Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Κατσής
«Εγώ εδώ γεννήθηκα, εδώ μπουσούλησα, εδώ παντρεύτηκα και σ’ αυτή την παράγκα που η πολεοδομία την κατέγραψε ως ακατοίκητη και θέλουν να ρθουν αύριο να τη γκρεμίσουν, κοιμούνται τώρα μέσα τα 3 παιδιά μου» μου είπε ο Σπύρος με το που πρωτοεμφανίστηκα το βράδυ της Δευτέρας στον καταυλισμό των Ρομά στο Νομισματοκοπείο στο Χαλάνδρι, τσαλακώνοντας πρόχειρα το χαρτί για την απόφαση κατεδάφισης 12 κατοικιών του καταυλισμού το πρωί της Τρίτης. Και η αλήθεια είναι ότι μόνο τα βρέφη που δεν πολυκαταλάβαιναν αυτή την ξαφνική αναστάτωση κοιμήθηκαν τη νύχτα της Δευτέρας. Όλοι οι υπόλοιποι πηγαινοέρχονται κουβαλώντας λάστιχα και κάδους απορριμμάτων για να «οχυρώσουν» την άμυνα τους σε περίπτωση αστυνομικής εισβολής ή ξαποσταίνουν λίγο πάνω από δεκάδες μικρές φωτιές που έχουν ανάψει βλαστημώντας πότε τους πολιτικούς και πότε την τύχη τους.
Λίγες ώρες νωρίτερα ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης είχε ανακοινώσει μετά από πολύωρες συζητήσεις την απόφαση του να προχωρήσει στην κατεδάφιση 12 ακατοίκητων καταλυμάτων του καταυλισμού στα πλαίσια του σχεδίου μετεγκατάστασης των Ρομά Χαλανδρίου στο όρος Πατέρα στα Μέγαρα. «Είμαστε ανθρώποι, δεν είμαστε σκυλιά/ στο όρος Πατέρα να πάει ο Σαμαράς» αντέτειναν με βροντερά συνθήματα οι ίδιοι. Βλέπεις πήγαν μόνοι τους να δουν με τα μάτια τους πως είναι αυτός ο οικισμός που τους ετοίμασε η Πολιτεία και αναρωτιούνται αν συγκαταλέγονται και οι ίδιοι στα θηράματα , αφού η χρήση της ευρύτερης περιοχής σε υψόμετρο 750 μέτρων είναι καταφύγιο θηραμάτων του 2ου κυνηγετικού συλλόγου Ελευσίνας με την πλησιέστερη διασταύρωση να βρίσκεται σε απόσταση 27 λεπτών. Τα δίκτυα αποχέτευσης και ύδρευσης βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο κατασκευής, το δίκτυο ηλεκτρισμού είναι ανύπαρκτο και το μοναδικό πράγμα που υφίσταται σε αφθονία είναι τα ανοιχτά φρεάτια.
Videos by VICE
Ακόμα όμως κι αν οι εγκαταστάσεις ήταν αξιοπρεπείς, η συγκεκριμένη χωροταξική επιλογή με το πλησιέστερο σπίτι να βρίσκεται στα 9 χιλιόμετρα τι άλλο σηματοδοτεί, αν όχι την επιτομή του απομονωτισμού; «Ο χώρος δεν κάνει για ανθρώπους σε καμία περίπτωση. Μας είπαν ότι παλιά ήταν εκεί 300 στρατιώτες αλλά τα παιδιά μας δεν είναι στρατιώτες. Εμείς δουλεύουμε κυρίως στη λαϊκή και στα σίδερα. Εκεί τι θα κάνουμε; Θα κυνηγάμε αλεπούδες; Τα παιδιά μας εκεί πάνω θα γίνουν αγρίμια. Προτιμώ να κοιμάμαι στο αμάξι παρά να πάω εκεί» μου εξηγεί ο γραμματέας του συλλόγου Ελπίδα που εκπροσωπεί τους Ρομά Χαλανδρίου Νίκος Κατσαρής.
«Έλα να δεις κοπελιά ποια είναι τα ακατοίκητα» μου φωνάζουν και αρχίζουν να ανοίξουν τις πόρτες στα παραπήγματα προς κατεδάφιση. Στα περισσότερα βρίσκονταν βρέφη εκπαιδευμένα να μη ξυπνάνε από τη φασαρία. Σ’ ένα άλλο ένας κύριος έβαλε τις φωνές που τον ξύπνησαν μέσα στη νύχτα. Είναι ο Γιώργος , όπως μου εξηγούν, που ζει ολομόναχος μετά από ένα ατύχημα πριν 10 χρόνια που τον άφησε ανάπηρο και τώρα βγαίνει στα φανάρια. Παραδίπλα η εικόνα εναλλάσσεται με πιο χαριτωμένες νότες ενός νίοπαντρου ζευγαριού που κουκουλώνεται με συστολή μπροστά στα υπαινικτικά γέλια των υπολοίπων. Οι ομάδες περιφρούρησης των πιτσιρικάδων φέρνουνε βόλτες όλη τη νύχτα και οι μεγαλύτεροι πίνουν κρασί και διηγούνται ιστορίες από το παρελθόν τους σ΄ αυτό τον τόπο . Βρίσκονται εδώ από το 1971, είναι πολίτες του δήμου Χαλανδρίου και τα τελευταία χρόνια είχαν κάνει σοβαρές προσπάθειες κοινωνικής ένταξης τουλάχιστον όσον αφορά την εκπαίδευση των παιδιών. Πλέον 50 παιδιά από τον καταυλισμό πηγαίνουν στο 4ο και 10ο δημοτικό σχολείο.
Ο Στέλιος Καλαμιώτης , πρόεδρος του Συλλόγου Ελπίδα, θυμάται την περίοδο που ήταν μικρός και έπαιζε μπάλα στον Απόλλωνα Χαλανδρίου με τα υπόλοιπα παιδιά της γειτονιάς. Τον ρωτάω ποιο είναι το αίτημα τους, αν θέλουν να παραμείνουν σ’ αυτό το χώρο ή να μετεγκατασταθούν κάπου αλλού με ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης: « Το να σε ξεριζώνουνε από εκεί που φύτρωσες είναι ζόρικο πράγμα. Από την άλλη δεν ξέρω αν εδώ μπορούμε να υπάρξουμε χωρίς προβλήματα. Εμείς πάντως θέλουμε να μείνουμε σ’ αυτή τη γειτονιά , να ενσωματωθούμε αλλά με τα δικά μας χαρακτηριστικά». «Και τα παράπονα των γειτόνων;» του λέω. «Εντάξει οι γείτονες διαμαρτύρονται κυρίως για τη φασαρία και το ξέρω ότι οι δικοί μου το παρακάνουν συχνά. Προχθές είχε έναν αρραβώνα και ξενυχτίσανε για τα καλά. Πρέπει να σεβόμαστε το χώρο μας και τους άλλους». Δίπλα του κάθεται ο πατέρας του, Κωνσταντίνος Καλαμιώτης 80 ετών. Εντυπωσιάστηκα όταν έμαθα τον αριθμό των εγγονιών που έχει: «65 συνολικά. Είχα πέντε παιδιά. Το ένα το χασα. Τώρα όμως έχω την εγνοια της γυναίκας μου που θέλει οξυγόνο 24 ώρες το 24ωρο και εμείς δεν έχουμε ρεύμα. Πρέπει να πληρώνω 60 ευρώ ανά δύο μέρες για να γεμίζει η φιάλη». Οι Ρομά στο Χαλάνδρι έχουν κάνει πέντε αιτήσεις στη ΔΕΗ για ρεύμα που δεν έχουν εγκριθεί. Έτσι κι αυτοί το κλέβουνε από τις κολόνες. Η ΔΕΗ όποτε τους παίρνει χαμπάρι το κόβει. Το πρώτο δικαστήριο πάντως που αφορούσε ρευματοκλοπή αθώωσε τους κατηγορουμένους.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας κάποιοι λίγοι πήγαν για ένα δίωρο ύπνο, αυτόν του φαντάρου που περιμένει να κάνει σκοπιά. Στο ξημέρωμα πάντως ήταν όλοι στο πόδι και στην τσίτα, αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν να μπουν οι μπουλντόζες μέσα στον καταυλισμό. Έφραξαν με κάδους και σίδερα τις τρεις εισόδους του καταυλισμού και στη συνέχεια επέκτειναν τα οδοφράγματα στη Μεσογείων. Μαζί τους και κάποιοι αλληλέγγυοι που αντιδρούσαν στη ρατσιστική μεταχείριση των Ρομά από το ελληνικό κράτος και τη βίαιη εκδίωξη τους από την περιοχή. Ο νέος δήμαρχος Χαλανδρίου, Σίμος Ρούσος έφτασε πρώτος και ξεκίνησε μια διαβούλευση με την Αστυνομία και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, ώστε να μη γίνει αστυνομική επιχείρηση στον καταυλισμό. Ο ίδιος συμμερίζεται τις ενστάσεις των Ρομά για τη μετεγκατάσταση τους στα Μέγαρα και ζητά το σεβασμό των δικαιωμάτων τους, ως πολίτες Χαλανδρίου. Η πρόταση του είναι να δοθεί επαρκής χρόνος ώστε ο Δήμος σε συνεργασία με την Κεντρική Διοίκηση να βρουν μια βιώσιμη λύση μέσα στον κοινωνικό ιστό του Χαλανδρίου. Παραφωνία στην προσπάθεια διεξόδου κάποιοι λιγοστοί κάτοικοι που ισχυρίζονταν ότι είναι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες του οικοπέδου και με τη μόνιμη επωδό «εγώ πληρώνω ΕΝΦΙΑ» ζητούσαν από τις αρχές την επίσπευση της επέμβασης.
Τελικά η Αποκεντρωμένη Διοίκηση αποδέχτηκε το πάγωμα της μετεγκατάστασης στο όρος Πατέρας αλλά επέμεινε στην κατεδάφιση ορισμένων κατοικιών, τις οποίες θα αναλάβουν οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των Ρομά να υποδείξουν τις επόμενες μέρες. Η Μεσογείων ξαναδόθηκε στην κυκλοφορία, η κυρία που επαίρονταν για την καταβολή του ΕΝΦΙΑ αποχώρησε απογοητευμένη με την χαρακτηριστική αποστροφή «πάμε να φύγουμε γιατί αυτοί βρωμάνε» και εμείς θα εκπνέουμε για αρκετές ώρες καμένο λάστιχο. Τα 50 παιδιά όμως που είχαν ενταχθεί με τόσο κόπο σε εκπαιδευτικά προγράμματα δεν πήγαν σήμερα στο σχολείο γιατί περίμεναν τις μπουλντόζες. Κι ίσως αυτή η συνθήκη τεχνητής έντασης να μην ενδείκνυται ως στρατηγική κοινωνικής ένταξης ευάλωτων πληθυσμών.