To άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο motherboard.
Η 18η Μαρτίου ήταν μια κανονική Πέμπτη για το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων του πλανήτη. Αλλά για τον τότε 30χρονο κοσμοναύτη Alexey Leonov, έναν από τους δύο ανθρώπους που βρισκόταν εκτός του πλανήτη εκείνη τη στιγμή, ήταν μια δύσκολη μέρα: Προσπαθούσε να γράψει ιστορία και να ξεγελάσει τον θάνατο.
Videos by VICE
Το περασμένο Σάββατο συμπληρώθηκαν 52 χρόνια από τη στιγμή που ο Leonov και ο αρχηγός της αποστολής Pavel Belyayev εκτοξεύτηκαν στο διάστημα με το σοβιετικό σκάφος Voskhod («Ανατολή Ηλίου») 2. Μια σειρά από πληρώματα, τόσο σοβιετικά όσο και των ΗΠΑ, είχαν ήδη ταξιδέψει σε τροχιά γύρω από τη Γη, αλλά το Voskhod 2 έπρεπε να πάει ακόμη παραπέρα, φτάνοντας τις διαστημικές πτήσεις στο επόμενο επίπεδο: αυτό του περίπατου στο διάστημα – αν θέλετε κάτι πιο επίσημο, στο επίπεδο EVA (extravehicular activity – δραστηριότητα εκτός οχήματος). Η παράτολμη αποστολή έχει πλέον εορταστεί με βιβλία, γραμματόσημα, φόρους τιμής στην ποπ κουλτούρα, καθώς και μέσω μια επερχόμενης ταινίας.
Σχέδιο του Voskhod 2. Εικόνα: Reubenbarton
Περίπου 90 λεπτά μετά την απογείωση, ο Leonov κινήθηκε προς τον φουσκωτό αεροφράκτη Volga, ασφαλίστηκε με έναν ειδικό ιμάντα 5,35 μέτρων από τη μέση του, άνοιξε την μπουκαπόρτα και βγήκε στο άγνωστο, με μόνο τη διαστημική του στολή να τον προστατεύει. Ήταν η πρώτη φορά που ένας άνθρωπος είχε φύγει από την ασφάλεια του διαστημικού σκάφους και είχε βγει μόνος στο διάστημα. Μια κάμερα που είχε στήσει ο Leonov καθώς έβγαινε προς τα έξω, απαθανάτισε την ιστορική εκείνη στιγμή.
Μια δεύτερη κάμερα που ήταν δεμένη στο στήθος του Leonov δεν είχε ανάλογη τύχη, μιας και η στολή του κοσμοναύτη φούσκωσε απρόσμενα, αντιδρώντας στη διαφορά ατμοσφαιρικής πίεσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να φτάσει τον διακόπτη της κάμερας στον μηρό του, αν και οι καλλιτεχνικές απεικονίσεις του συμβάντος αργότερα τον δείχνουν να βρίσκεται σε ιδανική πόζα.
Πλάνα από τον περίφημο διαστημικό περίπατο του Leonov το 1965. Βίντεο : Smithsonian National Air and Space Museum/YouTube
Ο Leonov λέγεται πως δεν ανησύχησε πολύ με το φούσκωμα της στολής του, καθώς απορροφήθηκε από την ανεμπόδιστη θέα της Γης που είχε πλέον μπροστά του. Στις σελίδες του βιβλίου Two Sides of the Moon (εκδ. BSB), το οποίο συνέγραψε με τον Αμερικάνο αστροναύτη David Scott (τον έβδομο άνθρωπο που περπάτησε στην επιφάνεια της Σελήνης) περιέγραψε ότι αισθάνθηκε σαν «ένας γλάρος με απλωμένα τα φτερά του, που πετάει ψηλά πάνω από τη Γη».
«Άκουσα τον Pasha να μου λέει πως έπρεπε να μπω πάλι μέσα», θυμάται ο Leonov. «Συνειδητοποίησα πως κολυμπούσα στο διάστημα για δέκα λεπτά. Εκείνη τη στιγμή, το μυαλό μου γύρισε για ένα δευτερόλεπτο στην παιδική μου ηλικία, όταν η μητέρα μου άνοιγε το παράθυρο και με καλούσα να παρατήσω το παιχνίδι με τους φίλους μου και να πάω στο σπίτι. Με μια κάποια απροθυμία, αποδέχτηκα πως ήταν ώρα να μπω ξανά στο σκάφος»
Επετειακό γραμματόσημο που απεικονίζει το Voskhod 2. Εικόνα: Russian Federation
Όμως, η επιστροφή του στο Voskhod 2 δεν θα ήταν εύκολη. Η φουσκωμένη στολή του Leonov είχε σκληρύνει κατά τη διάρκεια του 12λεπτου διαστημικού περίπατου και πλέον ήταν πολύ μεγάλη και άκαμπη, για να χωρέσει να περάσει από τον αερφράκτη.
Αντιλαμβανόμενοι ότι ο διάσημος κοσμοναύτης τους ήταν κολλημένος στο διάστημα, οι υπεύθυνοι του ελέγχου της αποστολής των Σοβιετικών έκοψαν τη ζωντανή σύνδεση και την αντικατέστησαν με μια εκτέλεση του Requiem του Mozart – όχι και το καλύτερο σημάδι. Την ίδια στιγμή, ο Leonov αποφάσισε να ξεφουσκώσει τη στολή του, ανοίγοντας τη βαλβίδα οξυγόνου. Ευτυχώς για εκείνον, κατάφερε να μπει ξανά στον Volga, προτού ο αέρας του τελειώσει και προτού τον καταβάλουν η θερμοπληξία και η αποσυμπίεση.
Εκείνη τη στιγμή, το μυαλό μου γύρισε για ένα δευτερόλεπτο στην παιδική μου ηλικία
Τότε ήταν που τα πράγματα για το πλήρωμα του Voskhod 2 απέκτησαν ενδιαφέρον. Αφού ξεφορτώθηκαν τον αεροφράκτη Volga και ξεκίνησαν να προετοιμάζονται για την επανείσοδό τους στην ατμόσφαιρα της Γης, ο Leonov παρατήρησε πως τα αυτόματα συστήματα πλοήγησης είχαν βραχυκυκλώσει. Με ελάχιστα λεπτά να μένουν προτού το σκάφος μπει στην ατμόσφαιρα, ο Leonov και ο Belyayev έπρεπε να βιαστούν και να προσανατολιστούν χωρίς τη βοήθεια μηχανημάτων, καθώς και να υπολογίσουν την αλληλουχία πυροδότησης των προωθητικών πυραύλων, που θα τους επέτρεπε να προσγειωθούν με ασφάλεια εντός των σοβιετικών συνόρων.
Τα κατάφεραν – περίπου. Μετά από μια εξαιρετικά ανώμαλη κάθοδο υπό υψηλές πιέσεις που έφταναν τα δέκα g, το Voskhod προσγειώθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Κατέληξαν όμως σε ένα απόμακρο δάσος της Σιβηρίας γεμάτο λύκους, κοντά στην πόλη Σολικάμσκ, περίπου 400 χιλιόμετρα από το προγραμματισμένο σημείο προσεδάφισης.
Ζω ξανά την αποστολή στο μυαλό μου και διαρκώς βρίσκω λάθη που θα μπορούσα να είχαν αποφευχθεί
Ο Leonov θυμάται τον Belyayev να τον ρωτάει πότε θα έφταναν τα σωστικά συνεργεία. «Σε τρεις μήνες ίσως, θα μας βρουν με έλκηθρα σκύλων», είπε αστειευόμενος ο Leonov.
Ευτυχώς για εκείνους δεν χρειάστηκε να υπομείνουν τις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες για πολύ. Αν και πέρασαν μια πολύ δύσκολή νύχτα χωρίς θέρμανση μέσα στο σκάφος, τελικά βρέθηκαν από μια καλά εξοπλισμένη ομάδα διάσωσης την επόμενη μέρα. Το πλήρωμα πέρασε μια δεύτερη βραδιά σε ένα αυτοσχέδιο καταφύγιο, προτού επιστρέψει σε πιο ασφαλές αστικό τοπίο και από εκεί, στην παγκόσμια φήμη. Δυστυχώς, ο Belyayev μπόρεσε να χαρεί τη φήμη του μόνο για πέντε χρόνια, μιας και τον Ιανουάριο του 1970 απεβίωσε από περιτονίτιδα
Ο Leonov, στα 82 του χρόνια, είναι ακόμη ένας ενεργός υποστηρικτής των διαστημικών πτήσεων, καθώς και καλλιτέχνης της επιστημονικής φαντασίας. Αρχικά, αποθεώθηκε για το κατόρθωμά του στο διάστημα, αλλά όταν η πλήρης ιστορία του έγινε γνωστή, η περιπέτεια που έζησε και η επιβίωσή του έδωσαν νέο ενδιαφέρον στο συμβάν.
Όπως το έθεσε ο ίδιος ο Leonov, το 2015: «Ζω ξανά την αποστολή στο μυαλό μου και διαρκώς βρίσκω λάθη που θα μπορούσα να είχαν αποφευχθεί. Θα μπορούσε να τελειώσει τραγικά. Όλα ήταν στην κόψη του ξυραφιού».
Αν όλη αυτή η δράση σας έχουν κάνει να σκέφτεστε ότι θα ήταν καλό να γυριστεί μια ταινία για αυτήν την απίστευτη αποστολή, ίσως πρέπει να τσεκάρετε το τελευταίο trailer για το Время первых (Πρώτη Φορά). Η ταινία, με θέμα το Voskhod 2, είναι σκηνοθετημένη από τον Yuri Bykov και θα κάνει πρεμιέρα στη Ρωσία τον Απρίλιο.
Το trailer του Время первых . Βίντεο : iVideos/YouTube
Βέβαια, αν προτιμάτε μια λίγο πιο ανόητη και κάπως πιο μεθυσμένη εκδοχή της ιστορίας, υπάρχει πάντα αυτή της εκπομπής Drunk History, με τη φωνή του Kyle Kinane.
Όπως και να έχει, αξίζει να θυμόμαστε και να τιμούμε το γρήγορο μυαλό και τη μαγκιά του Leonov και του Belyayev, με αφορμή την 52 η επέτειο του ιστορικού τους κατορθώματος. Σήμερα, πάνω από 200 αστροναύτες και κοσμοναύτες έχουν ακολουθήσει το παράδειγμα του Leonov και έχουν κάνει τα δικά τους EVA στο διάστημα. Αλλά, όπως λέει και ο τίτλος της ταινίας του Bykov, μόνο ένας μπορεί να είναι ο πρώτος.
Περισσότερα από το VICE
Λένε πως οι Έλληνες δεν Έιναι Ευτυχισμένοι – Σιγά το Νέο
Οι Όμορφοι Άνθρωποι δεν τα Πάνε Καλά με τις Μακροχρόνιες Σχέσεις
Η Διαταραχή που Παραλύει Ψυχολογικά τους Στρατιώτες Μετά από Έναν Πόλεμο
