Τον Μάρτιο, ο δασοφύλακας Erik de Jonge κλήθηκε να ερευνήσει έναν παράξενο σωρό από κλαδιά και φύλλα σε ένα ξέφωτο στο καταφύγιο άγριας ζωής Brabantse Wal στα σύνορα Ολλανδίας-Βελγίου. Προς μεγάλη του έκπληξη είδε ένα βαθύ λάκκο με μαύρη βλαβερή λάσπη σκεπασμένη με έναν απαίσιο άσπρο αφρό.
Τεστ αποκάλυψαν ότι επρόκειτο για το μεγαλύτερο παράδειγμα αυτού που οι ολλανδικές Αρχές πλέον αποκαλούν «λάκκο ναρκωτικών» – κρυμμένα χαντάκια που χρησιμοποιούνται από τους μεγαλύτερους παρασκευαστές MDMA και speed για να πετάνε τόνους τοξικά απόβλητα από παράνομα εργαστήρια ναρκωτικών.
Videos by VICE
Οι Αρχές εκτιμούν ότι το μολυσμένο σημείο, που το VICE World News επισκέφτηκε, θα χρειαστεί έξι μήνες να καθαριστεί και έχει επηρεάσει την παροχή πόσιμου νερού της περιοχής και τη βλάστηση. Είπαν ότι το σημείο αυτό έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές για την απόρριψη υποπροϊόντων από την παρασκευή ναρκωτικών, που περιλαμβάνουν επικίνδυνα χημικά όπως βενζόλιο, τολουόλιο, προπανάλη και ακετόνη.
Ο λάκκος στο Brabantse Wal είναι ένας από τους πολλούς καινούργιους τρόπους που χρησιμοποιούν οι συμμορίες ναρκωτικών στην Ολλανδία και το Βέλγιο για να απορρίπτουν τα τοξικά απόβλημτα που δημιουργούνται σε μια από τις μεγαλύτερες περιοχές παραγωγής MDMA και αμφεταμίνης. Ενώ οι έμποροι ναρκωτικών ξέρουν το κόστος τις ψυχενεργές επιπτώσεις ενός χαπιού ecstasy, η παράπλευρη ζημιά στο περιβάλλον που προκαλείται από αυτή την τεράστια παράνομη και κατ’ επέκταση αρρύθμιστη βιομηχανία δεν γίνεται εξίσου κατανοητό.
Οι συμμορίες ναρκωτικών στην Ολλανδία και το Βέλγιο, που έχουν αρχίσει να φτιάχνουν εξίσου τοξικά εργαστήρια μεθαμφεταμίνης και εξαγωγής κοκαΐνης, εκτός από τις καθιερωμένες βιομηχανίες παραγωγής MDMA και speed, όλο και πιο συχνά απορρίπτουν χημικά σε πιο απομακρυσμένα, παρθένα καταφύγια άγριας ζωής και δάση για να μην εντοπιστούν.
«Έχουμε βρει πολλά απόβλητα εδώ, τα τελευταία δέκα χρόνια», είπε ο de Jonge. «Κάποιες χρονιές βρήκα 20-30 φορές απόβλητα από εργαστήρια συνθετικών ναρκωτικών». Στην Ολλανδία και το Βέλγιο, τα τελευταία πέντε χρόνια υπήρξαν 11.78 περιστατικά απόρριψης αποβλήτων ναρκωτικών, στα οποία χημικά βρέθηκαν σε βαρέλια, σε ρέματα ή ποτάμια ή πετάγονταν από αυτοκίνητα. Μάλιστα έφτιαξαν και δικό τους όρο, το Drugsafval, για όλα τα απόβλητα που απορρίπτονται από τα εργαστήρια ναρκωτικών της περιοχής.
Στην Ολλανδία, οι συμμορίες των ναρκωτικών έχουν αρχίσει να απορρίπτουν πιο συχνά χημικά όπως η αμμωνία σε λάκκους κοπριάς, που χρησιμοποιούν εν αγνοία τους οι αγρότες μολύνοντας περεταίρω τη γη τους και καταστρέφουν τη βλάστηση. Το Ινστιτούτο Σήμανσης της Ολλανδίας έχει καταγράψει την παρουσία υπολειμμάτων αμφεταμίνης σε ψείρες καλαμποκιού, πράγμα που δείχνει ότι ζωντανά πλάσματα μπορούν να απορροφήσουν τέτοια συστατικά.
Επίσης, απόβλητα των ναρκωτικών απορρίπτονται σε τεράστιες ποσότητες στα αποχετευτικά συστήματα. Τον Μάρτιο, στο Βέλγιο, μια συμμορία είχε ρίξει τόσα απόβλητα στο αποχετευτικό σύστημα της περιοχής που προσωρινά απενεργοποίησε το εργοστάσιο επεξεργασίας αποβλήτων της περιοχής. Η υψηλή οξύτητα των απορριφθέντων χημικών, όπως η ακετόνη, άλλαξε το pH του νερού στο εργοστάσιο Aquafin στο Rekem, σε τέτοιο βαθμό που σκότωσε τα καλά βακτήρια που χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση ρύπων και το εργοστάσιο δεν μπορούσε να καθαρίσει το νερό.
Δύο υπάλληλοι που δούλευαν στις πρώτες βάρδιες τραυματίστηκαν από τα χημικά: «Έγινε στη 1 πμ, όταν είχαμε έναν συναγερμό», είπε στο VICE World News ο Yves Wolfs, συντονιστής ομάδας στο Aquafin. «Οι τοξικές αναθυμιάσεις ήταν πολύ όξινες. Τα μάτια μου στέγνωσαν τόσο που αναγκάστηκα να πάω σε γιατρό και να είμαι υπό παρακολούθηση για δυο βδομάδες», είπε. Τα τοξικά διαβρωτικά χημικά κατέστρεψαν τα προστατευτικά γάντια του συναδέλφου του, καίγοντας τα χέρια του. Ήταν η πρώτη φορά στα 25 χρόνια που εργάζεται ο Wolfs στο εργοστάσιο, που συνέβη τέτοιο ατύχημα.
Χρειάστηκε δύο μέρες να αποκατασταθεί πλήρως η λειτουργικότητά του εργοστασίου, κατά τις οποίες το νερό μπήκε σε κανάλια με ψάρια χωρίς επεξεργασία. Η Joan Deckers, Operational Manager στο Aquafin, είπε ότι μετέφεραν νέες παρτίδες βακτήρια με τέσσερα φορτηγά για να αποκατασταθεί το φυσικό pH.
Καθώς τα ναρκωτικά όπως το MDMA γίνονται πιο δημοφιλή, ο αριθμός των εργαστηρίων στην Ολλανδία και το Βέλγιο έχει αυξηθεί για να εξυπηρετήσει την παγκόσμια αγορά. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η αστυνομία έχει βρει πάνω από 400 εργαστήρια και ο αριθμός αυξήθηκε πέρσι.
Η υψηλή οξύτητα των αποβλήτων αυτών, πολλά από τα οποία αποτελούνται από διαλύτες, προκαλεί ρύπανση των υδάτων και χαμηλώνει το pH του περιβάλλοντος διαβίωσης, προκαλώντας άμεση ζημιά στα τοπικά οικοσυστήματα. Το μολυσμένο νερό μπορεί να προκαλέσει θάνατο της υδρόβιας ζωής, των μικροοργανισμών και των φυτών σε ποτάμια, ενώ το έδαφος μπορεί να γίνει τοξικό και να καταστραφεί η βλάστηση. Κατά το 2019 και το 2020, η Βελγική Υπηρεσία Εδάφους κλήθηκε σε δέκα περιπτώσεις να αφαιρέσει ρύπους από το έδαφος σε περιοχές όπου είχαν απορριφθεί απόβλητα ναρκωτικών.
Η επαρχία του Limburg είναι το επίκεντρο της παραγωγής ναρκωτικών στο Βέλγιο, όπου βρίσκεται το 60% του συνολικού αριθμού εργαστηρίων ναρκωτικών. «Συνήθως κάποιος Ολλανδός εμπλέκεται», λέει η Carine Buckens, από την εισαγγελία του του Limburg.
Μια μελέτη από το 2017 εκτιμά ότι για ένα κιλό MDMA και αμφεταμίνες, παράγονται 6-19 και 10-20 κιλά χημικά απόβλητα αντίστοιχα. Σύμφωνα με τη μελέτη η ποσότητα αποβλήτων ναρκωτικών που παράγονται από τα εργαστήρια στην Ολλανδία είναι περίπου 7.000 τόνοι τον χρόνο, ενώ στο Βέλγιο πιστεύεται ότι είναι τουλάχιστον 1.500 τόνοι.
Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών των αποβλήτων –που συνήθως απορρίπτονται στα σύνορα ανάμεσα στις δύο χώρες– ανακαλύπτεται στην πραγματικότητα. Το 2019 και το 2020 η Ομοσπονδιακή Αστυνομία του Βελγίου ξέθαψε 375 τόνους αποβλήτων ναρκωτικών – τα πιο πρόσφατα ήταν πάνω από 100 μπλε βαρέλια και 14 διάφανα που βρέθηκαν σε ένα δάσος κοντά στο Zutendaal τον Απρίλιο και στο Bocholt τον Μάιο. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτου Εγκληματολογίας του Βελγίου (INCC), μόνο περίπου 20% των αποβλήτων ναρκωτικών ανακαλύπτονται στην πραγματικότητα.
Η παρασκευή MDMA, speed και μεθαμφεταμίνης είναι εξίσου τοξική με την παρασκευή κοκαΐνης και περιλαμβάνει την ανάμειξη επικίνδυνων χημικών. Πολύ όξινα χημικά και αντιδραστήρια όπως το μυρμηκικό οξύ, το μυρμηκικό αμμώνιο ή το μεθαμίδιο και είναι απαραίτητα για τις χημικές αντιδράσεις και την κρυσταλλοποίηση που επιτρέπει την παραγωγή MDMA. Ανάλογα με τον τύπο του συνθετικού ναρκωτικού και τις μεθόδους παραγωγής, αντιδραστήρια όπως ναφθαλίνη, μεθαμίδιο, μεθανόλη, μεθυλαμίνη, αμμωνία, υδροχλωρικό οξύ, μυρμηκικό οξύ, θειικό οξύ, σαφρόλη, μεθανόλη, ακετόνη, αιθανόλη και αιθέρας χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή.
VICE Video:
Η παραγωγή μεθαμφεταμίνης είναι ακόμη πιο τοξική από το MDMA και τις αμφεταμίνες, σύμφωνα με τη Natalie Meert, Ειδική Σήμανσης στοINCC. Λέει ότι ο υδράργυρος που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των κρυστάλλων. «Είναι πολύ τοξικό μέταλλο», συμπληρώνει. Ο υδράργυρος είναι πράγματι ένας επίμονος, βιοσυσσωρευτικός ρύπος, που συσσωρεύεται σε ιζήματα στο νερό όπου μετατρέπεται σε τοξικό μεθυλικό υδράργυρο και μπορεί να μπει στην τροφική αλυσίδα.
Πέρα από τους κινδύνους για το περιβάλλον, η απόρριψη αποβλήτων ναρκωτικών αποτελεί άμεσο κίνδυνο για όσους τα καθαρίζουν και ασχολούνται με τον εντοπισμό τους. Οι πυροσβέστες στο Βέλγιο πλέον εκπαιδεύονται στο πώς να αντιμετωπίζουν τα απόβλητα αυτά, ενώ η απόρριψη αποβλήτων από ένα εργαστήριο MDMA σε ένα κανάλι στο Limburg ανάγκασε τις ομάδες καθαρισμού να αναβαθμίζει τον εξοπλισμού καταδύσεων. Ακούγεται απίστευτο αλλά οι ομάδες δασοφυλάκων που ασχολούνται με την απόρριψη τοξικών αποβλήτων στους εθνικούς δρυμούς και στα καταφύγια της Ολλανδίας έχουν δεχτεί απειλές από συμμορίες. Στο μεταξύ αυτά τα χημικά αποτελούν επίσης κίνδυνο για όσους τα παρασκευάζουν. Το 2019 τρεις «μάγειρες» από την Ολλανδία βρέθηκαν νεκροί σε ένα εργαστήριο παρασκευής ναρκωτικών στο Hechtel-Eksel του Βελγίου, λόγω δηλητηρίασης με μονοξείδιο του άνθρακα.
Υπάρχουν όλο και περισσότερα στοιχεία ότι οι παραγωγοί ναρκωτικών απορρίπτουν τα χημικά τους και πιο μακριά, πχ στα σύνορα με Γερμανία, όπου η τοπική αστυνομία δεν ξέρει την πρακτική των drugsafval. «Έχουμε ακούσει περιπτώσεις στη Βαλλονία όπου η αστυνομία απλώς απομακρύνει αυτά που βρίσκει και μπορεί να μην ξέρει ότι ήταν απόβλητα ναρκωτικών», λέει η Buckens.
Παρά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που δημιουργεί το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών, όταν οι Αρχές βρίσκουν τους λάκκους δεν ξέρουν την έκταση του προβλήματος.
Ενώ ο αριθμός των εργαστηρίων που ανακαλύπτονται μεγαλώνει, ο αριθμός των λάκκων μειώνεται, και οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι εγκληματίες βρίσκουν λιγότερο προφανή μέρη να απορρίπτουν τα απόβλητά τους. Σπάνια γίνονται δεύτερες επισκέψεις σε περιοχές όπου βρέθηκαν απορριφθέντα απόβλητα σπάνια γίνονται, έτσι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες στο περιβάλλον δεν ελέγχονται.
«Θέλω να βρίσκω τα εργαστήρια πριν από τις απορρίψεις», λέει ο Buckens, του οποίου το τμήμα ξοδεύει 500.000 ευρώ τον χρόνο στο καθάρισμα εργαστηρίων και χώρων αποβλήτων. Αλλά και στις δύο χώρες, οι πόροι για τον πόλεμο ενάντια στα απόβλητα των ναρκωτικών είναι περιορισμένοι. Ο Buckens αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια των ντόπιων για να βρει τα σημεία απόρριψης και έχει φτιάξει μια τηλεφωνική γραμμή για καταγγελίες για εργαστήρια ναρκωτικών.
Ο Buckens θέλει να επιμορφώσει τους νέους για τις παράπλευρες ζημιές των ψυχαγωγικών ναρκωτικών. «Οι φοιτητές κάνουν πορείες για το κλίμα αλλά δεν βλέπουν την καταστροφή που προκύπτει από τα ναρκωτικά», λέει. Αλλά δεν είναι εύκολο να πειστούν. Ενώ η επιδεινούμενη περιβαλλοντική καταστροφή από την παράνομη βιομηχανία διεγερτικών ναρκωτικών στη Βόρεια Ευρώπη θα έπρεπε να αφήνει άσχημη γεύση στο στόμα εκατομμυρίων χρηστών, μάλλον αυτό δεν πρόκειται να μειώσει τη ζήτηση.
Το Ινστιτούτο Trimbos, ένας φιλανθρωπικός οργανισμός ναρκωτικών και ψυχικής υγείας στην Ολλανδία, ερεύνησε πόσο ο χρήστες ενδιαφέρονταν για το έγκλημα και την περιβαλλοντική καταστροφή που σχετίζεται με την παραγωγή και προμήθεια ναρκωτικών. Δημιούργησαν ακόμη και μια virtual 3D εμπειρία για να δείξουν τις επιπτώσεις των αποβλήτων ναρκωτικών στο περιβάλλον και εξεπλάγησαν από την αντίδραση. Παρόλο που οι χρήστες εξέφρασαν ανησυχία, δεν πίστευαν ότι ήταν υπεύθυνοι γι’ αυτό.
«Το MDMA και άλλες αμφεταμίνες παράγονται νόμιμα για ιατρική χρήση σε ρυθμισμένα περιβάλλοντα που δεν σχετίζονται με την περιβαλλοντική σφαγή που βλέπουμε με την παραγωγή παράνομων ναρκωτικών», είπε ο Steve Rolles της ομάδας μεταρρύθμισης πολιτικής ναρκωτικών Transform. «Αυτό έχει να κάνει με την απαγόρευση, όχι με ναρκωτικά όπως το MDMA. Οι κυβερνήσεις έχουν την επιλογή να κάνουν ρύθμιση και να καθαρίσουν τη βιομηχανία αλλά επιλέγουν να μην το κάνουν. Επομένως πρέπει να αναλάβουν ευθύνη γι’ αυτές τις καταστροφές που πραγματικά μπορούν να αποτραπούν».
Το ρεπορτάζ πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή του Pascal Decroos Fund for Investigative Journalism.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Δύο Σύντροφοι που Πέρασαν Μαζί Κορονοϊό Πήγαν για το Εμβόλιο: Μόνο Ένας το Έκανε (Μάλλον Κατά Λάθος)
H Seniora Rose «Οργώνει» τους Δρόμους της Θεσσαλονίκης της με τη Μηχανή της
Δωμάτιο 703: Ημερολόγιο Καραντίνας Eνός Έλληνα Φωτορεπόρτερ στο Τόκιo
