Οι Mυστικές Zωές των Hoarders: Τι Έμαθα ως Επαγγελματίας Καθαριστής

Επίσης έμαθα ότι κάποιοι μαζεύουν συγκεκριμένα αντικείμενα. Πρόσφατα καθάρισα το σπίτι ενός άνδρα που μάζευε κυρίως τρόφιμα. Είχε φυσιολογικές ποσότητες ρούχων αλλά το καθιστικό ήταν γεμάτο συσκευασίες από φαγητό που φτάνουν ως τη μέση και μπουκάλια από ποτά.

Χρησιμοποίησα περίπου 120 σακούλες σκουπιδιών όταν καθάρισα το σπίτι, 20 μόνο για τα κόπρανα. Αντί να φωνάξει υδραυλικό όταν βούλωσε η τουαλέτα άρχισε να χέζει στη γωνία του υπνοδωματίου, το ίδιο και οι γάτες του. Τελικά είχε πολλαπλή σκλήρυνση και ήταν αλκοολικός. Πιθανόν, όμως, να μην μπορούσες να το καταλάβεις. Εξωτερικά ήταν ένας κανονικός τύπος που δούλευε 9 πμ - 5 μμ. Μόνο που όταν γύριζε σπίτι κάθε μέρα έπινε πολύ και ζούσε ανάμεσα σε βουνά από κουτιά πίτσας.

Τα σπίτια μας συχνά καθρεφτίζουν την ψυχολογία μας.

Πριν από έναν χρόνο περίπου παράτησα το κολέγιο και ξεκίνησα μια επιχείριση καθαρισμού. Καθαρίζουμε κανονικά σπίτια αλλά συχνά προσφέρουμε υπηρεσίες για σπίτια hoarders, κάτι που κανείς άλλος δεν κάνει στο Ιλινόις.

Δεν περίμενα τέτοια ζήτηση γι’ αυτή την υπηρεσία αλλά είχαμε διαρκώς αιτήματα. Συνειδητοποίησα ότι πίσω από τα φροντισμένα γρασίδια και τα περιποιημένα σπίτια των προαστίων, το hoarding είναι σαν ένα μυστικό σε αυτές τις συνηθισμένες γειτονιές.

Όταν μπαίνεις στα σπίτια μάλλον δεν συναντάς αυτό που περιμένεις. Δεν θα δεις βουνά από σκουπίδια και μαζεμένες σκόνες ή σκελετούς γάτας, αν και σίγουρα έχω δει και τέτοια σπίτια. Οι περισσότεροι hoarders που συνάντησα δεν είναι τόσο δύσκολοι και αμυντικοί όπως εκείνοι στη reality TV.  Συχνά είναι χαλαροί τύποι που απλώς θέλουν βοήθεια με τα γεμάτα ράφια τους.

Συνειδητοποίησα ότι το hoarding μπορεί να επηρεάσει τους πάντες, όχι μόνο όσους δεν έχουν οικονομική άνεση όπως πιστεύουν πολλοί. Οι hoarders και τα σπίτια τους διαφέρουν πολύ αναμεταξύ τους. Έχω πλούσιους πελάτες με «οργανωμένο» hoarding, πιθανόν επειδή έχουν οικιακές βοηθούς που τακτικά μαζεύουν και κρύβουν τα αντικείμενα που συγκεντρώνουν. Μια γυναίκα είχε ένα τεράστιο σπίτι τακτικό και καλοδιατηρημένο, αλλά τα ντουλάπια της ήταν γεμάτα σαβούρα. Μια ολόκληρη μέρα προσπαθούσαμε να αποφασίσει ποια πράγματα μπορούσε να αποχωριστεί.

Οι πιο φτωχοί από την άλλη δεν μπορούν να κρύψουν τις αποδείξεις του προβλήματός τους. Δεν έχουν αφοσιωμένες οικιακές βοηθούς ούτε άπειρο χώρο να κρύψουν τα πράγματά τους. Καθώς κάθε γωνία του σπιτιού γεμίζει σιγά-σιγά με άσχετα πράγματα, μια μέρα συνειδητοποιούν ότι το σπίτι τους είναι αβίωτο.

Όσο κι αν θέλω να πω στους πελάτες μου «σταμάτα να μαζεύεις», ξέρω ότι δεν είναι τόσο απλό. Είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτούς.

Ένας πελάτης είχε ένα υπόγειο γεμάτο τρόπαια από επιδείξεις αυτοκινήτων και ένα ηλικιωμένο ζευγάρι ράφια γεμάτα μπιμπελό και μπιχλιμπίδια. Δυσκολεύονταν να πετάξουν αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα αντικείμενα που είχαν τόση συναισθηματική αξία.

Πολλές φορές κατάφεραν να δω κάτω από την επιφάνεια που καμιά φορά παρουσιάζεται γκροτέσκα στην τηλεόραση και να μάθω πώς αντιμετωπίζουν μια συνήθεια που τους κάνει τη ζωή δύσκολη. Πολλοί hoarders έχουν παρόμοιες ιστορίες.

Πολλοί έχουν αντιμετωπίσει κάποιο τραύμα στο παρελθόν. Ο θάνατος κάποιου αγαπημένου είναι πολύ κοινή συνθήκη που μπορεί να πυροδότησε αυτή την κατάσταση. Μια γυναίκα είχε χάσει τον γιο της –τη μόνη της οικογένεια– σε ατύχημα με τετράτροχη μηχανή. Μετά από αυτό ήταν σαν να τα παράτησε όλα. Σκουπίδια, εμμονή με τα πράγματα του γιου της και άρχισε να μαζεύει οτιδήποτε της τον θύμιζε.

Υπάρχουν κάποιοι που και οι γονείς τους ήταν hoarders. Αυτό είναι πολύ σύνηθες στις πλούσιες γειτονιές. Μια πελάτισσα μάζευε αντικείμενα σε προσφορά παρόλο που ήταν γιατρός κι έβγαζε πολλά λεφτά. Αυτή ήταν μια συνήθεια που απέκτησε ως παιδί που μεγάλωνε σε φτωχικό σπίτι, μου είπε, με μια μητέρα που μάζευε τρόφιμα που ήταν σε προσφορά. Για εκείνη, το να έχει άνεση ως ενήλικη σημαίνει να αγοράζει πολλά πράγματα στο σουπερμάρκετ που δεν μπορούσε να αγοράζει ως παιδί.

Οι πιο πλούσιοι πελάτες, όπως αυτή η γιατρός, συνήθως παίρνουν βοήθεια πριν ξεφύγουν, δουλεύουν με τον ψυχολόγο τους για να αφήσουν πίσω τη νοοτροπία του hoarder. Όσοι όμως δεν έχουν επαγγελματική βοήθεια δυσκολεύονται να σπάσουν το μοτίβο ή να αναγνωρίσουν ότι το hoarding είναι πρόβλημα. Αυτοί οι άνθρωποι το αναβάλλουν μέχρι που δεν αντέχουν πια. Σιτς περισσότερες περιπτώσεις τότε πηγαίνω στα σπίτια τους για να τα φτιάξω.

Δυστυχώς δεν μπορώ πάντα να τους υποσχεθώ ότι η κατάσταση θα διορθωθεί γρήγορα. Πέρα από τις τεράστιες ποσότητες αντικειμένων που πρέπει να ξεσκαρτάρουμε, έχουμε και τοξικά απόβλητα όπως κόπρανα ή ψόφια ζώα. Πολλές φορές παίρνει μια βδομάδα ενώ χρειάζεται και ο κατάλληλος εξοπλισμός για να καθαρίσουμε αυτά τα σπίτια. Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία μπορεί να αποβεί πολύ ακριβή.

Υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν να πληρώσουν παρόλο που χρειάζονται απεγνωσμένα τη βοήθειά μας. Είναι στενόχωρο αλλά προσπαθώ να μην επηρεάζομαι από τα συναισθήματά μου. Έχω υπαλλήλους που ζουν από τα έσοδα της επιχείρησής μου και δεν μας παίρνει να αναλαμβάνουμε δουλειές για λιγότερα χρήματα. Είναι δύσκολο μερικές φορές να βρίσκεσαι σε αυτήν τη θέση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι hoarders ντρέπονται πολύ για την κατάσταση των σπιτιών τους.

Είχα πάει στο σπίτι μιας πελάτισσας και μου άνοιξε διστακτικά μόνο μια χαραμάδα. Προσπαθούσε τόσο πολύ να μην δει το γεμάτο καθιστικό της ένας άγνωστος. Όταν κατάλαβε ότι είχα πάει εκεί για να δω το σπίτι της και να της δώσω μια τιμή γι α το καθάρισμα άλλαξε στάση. Ενώ μου έδειχνε σωρούς αντικειμένων στο σπίτι, μου είπε ότι η κόρη της τα μάζεψε και έφυγε επειδή δεν άντεχε άλλο. Είχε να μάθει νέα της έξι μήνες. Επίσης συναντήθηκα με οικογένειες πελατών που με έβαλαν να υποσχεθώ να μην το πω σε κανέναν για την κατάσταση των σπιτιών. Αυτή η ντροπή μπορεί να οφείλεται στα reality που κάνουν την όλη υπόθεση θέαμα και παρουσιάζουν τους hoarders ως αλλόκοτους και εκκεντρικούς.

Μερικές φορές μέλη της οικογένειας με προσλαμβάνουν κρυφά για να κάνω κρυφούς καθαρισμούς όσο λείπει ο hoarder. Κάποτε μια γυναίκα με προσέλαβε όταν έστειλε τη μητέρα της -που μάζευε σαβούρα- διακοπές. Δεν ήταν και τόσο δραματικό όσο ακούγεται, απλώς οργανώσαμε τα πράγματά της – δεν μπορείς να πετάξεις πράγματα χωρίς συναίνεση επειδή ποτέ δεν ξέρεις τι σημαίνουν γι’ αυτούς.

Όταν δουλεύω άμεσα με hoarders, όμως, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Συχνά διαπραγματεύομαι μαζί τους τι πράγματα μπορούμε να πετάξουμε και προσπαθώ να το περιορίσω όσο μπορώ. Μπορεί να είναι συναισθηματικά έντονη διαδικασία. Μερικές φορές κλαίνε ή αρρωσταίνουν όταν δεν μπορούν να αποχωριστούν συγκεκριμένα αντικείμενα.

Βλέποντας την αγωνία τους, μου φαίνεται ότι όλα αυτά τα αντικείμενα γεμίζουν ένα κενό στη ζωή τους. Και όταν αρχίζεις να τα πετάς, ανοίγεις ξανά το κενό. Αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο, ιδίως για όσους έχουν χάσει κάποιον.

Γι’ αυτό, όσο έντονες κι αν είναι οι διαπραγματεύσεις, προσπαθώ να μην τσακώνομαι πολύ μαζί τους. Στην τελική, δεν μπορώ να διαλύσω το δέσιμο που έχουν με τους σωρούς με άψυχα αντικείμενα. Είμαι καθαριστής, όχι ψυχολόγος και δεν μπορώ να βοηθήσω κάποιον που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα θέματά του.

Τα σπίτια μας δείχνουν πολλά για την ψυχολογική μας κατάσταση.

Γι’ αυτό ίσως όταν καθαρίζω σπίτια hoarders, συχνά ακούω εκφράσεις ανακούφισης: «Νιώθω σαν να μπορώ να ανασάνω τώρα». «Νιώθω χαρούμενη» και «Τώρα μπορώ να ξαναρχίσω να ζω τη ζωή μου».

Όσο δύσκολο κι αν είναι να κοπεί αυτή η συνήθεια δεν είναι ακατόρθωτο. Τουλάχιστον ένας πελάτης με τον οποίο έχω επαφή το ξεπέρασε. Το μυστικό είναι απ’ ό, τι φαίνεται μια ομάδα στήριξης – είτε είναι η οικογένειά σου, φίλοι, ψυχολόγος ή άλλοι hoarders.

Το τελευταίο και ίσως πιο σημαντικό που έμαθα για τους hoarders είναι το εξής: το hoarding συχνά είναι θέμα ψυχικής υγείας που εκδηλώνεται με πολλές μορφές και όλοι πρέπει να το αναγνωρίσουμε. Δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι κάποιος που μαζεύει σαβούρα είναι θέμα που πρέπει να μας διασκεδάζει και σίγουρα δεν πρέπει να είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπονται οι ίδιοι οι hoarders. Αν απαλείψουμε το στίγμα, θα βοηθήσουμε πολλούς από τους ανθρώπους που το παλεύουν κρυφά.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στα αγγλικά (www.vice.com/en).

Περισσότερα από το VICE

Η Covid Free ΔΕΘ Δεν Θύμιζε σε Τίποτα το «Πανηγύρι» Άλλων Ετών

Όλα τα Sex Toys Eίναι Ξαφνικά Χαριτωμένα και Παστέλ

Η Εκπαιδευτική Χρονιά Δεν Ξεκινάει για Όλους - Λείπουν οι Πρόσφυγες

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.