Ο Che στους δρόμους της Αβάνα με τη σύζυγό του, Aleida March.
Στις 14 Ιουνίου 1928, οι μεσοαστοί Ernesto Guevara Lynch και Celia de la Serna υποδέχονται στη ζωή τον πρωτότοκο γιο τους. Είναι το πρώτο από τα συνολικά πέντε παιδιά που θα αποκτήσουν και θα μεγαλώσουν στην πόλη Ροζάριο της Αργεντινής. Παίρνει το όνομα Ernesto Guevara de la Serna, όμως όλοι τον φωνάζουν χαϊδευτικά Ernestito. Ο μικρός είναι ζωηρός και κουβαλά το ατίθασο αίμα των Βάσκων και Ιρλανδών προγόνων του. «Το πρώτο πράγμα που παρατήρησα είναι ότι στις φλέβες του γιου μου κυλά το αίμα των Ιρλανδών επαναστατών», έλεγε συχνά ο πατέρας του, περιγράφοντας το ανήσυχο πνεύμα του Ernestito.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η Αριστερή παράδοση της οικογένειας, οι συζητήσεις του πατέρα Guevara τα βράδια στο σπίτι με Δημοκράτες και Αριστερούς που πολέμησαν κατά του δικτάτορα Franco στον Ισπανικό Εμφύλιο και η έμφυτη συμπάθειά του προς τους φτωχούς, ενσταλάζουν στον Ernestito την πεποίθηση ότι η Αριστερά είναι από τη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Από την ηλικία των 12 ετών, ο έφηβος Guevara μαθαίνει από τον πατέρα του σκάκι -το παιχνίδι του υπαρκτού σοσιαλισμού- και παθιάζεται με τα ποιήματα και την πεζογραφία του Pablo Neruda, του Federico García Lorca, του Franz Kafka και του Jean-Paul Sartre. Τα κείμενα και οι μπροσούρες του Karl Marx και του Vladimir Lenin βρίσκονται πάντα ανάμεσα στα αναγνώσματά του.
Ο Ernesto Guevara, σε ηλικία 22 ετών, το 1951.
Τα 12.500 χιλιόμετρα που άλλαξαν τον Ernesto
Ο Ernesto τελειώνει το σχολείο με άριστα και το 1948 εισάγεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες. Τα ερεθίσματα και ο χαρακτήρας του δημιουργούν στον νεαρό φοιτητή τη «δίψα για να ανακαλύψει τον κόσμο» και σύντομα κάνει δύο μεγάλα ταξίδια που θα αλλάξουν για πάντα τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και την οικονομικοπολιτική κατάσταση της Λατινικής Αμερικής. Πραγματοποιεί το πρώτο ταξίδι του το 1950 και διανύει 4.500 χιλιόμετρα με ένα ποδήλατο, στο οποίο ο ίδιος έχει βάλει μία μικρή μηχανή. Το δεύτερο ταξίδι του γίνεται το 1951, κατά το οποίο καλύπτει μία απόσταση 8.000 χιλιομέτρων σε όλη τη Λατινική Αμερική. Στους εννέα μήνες των περιηγήσεών του, ο Guevara γίνεται μάρτυρας των κακών συνθηκών διαβίωσης υπό τις οποίες ζουν οι κάτοικοι της Λατινικής Αμερικής. Η εικόνα της γενικευμένης φτώχειας ασκεί πάνω του μία βαθιά επιρροή και επιστρέφει στην Ιατρική την επόμενη χρονιά, για να πάρει το πτυχίο του και να βοηθήσει τους αδύναμους που τον έχουν ανάγκη.Σύντομα, ο Guevara αισθάνεται ότι ένας αλληλέγγυος γιατρός δεν μπορεί να φέρει τη δικαιοσύνη στη Λατινική Αμερική και να αλλάξει τον κόσμο. Ένας επαναστάτης, αντίθετα, μπορεί. Το 1953, ταξιδεύει στη Γουατεμάλα, όπου βλέπει πώς η CIA ρίχνει την αριστερή κυβέρνηση, μια εμπειρία που τον κάνει ακόμη πιο σίγουρο για τις πεποιθήσεις του. Στη συνέχεια, παντρεμένος πλέον με την Aleida March, ζει στο Μεξικό, όπου συναντά τους εξόριστους αδερφούς Fidel και Raúl Castro, που σχεδιάζουν την ανατροπή της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ κυβέρνησης Batista στην Κούβα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
O Ernestito γίνεται Che
Ο Guevara ήξερε ότι ήταν η ώρα να παλέψει για τις ιδέες του. Εντάσσεται στο κίνημα της 26ης Ιουλίου του Castro και συμμετέχει στην ομάδα των 81 ανταρτών που αποβιβάζονται στην Κούβα τον Νοέμβριο του 1956. Τα στρατεύματα του Batista τους επιτίθενται, ενώ αποβιβάζονται και μόνο 22 από αυτούς καταφέρνουν να διαφύγουν ζωντανοί. Ένας από αυτούς είναι ο Guevara. Το ατίθασο παιδί που όλοι φώναζαν Ernestito μετατρέπεται μέσα σε λίγα χρόνια σε ανώτατο στρατιωτικό σύμβουλο του Fidel και ηγείται των επιθέσεων των ανταρτών κατά του καθεστώτος Batista. Ο Ernestito γίνεται πλέον ο Che.
Τα στρατεύματα του Castro μπαίνουν νικηφόρα στην Αβάνα στις 2 Ιανουαρίου 1959. Ο Che, από τους ηγέτες της επανάστασης, υπηρετεί στη φυλακή La Cabaña, όπου διατάζει και επιβλέπει την εκτέλεση εκατοντάδων αντιφρονούντων και εχθρών της επανάστασης. Γίνεται Κουβανός πολίτης και εκπροσωπεί την Κούβα σε πολλές εμπορικές αποστολές, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει η επίσκεψή του στη σοβιετική Μόσχα. Σκιαγραφείται ως ένας επαναστάτης που αντιτίθεται σε κάθε μορφή ιμπεριαλισμού και αποικιοκρατίας. Υπηρετεί την Κούβα από διάφορα αξιώματα, ανάμεσα στα οποία και η προεδρία της Εθνικής Τράπεζας της Κούβας, κατά τη διάρκεια της οποίας υπογράφει ως Che και όχι με το επίσημο όνομά του, δείχνοντας την απαξίωση που τρέφει για τον καπιταλισμό και τους καταπιεστικούς θεσμούς του.
Ο Che κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Μόσχα, τον Νοέμβριο του 1964.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60, ο Che γράφει θεωρητικά κείμενα γύρω από τον σοσιαλισμό και τον ανταρτοπόλεμο. Η θεωρία του βασίζεται στο εξής τρίπτυχο: πρώτον, οι αντάρτικες δυνάμεις είναι ικανές να νικήσουν τον οργανωμένο στρατό, δεύτερον, οι αντικειμενικές συνθήκες για την επιτυχία της επανάστασης δεν χρειάζεται να συντρέχουν στην έναρξή της και τρίτον, η λατινοαμερικάνικη επαρχία είναι κατάλληλη για τη δράση των ανταρτών. Παράλληλα, ο Che αναπτύσσει την ιδέα ενός νέου σοσιαλιστή πατριώτη πολίτη, ο οποίος θα εργάζεται για το καλό της κοινωνίας και όχι για το προσωπικό του συμφέρον, αντίληψη που μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα από τη σκληρή δουλειά.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αν και η φιλοδοξία για έναν νέο άνθρωπο και μία νέα κοινωνία κάνει τον Che να κοιμάται συχνά στο γραφείο του, ο ίδιος προβληματίζεται, τόσο για την πορεία της κοινωνικής κουβανικής επανάστασης όσο και για την όλο και μεγαλύτερη εξάρτησή της από τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι, λίγο μετά το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη, όπου καταδικάζει την ανάμειξη των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις της Κούβας, αποφασίζει να εγκαταλείψει τη χώρα, για να εξαγάγει την επανάσταση σε όλο τον κόσμο. Τον Απρίλιο του 1965, τα ίχνη του χάνονται από τη δημόσια σφαίρα και την ίδια χρονιά ταξιδεύει στο Κονγκό, όπου εκπαιδεύει αντάρτες που υποστηρίζουν την ντόπια επανάσταση. Τότε, παραιτείται από τη θέση του στην κουβανική κυβέρνηση και αποκηρύσσει την κουβανική υπηκοότητα. Σύντομα, αναγκάζεται εγκαταλείψει την αφρικανική χώρα, καθώς οι επαναστατικές δυνάμεις συντρίβονται.
Ο θάνατος ενός θρύλου που δεν πέθανε ποτέ
Τον Νοέμβριο του 1966, ο Che προσγειώνεται στη Λα Παζ της Βολιβίας ινκόγκνιτο -αγνώριστος, ξυρισμένος και καραφλός-, παρουσιαζόμενος ως Ουρουγουανός επιχειρηματίας με το όνομα Adolfo Mena González. Οι Αρχές δεν τον αναγνωρίζουν και καταφέρνει να ενταχθεί στις αντάρτικες αντικαθεστωτικές ομάδες. Αν και οι αντάρτες του Che σημειώνουν στρατιωτικές επιτυχίες, σύντομα θα βρεθούν σε στενό κλοιό από τον βολιβιανό Εθνικό Στρατό. Τον Οκτώβριο του 1967, οι αντάρτες σχεδόν αφανίζονται από μία επίλεκτη ομάδα που καθοδηγείται από τη CIA. Ο Comandante τραυματίζεται, συλλαμβάνεται και εκτελείται.Προτού θάψουν το πτώμα του Che, οι καθεστωτικές δυνάμεις κόβουν τα χέρια του και τα βάζουν σε φορμαλδεΰδη, ώστε να είναι δυνατή η ταυτοποίησή του, σε περίπτωση που κάποιος αμφισβητήσει το τέλος του επαναστατικού μύθου.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Για χρόνια, κανείς δεν ξέρει που κείτεται το πτώμα του Guevara. Το 1995, ο απόστρατος συνταγματάρχης του Βολιβιανού Στρατού Mario Vargas αποκαλύπτει στον βιογράφο του Che, Jon Lee Anderson, ότι το πτώμα βρίσκεται θαμμένο σε έναν μαζικό τάφο, κοντά στην πόλη Βαλεγκράντε της κεντρικής Βολιβίας, μαζί τα πτώματα άλλων συντρόφων του. Το 1997, ο φερόμενος ως σκελετός του Che μεταφέρεται στην Κούβα και ενταφιάζεται σε ένα μνημείο στη Σάντα Κάρλα, την ημέρα συμπλήρωσης 30 χρόνων από τον θάνατό του. Τo 2007, δύο ερευνητές δημοσιογράφοι αμφισβητούν ότι το πτώμα που ενταφιάστηκε στην Κούβα ανήκει στον Che. Η κουβανική κυβέρνηση απορρίπτει τις αιτιάσεις, κάνοντας αναφορά σε επιστημονικά δεδομένα -ανάμεσά τους, DNA από την οδοντοστοιχία- που αποδεικνύουν ότι το πτώμα είναι του επαναστάτη.
Η απόφαση του Che να εγκαταλείψει την Κούβα και να συνεχίσει την επαναστατική δράση, του κόστισε τη ζωή στα 39 του χρόνια. Όμως ο μαρτυρικός θάνατός του τον κατέστησε μια για πάντα θρύλο, καθώς έμεινε στο συλλογικό ασυνείδητο ως ένας αδάμαστος επαναστάτης που επέλεξε να παραμείνει στο πεδίο της μάχης. Έγινε ο Μεσσίας της παγκόσμιας επανάστασης που προπαγάνδιζε ο Lenin. Ο επαναστατικός ρομαντισμός που περικλείει το όνομα Che είναι ανάλογος -ίσως και μεγαλύτερος- με εκείνον του Lenin και του δικού μας Άρη Βελουχιώτη, αφού κανείς τους δεν φέρει στις πλάτες του τη φθορά των συμβιβασμών που έκαναν άλλοι επαναστάτες, για να σώσουν την επανάσταση και τους εαυτούς τους. Πενήντα χρόνια μετά την εκτέλεσή του, η συνέπεια μίας ζωής ταγμένης στην εξάλειψη της αδικίας παντού στον κόσμο κάνει την εικόνα του Che, με το παγωμένο βλέμμα και τον μαύρο μπερέ με το κόκκινο αστέρι -πόσα παιδιά του δυτικού κόσμου φόρεσαν αυτήν την μπλούζα;- ένα σύμβολο, το οποίο θα ζήλευαν όλοι οι επαναστάτες αυτού του άδικου κόσμου.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
Ο Guevara ήξερε ότι ήταν η ώρα να παλέψει για τις ιδέες του. Εντάσσεται στο κίνημα της 26ης Ιουλίου του Castro και συμμετέχει στην ομάδα των 81 ανταρτών που αποβιβάζονται στην Κούβα τον Νοέμβριο του 1956. Τα στρατεύματα του Batista τους επιτίθενται, ενώ αποβιβάζονται και μόνο 22 από αυτούς καταφέρνουν να διαφύγουν ζωντανοί. Ένας από αυτούς είναι ο Guevara. Το ατίθασο παιδί που όλοι φώναζαν Ernestito μετατρέπεται μέσα σε λίγα χρόνια σε ανώτατο στρατιωτικό σύμβουλο του Fidel και ηγείται των επιθέσεων των ανταρτών κατά του καθεστώτος Batista. Ο Ernestito γίνεται πλέον ο Che.
Τα στρατεύματα του Castro μπαίνουν νικηφόρα στην Αβάνα στις 2 Ιανουαρίου 1959. Ο Che, από τους ηγέτες της επανάστασης, υπηρετεί στη φυλακή La Cabaña, όπου διατάζει και επιβλέπει την εκτέλεση εκατοντάδων αντιφρονούντων και εχθρών της επανάστασης. Γίνεται Κουβανός πολίτης και εκπροσωπεί την Κούβα σε πολλές εμπορικές αποστολές, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει η επίσκεψή του στη σοβιετική Μόσχα. Σκιαγραφείται ως ένας επαναστάτης που αντιτίθεται σε κάθε μορφή ιμπεριαλισμού και αποικιοκρατίας. Υπηρετεί την Κούβα από διάφορα αξιώματα, ανάμεσα στα οποία και η προεδρία της Εθνικής Τράπεζας της Κούβας, κατά τη διάρκεια της οποίας υπογράφει ως Che και όχι με το επίσημο όνομά του, δείχνοντας την απαξίωση που τρέφει για τον καπιταλισμό και τους καταπιεστικούς θεσμούς του.
Αν και η φιλοδοξία για έναν νέο άνθρωπο και μία νέα κοινωνία κάνει τον Che να κοιμάται συχνά στο γραφείο του, ο ίδιος προβληματίζεται, τόσο για την πορεία της κοινωνικής κουβανικής επανάστασης όσο και για την όλο και μεγαλύτερη εξάρτησή της από τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι, λίγο μετά το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη, όπου καταδικάζει την ανάμειξη των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις της Κούβας, αποφασίζει να εγκαταλείψει τη χώρα, για να εξαγάγει την επανάσταση σε όλο τον κόσμο. Τον Απρίλιο του 1965, τα ίχνη του χάνονται από τη δημόσια σφαίρα και την ίδια χρονιά ταξιδεύει στο Κονγκό, όπου εκπαιδεύει αντάρτες που υποστηρίζουν την ντόπια επανάσταση. Τότε, παραιτείται από τη θέση του στην κουβανική κυβέρνηση και αποκηρύσσει την κουβανική υπηκοότητα. Σύντομα, αναγκάζεται εγκαταλείψει την αφρικανική χώρα, καθώς οι επαναστατικές δυνάμεις συντρίβονται.
Τον Νοέμβριο του 1966, ο Che προσγειώνεται στη Λα Παζ της Βολιβίας ινκόγκνιτο -αγνώριστος, ξυρισμένος και καραφλός-, παρουσιαζόμενος ως Ουρουγουανός επιχειρηματίας με το όνομα Adolfo Mena González. Οι Αρχές δεν τον αναγνωρίζουν και καταφέρνει να ενταχθεί στις αντάρτικες αντικαθεστωτικές ομάδες. Αν και οι αντάρτες του Che σημειώνουν στρατιωτικές επιτυχίες, σύντομα θα βρεθούν σε στενό κλοιό από τον βολιβιανό Εθνικό Στρατό. Τον Οκτώβριο του 1967, οι αντάρτες σχεδόν αφανίζονται από μία επίλεκτη ομάδα που καθοδηγείται από τη CIA. Ο Comandante τραυματίζεται, συλλαμβάνεται και εκτελείται.Προτού θάψουν το πτώμα του Che, οι καθεστωτικές δυνάμεις κόβουν τα χέρια του και τα βάζουν σε φορμαλδεΰδη, ώστε να είναι δυνατή η ταυτοποίησή του, σε περίπτωση που κάποιος αμφισβητήσει το τέλος του επαναστατικού μύθου.
Για χρόνια, κανείς δεν ξέρει που κείτεται το πτώμα του Guevara. Το 1995, ο απόστρατος συνταγματάρχης του Βολιβιανού Στρατού Mario Vargas αποκαλύπτει στον βιογράφο του Che, Jon Lee Anderson, ότι το πτώμα βρίσκεται θαμμένο σε έναν μαζικό τάφο, κοντά στην πόλη Βαλεγκράντε της κεντρικής Βολιβίας, μαζί τα πτώματα άλλων συντρόφων του. Το 1997, ο φερόμενος ως σκελετός του Che μεταφέρεται στην Κούβα και ενταφιάζεται σε ένα μνημείο στη Σάντα Κάρλα, την ημέρα συμπλήρωσης 30 χρόνων από τον θάνατό του. Τo 2007, δύο ερευνητές δημοσιογράφοι αμφισβητούν ότι το πτώμα που ενταφιάστηκε στην Κούβα ανήκει στον Che. Η κουβανική κυβέρνηση απορρίπτει τις αιτιάσεις, κάνοντας αναφορά σε επιστημονικά δεδομένα -ανάμεσά τους, DNA από την οδοντοστοιχία- που αποδεικνύουν ότι το πτώμα είναι του επαναστάτη.
Η απόφαση του Che να εγκαταλείψει την Κούβα και να συνεχίσει την επαναστατική δράση, του κόστισε τη ζωή στα 39 του χρόνια. Όμως ο μαρτυρικός θάνατός του τον κατέστησε μια για πάντα θρύλο, καθώς έμεινε στο συλλογικό ασυνείδητο ως ένας αδάμαστος επαναστάτης που επέλεξε να παραμείνει στο πεδίο της μάχης. Έγινε ο Μεσσίας της παγκόσμιας επανάστασης που προπαγάνδιζε ο Lenin. Ο επαναστατικός ρομαντισμός που περικλείει το όνομα Che είναι ανάλογος -ίσως και μεγαλύτερος- με εκείνον του Lenin και του δικού μας Άρη Βελουχιώτη, αφού κανείς τους δεν φέρει στις πλάτες του τη φθορά των συμβιβασμών που έκαναν άλλοι επαναστάτες, για να σώσουν την επανάσταση και τους εαυτούς τους. Πενήντα χρόνια μετά την εκτέλεσή του, η συνέπεια μίας ζωής ταγμένης στην εξάλειψη της αδικίας παντού στον κόσμο κάνει την εικόνα του Che, με το παγωμένο βλέμμα και τον μαύρο μπερέ με το κόκκινο αστέρι -πόσα παιδιά του δυτικού κόσμου φόρεσαν αυτήν την μπλούζα;- ένα σύμβολο, το οποίο θα ζήλευαν όλοι οι επαναστάτες αυτού του άδικου κόσμου.
