Την περασμένη εβδομάδα, το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Λάρισας δίκασε ερήμην τον περιβόητο «πατέρα Κλεομένη», παλαιοημερολογίτη μοναχό, που έγινε γνωστός μέσω του Ίντερνετ, επειδή ασχημονούσε και προκαλούσε φθορές σε ΑΤΜ, κεραίες κινητής τηλεφωνίας και γλυπτά, τα οποία θεωρεί «σύμβολα του Αντίχριστου». Ο ίδιος το καλοκαίρι του 2017, μαζί με ακόμη τρία άτομα που δεν ταυτοποιήθηκαν, είχε βανδαλίσει το μνημείο του Ολοκαυτώματος στη Λάρισα. Κόλλησε φυλλάδια με ρατσιστικό κείμενο -ένα από αυτά έγραφε, «Βάλτε τους φωτιά μέσα στη στοά»-, πέταξε αυγά και σε βίντεο που τράβηξε, ακούγεται να φωνάζει «σκουλήκια, εβραιόσκυλα», «φέρτε μπουλντόζα να γκρεμίσουμε το βρωμομνημείο» και άλλα τέτοια. Το βίντεο, διάρκειας 1.41 λεπτών, αναρτήθηκε στο YouTube και μέχρι να κατέβει, το είχαν δει χιλιάδες χρήστες.
Σε βάρος του Κλεομένη σχηματίστηκε δικογραφία για δημόσια υποκίνηση σε βία και μίσος (αντιρατσιστικός νόμος). Το δικαστήριο της Λάρισας τον έκρινε ένοχο και του επέβαλε ποινή φυλάκισης 18 μηνών και χρηματική ποινή 7.500 ευρώ. Κάπου εκεί, τελειώνει το αστείο.
Videos by VICE
Μόνο την τελευταία διετία, έχουν καταγραφεί σε όλη την Ελλάδα περισσότερα από 25 περιστατικά βανδαλισμού εβραϊκών μνημείων. Την ίδια στιγμή, επτά στους δέκα Έλληνες φαίνεται ότι διακατέχονται από αντισημιτικά αισθήματα, πιστεύοντας ότι οι «Εβραίοι ελέγχουν τον κόσμο» και άλλες θεωρίες συνωμοσίας, καθόλου αθώες ή γραφικές. Πριν από δέκα μέρες, άγνωστοι κατέστρεψαν το μνημείο του παλιού εβραϊκού νεκροταφείου, που βρίσκεται εντός της πανεπιστημιούπολης της Θεσσαλονίκης. Το μένος των δραστών ήταν εντυπωσιακό. Ξήλωσαν και έσπασαν τις μαρμάρινες πλάκες, έσκαψαν ως και το χώμα. Το ίδιο μνημείο είχε βεβηλωθεί και το περσινό καλοκαίρι. Λίγες μέρες μετά τον τελευταίο βανδαλισμό, πραγματοποιήθηκε στο σημείο σιωπηλή διαμαρτυρία. Δεν ήταν παρόντες εκπρόσωποι όλων των πολιτικών κομμάτων, του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου.
Το παλιό εβραϊκό νεκροταφείο, ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, ισοπεδώθηκε το 1942. Πλάκες του διασκορπίστηκαν στην πόλη, άλλες χρησιμοποιήθηκαν για να φτιαχτούν πεζοδρόμια και δημόσια ουρητήρια. Στην αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εβραϊκή κοινότητα στη Θεσσαλονίκη αριθμούσε περί τους 55.000 ανθρώπους, περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλης. Από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, επέστρεψαν μόνο οι 1.950. Το μνημείο στη θέση του παλιού νεκροταφείου στήθηκε το 2014. «Η πόλη άργησε αδικαιολόγητα να σπάσει την άδικη και ένοχη σιωπή της, αλλά τώρα μπορεί να λέει ότι ντρέπεται για αυτήν την άδικη και ένοχη σιωπή», είχε δηλώσει τότε ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης.
VICE Video: Οι Φύλακες της Μήτρας
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Ζήτησα από τον ίδιο ένα σχόλιο μετά τον πρόσφατο βανδαλισμό. «Είναι μια ακόμη βεβήλωση εβραϊκού μνημείου της πόλης, από τις πολλές που σημειώθηκαν δυστυχώς το τελευταίο διάστημα. Αναδεικνύει, για άλλη μια φορά, με επίπονο τρόπο, τον αντισημιτισμό που φαίνεται πως χαρακτηρίζει ένα μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Όπως έχω δηλώσει, ακόμη και 100 φορές να βανδαλίσουν τα μνημεία, εμείς 110 φορές θα τα φτιάξουμε και πάλι», είπε στο VICE ο κ. Μπουτάρης. «Πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία μας και να την κοιτάζουμε κατάματα, με ειλικρίνεια, ώστε να μπορέσουμε να πορευτούμε με αξιώσεις στο μέλλον, όλοι μαζί, χωρίς ρατσισμό και μισαλλοδοξία. Αυτήν την προσπάθεια κάνουμε στη Θεσσαλονίκη, αναδεικνύοντας την εβραϊκή παρουσία και παρακαταθήκη στην πόλη. Και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε», πρόσθεσε ο ίδιος. Η πιο σημαντική πρωτοβουλία του Μπουτάρη ήταν η δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος, το οποίο θα αποτίσει φόρο τιμής στη σεφαραδίτικη κοινότητα της Θεσσαλονίκης, λειτουργώντας παράλληλα ως εκπαιδευτικό κέντρο έρευνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στο μεταξύ, ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Ομάδες νεοναζί έχουν σηκώσει πανό με αντισημιτικά συνθήματα στα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό. Μεταξύ των ακροδεξιών που συγκρούστηκαν με την αστυνομία, τον περασμένο Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ, υπήρχαν άτομα που κρατούσαν πανό που έγραφαν: «Talmud, Qabballah, the Enemy of the Humanity», «Against New World Order», «Εδώ Ελλάδα, εδώ Ορθοδοξία. Θάνατος στον Σιωνισμό», «Rothschild, το τέλος σου έρχεται» κ.ά. Το μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη βεβηλώθηκε από νεοναζί κατά τη διάρκεια τουλάχιστον δύο συγκεντρώσεων για το Μακεδονικό. Στο πρώτο μεγάλο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία, τον περσινό Ιανουάριο, κουκουλοφόροι στην Πλατεία της ΧΑΝΘ είχαν σκίσει το μπάνερ της έκθεσης «Κοινοί Ιεροί Τόποι», στην οποία εικονιζόταν ο σταυρός, η ημισέληνος και το άστρο του Δαβίδ.
Τα στατιστικά δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Έκθεση της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας καταγράφει 11 περιστατικά βανδαλισμού ισραηλίτικων μνημείων στην Ελλάδα το 2017. Ενδεικτικά, διαβάζουμε ότι τέσσερις δράστες έσπασαν τη μαρμάρινη πρόσοψη του μνημείου Ολοκαυτώματος στην Καβάλα, άγνωστοι έκαναν το ίδιο στην Άρτα, επίσης άγνωστοι έγραψαν έξω από τη συναγωγή στον Βόλο τη φράση «Ο Και Αντίστοιχος Πάτερ Δόξα Σου Ναι!», άλλοι έγραψαν έξω από το εβραϊκό σχολεία στη Λάρισα «Λευτεριά στην Παλαιστίνη-Ψέμα-Μπάχαλος», το μνημείο Ολοκαυτώματος στην Αθήνα βεβηλώθηκε τουλάχιστον δύο φορές, χωρίς να ταυτοποιηθούν οι δράστες, ενώ στο εβραϊκό νεκροταφείο Νίκαιας πετάχτηκαν κομμάτια χοιρινού κρέατος.
«Το 2018 σημειώθηκαν άλλες 15 επιθέσεις», μου είπε στο τηλέφωνο ο ιστορικός, συγγραφέας και μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Λέον Σαλτιέλ. Το μεσημέρι της Τρίτης, ταξίδευε για την Μπρατισλάβα, όπου πραγματοποιείται συνέδριο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), με θέμα την άνοδο του αντισημιτισμού. «Το θέμα είναι πολυεπίπεδο», σχολίασε ο κ. Σαλτιέλ. «Αρχικά, οι κρατικές υπηρεσίες και τα πολιτικά κόμματα καταδικάζουν πλέον άμεσα κάθε κρούσμα. Σε δεύτερο επίπεδο, υπάρχουν οι βανδαλισμοί μνημείων, νεκροταφείων ή συναγωγών. Ο αριθμός των επιθέσεων αυξάνεται, ωστόσο οι επιθέσεις γίνονται από ένα μικρό, ακραίο κομμάτι κι επίσης δεν έχουν διαστάσεις αιματηρών επιθέσεων ή δολοφονιών, όπως βλέπουμε να συμβαίνει στην Κεντρική Ευρώπη», είπε ο κ. Σαλτιέλ.
«Μιλούν πολύ για το Ολοκαύτωμα»
Τι γίνεται, όμως, σε αυτό που λέμε κοινή γνώμη; «Δυστυχώς, το ποσοστό αντισημιτισμού στην ελληνική κοινή γνώμη είναι από τα υψηλότερα, μετά τον αραβικό κόσμο. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από την έλλειψη παιδείας και καλλιέργειας. Είναι εντυπωσιακό, επίσης, ότι μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης στην Ελλάδα συνεχίζει να πιστεύει θεωρίες συνωμοσίας», εξήγησε ο κ. Σαλτιέλ. Στη διαδραστική πλατφόρμα ADL Global 100, η οποία καταγράφει και μελετά τον αντισημιτισμό σε 100 χώρες, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για την Ελλάδα δείχνουν ότι -κατά μέσο όρο- το 67% του πληθυσμού έχει αρνητική διάθεση και συμπεριφορά έναντι των Εβραίων.
Ενδεικτικά, το 74% των Ελλήνων πιστεύει ότι οι «Εβραίοι ελέγχουν τις διεθνείς εξελίξεις», το 85% ότι «έχουν υπερβολική δύναμη στον κόσμο των επιχειρήσεων» και το 60% ότι οι Εβραίοι «συνεχίζουν να μιλούν πολύ για ό,τι τους συνέβη στο Ολοκαύτωμα». Μια δεύτερη έρευνα του γερμανικού Ινστιτούτου Χάινριχ-Μπελ, το 2017, στην οποία συμμετείχε ο κ. Σαλτιέλ, διαπιστώνει σαφείς αντισημιτικές τάσεις ειδικά στη γλώσσα και τη ρητορική πολιτικών, δημοσιογράφων αλλά και εκπροσώπων της Εκκλησίας στην Ελλάδα. Σε δείγμα 1.000 ατόμων, το 75% δηλώνουν βέβαιοι ότι οι Εβραίοι εκμεταλλεύονται το Ολοκαύτωμα για ίδιον όφελος, το 65% ότι το Ισραήλ μεταχειρίζεται τους Παλαιστίνιους όπως ακριβώς και οι Ναζί τους Εβραίους, ενώ το 71% δηλώνουν βέβαιοι ότι οι Εβραίοι «έχουν εξουσία», είτε ως πολίτες, είτε ως κράτος ή ως επιχειρηματίες.
Το φαινόμενο δεν είναι φυσικά αποκλειστικά ελληνικό. Το 50% των Ευρωπαίων θεωρούν ότι ο αντισημιτισμός αποτελεί πρόβλημα στη χώρα τους, όπως διαπιστώνει έρευνα της Κομισιόν.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Βόμβες, Ξυλοδαρμοί, Απειλές – Είναι Επικίνδυνο να Είσαι Διαιτητής στην Ελλάδα
Μια Λίστα με Όσα Απαγορεύεται να Κάνουμε Επειδή Είμαστε Γυναίκες
Ο Τάσος Θεοφίλου Ζει στην «Πόλη των Μηχανορραφιών της Αστυνομίας»