Η Ιταλική «Κριμαία»: Βενετοί Αυτονομιστές Θέλουν να Αποσχιστούν

Το κείμενο στο T-shirt λέει "Independensa", η βενέτικη λέξη για την Ανεξαρτησία. (All photos by Filippo Massellani)

Είναι προφανές ότι κάτι έχει ο Μάρτιος και αποτελεί καλό μήνα για απόσχιση. Γιατί μπορεί η Κριμαία να μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα, αλλά προσφάτως έγινε κι ένα άλλο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία στην ιταλική περιφέρεια του Βένετο.

Η βορειοανατολική επαρχία είναι μια περιοχή με μακρά ιστορία στο θέμα της απαίτησης μεγαλύτερης αυτονομίας ή ακόμα και ανεξαρτησίας από την Ιταλία. Όντας ανεξάρτητο κράτος, ως τμήμα της Δημοκρατίας της Βενετίας για περισσότερο από μια χιλιετία, προσαρτήθηκε από την αυστριακή αυτοκρατορία μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους και τελικά παραχωρήθηκε στο Βασίλειο της Ιταλίας το 1866. Από την οικονομική άνθηση τη δεκαετία του 1970 και μετά, ιδρύθηκε στην περιοχή ένας αριθμός μικρών κομμάτων που ως επί το πλείστον απαιτούν την απόσχιση ως μέθοδο προστασίας της τοπικής οικονομίας από τη διαφθορά που λένε ότι μαστίζει τη νότια Ιταλία.

Η πιο πρόσφατη καμπάνια για ανεξαρτησία ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες όταν μια επιτροπή που λέγεται "Plebiscite2013"- με επικεφαλής τον επιχειρηματία Gianluca Busato– ανακοίνωσε τη διεξαγωγή online ψηφοφορίας από τις 16-22 Μαρτίου, υπό τον τίτλο «Δημοψήφισμα για την Ανεξαρτησία του Βένετο»

Όπως αναμενόταν το δημοψήφισμα στήριξαν όλα τα μεγάλα ονόματα από την αυτονομιστική ιστορία του Βένετο-όπως ο FrancoRocchetta, πρώην ηγέτης της Liga Veneta (ένα από τα πρώτα αυτονομιστικά κόμματα). Δημοσίως εξέφρασε την υποστήριξη του και ο Luca Zaia–ο πρόεδρος της περιοχής-λέγοντας ότι υπάρχει «καθολική» υποστήριξη από τα πέντε εκατομμύρια πολίτες του Βένετο. (Ίσως να υπερβάλλει λίγο. Σύμφωνα με δημοσκόπηση τον Φεβρουάριο, μόνο το 47% των Βενετών θα ψήφιζε υπέρ της απόσχισης της περιοχής από την Ιταλία).

Βέβαια τίποτα από όλα αυτά δεν σημαίνει κάτι, καθώς δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση του δημοψηφίσματος.  Ωστόσο, αυτό είναι προφανές πως δεν εμπόδισε τους ανθρώπους να ψηφίσουν. Στις ηλεκτρονικές κάλπες προσήλθαν 2,36 εκατ. ψηφοφόροι- σε σύνολο 3,7 εκατ. που ζουν στην περιοχή – εκ των οποίων τα 2,1 εκατ. είπαν «ναι» στην απόσχιση. Το αποτέλεσμα μάλιστα ανακοινώθηκε εν μέσω πανηγυρισμών στην πλατεία Trevisolate, αμέσως μετά τη λήξη της ψηφοφορίας.

Εορτασμοί την «Ημέρα των Βενετών»

Τις ρίζες της σύγχρονης αποσχιστικής τάσης στο Βένετο- αποκαλείται ‘Βενετισμός’- μπορούμε να τις αναζητήσουμε στο σχηματισμό του κόμματος της Liga Veneta, την 9η Δεκεμβρίου του 1979. «Έφθασε η στιγμή για όλους τους Βενετούς» είπε τότε ο Βενετιστής Achille Tramarin «να πάρουμε τον έλεγχο των φυσικών και ανθρώπινων πόρων μας μετά από 113 ενιαίας ιταλικής αποικιοκρατίας. Να πολεμήσουμε ενάντια της άγριας εκμετάλλευσης που μας έφερε μιζέρια, μετανάστευση και μόλυνση…».

Τέσσερα χρόνια μετά, στη διάρκεια των εκλογών του 1983, η Liga Veneta προς έκπληξη πολλών, πήρε αρκετά σημαντικό ποσοστό. Ο Achille Tramarin, ο πρώτος γενικός γραμματέας του κόμματος εξελέγη στην ιταλική Βουλή και το μέλος του κόμματος Graziano Girardi στη Γερουσία. Ωστόσο, αμέσως μετά από αυτή την αρχική επιτυχία, το αυτονομιστικό κόμμα διέπραξε μια αγωνιώδη πολιτική αυτοκτονία μέσα από μια σειρά εσωτερικών διαφωνιών, διχασμών, προδοσιών και διασπάσεων. Το κόμμα Lega Nord (Λίγκα του Βορρά) ιδρύθηκε αμέσως μετά και πρότεινε να κηρυχθεί η «Παδανία», μια μεγάλη κοιλάδα στη βόρεια Ιταλία-ανεξάρτητο κράτος.

Αν και δεν φαίνεται να παρουσιάστηκε ποτέ κάποιο νόμιμο πολιτικό σχέδιο, οι άνθρωποι συνέχισαν να ζητούν την επιστροφή στη «Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας» μέχρι και τις αρχές του ’90.

Έπειτα, την 9η Μαϊου του 1997, οκτώ μέλη της παραστρατιωτικής εθνικιστικής οργάνωσης Venetian Most Serene Government μπήκαν με ένα τανκ μέσα στη Βενετία και ανύψωσαν τη σημαία τους στο καμπαναριό του Αγίου Μάρκου, τσαντίζοντας λίγο πολύ όλους όσοι βρίσκονταν στην ιταλική πολιτική σκηνή εκείνη την περίοδο (ακόμα και τη Λίγκα του Βορρά) και προκαλώντας την σκληρή αντίδραση του κράτους.

Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις της εποχής, καταδείκνυαν ότι η πλειονότητα των Βενετών είδε με συμπάθεια το περίεργο σόου αυτονομιστικής δύναμης. Ο συγγραφέας Paolo Rumiz, για παράδειγμα, έγραψε στο βιβλίο του La Secessione Leggera ότι επρόκειτο για «ένα σημάδι βαθιάς σεισμικής κίνησης» που απέδειξε πως υπήρχε σημαντική Βενετική αντίθεση για την παραμονή της επαρχίας στην Ιταλία.

Το γκράφιτι λέει: «Ψηφίστε τη Λίγκα του Βορρά»

Το 2009, πάνω από μια δεκαετία μετά το περιστατικό με το καμπαναριό, έρευνα από την Εισαγγελία του Τρεβίζο αποκάλυψε την ύπαρξη μιας άλλης «παραστρατιωτικής αποσχιστικής οργάνωσης». Η επονομαζόμενη “Polisia Veneta” (Βενετική Αστυνομία) ήταν ένα είδος Βενετικής συμμορίας που είχε σχηματιστεί από μέλη ενός άλλου μικρού αυτονομιστικού κόμματος, το Self-Government of the Venetian People (Αυτοδιακυβέρνηση του Λαού του Βένετο).

Οι έρευνες έφεραν στο φως στολές εμπλοκής, όπλα (εννέα ημιαυτόματα πιστόλια και δύο καραμπίνες) και πυρομαχικά. Ένα από τα μέλη, του οποίου το τηλέφωνο παρακολουθούνταν, ακούγεται να λέει: «Οφείλουμε να πεθάνουμε για τα παιδιά-για τις νέες γενιές-να δημιουργήσουμε ένα σημείο καμπής και να σταματήσουμε τον εφιάλτη αυτής της σκατένιας Ιταλίας».

Ο Luciano Franceschi προώθησε ένα παρόμοιο τύπου αυτονομιστικού εξτρεμισμού, μπαίνοντας σε μια τράπεζα το Φεβρουάριο του 2013 και φωνάζοντας ότι ήταν «πρόθυμος να πεθάνει ως μάρτυρας για την απελευθέρωση του λαού του Βένετο»

Εκτός από αυτές τις ελαφρώς πιο ακραίες υποθέσεις, στις τοπικές ειδήσεις στη Βόρεια Ιταλία πάντα φιλοξενούνται ιστορίες για τη δράση των μικρότερων αυτονομιστικών κομμάτων. Για παράδειγμα, όταν κάποιος εισήγαγε τις άδειες οδήγησης της Βενετικής Δημοκρατίας χωρίς να αναγνωρίζει την εξουσία του ιταλικού κράτους, ή όταν κάποιοι αρνήθηκαν να μιλήσουν ιταλικά στο σχολείο.

Μια αναπαράσταση του βερονέζικου Πάσχα– το 1797 –όταν οι πολίτες της Βερόνα επαναστάτησαν κατά των Γάλλων

Κοιτώντας τα γεγονότα τα τελευταία 40 χρόνια, το δημοψήφισμα Plebiscite2013 δεν είναι κάτι καινούργιο. Αλλά δεδομένου ότι το επιχείρημα πάντα ήταν ότι η περιοχή θα ήταν πιο ισχυρή οικονομικά εάν βρισκόταν εκτός Ιταλίας, φαίνεται λογικό ότι το κάλεσμα για ανεξαρτησία ανέκυψε πάλι μετά από πέντε χρόνια ύφεσης.

Από συνταγματική και νομική άποψη, το Βένετο δεν μπορεί να αποσχιστεί από την Ιταλία-ανεξαρτήτως του πόσοι άνθρωποι ψηφίζουν υπέρ κάτι τέτοιου. Αλλά στο σκεπτικό πολλών αυτονομιστικών κινήσεων, είναι πιθανό η περιοχή να είναι ήδη ανεξάρτητη εδώ και χρόνια.