Τα κρυπτονομίσματα έχουν την πλάκα τους. Στο Saturday Night Live, ο Elon Musk -που ήταν καλεσμένος- διαρκώς αστειευόταν για το Dogecoin, ένα κρυπτονόμισμα που δημιουργήθηκε για πλάκα και τώρα αξίζει δεκάδες δισεκατομμύρια. Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ο σταρ του NBA Steph Curry ξόδεψε εξαψήφιο ποσό σε ένα άκυρο NFT. Υπάρχουν αμέτρητα memes και εξίσου πολλές απάτες.
Αλλά για κάποιους εργαζόμενους στον χώρο της τεχνολογίας και κάποιους δημιουργούς τα κρυπτονομίσματα είναι κάτι πολύ σοβαρό. Για εκείνους φανερώνει ένα πιο ρόδινο μέλλον για το Ίντερνετ. Αν το Web2 είναι το Ίντερνετ σήμερα, που ελέγχεται από λίγες μεγάλες πλατφόρμες, εκείνοι προσπαθούν να φτιάξουν ένα αποκεντρωμένο Web3. Για να το πετύχουν, ακολουθούν το πάθος τους με έναν πολύ μπανάλ τρόπο: αρχίσανε να δουλεύουν full-time στον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
Videos by VICE
«Όλοι παραιτούνται από τις 9-5 δουλειές τους στο Web2 για να δουλεύουν 24/7 στο Web3», έγραφε ένα δημοφιλές tweet . Καλό είναι αυτό; Για να μάθουμε περισσότερα, μιλήσαμε με πέντε ανθρώπους που δουλεύουν full-time στον χώρο των κρυπτονομισμάτων – έναν πρώην επικεφαλής πωλήσεων, έναν παλιό product designer της UBER, έναν πρώην μουσικό μάνατζερ και έναν καλλιτέχνη που ασχολείται με το NFT – συν κάποιον που μόλις βγήκε από τον χώρο. Πώς είναι να ασχολείσαι με το αποκεντρωμένο μέλλον όταν πρέπει να πληρώσεις το νοίκι σου;
Lily, 24
Τα NFTs ήταν πολύ hot φέτος. Χρησιμοποιούν το blockchain για να εντοπίζουν ποιος έχει μοναδικές εκδοχές αρχείων, μέσων ή δεδομένων: μπορεί να είναι εντυπωσιακό έργο video art, μια πρόχειρα σχεδιασμένα πέτρα, οτιδήποτε. Αυτό το σύστημα καλλιτεχνών, αγοραστών και μεταπωλητών στηρίζουν πλατφόρμες όπως η Zora, «ένα πρωτόκολλο αποκεντρωμένης αγοράς» που είναι σαν το Sotheby’s, το eBay και μια ιδιωτική γκαλερί σε συσκευασία του ενός. Εκεί δουλεύει η Lily, ως product designer.
H εταιρεία επικοινώνησε μαζί της με ένα τυπικό μέιλ. Δούλευε στην Uber τρία χρόνια, κάνοντας έναν συνδυασμό product design και μηχανικής, και άδραξε την ευκαιρία παρόλο που τα χρήματα ήταν λιγότερα. «Βαριόμουν και περίμενα μια αλλαγή. Νομίζω ότι ταιριάζει περισσότερο στο ποια ήμουν και είμαι». Ακόμα κι αν ήταν παρακινδυνευμένο να δουλεύει σε μια startup κρυπτονομισμάτων, δεν ένιωθε ότι έτσι κι αλλιώς είχε καμία εργασιακή ασφάλεια – η Uber είχε απολύσει πολλούς από το τμήμα της και σχεδόν εύχεται να είχε φύγει νωρίτερα. «Όταν είσαι 20άρης το νόημα είναι να την ψάχνεις», λέει.
Ενώ η καθημερινότητά της μοιάζει με το πώς ήταν όταν δούλευε στην Uber, οι συνεργάτες της έχουν πολύ μεγαλύτερο ενθουσιασμό για τον χώρο. «Όλοι εδώ πιστεύουν σ’ αυτό που κάνουν, ιδίως με την έννοια ότι δίνουν δύναμη στους ανθρώπους στο ίντερνετ να μπορούν να εξαργυρώσουν την αξία που έχουν δώσει στις πλατφόρμες», λέει. Της αρέσει να βλέπει καλλιτέχνες να αποζημιώνονται για τη δουλειά τους, ιδίως όταν οι τιμές NFT είναι υψηλές. Πριν από μερικούς μήνες έφερε έναν 3D artist στην πλατφόρμα που πρόσφατα έβγαλε 200.000 δολάρια πουλώντας τη δουλειά του στα NFTs. «Είναι καταπληκτικό. Ξέρουμε πόσο λίγο πληρώνονται οι illustrators στον χώρο της τεχνολογίας, ιδίως στην Αμερική», είπε.
Κάποιες φορές δεν είναι εύκολο να παρακολουθείς την ταχύτητα και την ένταση των κρυπτονομισμάτων, και η ίδια παραδέχτηκε ότι η ισορροπία ζωής-εργασίας είναι πλέον για εκείνη χειρότερη. «Σχεδόν νιώθω σαν αρουραίος που έχει πάρει κόκα δουλεύοντας σ’ αυτό τον χώρο, γιατί συμβαίνουν τόσα πολλά», λέει, επισημαίνοντας ότι πολλοί στον χώρο σκέφτονται τα κρυπτονομίσματα ακόμα και στον ύπνο τους. Υπάρχουν και μειονεκτήματα: τις πρώτες μέρες ιδίως άκουγε ιστορίες για την κουλτούρα των κρυπτονομισμάτων που δεν ήταν ιδιαίτερα συμπεριληπτικές ως προς τις γυναίκες και τους μη λευκούς. Και επίσης την απασχολεί το περιβαλλοντικό κόστος που έχει να κάνει με την τεχνολογία.
Ενώ στη δουλειά περιβάλλεται από αφοσιωμένα άτομα, ο κύκλος της είναι τελείως εκτός. Μετά από δική της πρόταση, οι γονείς της αγόρασαν Ether –το δεύτερο μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα που στηρίζει το δίκτυο πίσω από τα περισσότερα NFTs– αλλά γενικά δυσκολεύεται να το εξηγήσει. «Ως παιδί μεταναστών, υπάρχει το φράγμα της γλώσσας», λέει η Lily. «Δεν ξέρω πώς να πω πολλά πράγματα στα βιετναμέζικα, έτσι δεν έχω κάνει τέτοιες συζητήσεις με πολλούς μεγαλύτερους συγγενείς».
Raihan, 32 ετών
Η “Friends with Benefits” ή FWB, είναι μια κοινότητα κρυπτονομισμάτων ως DAO (αποκεντρωμένος αυτόνομος οργανισμός) που εστιάζει στην τέχνη και τον πολιτισμό. Στην πραγματικότητα είναι μία ιδιωτική λέσχη με το δικό της κρυπτονόμισμα, το $FWB – πρέπει να έχεις τουλάχιστον 75 για να μπεις. Υπάρχει μια ιδιωτική κοινότητα, μόνο για μέλη σε όλο τον κόσμο, και πρόσφατα λάνσαρε μια editorial πλατφόρμα. Αν αποφασίσεις να φύγεις μπορείς να πουλήσεις τα κρυπτονομίσματά σου, ενδεχομένως με μεγάλο κέρδος. Αν μπήκες στις αρχές του Ιουλίου θα κόστιζε 500 δολάρια. Σήμερα; Τα ίδια νομίσματα αξίζουν πάνω από 9.000.
Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ο Raihan παραιτήθηκε από τη full-time δουλειά του στο ηλεκτρονικό εμπόριο σε μια μεγάλη εταιρεία ηλεκτρικών συσκευών κουζίνας για να δουλέψει στην FWB. Ενώ το προσωπικό αποφεύγει τους τίτλους, ο Raihan εστιάζει στην κοινότητα και τον πολιτισμό. «Διαχειρίζομαι προσδοκίες, προγράμματα και προϋπολογισμούς», λέει. Μέχρι στιγμής έχει πάρει περίπου τα 2/3 της πληρωμής του σε $FWB και το ⅓ σε $USDC, ένα κρυπτονόμισμα του οποίου η αξία συμβαδίζει με αυτή του αμερικανικού δολαρίου. H FWB δεν παρέχει ασφάλεια υγείας αλλά ο ίδιος ασφαλίζεται από ένα άλλο πρότζεκτ κρυπτονομισμάτων με το οποίο ασχολείται αλλά δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμο.
Επίσης τελειώνει το μεταπτυχιακό του στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και είπε ότι οι συμφοιτητές του από παραδοσιακά εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών ή εταιρείες τεχνολογίας συχνά τον ρωτάνε πώς να κάνουν τη μετάβαση. «Υπάρχει μια κοινή αίσθηση κυριότητας και δυνατότητας (στα κρυπτονομίσματα) ενώ σε μια εταιρεία παλαιάς κοπής ξέρεις ποιος είναι ο CEO Και ο CFO και συνέχεια πρέπει να ανεβαίνεις», λέει. Για κάποιους, η ευκαιρία να επαναπροδσιορίσουν την καλή διαχείριση και συνεργασία είναι κι αυτό κάτι που τους γοητεύει: «Εξαρτάται από τους τύπους στο web3 να είναι καλοί εκπρόσωποι της εργασιακής κουλτούρας, της συμμετοχικής κουλτούρας».
Εκτός από το επαγγελματικό του background, o Raihan έχει εμπειρία στον σχεδιασμό αρωμάτων, στο management καλλιτεχνών και ως σύμβουλος σε δισκογραφικές και είπε ότι η πίστη του στο web3 είναι ριζωμένη στην ενδυνάμωση των καλλιτεχνών, ιδίως σε εκείνους στη Νότια Αμερική, την Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία «Συνειδητοποίησα ότι ήταν ένας πολύ βιώσιμος τρόπος για να ξεφύγουν οι καλλιτέχνες από το υπάρχον οικοσύστημα δικαιωμάτων και management για να φτιάξουν κάτι δικό τους», είπε. Επισημαίνει ότι δεν νιώθει ότι δουλεύει full-time στον χώρο, αλλά περισσότερο χρησιμοποιεί τα κρυπτονομίσματα ως εργαλείο για να βελτιώσει άλλους χώρους όπως τη μουσική, τη ζωγραφική, τη συγγραφή. «Αν σκεφτείς τα κρυπτονομίσματα ως οικοσύστημα, το ερώτημα είναι πώς διαποτίζουμε ο, τι κάνουμε ήδη με αυτή την τεχνολογία;».
Clayton, 36
Ο Clayton δεν σπούδασε. Ξεκίνησε την καριέρα του στο Σαν Φρανσίσκο, γράφοντας για το Thrasher, κι έπειτα δούλεψε ως υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων, συνιδρύοντας μια δισκογραφική εταιρεία και κάνοντας management καλλιτεχνών. Απογοητεύτηκε με τον χώρο. «Πολλά πό τα συστήματα και τις διαδικασίες που πρέπει να περάσεις για να βρεθεί σε ένα μεγάλο label είναι αντίθετα με τα πράγματα που πιστεύω», λέει. «Έγινε σαφές ότι η μουσική θεωρούνταν προϊόν σε πολλά από αυτά τα μέρη και το διαχειρίζονταν και τα μεγιστοποιούσαν ανάλογα με τις αποδόσεις». Πολλοί φίλοι του δουλεύουν ακόμα στον χώρο – αλλά είναι αισιόδοξος ότι η δουλειά του στον χώρο των κρυπτονομισμάτων μπορεί να οδηγήσει σε κάτι καλύτερο.
«Τα κρυπτονομίσματα ίσως είναι το μόνο πράγμα στον κόσμο που μου δίνει ελπίδα, ειλικρινά. Σοβαρολογώ».
O Clayton εργάζεται αυτήν τη στιγμή στην Audius, μια αποκεντρωμένη υπηρεσία streaming μουσικής. Κατά κάποιον τρόπο είναι σαν το Spotify, μόνο που καλλιτέχνες αμείβονται σε $AUDIO νομίσματα, που τους δίνουν κυριότητα της πλατφόρμας και τη δυνατότητα να ψηφίζουν για μελλοντικές αποφάσεις για την πορεία της. Ο Clayton είναι Head of Partnerships, φέρνει μουσικούς και οργανώνει στρατηγικές με ανθρώπους των δισκογραφικών και managers των καλλιτεχνών. Λέει ότι ένα μεγάλο τμήμα της δουλειάς του είναι να εξηγεί την τεχνολογία – πολλές φορές ξανά και ξανά. «Λέω ότι φτιάχνω μια νέα μουσική βιομηχανία που είναι πιο δίκαιη για τους ανθρώπους που παρέχουν υπηρεσίες σ’ αυτήν», λέει. «Οι καλλιτέχνες πρέπει να τελικά να μπορούν να υπαγορεύσουν πώς καταναλώνεται και διανέμεται η μουσική».
Ο Clayton εκτιμά ότι δουλεύει περίπου για το ένα τρίτο του μισθού που θα έπαιρνε, αν επέμενε στην παραδοσιακή μουσική βιομηχανία. Σε αντάλλαγμα όμως νιώθει ότι χτίζει ένα πιο λαμπρό μέλλον, για έναν χώρο που για πολλά χρόνια φαίνεται όλο και πιο ζοφερός. «Τα κρυπτονομίσματα ίσως είναι το μόνο πράγμα στον κόσμο που μου δίνει ελπίδα, ειλικρινά. Σοβαρολογώ», λέει. «Δεν είχα ποτέ καλύτερο εργαλείο στα χέρια μου για να αλλάξω πράγματα σε συστημικό επίπεδο με ριζικό και ουσιαστικό τρόπο».
Danny, 21
Πώς είναι λοιπόν για τους καλλιτέχνες; Ο Danny είναι ένας καλλιτέχνης που σημείωσε μεγάλη επιτυχία με τα NFTs. Ενώ το ποσό που παίρνει από τις second-hand πωλήσεις δεν είναι ανακοινώσιμο, έχει ξοδευτεί ένα ποσό αντίστοιχο των 75 εκατομμυρίων δολαρίων συνολικά για το πρότζεκτ του, το Creature World NFT, μια σειρά με 10.000 μοναδικούς χαρακτήρες. Δεν παραιτήθηκε από τη δουλειά του, ενσωμάτωσε τα κρυπτονομίσματα σε αυτή. Το NFT είναι κομμάτι ενός μακροπρόθεσμου πρότζεκτ που λέγεται “The Creature World”, το οποίο εκτείνεται σε πολλά μέσα. Λέει ότι η ομάδα καλλιτεχνών συνεργατών υπολογίζει ότι αν έκανε και τους 10.000 χαρακτήρες με το χέρι θα χρειαζόταν 106 χρόνια, ενώ με τα NFTs χρειάστηκε μερικούς μήνες.
Τα κρυπτονομίσματα έχουν την τάση να ελκύουν τους νέους. Ο Clayton αναφέρει ένα μεγάλο αποκεντρωμένο project που πρόσφατα προσέλαβε έναν 14χρονο. Η πρώτη εμπειρία του Danny ήταν στα 12 του. Όταν αποφοίτηση από το σχολείο, πήγε στη Νέα Υόρκη για να γίνει καλλιτέχνης και γνώρισε σύντομα τηνε πιτυχία. Όταν άκουσε για τα NFTs ήρθε σε επαφή με έναν συλλέκτη. «Εγώ ήμουν σε φάση “δεν σου ζητάω τίποτα, δεν προσπαθώ να σου πουλήσω τίποτα, θέλω να καταλάβεις γιατί αγοράζεις NFTs”», λέει. «Δεν το είπα όμως, γιατί μου έλεγε για τα έργα τέχνης που του άρεσαν».
Ο Danny λέει ότι περισσότερο του αρέσει να δοκιμάζει νέες μορφές δημιουργικότητα. Μετά την πρώτη κυκλοφορία NFT κυκλοφόρησε ένα πείραμα που λεγόταν Creature Playground. Έστειλε ένα κομματάκι παζλ σε όποιον είχε ένα Creature. «Ήμουν σε φάση “φτιάξτε ομάδες και ενώστε τα κομμάτια του παζλ. Αν δεν τα ενώσετε δεν θα πάτε στο επόμενο βήμα”», λέει. «Φέραμε ανθρώπους κοντά γιατί μπορούμε να δούμε ποιος έχει αυτού του είδους τα έργα τέχνης. Όλα αυτά τα πράγματα είναι καινούργια εργαλεία για να φτιάξουμε νέες δημιουργικές δομές, και οι δημιουργικές δομές με τις οποίες εργαζόμαστε και στις οποίες εργαζόμαστε πραγματικά συνεισφέρουν στο προϊόν που μοιραζόμαστε».
Chris, 26
Υπάρχει τόση αισιοδοξία στον χώρο που δεν μπορώ να καταλάβω μήπως είναι απλώς ευσεβείς πόθοι. Έτσι το VICE μίλησε με τον Chris, μηχανικό λογισμικού που ζήτησε να χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο. Εκείνος έκανε το αντίθετο από τα άτομα με τα οποία μιλήσαμε: δούλεψε στο web3 για δύο χρόνια και μετά έφυγε για μια πιο παραδοσιακή δουλειά στον χώρο της τεχνολογίας στις αρχές του 2021.
Γιατί τόσοι άνθρωποι μπαίνουν τώρα στον χώρο των κρυπτονομισμάτων; Ο Chris αποδίδει το ενδιαφέρον σε μια σειρά πραγμάτων: έναν γενικό σκεπτικισμό για τη δύναμη των εταιρειών που έχει πυροδοτήσει τον ενθουσιασμό για αποκεντρωμένες τεχνολογίες και οι πρωτοφανώς υψηλές τιμές Bitcoin και Ethereum έχουν μειώσει τον κίνδυνο. «Έτσι, πολλοί που ήθελαν να το δοκιμάσουν πριν μερικά χρόνια αλλά φοβούνταν, τώρα το κάνουν».
Όταν δούλευε στο web3 ο Chris πληρωνόταν περίπου 220.000 δολάρια, τα μισά σε κρυπτονομίσματα. Είπε ότι οι διακυμάνσεις των τιμών του προκαλούσαν άγχος, αλλά κράτησε τα κρυπτονομίσματα για να ελαχιστοποιεί τον φόρο του και από τότε η αξία τους πολλαπλασιάστηκε. Αν οι τιμές τότε ήταν αυτό που είναι σήμερα, ο μισθός του θα υπολογιζόταν περίπου σε αξία 1 εκατομμυρίου.
Η startup που εργαζόταν είχε πολλά χρήματα και έτσι οι περισσότεροι μηχανικοί είχαν πολύ μεγάλη ελευθερία σε ό,τι δούλευαν αλλά ένιωθε ότι η εταιρεία δεν είχε ιδιαίτερη κατεύθυνση. «Σέβομαι τους ανθρώπους που λένε “το βρίσκω ενδιαφέρον και κουλ”, “νομίζω ότι μπορεί να βγάλω λεφτά” και “φαίνεται διασκεδαστικό”, γιατί το δημιουργικό κομμάτι υπάρχει», λέει. «Αλλά νομίζω ότι όσοι πιστεύουν πως αυτό που συμβαίνει τώρα με τα κρυπτονομίσματα κάνει το οικονομικό σύστημα πιο προσβάσιμο αυταπατώνται». Ο Chris επίσης θεωρεί ότι το hype είναι μια φούσκα: «Σίγουρα θα υπάρξει διόρθωση. Νομίζω ότι δεν είναι βιώσιμο και πολλοί άνθρωποι θα πουν “Ανοησίες, δεν πρόκειται να τζογάρω άλλο σε JPEG”».
Λίγο πριν τη δημοσίευση του άρθρου η τιμή του Bitcoin έσπασε κάθε ρεκόρ. Για πολλούς, οι ουτοπικές φιλοδοξίες –και η κοινότητα που τις συνοδεύει– είναι ακριβώς αυτό που λατρεύουν στα κρυπτονομίσματα, ασχέτως από την τιμή ή την υπόσχεση της τεχνολογίας. «Αν το Ethereum είναι στα 90.000 δολάρια ή στα 9 νομίζω ότι θα με ενδιέφερε εξίσου», λέει η Lily. «Είμαι στον χώρο γιατί ενδιαφέρομαι για όλα αυτά τα πράγματα και προτιμώ να ενδιαφέρομαι και να ξοδεύω χρόνο και προσπάθεια σε ένα μέλλον που θεωρώ καλύτερο, όχι απαραίτητα σε ένα μέλλον που θεωρώ στάνταρ».
Περισσότερα από το VICE
Οι Θαμώνες του «Μπάτμαν» Εμβολιάστηκαν για να Πηγαίνουν στο Στέκι τους
H Xριστίνα Καβακοπούλου Παίζει Μπουνιές σαν να Κάνει Drag Show
Φοιτητές Kαλλιτεχνικών Σχολών Μιλάνε για τα πιο Παράξενα Πράγματα που Έχουν Δει