Δικαιώματα

Οι Τρανς Κρατούμενες στις Ελληνικές Φυλακές Είναι μια Σημείωση με Κόκκινο Στιλό​

Kοινοποίηση

Είναι τα χρόνια που η τρανς κοινότητα έχει διεκδικήσει και κερδίσει σε σημαντικό βαθμό, όχι μόνο την ορατότητα και τα θεμελιώδη δικαιώματά της, αλλά επιπλέον τη νομική αναγνώριση φύλου, βασισμένη στον αυτοπροσδιορισμό του προσώπου. Είναι επίσης η ίδια εποχή που οι κρατούμενοι τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς (χάρη στη δυνατότητα πρόσβασης στα social media μέσω των smartphone και παρά την αναχρονιστική απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στις φυλακές) έχουν και εκείνοι διεκδικήσει την ορατότητά τους, αποκτώντας συγχρόνως τη δύναμη να δημοσιοποιούν είτε την άθλια κατάσταση που επικρατεί στο σωφρονιστικό τοπίο, είτε να προωθούν στη δημόσια σφαίρα τους αγώνες και τα αιτήματά τους. Υπάρχει, όμως, μια κατηγορία ανθρώπων που ενώ συνδυάζει τις δύο παραπάνω ιδιότητες, έχει ωστόσο αποκλειστεί από τις κατακτήσεις και των δύο. Πρόκειται για τις τρανς κρατούμενες.

Οι τρανς γυναίκες εκτίουν συχνά την ποινή τους στα κελιά των πειθαρχικών απομονώσεων των ελληνικών φυλακών, χωρίς να έχουν υποπέσει σε κάποιο πειθαρχικό παράπτωμα, παρά μόνο λόγω της ταυτότητας φύλου τους. Άλλες φορές, η Σωφρονιστική Υπηρεσία τις τοποθετεί στις ειδικές πτέρυγες που κρατούνται κατηγορούμενοι ή καταδικασμένοι για σεξουαλικά αδικήματα, θεωρώντας ίσως με έναν τρόπο πως η ταυτότητα φύλου αποτελεί από μόνη της κάποιου είδους αδίκημα.

Videos by VICE

Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως, σύμφωνα με την κοινωνική υπηρεσία των φυλακών Κορυδαλλού, δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία για τις τρανς κρατούμενες, καθώς είναι καταχωρημένες ως άνδρες. Μόνο μια σημείωση -με κόκκινο στιλό- υπάρχει στον φάκελό τους, ώστε να διαχωρίζονται από τον γενικό πληθυσμό της φυλακής. Η Σάσα Κρητικού και η Μαρίνα Χαρδαλιά, μίλησαν στο VICE και περιέγραψαν την προσωπική τους εμπειρία ως τρανς, πρώην κρατούμενες των ανδρικών φυλακών της χώρας.

VICE: Για ποιον λόγο φυλακίστηκες;
Σάσα Κρητικού: Μου είχε κάνει μήνυση η Αλόμα για απόπειρα ανθρωποκτονίας και εμπρησμό κατά συρροή. Οι κατηγορίες φυσικά ήταν ψεύτικες και όταν έγινε το δικαστήριο, ο μηνυτής απέσυρε τις κατηγορίες οπότε και αθωώθηκα ομόφωνα.

Μαρίνα Χαρδαλιά: Είχα μια περιπέτεια με τον νόμο. Δυο πιτσιρίκια πέρασαν από την πιάτσα με ένα μηχανάκι και ξεκίνησαν τα κλασικά βρισίματα, όμως δεν έμειναν εκεί. Μου πήραν την τσάντα, εγώ αντέδρασα, υπήρξε ένα κυνηγητό και έγινε ένα ατύχημα – έπεσαν με το μηχανάκι τους. Νόμιζα ότι έληξε εκεί, έλα όμως που είχε συνέχεια. Ο ένας ήταν ανήλικος, πήγε με τους γονείς του, μου έκανε μήνυση και βρέθηκα από θύμα, κατηγορούμενη, με την πολύ βαριά κατηγορία της απόπειρας ανθρωποκτονίας από πρόθεση και προφυλακίστηκα.

Οι συνθήκες κράτησης στον Κορυδαλλό είναι μια χαρά – και ψυχολόγο και ιατρική περίθαλψη έχει. Όλα, όμως, είναι στον Κορυδαλλό. Όχι σε άλλες φυλακές.

Σε ποια φυλακή και για πόσο καιρό;
Σ.Κ.: Προφυλακίστηκα την 1η Οκτωβρίου του 2010 για 52 μέρες στις ανδρικές φυλακές Κορυδαλλού και συγκεκριμένα στα πειθαρχεία της Γ΄ Πτέρυγας. Μου είπαν ότι μπορώ να πάω σε πτέρυγα γενικού πληθυσμού, αρκεί να ντυθώ ανδρικά. Κυρίως, επειδή υπήρχε ο φόβος για το πώς θα μου φερθούν και έτσι επέλεξα τα πειθαρχεία που είχε πιο λίγο κόσμο και ήταν πιο ασφαλή.

Μ.Χ.: Μπήκα το 2014 τον Σεπτέμβριο και κάθισα σύνολο 16 μήνες. Τρεις μήνες στον Κορυδαλλό και μετά με πήγαν Κέρκυρα. Στον Κορυδαλλό ήταν μια χαρά. Βέβαια, στην αρχή με πήγαν στις απομονώσεις, τις πιο χάλια, της Ε΄ Πτέρυγας που ούτε τουαλέτα δεν είχε στο κελί και μόνο μόλις άνοιγε μπορούσες να πας στην κοινόχρηστη. Ευτυχώς όμως, στάθηκα τυχερή, μίλησα στον ψυχολόγο της φυλακής και αυτός στον αρχιφύλακα και με πήγαν στην ΣΤ΄ πτέρυγα.

Ποια ήταν η συμπεριφορά της Σωφρονιστικής Υπηρεσίας;
Σ.Κ.: Η συμπεριφορά της Υπηρεσίας απέναντί μου ήταν πολύ καλή, δεν έχω παράπονο. Δεν με πρόσβαλλαν ποτέ και μάλιστα με ρώτησε κάποιος αρχιφύλακας αν προτιμάω να μου μιλάνε με το γυναικείο μου όνομα και το σεβάστηκαν. Αυτό που με πείραζε είναι ότι δεν έβγαινα σε προαύλιο, επειδή ήμουν στα πειθαρχεία. Το προαύλιο εκεί ήταν τότε ακόμη κλειστό, επειδή από εκεί είχαν αποδράσει ο Παλαιοκώστας και ο Ριζάι έναν χρόνο νωρίτερα. Όμως, όταν το έκανε θέμα η δικηγόρος μου στα κανάλια, αμέσως το άνοιξαν, αν και ήταν έτσι κι αλλιώς μια τρύπα με λίγο ουρανό.

Μ.Χ.: Οι συνθήκες κράτησης στον Κορυδαλλό είναι μια χαρά – και ψυχολόγο και ιατρική περίθαλψη έχει. Όλα, όμως, είναι στον Κορυδαλλό. Όχι σε άλλες φυλακές. Δυο μήνες κάθισα στον Κορυδαλλό. Έχω και έναν ατίθασο χαρακτήρα. Δεν είμαι εύκολος χαρακτήρας και τα δικαιώματα μου τα ζητούσα και τσίριζα και ό,τι μπορούσα, για να κερδίσω αυτά που είχε ο καθένας και τα κέρδισα κάποιες φορές.Έφαγα και ξύλο στην Κέρκυρα, για το φαγητό, όταν αντιλήφθηκα ότι οι άλλοι είχαν άλλη μεταχείριση και εμάς μας έβαζαν πολύ μικρότερες μερίδες. Αντέδρασα και έβαλα και τις άλλες και διεκδικήσαμε να είμαστε ίσα. Στην Κέρκυρα, δεν μπορώ να στο περιγράψω σε ποσότητα το φαγητό. Επειδή αντέδρασα και ξεσήκωσα και τις άλλες, μας έστησαν όπως στις ταινίες στη σειρά και πέρασαν και μας έριχναν χαστούκια.

Η φυλακή δεν βγαίνει έτσι και εγώ, μόνο επειδή είμαι τρανς, έβγαζα διπλή φυλακή και λόγω της απομόνωσης και λόγω των διακρίσεων. Δημιουργούσα φασαρίες, όταν μου την μπαίνανε, είμαι λίγο τσαμπουκαλού. Δεν είχα καν ρούχα, ήμουν μόνο με ένα φουστάκι, πέρασα πάρα πολύ δύσκολα. Υπάρχει και μεγάλη φτώχεια μέσα. Για μερικές που δεν έχουν μία, είναι πολύ δύσκολα. Να μην έχεις ένα σαμπουάν να λουστείς. Ούτε καν ρούχα, μια αποθήκη έχει, με παλιά ανδρικά ρούχα.

Ποια ήταν η συμπεριφορά των κρατούμενων;
Σ.Κ.: Πολύ καλά παιδιά. Με το που μπήκα μου έφεραν στρώμα και σκεπάσματα, μου έφτιαξαν καφέ – εγώ δεν έζησα κάτι άσχημο. Πολύ καλή συμπεριφορά. Μου έδειξαν τη φυλακή και πώς να συμπεριφερθώ για να επιβιώσω.

Ξυπνούσα κάθε πρωί, έβγαινα από το κελί και φώναζα: «Είμαι η Σάσα και θα σας γαμήσω όλους» και μου φώναζαν «Είσαι η Σάσα και θα μας κλάσεις τα αρχίδια» (γέλια).

Μ.Χ.: Στις φυλακές -και στον Κορυδαλλό και στην Κέρκυρα- γνώρισα τα καλύτερα παιδιά. Στην ΣΤ΄ που είναι πτέρυγα «VIP» δεν τρώνε ποτέ το φαγητό της φυλακής. Ένωναν τραπέζια, έψηναν κρέατα που τους έφερναν στα επισκεπτήρια, λες και είναι έξω. Με φώναξαν και εμένα σε ένα από αυτά τα τραπέζια με πρώην υπουργό (Τσοχατζόπουλο) και επιχειρηματίες (δεν κατονομάζει αλλά εξηγεί τις υποθέσεις). Όλοι τους ήταν ευγενέστατοι, μου έλεγαν να μην αγχώνομαι, διάβαζαν τη δικογραφία μου και μπυ λέγανε ότι είναι για γέλια και ότι θα βγω σύντομα.

Οι κρατούμενοι είναι μια χαρά, οι σωφρονιστικοί είναι λίγο κάπως. Οι κρατούμενοι θέλουν να βγάλουν την ποινή τους. Εκείνη την ημέρα στο τραπέζι, μας τράβηξε φωτογραφίες ένας σωφρονιστικός και ζητούσε από τον υπουργό 10.000 ευρώ, για να μη δώσει τις φωτογραφίες σε σκανδαλοθηρική εφημερίδα (Espresso) έξω. Δηλαδή, αυτός να θέλει από ανθρωπιά να φωνάξει ένα παιδί να φάει μαζί και πήγαν να τον μπλέξουν. Πήγε να κάνει ένα καλό και θα έβρισκε τον μπελά του.

Δεν είχα την επιλογή να πάρω προφύλαξη, επειδή ζητούσα προφυλακτικά από την Υπηρεσία και δεν μου έδιναν, οπότε έκανα την παλιά τεχνική, με τη σακούλα ή το γάντι.

Το γεγονός ότι μια τρανς εκτίει την ποινή της σε πολλές περιπτώσεις μαζί με βιαστές πώς το κρίνεις;
Σ.Κ.: Είχα δείρει έναν κρατούμενο που είχε βιάσει τα παιδιά του. Επτά χρόνια τα βίαζε. Όχι ακριβώς με επιλογή δική μου, με έβαλαν οι κρατούμενοι να το κάνω. Με «ανάγκασαν» οι άλλοι κρατούμενοι να το κάνω, επειδή τους είχα πει πως είχα πέσει κι εγώ θύμα βιασμού κάποτε. Με έβαλαν και τον χτύπησα πολύ άσχημα. Το αποκορύφωμα ήταν ότι τον ανάγκασαν να βάλει ένα στρινγκάκι δικό μου και τον περοέφεραν στην πτέρυγα φωνάζοντας «είμαι βιαστής, γαμούσα τα παιδιά μου» και τον βαρούσαν.

Μ.Χ.: Μας έχουν μαζί με τους βιαστές ή με ακραίες περιπτώσεις, όπως αυτόν που σκότωσε τη μικρή Άννυ. Στην Κέρκυρα ήμουν στην ίδια πτέρυγα μαζί του. Μας θεωρούν ίδιο με αυτούς και είναι και ρετσινιά, επειδή ο κόσμος μας βλέπει σαν αυτούς, αφού μας πηγαίνουν στις ίδιες πτέρυγες.

Σεξουαλικά υπήρχε δυνατότητα να κάνεις κάτι;
Σ.Κ.: Ναι, μόνο που δεν είχα την επιλογή να πάρω προφύλαξη, επειδή ζητούσα προφυλακτικά από την Υπηρεσία και δεν μου έδιναν, οπότε έκανα την παλιά τεχνική, με τη σακούλα ή το γάντι.

Μ.Χ.: Στην Κέρκυρα έρχονταν οι εργαζόμενοι κρατούμενοι για επισκευές στην πτέρυγα μας, την Κ΄. Έτσι γινόταν, ό,τι γινόταν. Άπλα φοβούνταν και αυτοί. Άντε εσύ να τη βγάλεις καθαρή, αλλά τον άλλον μπορεί να τον αλλάξουν και φυλακή.


VICE Video: Πόσο Εύκολο Είναι να Είσαι Τρανς Άτομο στη Λάρισα και τον Βόλο;

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Πέσατε ποτέ θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης από την Υπηρεσία ή τους κρατούμενους;
Σ.Κ.: Όχι. Με έναν υπάλληλο μια φορά πήγα με δική μου θέληση. Πηγαίναμε στο επισκεπτήριο, επειδή πήγαινα συνοδεία πάντα, δεν πήγαινα ποτέ μόνη μου και εκεί που περιμέναμε στο κουβούκλιο και μιλάγαμε, μου λέει σε έχω δει στη λεωφόρο Αθηνών που δουλεύεις και το ένα έφερε το άλλο. Δεν ήταν, όμως, με πίεση, μόνη μου ήθελα.

Μ.Χ.: Σεξουαλική παρενόχληση από κρατούμενους, όχι. Πάντα με σεβασμό, όποιος με γούσταρε το έλεγε.

Μια φορά μόνο ένας υπάλληλος μού άνοιξε την πόρτα του κελιού το βράδυ και μου τον πέταξε έξω, αλλά μέσα σε όλη αυτήν τη φάση, μπορεί να ήταν και από τις ωραίες στιγμές μέσα στην όλη μιζέρια. Δεν ήταν με το ζόρι, όμως άλλη στη θέση μου μπορεί και να ζορίζονταν. Να μην της φαινόταν ευχάριστο.

Η προκατάληψη ξεκινάει από την Αστυνομία, αλλά και οι δικαστές αλλιώς θα δουν μια γυναίκα ή έναν άνδρα που είναι στρέιτ και αλλιώς εμάς.

Υποστήριξη είχες;
Σ.Κ.: Ναι, υπήρξε υποστήριξη από την οικογένειά μου και δεν αισθάνθηκα ποτέ μόνη μου. Είχα και συχνά επισκεπτήρια μαζί τους.

Μ.Χ.: Εγώ δεν ήμουν τυχερή σαν τη Σάσα. Εμένα με ξέχασαν όλοι. Με βοήθησε μόνο ο Άκης, το αγόρι που τραβιόμουν τότε και που χάρη σε αυτόν κατάφερα να βγάλω τη φυλακή και τον ευχαριστώ. Στη φυλακή, αν δεν έχεις και δυο-τρία φράγκα για δικηγόρους, είσαι χαμένη. Εγώ είχα κάτι λίγα στην άκρη, αλλά με αυτήν την περιπέτεια όλα τελείωσαν. Δεν είμαι καμιά πλούσια, πεζοδρόμιο κάνω για να ζήσω, σε ενοίκιο μένω και με αυτήν την ιστορία τα έχασα όλα. Άνοιξε ο σπιτονοικοκύρης το σπίτι μου και τα έπιπλα μου μοιράστηκαν. Τα έχασα όλα, καταστράφηκα. Πάλι καλά που βρέθηκε η Σάσα να κρατήσει το σκυλί μου.

Μια τελευταία ερώτηση. Θεωρείς ότι υπάρχει προκατάληψη εναντίον σας, είτε από την Αστυνομία είτε από τους δικαστές;
Σ.Κ.: Η προκατάληψη ξεκινάει από την Αστυνομία, αλλά και οι δικαστές αλλιώς θα δουν μια γυναίκα ή έναν άνδρα που είναι στρέιτ και αλλιώς εμάς. Ο ανακριτής που με προφυλάκισε, για παράδειγμα, ήταν πολύ προκατειλημμένος. Προσπαθούσα να του εξηγήσω τι έχει γίνει και μου απάντησε τρεις φορές «έλα, εντάξει, το έκανες…».

Μ.Χ.: Μας προφυλακίζουν χωρίς στοιχεία και χωρίς να το ψάξουν. Σου λέει, χώσε το τραβέλι μέσα να ησυχάσουμε.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Έτσι Ήταν η Ελλάδα και ο Κόσμος το 1994, την Τελευταία Φορά που η ΑΕΚ Έπαιρνε Πρωτάθλημα

Ο Milo Yiannopoulos Δεν Μπορεί να Κυκλοφορήσει Χωρίς να τον Αποκαλέσουν «Ναζιστικό Απόβρασμα»

87 Μέρες, 23 Ώρες, 2 Λεπτά και 39 Δευτερόλεπτά στον Ευαγγελισμό Μεταξύ Ζωής και Θανάτου

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.