Εν Έτει 2018 Μπορούμε να Μιλάμε για Εθισμό στα Ενυδατικά Χειλιών

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Broadly.

Ποιος δεν έχει λαχταρήσει τη γλυκιά ανακούφιση που προσφέρει μια στρώση υγρασίας πάνω στα ξηρά, σκασμένα χείλη; Ποια δεν έχει ψάξει απεγνωσμένα στην τσάντα, βγάζοντας έξω όλα τα περιεχόμενά της, αναζητώντας τη βελούδινη ευτυχία; Ο εθισμός στο ενυδατικό χειλιών –το lip balm, που λέμε στο χωριό μου- είναι από εκείνους τους διαδεδομένους αστικούς μύθους που ακούμε από την παιδική ηλικία, οπότε έχουμε την αίσθηση ότι είναι αλήθεια. Επίσης, μοιάζει να είναι αλήθεια. Μπορείς, όμως, να εθιστείς πραγματικά;

Στράφηκα στην Anjali Mahto, δερματολόγο και εκπρόσωπο του Βρετανικού Ιδρύματος Δερματολογίας. «Το lip balm δεν περιέχει συστατικά που μπορούν να προκαλέσουν σωματική εξάρτηση», είπε. «Μια συμπεριφορά μπορεί να είναι εθιστική, όμως τα ίδια τα συστατικά του lip balm δεν είναι εθιστικά». Ωστόσο, παρόλο που ο εθισμός στο lip balm δεν έχει αναγνωριστεί ιατρικά, «κανείς δεν μπορεί να πει ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να εθιστούν ψυχολογικά στη χρήση αυτών των προϊόντων».

Στη συνέχεια απευθύνθηκα σε μια ειδική σε θέματα εθισμού, την Beth Burgess, συγγραφέα του The Happy Addict (εκδ. Eightball Publishing - O Ευτυχισμένος Εθισμένος). Πώς μπορεί κάποιος, ρώτησα τη Burgess, να εθιστεί ψυχολογικά στο lip balm; «Παθολογικά, όταν κάποιος είναι εθισμένος, η ουσία ενεργοποιεί την παραγωγή ντοπαμίνης, η οποία είναι μια χημική ουσία του εγκεφάλου», είπε. «Όταν, λοιπόν, πέφτουν τα επίπεδα ντοπαμίνης, ο εθισμένος στρέφεται και πάλι στην ουσία».

Σύμφωνα με τη Burgess, η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι η πρώτη δοκιμή από οτιδήποτε κάνει ένα άτομο να νιώσει απροσδόκητα καλά, καταγράφεται στον εγκέφαλό του ως κάτι που έχει υψηλή αξία, κάνοντάς το να επιθυμεί να νιώσει ξανά αυτήν την εμπειρία και να την αποζητά επανειλημμένα. Έτσι, θεωρητικά, οι άνθρωποι μπορούν να εθιστούν σε οτιδήποτε εμπίπτει σε αυτήν την κατηγορία εμπειριών, συμπεριλαμβανομένου του lip balm.

O σοβαρός εθισμός στο lip balm, σε αντιδιαστολή με την απλή απόλαυση που μπορεί να αντλείται από αυτό κάποιες στιγμές, είναι επίσης ένα σημάδι ότι το σύστημα παραγωγής ντοπαμίνης ενός ατόμου πιθανότητα υπολειτουργεί, καθιστώντας το «επιρρεπή στον εθισμό», όπως λένε συχνά. Ακριβώς όπως υπάρχουν άνθρωποι που καταναλώνουν υπερβολικά αλκοόλ, χωρίς να είναι εθισμένοι, έτσι μπορεί να υπάρχουν και άνθρωποι που χρησιμοποιούν υπερβολικά lip balm, χωρίς να είναι εθισμένοι σε αυτό – το πρόβλημα είναι ότι η υπερβολική χρήση και ο εθισμός μπορεί να μοιάζουν το ίδιο απ’ έξω.

Πώς, λοιπόν, θα καταλάβεις αν απλώς σου αρέσει υπερβολικά το lip balm ή αν έχεις πρόβλημα εθισμού; «Ο εθισμός περιγράφεται ιατρικά ως μια παθολογική σχέση με μια ουσία ή μια συμπεριφορά, που αλλάζει τον τρόπο που αισθάνεσαι», λέει η Nicky Walton-Flynn, ψυχολόγος που ειδικεύεται στον εθισμό και ιδρυτής του Addiction Therapy London. «Είναι κάτι που δεν μπορείς με τίποτα να σταματήσεις. Με το lip balm, έχεις μια ουσία, όμως δεν είναι η ίδια η ουσία που αλλοιώνει την αντίληψη του νου. Είναι η συμπεριφορά που το κάνει».

Συμπεριφορές όπως η επανειλημμένη εφαρμογή lip balm μπορούν να εξελιχθούν σε εθιστικές συμπεριφορές, επειδή λειτουργούν καταπραϋντικά στο άγχος σε δύσκολες καταστάσεις, με τον ίδιο τρόπο που οι άνθρωποι καπνίζουν ένα τσιγάρο, όταν αισθάνονται κοινωνικό στρες. «Για παράδειγμα, αν ένα παιδί περνάει δύσκολα, επειδή οι γονείς του χωρίζουν και κάποιος του κάνει δώρο ένα λαχταριστό lip balm, με υπέροχο άρωμα και υφή, το οποίο λειτουργεί παρηγορητικά για το παιδί, ο εγκέφαλός του μπορεί να συσχετίσει για πάντα το lip balm με την παρηγοριά. Έτσι, δημιουργείται η τάση να βάζεις συχνά lip balm», εξήγησε η Burgess.

«Η συμπεριφορά χρησιμεύει ως καταπραϋντικό», συμφώνησε η Walton-Flynn. «Ενισχύει την ιδέα [ότι], “Το να έχω ξεραμένα χείλη, είναι αβάσταχτο. Δεν αντέχω να έχω ξεραμένα χείλη”».

[VICE Video] Ανακαλύψαμε τους Ανθρώπους που Βγάζουν Χρήματα από το Gaming στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αν λοιπόν πιστεύεις ότι έχεις εθιστεί πραγματικά, πώς μπορείς να απεξαρτηθείς; Η Nicky προτείνει να απομακρύνεις το ερέθισμα – μην πάρεις το lip balm μαζί σου. Με τον ίδιο τρόπο που ένας αλκοολικός πρέπει να αποφεύγει τα μπαρ, κάποιος που είναι εθισμένος στο lip balm πρέπει να αποφεύγει να το κουβαλάει μαζί του. «Στη συνέχεια, θα ακολουθούσα μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση», είπε. «Θα τον ρωτούσα: “Τι γίνεται, όταν δεν έχεις lip balm; Τι συναισθήματα έχεις; Ποιοι είναι οι φόβοι σου;”». Για να διαχειριστείς τη δυσκολία του να μην έχεις μαζί σου lip balm, προτείνει επίσης να βρεις μια δραστηριότητα ως υποκατάστατο, με τον ίδιο τρόπο που οι καπνιστές μασάνε τσίχλα.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγουμε εντελώς το lip balm. Η Mahto μάς υπενθυμίζει ότι είναι πολύ χρήσιμο για την ξηρότητα που προκαλείται τους χειμερινούς μήνες, ενώ επίσης παρέχει και αντιηλιακή προστασία και ανακούφιση των συμπτωμάτων του επιχείλιου έρπητα. Όπως το έθεσε η Walton-Flynn, «Κανείς δεν θα πεθάνει από τον εθισμό στο lip balm».

Περισσότερα από το VICE

Η Ζωή και ο Περίεργος Θάνατος του Θεόδωρου Βενάρδου, του πιο Cool Ληστή της Σύγχρονης Ελλάδας

Η Ανατριχιαστική Δίκη για την Αποπλάνηση Ενός Ανήλικου Θύματος σε Εκκλησιαστικό Ίδρυμα στην Αθήνα

Μπορεί το MDMA και η Κόκα να Καταστρέψουν τη Γνάθο σου για Πάντα;