Αν κοιτάξεις γύρω σου, σε οποιονδήποτε κεντρικό δρόμο -ή στα social media– ίσως δυσκολευτείς να καταλάβεις σε ποια δεκαετία βρισκόμαστε. Το μόνο στοιχείο είναι ότι υπάρχουν όλα μαζί. Κάθε τάση, κάθε εποχή, κάθε αναφορά: όλα μαζί. Χρώματα, υφάσματα, στιλ, μοτίβα, ενέργεια. Είμαστε σε αυτή την κατάσταση από το 2020 αλλά ακόμα περισσότερο φέτος.
Από την πανδημία και μετά, μικροτάσεις εμφανίζονται στο TikTok, με τους χρήστες να περιγράφουν κάποιο στιλ ή αισθητική -bimbocore, Catholic chic- τα οποία μπορεί να θεωρηθούν περισσότερο διαθέσεις. Οι πιο πολλές τάσεις είναι ένας συνδυασμός μόδας, ντεκόρ, ταινιών και συμπεριφορών σε συνδυασμό: ένας σύγχρονος πίνακας Pinterest. Υπήρξαν τόσες μικροτάσεις που βαρεθήκαμε να διαβάζουμε γι’ αυτές, περάσαμε στο meta στάδιο, όπου τα μίντια λέγανε ότι είχε παραγίνει το πράγμα με τις τάσεις και τα σχετικά blogs.
Videos by VICE
H μόδα έχει αντλήσει από κάθε υποκουλτούρα που υπάρχει (pop punk, alternative, indie, Y2K, goth, lolita). Η μουσική δεν βρίσκεται πια στο ασφαλές πλαίσιο της pop και του hip hop, που κυριαρχούσαν τη δεκαετία του 2010. Για να περιγράψουμε τι συμβαίνει σήμερα μπορούμε να μιλήσουμε για την επιρροή του Machine Gun Kelly που οδήγησε σε μια αναβίωση της pop punk. Ή για τους The 1975 που κάνουν ένα παραδοσιακό άλμπουμ (11 κομμάτια, μια μπάντα, σε έναν χώρο, κάθε τραγούδι ηχογραφημένο με δύο takes). Ή για pop και rock καλλιτέχνες όπως η Rina Sawayama και οι Paramore, που έχουν αναφορές στο βρετανικό indie της δεκαετίας του 2000. Όπως και να ‘χει είναι αποπροσανατολιστικό και κατακερματισμένο, ενώ επίσης προσφέρει -και το λέω διστακτικά- αναζωογονητικό χώρο για κάθε μουσικό είδος και επιτρέπει σε κάθε fan να βρίσκει αυτό οπό θέλει. Για να το θέσω απλά: τι στο καλό γίνεται;
Στο βιβλίο Retromania του 2010, ο μουσικοκριτικός Simon Reynolds περιγράφει πώς η σύγχρονη ποπ κουλτούρα τη δεκαετία του 2000 ήταν γεμάτη αναβιώσεις, επανεκδόσεις, και ριμέικ αντί το μιλένιουμ να είναι το κατώφλι για το μέλλον. Ποτέ δεν έχει υπάρξει μια κοινωνία στην ανθρώπινη ιστορία τόσο εμμονική με τα πολιτισμικά αντικείμενα του άμεσου παρελθόντος της. Είναι παράξενο – γιατί συνέχεια επιστρέφουμε στο παρελθόν σε ό,τι αφορά τη μουσική, τη μόδα και την ποπ κουλτούρα; Πώς παγιδευτήκαμε σε αυτή τη χρονοκάψουλα που φτιάξαμε μόνοι μας; Όποια κι αν είναι η απάντηση, ο ρυθμός του νοσταλγικού τριπ είναι πια τόσο γρήγορος που πλέον σκοντάφτουμε.
Ο κύκλος της εικοσαετίας σήμαινε ότι οι τάσεις της ποπ κουλτούρας έρχονταν και έφευγαν κάθε 20 χρόνια. Έρπετε να είναι τόσο. Αν ήταν πιο σύντομο μια τάση θα ήταν κακόγουστη, γλυκανάλατη και πασέ αντί ρετρό, νοσταλγική και κους. Ο κανόνας της 20ετίας σύντομα έπαψε να ισχύει. Τώρα μιλάμε για πέντε ή δέκα χρόνια. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν αναφορές στις περισσότερες δεκαετίες. Πώς αλλιώς φτάσαμε μια χρονιά όπου η pop punk, οι καουμπόικες μπότες, οι φόρμες, τα ψεύτικα διαμαντένια κοσμήματα, το regencycore και η drill συνυπάρχουν;
Δύο πράγματα φάινεται να συμβαίνουν: αυτές οι τάσεις είναι αποπροσανατολιστικές και είναι παντού. Μέσα σε αυτό το χάος ιδεών και αναφορών, υπάρχουν και μικροτάσεις που έρχονται και φεύγουν. Ο παραδοσιακός κύκλος της ζωής ή της της τάσης μόδας έχει πέντε στάδια: εισαγωγή, άνοδος, αποκορύφωμα, πτώση, αχρήστευση. Ενώ ακόμα και πριν από μερικά χρόνια μια τάση θα κρατούσε ένα δυο χρόνια, αυτός ο κύκλος πλέον ξεκινάει και τελειώνει μέσα σε μήνες ή και εβδομάδες.
Είναι λογικό να συμβαίνει κάτι τέτοια τώρα. Τα μωρά της δεκαετίας του ’00 ενηλικιώνονται και έχουν ζήσει μόνο σε αυτόν τον καινούργιο ρετρό κόσμο που περιγράφει ο Reynolds. Ποτέ δεν βίωσαν την ‘90s pop μανία, τα 80’s ή τα ‘70s με τη μοναδικότητα και τη διαφορετικότητά τους. Αυτό το χωνευτήρι κουλτούρας είναι το μόνο που έχει γνωρίσει η Gen Z και ο χρόνος που περνάνε ονλάιν όλη την ιστορία του πολιτισμού διαθέσιμη έχει κάνει τον χρόνο ρευστό— όλο μας το παρελθόν είναι εκεί, άμεσα προσβάσιμο.
Η άμεση πρόσβαση σημαίνει ότι κάθε τάση είναι διαχωρισμένη από μεγάλο μέρος του αρχικού περιεχομένου. Τα regencycore αντικείμενα μόδας δεν έχουν καμία σχέση με το να πηγαίνεις στην όπερα, να έχεις έπαυλη ή να ζεις χωρίς τεχνολογία. Το να φοράς εναλλακτικά ρούχα δεν σημαίνει ότι ακούς rock παίζεις κιθάρα και κάνεις σκέιτμπορντ. Είναι κενά νοήματος.
Υπάρχουν τόσες τάσεις που δεν μπορείς να ξέρεις ποιες είναι αληθινές. Για παράδειγμα το indie sleaze. Θα έπρεπε φέτος να είναι μια χρονιά που το indie θα κυριαρχούσε ξανά μέσω της Gen Ζ. Άρθρα στη Vogue, τον Guardian και το GQ ισχυρίζονταν ότι τα κορίτσια θα κυκλοφορούσαν σαν την Kate Moss πως τα συγκροτήματα λευκών αγοριών θα ήταν ξανά επίκαιρα, τα skinny jeans θα ήταν μια αποδεκτή μορφή μαρτυρίου και όλοι θα βγάζαμε φωτογραφίες με φλας στις εξόδους μας. Δεν συνέβη ποτέ.
Εκεί που αναβίωσε το indie των ‘00s ήταν μέσα από τι δημιουργίες των μιλένιαλς: οι Paramore και η Rina Sawayama, και οι δύο καλλιτέχνες που έζησαν εκείνη την εποχή και θέλανε να αποτίσουν φόρο τιμής. Τον Απρίλιο το i-D δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο “Fashion has reached peak trendcore and we’re all tired” («Η μόδα έχει φτάσει στο απόγειο των τάσεων κι έχουμε βαρεθεί»). Αν και στέκεται κριτικά απέναντι σε αυτές τις τάσεις, ο δημοσιογράφος τελειώνει κάπως θετικά, λέγοντας: «Όλο αυτό δείχνει ένα συναρπαστικό αμάλγαμα αισθητικής το οποίο θολώνει τα όρια των κανόνων και προσδοκιών που υπάρχουν, το οποίο δεν θα έπρεπε να παίρνουμε πολύ σοβαρά. Και ενώ κάποιοι μπορεί να προσβληθούν που ορισμένοι “άσχετοι” οικειοποιούνται τα πολύτιμα σύμβολα της αγαπημένης τους υποκουλτούρας, οι περισσότεροι δεν νοιάζονται». Και ισχύει. Συμβαίνει, περνάει και το ξεχνάμε.
Η σκοτεινή πλευρά του ότι μικραίνει ο κύκλος των τάσεων είναι ότι συμβαίνει εν μέρει λόγω της fast fashion. Αν και ξέρουμε τις καταστροφικές συνέπειες, εξακολουθούμε να αγοράζουμε φτηνά ρούχα στο Ίντερνετ. Αντί να κυριαρχούν δύο σεζόν και κολεξιόν, οι εταιρείες βγάζουν συνέχεια καινούργια ρούχα και πυροδοτούν την εμμονή μας με όλο και πιο γρήγορες μικροτάσεις. Όπως είδαμε πέρυσι, μόλις κάτι σκάσει μύτη στο TikTok θα είναι διαθέσιμο online για αγορά.
Τι λένε όλα αυτά για μας; Φυσικά αντανακλά την εποχή της πληροφορίας. Το ότι περάσαμε δυο χρόνια κλεισμένοι μέσα, κολλημένοι στις οθόνες μας. Δείχνει την έλλειψη νοήματος και τον μηδενισμό που υπάρχει στις ζωές μας αυτήν τη στιγμή. Μπαίνουμε εν γνώσει μας στα τελικά και μη αναστρέψιμα στάδια της κλιματικής αλλαγής και το τέλος του κόσμου μοιάζει κοντά — κι εδώ είναι που βλέπουμε αυτό συνονθύλευμα ποπ κουλτούρας, τα greatest hits ή top 100 των τελευταίων εκατοντάδων ετών. Είναι δύσκολο να κάνουμε κάτι άλλο όταν δεν μπορούμε να φανταστούμε πώς μπορεί να είναι ο κόσμος σε πέντε ή δέκα χρόνια. Γιατί λοιπόν, όταν μπορούμε να επιστρέψουμε σε συγκεκριμένες και ζωντανές και παράξενες και νοσταλγικές εποχές, να κάνουμε οτιδήποτε καινούργιο;
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Οι Fans του Kanye West Μιλούν για τα Tατουάζ τους και Δεν τον Υπερασπίζονται
Η Μαριάννα Κάνει Podcast για Εγκλήματα που Δεν Υπάρχουν στο Διαδίκτυο
Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.
