόρκης και άλλοι φορείς της Νέας Υόρκης» διαβάζουμε στο δελτίο τύπου.

«Τα τελευταία έξι χρόνια τουλάχιστον όλοι μιλάνε για τους νέους και την κρίση. Κρίμα τα παιδιά και πόσο στενοχωριόμαστε κι άλλα τέτοια. Στην πράξη όμως δεν κάνουν τίποτα, ούτε δουλειά σου δίνουν, ούτε σε υποστηρίζουν. Ε, ο Τερζόπουλος δεν είναι έτσι. Μας υποστηρίζει για τρίτη χρονιά έμπρακτα. Μας δίνει στέγη και μας βάζει στον χάρτη με κάποιο τρόπο» μου λέει ο Θωμάς Τσαλαπάτης που είχε την επιμέλεια της ποιητικής συνάντησης.

Ζήσης Αϊναλής, Αντιγόνη Βουτσινά, Χρήστος Αρμάνδος Γκέζος, Άννα Γρίβα, Νίκος Ερηνάκης, Νικόλας Ευαντινός, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Θωμάς Ιωάννου, Λένα Καλλέργη, Αλέξιος Μάινας, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Δημήτρης Πέτρου, Σταμάτης Πολενάκης, Θοδωρής Ρακόπουλος, Γιάννης Σιδέρης, Γιάννης Στίγκας, Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Θωμάς Τσαλαπάτης, Νίκη Χαλκιαδάκη, Δημήτρης Χιλλ, Θοδωρής Χιώτης. Οι ποιητές που συμμετείχαν. Νέα «παιδιά» όλοι, κανονικά παιδιά βασικά. Ούτε πόζες ούτε τίποτα. Με ουσιαστική ανάγκη επικοινωνίας, υγιή εξωστρέφεια κι ο καθένας με τον δικό του μοναδικό τρόπο ανάγνωσης, μας άνοιξαν μια μικρή πόρτα στη ψυχή τους. Κάποιοι ήρθαν από τη Δράμα, ένας άλλος από την Ιεράπετρα, από την Πάτρα, τη Χίο, τη Νορβηγία, τη Γερμανία, καταλαβαίνεις, οι ποιητές μας ζουν παντού.

Άταφοι νεκροί, η θεματική. «Οι έκθετοι στη μνήμη και διαμπερείς στον χρόνο, αυτοί που η γλώσσα δεν τους επιτρέπει να ησυχάσουν, αυτοί που οι γύρω συνθήκες αναπαράγουν το γεγονός του θανάτου τους ως γένεση της μνήμης, του παρελθόντος, του παρόντος» γράφει στο blog του ο Θωμάς.

«Οι "καιροί" που ζούμε ευνοούν την ποίηση;», τον ρωτάω.

«Ζούμε έντονες εποχές. Φόβος, μελαγχολία, άγχος πολύ. Είναι λογικό να υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη να ειπωθούν πράγματα. Και δεν είναι ρομαντικό, αναγκαίο είναι κι όμορφο. Το ότι επιβιώνει η ποίηση σε δύσκολους καιρούς, είναι αισιόδοξο αν μη τι άλλο. Το ότι σε κάθε συνθήκη μπορεί και υπάρχει. Το πιο συγκινητικό όμως είναι ότι τη συναντάμε δυναμικά σε όλη την Ελλάδα. Υπάρχουν καλοί ποιητές παντού και γίνονται απίστευτα πράγματα. Εκδηλώσεις και ποιητικές βραδιές που οργανώνονται στη Δράμα ή στην Πάτρα, καταπληκτικές. Ίσως και καλύτερες από της Αθήνας».

Ποιήματα γραμμένα στη γλώσσα μας, τη γλώσσα που μιλάμε, χωρίς ομοιοκαταληξίες και δύσκολες λέξεις. «Αν θες να φέρεις κόσμο στην ποίηση πρέπει να του απευθυνθείς. Έτσι δεν είναι; Να μιλήσεις στην γλώσσα του. Να του δείξεις ότι τον αφορά. Καλό είναι να σπάνε τα στερεότυπα για την ποίηση. Δεν είναι ότι η ποίηση δεν έχει τις απαιτήσεις της, έχει όμως τις ουσιαστικές, όχι τις πόζες και τα στερεότυπα» μου εξηγεί ο Θωμάς.

Οι θεατές δείχνουν να συμφωνούν και παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή τον έναν ποιητή μετά τον άλλον να παίρνουν τη θέση τους στη σχεδόν άδεια σκηνή του θεάτρου Άττις, όπου έχει στηθεί ένα αναλόγιο κι ένα μικρόφωνο. Πρώτος και καλύτερος ο ίδιος ο Θόδωρος Τερζόπουλος. Καθισμένος στην άκρη της σκηνής συμμετέχει με τον τρόπο του σε ό,τι ακούγεται. Τον κοιτάζω καλύτερα. Μοιάζει περήφανος γι' αυτά τα παιδιά.

«Άλλος του άρεσε περισσότερο κι άλλος λιγότερο. Έκανε τα σχόλια του με αγάπη πάντα και σεβασμό. Το ουσιαστικό για μένα είναι η φιλοξενία του κι η ουσιαστική υποστήριξη του. Ακόμα και στην αρχή της εκδήλωσης που μίλησε, είπε ελάχιστα. Άφησε το χώρο σε μας. Σαν να μας έλεγε με τον τρόπο του: "Μη μασάτε, τα πράγματα είναι δύσκολα αλλά είμαστε εμείς εδώ και θα σας στηρίξουμε"» μου λέει ο Θωμάς και συμπληρώνει: «Ένας τόσο καταξιωμένος σκηνοθέτης εν τω μεταξύ, που δεν έχει τίποτε να κερδίσει από όλο αυτό».

Ο Θόδωρος Τερζόπουλος ανέφερε στην αρχή ότι η πρωτοβουλία αυτή δεν έχει καμία υποστήριξη από το κράτος κι ότι ούτε θα ήθελε να έχει. «Χρειάζεται, πιστεύεις εσύ, η ποίηση κι οι νέοι ποιητές την υποστήριξη του κράτους;» ρωτάω τον Θωμά, για να μου απαντήσει:

«Αυτό που θα ήταν ίσως σημαντική βοήθεια είναι ένα καλό μεταφραστικό πρόγραμμα. Να μπορεί η δουλειά μας να ταξιδέψει. Η ποίηση έχει σαν εργαλείο τη γλώσσα, πράγμα που την καθιστά δυσπρόσιτη, οπότε ένα καλό μεταφραστικό πρόγραμμα θα είχε αξία. Άλλωστε δεν μειονεκτούμε σε τίποτα σε σχέση με έξω. Η παραγωγή μας αυτή τη στιγμή είναι αντάξια με αυτή του εξωτερικού. Επίσης, θα είχε πολύ ενδιαφέρον να μπορούσαν να γίνουν residencies σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Να μας εξασφάλιζε το κράτος τη διαμονή κάπου κι εμείς να δουλεύαμε εκεί για κάποιο ορισμένο διάστημα. Μια ομάδα ποιητών ας πούμε ή πεζογράφων. Στο κάτω-κάτω έχουμε μια συλλογική φωνή της οποίας η δυναμική πολλαπλασιάζεται όταν γνωριζόμαστε».

Πολλοί στίχοι ποιημάτων τελευταία παίρνουν τη θέση τους και στους τοίχους. Με τη δυναμική συνθήματος πια. Στίχοι παλιότεροι όπως «ο θάνατος το στρώνει» του Γιάννη Βαρβέρη, «Και δεν είναι που δεν θέλω να ζήσω. Είναι το γαμώτο που δεν έζησα. Κι ούτε που θα σε ξαναδώ» της Κατερίνας Γώγου αλλά και στίχοι νεότερων ποιητών όπως του Γιάννη Στίγγα: «Τη φωνή μου ρε/κι ας μην έχω να φάω», η ποίηση δείχνει να μη χωράει πια στα βιβλία αλλά να ξεχύνεται στους δρόμους.

«Η περίοδος της κρίσης υπάρχει στα γραπτά μας. Δεν θα γινόταν αλλιώς. Κι υπάρχει με διάφορους τρόπους και θερμοκρασίες. Όλο αυτό το πράγμα μας έχει επηρεάσει βαθιά» λέει κλείνοντας ο Θωμάς « γι αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό να ερχόμαστε κοντά. Κι εμείς μεταξύ μας αλλά και με τον κόσμο. Υπάρχουν πολλοί ποιητές αξιόλογοι που δεν ήταν στην εκδήλωση. Αυτό που είδες ήταν μόνο ένα δείγμα. Σίγουρα, πάντως πιστεύω, θα κάνουμε κι άλλα πράγματα με την υποστήριξη του Θόδωρου Τερζόπουλου. Θα γεμίσει ξανά το θέατρο με ποιητές. Ίσως να γίνει και κάποια παράσταση αργότερα. Ποιος ξέρει;»

Αν ένα θέατρο είναι μικρό για να χωρέσει τους ποιητές μας, φαντάσου τι γίνεται με ένα άρθρο σκέφτομαι. Ένα συγνώμη για όλα τα ωραία ποιήματα που άκουσα και δεν βρήκαν χώρο εδώ. Λίγοι στίχοι μόνο:

Ψάξτε στα βιβλιοπωλεία να τους βρείτε. Αξίζει.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.