Η Πρώτη Ληστεία Τρένου στην Ελλάδα Eίχε Περούκες, Μούσια και Θύματα Υπουργούς

Στη 1.00 μετά τα μεσάνυχτα, ξημερώνοντας 10 Απριλίου 1924, η αμαξοστοιχία που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη έφθασε στον σταθμό Δοξαρά, κάπου έξω από τη Λάρισα. Ο μηχανοδηγός πρόλαβε να δει ένα κόκκινο φως δίπλα στις ράγες, πριν ακινητοποιήσει το τρένο. Αμέσως μετά, 12 ένοπλοι ληστές έκαναν ρεσάλτο στα βαγόνια. Αυτή ήταν η πρώτη ληστεία τρένου στην Ελλάδα, μια κινηματογραφική ιστορία εμπνευσμένη από western.

Όπως αποκαλύφθηκε, οι ληστές είχαν καταλάβει τον σιδηροδρομικό σταθμό νωρίτερα το ίδιο βράδυ. Αιχμαλώτισαν τον σταθμάρχη και κατέστρεψαν την τηλεγραφική μηχανή, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να ειδοποιηθούν οι Αρχές. Το τρένο είχε ξεκινήσει στις 9.30 το βράδυ από την Αθήνα. Από παλιότερο αφιέρωμα της Μηχανής του Χρόνου και της σελίδας istorikathemata.com, μαθαίνουμε ότι οι ληστές φορούσαν όλοι μάσκες, περούκες και ψεύτικα γένια. Ανέβηκαν στο τρένο κρατώντας πιστόλια Mannlicher και μαχαίρια, ενώ ανάγκασαν τον μηχανοδηγό να κατέβει.

Το συγκεκριμένο δεν ήταν ένα τυχαίο δρομολόγιο. Μεταξύ των επιβατών της πρώτης θέσης, ήταν ο τότε Υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας Δημήτριος Πάζης και ο διοικητής Μακεδονίας, Ιωάννης Βαλαλάς. Επίσης, αρκετοί δικαστές, οι οποίοι ταξίδευαν στη Θεσσαλονίκη για το επικείμενο δημοψήφισμα, όπως θα αναφερθεί παρακάτω. Πριν χαθούν στο σκοτάδι, οι ληστές άρπαξαν από τους επιβάτες αλλά και τη χρηματαποστολή που μετέφερε το τρένο περίπου 400.000 δραχμές - κατά άλλους 1 εκατ. δραχμές. Οι μαρτυρίες της εποχής αναφέρουν ότι στην πρώτη θέση βρισκόταν επίσης ένας τραπεζικός υπάλληλος, ο οποίος μετέφερε 2 εκατομμύρια δραχμές στη Θεσσαλονίκη, όμως οι ληστές δεν τον πείραξαν. Η κυβέρνηση αργότερα αποζημίωσε τα θύματα της ληστείας.

Από το αρχείο της εφημερίδας Ελευθερία, μαθαίνουμε ότι οι ληστές εγκατέλειψαν το τρένο, έπειτα από έναν συνθηματικό πυροβολισμό που ρίχτηκε από συνεργό τους, που βρισκόταν στα βουνά. Τα παράδοξα της υπόθεσης δεν περιορίστηκαν στα παραπάνω. Οι εφημερίδες της εποχής έγραψαν ότι από ένα παιχνίδι της τύχης, στο τρένο δεν ανέβηκε ο ίδιος ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Ο ίδιος βρισκόταν στον Βόλο, όμως καθυστέρησε να μεταβεί στον σταθμό. Οι αστυνομικές αναφορές που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο τις επόμενες μέρες, σημείωναν ότι οι ληστές του τρένου, όση ώρα περίμεναν την άφιξη της αμαξοστοιχίας, ζητούσαν επίμονα πληροφορίες για τους επίσημους ή αξιωματούχους που θα βρίσκονταν στα βαγόνια. Συγκεκριμένα πρόσωπα φαίνεται να αναζητούσαν την ώρα που το μεγάλο κόλπο βρισκόταν σε εξέλιξη.

Η Αστυνομία θεώρησε αρχικά ως υπόπτους τα μέλη της τοπικής συμμορίας του διαβόητου Φώτη Γιαγκούλα. Η δράση των ληστών είχε λάβει μεγάλες διαστάσεις τη δεκαετία του '20 στην επαρχία. Ωστόσο, η χρονική συγκυρία και ο τρόπος δράσης αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο οι ληστές να μην ήταν απλοί ποινικοί, αλλά να είχαν σχεδιάσει χτύπημα εναντίον ενός πολιτικού, ακόμη και του ίδιου του πρωθυπουργού. Τρεις μέρες μετά τη ληστεία, στις 13 Απριλίου 1924, ήταν προγραμματισμένο το δημοψήφισμα με το οποίο ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπαναστασίου θα ζητούσε την επικύρωση της συμφωνίας για την κατάργηση της μοναρχίας. Αυτό είχε προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις από τους βασιλόφρονες. Το πολιτικό κλίμα ήταν ιδιαίτερα τοξικό και τεταμένο.

VICE Video: Έχω Αυτισμό, Είμαι Διαφορετικός, Είμαι ο Εαυτός μου

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Οι φιλοκυβερνητικοί συνέδεσαν την ταραγμένη πολιτική επικαιρότητα με τη ληστεία του τρένου στη Λάρισα, υποστηρίζοντας ότι στόχος των δραστών ήταν η απαγωγή του Παπαναστασίου. Μάλιστα, ο ίδιος ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης, Θεόδωρος Πάγκαλος, είχε μεταβεί τότε στη θεσσαλική πόλη, ώστε να ηγηθεί του κλιμακίου που έκανε τις ανακρίσεις. Ο Πάγκαλος δήλωσε ότι και ο ίδιος επρόκειτο να πάρει το τρένο για τη Θεσσαλονίκη, όμως ακύρωσε το σχέδιο την τελευταία στιγμή. Το βέβαιο είναι ότι η Χωροφυλακή, με το πρώτο φως της ημέρας, έστησε ένα πρωτοφανές ανθρωποκυνηγητό σε ολόκληρη την περιοχή της Λάρισας, καταδιώκοντας τα μέλη των συμμοριών, που λυμαίνονταν την περιοχή.

Την επομένη του δημοψηφίσματος -με το οποίο υπερψηφίστηκε τελικά η πρόταση της κυβέρνησης για αβασίλευτη δημοκρατία- η Αστυνομία ανακοίνωσε ότι συνέλαβε έναν από τους ληστές του τρένου, με το όνομα Αθανάσιος Πέτρου. Ακολούθησαν άλλες τρεις συλλήψεις. Και οι τέσσερις άνδρες θεωρήθηκαν μέλη της ομάδας που είχε οργανώσει την απαγωγή του γιού του μυλωνά Μαλαμάκη στο Βελεστίνο, μια πολύκροτη ιστορία της εποχής που έληξε με καταβολή λύτρων ύψους 350.000 δραχμών. Οι τέσσερις συλληφθέντες για την πρώτη ληστεία τρένου στην Ελλάδα καταδικάστηκαν σε θανατική ποινή.

Περισσότερα από το VICE

Υπέροχα Εγκαταλελειμμένα Κτίρια της Ελλάδας στο Instagram

Εικόνες από την 6 de Maio, την πιο Hardcore Γειτονιά της Λισαβόνας

Ο Άγνωστος Τύπος με το Κίτρινο Μπλουζάκι στη Δολοφονία του Ζακ