Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Broadly.
Στην Ιαπωνία, τα αλιευτικά σκάφη της Βόρειας Κορέας είναι πλέον γνωστά ως πλοία- φαντάσματα.
Videos by VICE
Το 2017, 104 τέτοια σκάφη ξεβράστηκαν στη δυτική ακτή της Ιαπωνίας. Πριν από δύο χρόνια, βρέθηκαν 55, σύμφωνα με την Ιαπωνική Ακτοφυλακή. Συχνά, μέσα ή κοντά τους, έβρισκαν πτώματα Βορειοκορεατών.
Αναλυτές λένε ότι η αύξηση του αριθμού σκαφών από τη Βόρεια Κορέα που ξεβράζονται στην Ιαπωνία βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τις ελλείψεις τροφίμων στη Βόρεια Κορέα, οι οποίες είναι αποτέλεσμα των πιο αυστηρών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Βόρεια Κορέα τα τελευταία χρόνια.
Αυτές, τα πλοία-φαντάσματα και οι πολυάριθμοι πύραυλοι που η Βόρεια Κορέα εκτοξεύει πάνω από τα ιαπωνικά εδάφη δεν ταιριάζουν με τη χορογραφημένη διπλωματία που είδαμε ανάμεσα στη Βόρεια και τη Νότια Κορέα στην τελετή έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων της Πιόνγκτσανγκ, όπου η αδερφή του Kim Jong-un, Kim Yo-jong καθόταν λίγα μέτρα μακριά από τον Πρόεδρο της Νότιας Κορέας Moon Jae-in.
Οι Βορειοκορεάτες αποστάτες που ζουν στην Ιαπωνία ξέρουν ότι δεν πρέπει να πιστεύουν στη φάρσα της κορεάτικης «διπλωματίας των χαμόγελων» και τα ρεπορτάζ για τα πλοία-φαντάσματα ξυπνούν οδυνηρές αναμνήσεις έλλειψης τροφίμων και δυσκολιών.
«Ο κόσμος φώναζε, μας έλεγαν ότι οι υποσχέσεις για δωρεάν φαγητό και περίθαλψη ήταν ψέματα. “Γυρίστε πίσω”, φώναζαν. Αλλά δεν μπορούσαμε» – Eiko Kawasaki
Συναντώ την Eiko Kawasaki, 75 ετών, σε ένα εμπορικό κέντρο σε προάστιο του Τόκιο. Είναι από τα μέρη που δεν ήξερε ότι υπήρχαν, μέχρι που δραπέτευσε στην Ιαπωνία, πριν από μια δεκαετία.
Η ιστορία της μοιάζει με θρίλερ. Το 1942, γεννήθηκε από Κορεάτες γονείς που έφτασαν στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας στην τότε ακόμη ενωμένη Κορέα. «Λίγο μετά τον Πόλεμο, η οικονομία της Ιαπωνίας δεν τα πήγαινε καλά και εμείς οι ζαϊνίτσι (σ.σ. οι Κορεάτες που ζούσαν στην Ιαπωνία) είχαμε τη χειρότερη θέση στην κοινωνία», λέει.
Όταν ο πόλεμος της Κορέας χώρισε τη χώρα στα δύο, η ηγεσία του Βορρά ξεκίνησε μια καμπάνια επαναπατρισμού, για να προσελκύσει Κορεάτες που ζούσαν σε άλλες ασιατικές χώρες. «Εγώ τον κομμουνισμό τον ήξερα μόνο από τα βιβλία», λέει η Kawasaki. «Η Ιαπωνία ήταν φτωχή τότε, έτσι έμοιαζε με ευκαιρία να γνωρίσουμε από πρώτο χέρι τι ήταν ο κομμουνισμός». Επιπλέον, η κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας υποσχόταν μόρφωση, στέγη, ιατρική περίθαλψή και ρούχα, όλα δωρεάν. «Πήγα μόνη μου και η οικογένειά μου θα έρχονταν αργότερα».
Η Kawasaki πήγε με καράβι –συνολικά, περίπου 93.000 ζαϊνίτσι θα έκαναν την ίδια διαδρομή– και θυμάται καθαρά τι έγινε, όταν έφτασε στο λιμάνι. «Ο κόσμος φώναζε, μας έλεγαν ότι οι υποσχέσεις για δωρεάν φαγητό και περίθαλψη ήταν ψέματα. “Γυρίστε πίσω”, φώναζαν. Αλλά δεν μπορούσαμε».
Το χειρότερο ήταν ότι η Kawasaki δεν μπορούσε να επιστρέψει στην Ιαπωνία – η κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας δεν θα της επέτρεπε να το κάνει. Ήταν τώρα φυλακισμένη της δικτατορίας της Βόρειας Κορέας.
Η Kawasaki αποφάσισε να προσπαθήσει να ζήσει μια φυσιολογική ζωή, όσο καλύτερα μπορούσε. Διάβασε πολύ και πήρε πτυχίου μηχανικού, βρήκε καλή δουλειά, παντρεύτηκε έναν βορειοκορεάτη και έκανε πέντε παιδιά.
«Όταν το έσκασα, πιάσανε τον κουνιάδο μου, τον βασάνισαν και τον σκότωσαν στη φυλακή. Ένας άλλος κουνιάδος έχασε τη θέση του ως διευθυντής σε μεγάλο νοσοκομείο» – Mitsuko
Τότε ξεκίνησαν οι πραγματικές δυσκολίες. «Δεν μπορούσα να πω στην οικογένειά μου ότι η ζωή έξω ήταν πολύ καλύτερη. Μπορεί να με κατέδιδαν στην κυβέρνηση – αν μιλούσες άσχημα για την κυβέρνηση, μπορούσες να καταλήξεις στη φυλακή. Δεν ήξερα τι σκεφτόταν τα παιδιά μου, αλλά ήξερα ότι στο σχολείο τους έκαναν πλύση εγκεφάλου».
Τα παιδιά της μεγάλωσαν με δυσπιστία απέναντι στους πάντες, εκτός από το Κόμμα και τον αγαπημένο ηγέτη τους Kim-Jong-il. «Δεν τολμούσα να τους μιλήσω για τη ζωή μου στην Ιαπωνία ή για την επιθυμία μου να φύγω από τη Βόρεια Κορέα. Μια μέρα, συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να αποδράσω. Ο άνδρας μου είχε ήδη πεθάνει και θα προτιμούσα να πεθάνω στη Βόρεια Κορέα, παρά να ζήσω άλλο εκεί».
Δεν είπε κουβέντα στα παιδιά της για την απόδραση που σχεδίαζε. «Αυτό θα σήμαινε ότι κινδύνευα να με προδώσουν ή να τα κάνω συνεργούς στο έγκλημά μου. Δεν ήταν θέμα εμπιστοσύνης ή έλλειψής της, αλλά έπρεπε να σκεφτώ το χειρότερο δυνατό σενάριο».
Μόνο ένα από τα πέντε παιδιά της πήρε έκτοτε την ίδια απόφαση, να αποστατήσει από τη Βόρεια Κορέα. «Είμαστε γείτονες στο Τόκιο», λέει χαμογελώντας πλατιά. «Ανησυχώ, όμως, για τα άλλα τέσσερα παιδιά μου. Μέχρι τον Νοέμβρη του 2017, δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με κανένα, για πάνω από έναν χρόνο. Χάρηκα όταν έλαβα γράμμα τους τον Νοέμβρη και έμαθα ότι είναι καλά».
[VICE Video] Εργάτες από τη Βόρεια Κορέα Δουλεύουν «Μέχρι Θανάτου» στην Πολωνία
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Σε μια ήσυχη γειτονιά του Τόκιο, συναντώ μια άλλη Βορειοκορεάτισσα, τη Mitsuko, μαζί με τον Hiroshi Kato, έναν Ιάπωνα υπάλληλο της ΜΚΟ Life Funds for North Korean Refugees που παρέχει στήριξη σε γυναίκες που έχουν φύγει από τη Βόρεια Κορέα.
Το «Mitsuko» δεν είναι το πραγματικό της – είναι αλλαγμένο για την προστασία της. Η 47χρονη αποστάτησε στην Ιαπωνία το 2011 και σε αντίθεση με την Kawasaki σύντομα συνειδητοποίησε ότι η απόδρασή της είχε συνέπειες για όσους αναγκάστηκε να αφήσει πίσω της. «Όταν το έσκασα, πιάσανε τον κουνιάδο μου, τον βασάνισαν και τον σκότωσαν στη φυλακή. Ένας άλλος κουνιάδος έχασε τη θέση του ως διευθυντής σε μεγάλο νοσοκομείο».
Δίπλα στη Mitsuko, ο Kato γνέφει. «Πρέπει να καταλάβετε ότι το καθεστώς της Βόρειας Κορέας έχει την εμμονή να ελέγχει τους ανθρώπους του, σ’ αυτό το σύστημα ζουν. Αυτό εξηγεί γιατί η Mitsuko φοβάται ακόμη και τώρα που είναι στην Ιαπωνία».
Κοιτάζει αγχωμένη γύρω της, κατά τη διάρκεια της συνέντευξη σε ένα φαστφουντάδικο. Η παράνοια με την οποία μεγάλωσε στη Βόρεια Κορέα δεν εξαφανίστηκε ποτέ. Στη Βόρεια Κορέα, εξηγεί, υπάρχει κάτι που λέγεται κανόνας τριών γενεών. Σημαίνει ότι μια ολόκληρη οικογένεια μπορεί να τιμωρηθεί, αν ένας συγγενής τους διαπράξει έγκλημα. Η αποστασία θεωρείται από τα χειρότερα εγκλήματα.
Όντας παιδί, η Mitsuko πάντα αναρωτιόταν πώς ήταν η ζωή έξω από τη Βόρεια Κορέα. «Ονειρευόμουν μια ζωή έξω από τη Βόρεια Κορέα. Ήξερα ότι ζούσα αφύσικη ζωή. Δεν θυμάμαι να ήμουν ποτέ ευτυχισμένη εκεί». Οι παιδικοί της φίλοι φοβούνταν να πουν κάτι αρνητικό για τη χώρα και σύντομα κατάλαβε ότι ήταν επικίνδυνο να συζητάει για την πολιτική. Το μόνο ασφαλές μέρος να παραπονεθεί ήταν το σπίτι των γονιών της. Οι γονείς της κρυφά επέκριναν το καθεστώς. Υπέθετε ότι και άλλα παιδιά μεγάλωναν σε αντίστοιχες συνθήκες και επιδοκίμαζαν την ηγεσία, μόνο για να μην έχουν μπλεξίματα».
Αλλά όταν πέθανε ο Kim Jong-il, το 2011, εξεπλάγη από την αντίδραση των συμπατριωτών της. «Ο κόσμος βγήκε στους δρόμους κλαίγοντας. Κάποιοι δεν μπορούσε να φάνε και πέθαναν από την πείνα. Συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να κάνω κάτι: Ο λαός μου είχε υποστεί πλύση εγκεφάλου».
Ο άνδρας της ξεκίνησε να βοηθάει ανθρώπους στη Νότια Κορέα να έρθουν σε επαφή με μέλη της οικογένειάς τους στον Βορρά, με τα οποία είχαν χωριστεί και έτσι η Mitsuko έγινε συνεργός στο έγκλημα της προδοσίας: και οι δύο κινδύνευαν με δημόσια εκτέλεση, αν η κυβέρνηση μάθαινε για τις δραστηριότητες του άνδρα της. Όταν έμαθε ότι η μυστική υπηρεσία της Βόρειας Κορέας γνώριζε την παράνομη δραστηριότητά του, αποφάσισαν να αποστατήσουν.
Σήμερα, ζει με τον άνδρα της και το μοναχοπαίδι τους στο Τόκιο, αλλά δεν περνάει μέρα που να μην σκεφτεί τη βαθιά ενοχή που νιώθει απέναντι στα μέλη της οικογένειας που άφησε πίσω. Τα χρόνια της στη Βόρεια Κορέα της άφησαν μια βαθιά συναισθηματική πληγή, λέει η Mitsuko.
Πώς νιώθει η Mitsuko για την επίθεση γοητείας της Βόρειας Κορέας στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς; «Η κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας πάντα θα έχει τη φιλοδοξία να φτιάξε ένα πύραυλο ικανό να φέρει πυρηνική κεφαλή, ώστε να επιτεθεί στις ΗΠΑ. Υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ εδώ στην Ιαπωνία και δεν αμφιβάλλω ότι στο τέλος θα προσπαθήσουν να χτυπήσουν αυτούς τους στόχους. Πρέπει να βάλουμε τέλος σ’ αυτήν τη σκληρή δικτατορία».
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίοNewsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Πώς να Επιβιώσεις την Πρώτη Ώρα μιας Πυρηνικής Επίθεσης
Ένας Επιστημονικός Οδηγός για να Ξεπεράσεις (Επιτέλους) τον Χωρισμό σου
Η Μάχη των Κατοίκων της Ηπείρου για τις Έρευνες Εξόρυξης Υδρογονανθράκων σε Περιοχές Natura
