Η απίστευτη ιστορία ενός ομοφυλόφιλου Ρώσου, 30 ετών, ο οποίος κρατήθηκε για οκτώ μήνες στη φυλακή Διαβατών Θεσσαλονίκης και παραλίγο να εκδοθεί στη Ρωσία των ομοφοβικών επιθέσεων και δολοφονιών, αποκαλύπτεται σε απόφαση – χαστούκι του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά των ελληνικών αρχών. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι ο ίδιος είναι αναγνωρισμένος ως πολιτικός πρόσφυγας στον Καναδά εξαιτίας του σεξουαλικού του προσανατολισμού, κάτι που αγνοήθηκε δύο φορές από τα ελληνικά δικαστήρια.
Από τα δικαστικά έγγραφα, προκύπτει ότι ο Βλαντίμιρ (δεν είναι το αληθινό όνομα) ήταν δημοτικός υπάλληλος σε πόλη της Ρωσίας, υπεύθυνος για την έγκριση επιχορηγήσεων σε μικρο-επιχειρηματίες. Κάποια στιγμή, κατηγορήθηκε για δωροδοκία από ιδιώτες, οι οποίοι διεκδικούσαν δημοτικές επιδοτήσεις. Τον Δεκέμβριο του 2013 εκδόθηκε από το τοπικό ρωσικό δικαστήριο ένταλμα σύλληψης σε βάρος του, ωστόσο, ενάμιση χρόνο νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2012, ο ίδιος είχε εγκαταλείψει τη Ρωσία. Αρχικά, πέρασε στην Ουκρανία κι έπειτα κατέφυγε στον Καναδά. Εκεί τού αναγνωρίστηκε η ιδιότητα του πολιτικού πρόσφυγα, λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, βάσει της Σύμβασης της Γενεύης. Με λίγα λόγια, οι αρχές του Καναδά έκριναν ότι η ζωή του Β. στη Ρωσία απειλείται, πόσο μάλλον η αξιοπρέπεια και τα δικαιώματά του απέναντι στις ρωσικές διωκτικές αρχές.
Videos by VICE
Το φθινόπωρο του 2014 ο 30χρονος Ρώσος αποφασίζει να ταξιδέψει στην Κύπρο, ώστε να συναντήσει συγγενικά του πρόσωπα. Κατά την επιστροφή, οι αρχές της Κύπρου διαπιστώνουν ότι εκκρεμεί σε βάρος του ένταλμα. Παρ’ όλα αυτά, όχι μόνο δεν τίθεται θέμα έκδοσης στη Ρωσία, αντίθετα αφήνεται ελεύθερος να ταξιδέψει κανονικά, χωρίς να παρουσιαστεί καν σε ακροατήριο, όπως προβλέπεται για τους πολιτικούς πρόσφυγες από το άρθρο 33 της Σύμβασης της Γενεύης (αρχή της μη επαναπροώθησης). Λόγω της καθυστέρησης στην Κύπρο, ο 30χρονος εκδίδει αεροπορικά εισιτήρια για τον Καναδά μέσω Ελλάδας, όμως στις 23 Οκτωβρίου 2014 συλλαμβάνεται στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Εκεί, τίποτα από τα παραπάνω δεν λαμβάνεται υπόψη. Οδηγείται στις φυλακές Διαβατών, όπου θα παραμείνει κρατούμενος.
Τρεις μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2015, παρουσιάζεται στο Συμβούλιο Εφετών Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος ζητά να μην εκδοθεί στη Ρωσία, καθώς, όπως λέει, «κινδυνεύει να υποστεί εξευτελισμούς, βασανισμούς και διώξεις, μέχρι του σημείου να απειληθεί και η ζωή του» · υποστηρίζει δε ότι η κατηγορία που τον βαραίνει είναι προσχηματική, εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι ομοφυλόφιλος. Παρ’ όλα αυτά, το δικαστικό συμβούλιο αποφασίζει την έκδοση του Β. στη Ρωσία.
Ο 30χρονος κάνει έφεση και η υπόθεση πηγαίνει στον Άρειο Πάγο, όπου συζητείται τον Μάιο του 2015. Όλο αυτό το διάστημα παραμένει κρατούμενος στα Διαβατά. Οι δικαστές του ανώτατου δικαστηρίου τον αντιμετωπίζουν μάλλον με δυσπιστία, μάλιστα κάποιος φέρεται να λέει σε μία αποστροφή ότι «δεν είναι δα και Τσετσένος αυτονομιστής ώστε θεωρηθεί πολιτικός πρόσφυγας». Η έφεση απορρίπτεται και ο Άρειος Πάγος στην ουσία κρίνει ότι η έκδοση στη Ρωσία είναι μονόδρομος. Μεταξύ άλλων, στο σκεπτικό της 638/2015 απόφασης του Ε΄ Τμήματος του Αρείου Πάγου αναφέρεται ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός του Β. «δεν κρίνεται ότι τον καθιστά ευάλωτο σε δικαστικές διώξεις στη χώρα του, αφού η ομοφυλοφιλία, η οποία αποτελούσε ποινικό αδίκημα στη Ρωσία μέχρι το έτος 1993, έχει έκτοτε αποποινικοποιηθεί». Επιπλέον, σε άλλο σημείο διατυπώνεται το επιχείρημα ότι οι επιθέσεις που δέχτηκε ο 30χρονος στο παρελθόν έγιναν από ιδιώτες και όχι από κρατικούς υπαλλήλους, επομένως δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η μη προσαγωγή του στις αρμόδιες ρωσικές δικαστικές αρχές. Σημειώνεται ότι λίγο καιρό πριν, σε μία υπόθεση με αντίστοιχο ζητούμενο, ο Άρειος Πάγος είχε αποτρέψει την έκδοση ενός υπηκόου του Τόγκο, ο οποίος είχε ζητήσει προστασία στη Γκάνα. Σημειολογικά δηλαδή, το ανώτατο δικαστήριο φαίνεται ότι αποδέχεται μεν την αναγνώριση της ιδιότητας του πρόσφυγα από τη Γκάνα, αλλά όχι από τον Καναδά.
Ως έσχατο μέσο, οι δικηγόροι του Β. προσφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ώστε να μπλοκάρουν την έκδοση, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Και τελικά, το ΕΔΔΑ σε μια σπάνια για τα νομικά δεδομένα απόφαση, κάνει την προσφυγή δεκτή και ζητά την αναστολή της έκδοσης. Η ενέργεια του Ευρωδικαστηρίου δεν ήταν δεσμευτική, ωστόσο με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Νίκου Παρασκευόπουλου, αμέσως μετά αποτράπηκε η έκδοση του 30χρονου Ρώσου. Ο ίδιος ταξίδεψε ελεύθερος πίσω στον Καναδά έπειτα από οκτώ μήνες κράτησης στην ελληνική φυλακή, κάτι για το οποίο τώρα η χώρα μας θα πρέπει να λογοδοτήσει στο ΕΔΔΑ.
«Η πλημμελής προστασία που προσέφεραν τα ελληνικά δικαστήρια στην προκειμένη περίπτωση, οδήγησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην εντελώς σπάνια στην πράξη λήψη ασφαλιστικών μέτρων σε βάρος της Ελλάδας. Επιπλέον, είναι σημαντικό γιατί αναδεικνύεται η ανάγκη προστασίας των πολιτικών προσφύγων όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο» δήλωσαν στο VICE οι δικηγόροι που χειρίστηκαν την υπόθεση, Κωνσταντίνος Χατζηιωάννου και Παρασκευάς Σπυράτος.
Οι ομοφυλόφιλοι στη Ρωσία εξακολουθούν σήμερα να αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες. Η χώρα έχει γράψει πολλές μαύρες σελίδες σε θέματα δικαιωμάτων, όπως αποτυπώνεται σε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Ενδεικτικά, υιοθέτησε νόμο ενάντια στην «ομοφυλόφιλη προπαγάνδα», βάσει του οποίου διώκεται η «προπαγάνδα υπέρ των μη παραδοσιακών σεξουαλικών σχέσεων», κάτι για το οποίο ήδη εκκρεμεί προσφυγή ενώπιον του ΕΔΔΑ («Bayen κατά Ρωσίας»).
Στη Ρωσία εκατοντάδες ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζουν καθημερινά επιθέσεις και παρενοχλήσεις. Η υπόθεση «Alekseyev κατά Ρωσίας» είναι αποκαλυπτική. Ένας ακτιβιστής προσπάθησε επανειλημμένα να διοργανώσει Gay Parade στη Μόσχα. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, έπρεπε να ενημερώσει τις δημοτικές αρχές αναφορικά με τους σκοπούς της εκδήλωσης. Το έκανε, ωστόσο ο δήμαρχος δεν έδωσε ποτέ άδεια, επικαλούμενος τη δημόσια τάξη και την πρόληψη της άσκησης βίας σε βάρος των συμμετεχόντων. Παράλληλα, ο ίδιος έκανε δυσφημιστικές δηλώσεις σε βάρος των ομοφυλοφίλων. Στην ίδια υπόθεση, τέθηκε ανοιχτά το ζήτημα των ομοφοβικών επιθέσεων στη Ρωσία όχι μόνο από ιδιώτες, αλλά και από τις κρατικές αρχές. Η ρωσική κυβέρνηση, επιχειρώντας να δικαιολογήσει στο ΕΔΔΑ το μπλοκάρισμα του Gay Parade, είχε μεταξύ άλλων επικαλεστεί δηλώσεις ενός φανατικού θρησκευτικού ηγέτη, ο οποίος καλούσε σε μαζική αντι-διαδήλωση και είχε δηλώσει ότι «απορρέει ως αναγκαιότητα να σκοτωθούν όλοι οι ομοφυλόφιλοι διά λιθοβολισμού».
Ιllustration από VICE
Περισσότερα από το VICE
Τα Gay Apps Στην Ελλάδα Είναι Τίγκα στην Ομοφοβία
Ρωτήσαμε τους Γονείς μας αν τους Απογοητεύει η ζωή μας Τώρα που Μεγαλώσαμε
Πώς Είναι να Ζεις σε Ένα Σπίτι 19 τ.μ. στο Κέντρο της Αθήνας