Το πρωινό της 26ης Απριλίου, ο αξιωματικός υπηρεσίας του αστυνομικού τμήματος Αρριανών, μιας πεδινής κωμόπολης λίγα χιλιόμετρα από την Κομοτηνή, δέχτηκε ένα ασυνήθιστο τηλεφώνημα. Ένας νεαρός άνδρας, «μάλλον μετανάστης» όπως είπαν οι χωρικοί που κάλεσαν, βρισκόταν νεκρός στην άκρη του επαρχιακού δρόμου έξω από το χωριό Δοκός.
Ο Δοκός είναι ένα χωριουδάκι με μουσουλμανικό πληθυσμό στην οροσειρά της Ροδόπης, πιο κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία παρά στην Εγνατία Οδό. Έχει τζαμί και δύο-τρία μικρά καφενεία, δεν υπάρχει κανένας λόγος να περάσει από εκεί κάποιος ξένος. Οι φιλήσυχοι κάτοικοι, όμως, έχουν δει πολλές φορές τον τελευταίο χρόνο να περνούν με τα πόδια μετανάστες δίπλα από τα χαμηλά σπίτια τους με τις δορυφορικές κεραίες, που κρύβονται από ψηλές μάντρες. Αυτήν τη φορά, υπήρχε ένας νεκρός.
Videos by VICE
Ο καθηγητής Παύλος Παυλίδης, ιατροδικαστής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης, προσδιόρισε τον θάνατο εντός του τελευταίου 24ωρου. Από την πρώτη εξέταση, δεν διαπίστωσε τραύματα. Ο νεαρός μετανάστης, γύρω στα 20, είχε βρεθεί μόνο με τα ρούχα που φορούσε. Δεν είχε πάνω του χαρτιά, χρήματα ή κινητό τηλέφωνο. Υπήρχε κάτι ακόμη: Φαινόταν ότι τα ρούχα του είχαν ψαχτεί από κάποιον – ακόμη και το κοντό παντελόνι που φορούσε για το κρύο, κάτω από το τζιν.
Στο νεκροτομείο της Αλεξανδρούπολης επιβεβαιώθηκε ότι ο νεαρός άνδρας είχε πεθάνει από το κρύο. «Στην οροσειρά της Ροδόπης κάνει ακόμα κρύο αυτήν την εποχή, το βράδυ η θερμοκρασία πέφτει κοντά στο μηδέν», είπε στο VICE ο ιατροδικαστής κ. Παυλίδης. Στο πιστοποιητικό ως αιτία θανάτου σημειώθηκε η λέξη «υποθερμία» και η ώρα προσδιορίστηκε τυπικά στις 9 το βράδυ της προηγούμενης. Δεν υπήρχε, ωστόσο, κανένα στοιχείο για την ταυτότητα του νεκρού.
VICE Video: MAZOHA
Τις επόμενες ημέρες, κοινότητες μεταναστών στην Αθήνα επικοινώνησαν με τις Αρχές. Ο Αγές Σαλίμ, 48 ετών, με καταγωγή από την Υεμένη, αναγνωρισμένος πρόσφυγας στην Ελλάδα, ανέφερε ότι αναζητούσε τον ανιψιό του. «Θα περνούσε τον Έβρο, όμως δεν έχω νέα του για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες», είχε πει.
Την περασμένη Τετάρτη, o 48χρονος ταξίδεψε στην Αλεξανδρούπολη μαζί με τον δικηγόρο Αντώνη Καραγιάννη. Αναγνώρισε τον ανιψιό του, Αχμέντ, στο νεκροτομείο, τον παρέλαβε και η κηδεία έγινε την ίδια μέρα στο μουσουλμανικό νεκροταφείο της Μεσούνης έξω από την Κομοτηνή. Ήταν μόλις 21 χρονών. Το νεκροταφείο είχε εγκαταλειφθεί και η τοπική μουφτεία το έφτιαξε ξανά μετά το 2015 εξαιτίας της αύξηση των πνιγμένων μεταναστών στον Έβρο.
«Μίλησα για τελευταία φορά με τον ανιψιό μου πριν 25 ημέρες, όταν βρισκόταν ακόμα στην Τουρκία», είπε στο VICE με λιγοστά αγγλικά ο Σαλίμ, ενόσω ταξίδευε την Τετάρτη στον Έβρο. «Ξεκίνησε πριν 20 ημέρες να έρθει εδώ στην Ελλάδα, μαζί με άλλα 17 άτομα. Τους έφερε ένα άτομο με καταγωγή από το Πακιστάν που φέρνει άλλους από Τουρκία, ζητώντας 1.600 ευρώ από τον καθένα. Περπατούσαν δέκα ημέρες από τα σύνορα με λίγο φαγητό. Δεν μιλήσαμε καθόλου, γιατί δεν είχε σήμα ούτε μπαταρία», είπε.
«Το άτομο που έφερε τα παιδιά έκανε ένα βίντεο ότι ήρθαν στην Ελλάδα και ζητούσε από τους συγγενείς τους στην Τουρκία τα υπόλοιπα χρήματα. Ο Αχμέντ και άλλα οκτώ άτομα δεν πλήρωσαν και τους εγκατέλειψε χωρίς φαγητό στα βουνά». Το VICE πληροφορείται ότι όσοι συνέχισαν με τον διακινητή έφτασαν στη Θεσσαλονίκη. Η τύχη των υπόλοιπων αγνοείται. Υπήρξε μια αναφορά για δεύτερο νεκρό στην ίδια περιοχή, αλλά δεν επιβεβαιώθηκε.
Η διαδρομή που ακολούθησε ο Αχμέντ Σαλίμ είναι αχαρτογράφητη, αλλά όχι άγνωστη για τους μετανάστες που περνούν τον Έβρο. Το ορεινό πέρασμα επιλέγεται από το δίκτυο των διακινητών κυρίως μετά τα περσινά γεγονότα στα σύνορα και τον φόβο των παράνομων επαναπροωθήσεων. Ενδεικτικά: Σουφλί, Σιδηρώ, Ρούσα, Μικρό και Μεγάλο Δέρειο. Kι έπειτα, ψηλά από τα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, έως κάτω νοτιοδυτικά στην Κομοτηνή. Από εκεί, τα πράγματα είναι πιο εύκολα για τη Θεσσαλονίκη.
Το VICE είχε ακολουθήσει την ορεινή διαδρομή. Βανάκια και επιβατικά αυτοκίνητα εγκαταλελειμμένα στην άκρη του δρόμου και ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση, κάποια αναποδογυρισμένα μετά από τροχαίο ή καμένα, μαρτυρούν ότι άνθρωποι αναζητούν εναγωνίως τρόπο να φθάσουν στην ενδοχώρα, αντί να εμφανιστούν στις αστυνομικές Αρχές του Έβρου και να ζητήσουν διεθνή προστασία.
«Ερώτημα παραμένει γιατί ένας πρόσφυγας από την Υεμένη, κατεξοχήν δικαιούχος διεθνούς προστασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης και τον Ν.4636/2019, αδυνατεί να απευθυνθεί σε ένα συνοριακό αστυνομικό τμήμα και να λάβει την απαραίτητη προστασία που ο νόμος ορίζει», σχολίασε στο VICE ο δικηγόρος Αντώνης Καραγιάννης.
«Αντ’ αυτού, καθίσταται θύμα εκμετάλλευσης των κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων και πεθαίνει από υποθερμία στα βουνά της Ροδόπης, όπου οι διακινητές τον εγκαταλείπουν χωρίς τροφή, όταν διαπιστώνουν ότι αδυνατεί να καταβάλει το ποσό των 1.600 ευρώ που του είχαν ζητήσει για να του παρέχουν ασφάλεια. Ένας άνθρωπος, λοιπόν, μόλις 21 ετών, χάνει τη ζωή του απο το κρύο περπατώντας περισσότερα από 100 χλμ στο βουνό μέσα σε δέκα ημέρες, καθώς δε λαμβάνει την έννομη προστασία που δικαιούται», σημείωσε ο ίδιος.
Τον Δεκέμβρη του 2019, έξι μετανάστες βρέθηκαν νεκροί από το κρύο στον Έβρο, μέσα σε 48 ώρες. Οι τέσσερις από αυτούς είχαν προσπαθήσει να ακολουθήσουν την ορεινή διαδρομή. Σε δικαστικό φάκελο άλλης υπόθεσης που τέθηκε υπόψη του VICE, περιγράφεται ότι αστυνομικοί εντόπισαν ένα λευκό βανάκι με ρουμάνικες πινακίδες στον οικισμό Ασημένιο, έξω από το Διδυμότειχο.
Έπειτα, το όχημα πήρε την ορεινή διαδρομή, προς το χωριό Μεταξάδες. Στο αστυνομικό μπλόκο στον οικισμό Κυανή, το βανάκι σταμάτησε, ο οδηγός και δύο συνοδηγοί πετάχτηκαν έξω. Συνελήφθησαν λίγα μέτρα πιο κάτω, ήταν ένας Ιρακινός, ένας Λίβυος 17 ετών κι ένας Μαροκινός. Στην καρότσα του βαν βρίσκονταν εννέα μετανάστες. Κατέθεσαν ότι είχαν πληρώσει 1.800 ευρώ στο δίκτυο για να τους μεταφέρει από την Κωνσταντινούπολη στον Έβρο και από εκεί στη Θεσσαλονίκη.
Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
«Το Ποδόσφαιρο Ανήκει στους Οπαδούς» – Οι Ρομαντικοί της Μπάλας στην Ελλάδα
Ένας Χρόνος Χωρίς Σεξ, Έρωτα ή Γνωριμίες
Η Marseaux θα Ήθελε να Δει Περισσότερους Συνομήλικούς της να Ψηφίζουν