Μήπως οι Ποινές των Χρυσαυγιτών Δεν Ήταν Τελικά Τόσο Αυστηρές;

Η 7η Οκτωβρίου του 2020 ήταν αδιαμφισβήτητα μία ιστορική μέρα. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν έξω από το Εφετείο και πανηγύρισαν την καταδικαστική απόφαση για την εγκληματική οργάνωση (και με τη βούλα του νόμου πια) Χρυσή Αυγή. Λίγες μέρες μετά και σύμφωνα με την ετυμηγορία του δικαστηρίου, όλη η ηγετική ομάδα οδηγούνταν πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Mία περίοδος τρομοκρατίας, θεσμικών εκτροπών και αναπαραγωγής νεοναζιστικού λόγου μίσους και ρατσισμού έφτανε, τυπικά τουλάχιστον, στο τέλος της. Το συμβολικό μέρος της απόφασης άφηνε στην άκρη οποιοδήποτε επιμέρους σκοτεινό σημείο.

Οι κατηγορίες αφορούσαν κατά βάση τη διεύθυνση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, την ανθρωποκτονία του Παύλου Φύσσα, τις δολοφονικές επιθέσεις στα μέλη του ΠΑΜΕ και στους Αιγύπτιους αλιεργάτες. Η μεγαλύτερη ποινή που επιβλήθηκε ήταν προφανώς στον φυσικό αυτουργό της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα, Ρουπακιά (ισόβια και 14 έτη), ενώ τα υπόλοιπα μέλη του διευθυντηρίου της Χρυσής Αυγής (Μιχαλολιάκος, Κασιδιάρης, Λαγός, Γερμενής, Παππάς, Παναγιώταρος και Ματθαιόπουλος) είχαν με τη σειρά τους ποινές που θεωρήθηκαν γενικά αυστηρές με βαρύτερη αυτή του Λαγού (13 έτη και 8 μήνες) και μικρότερη στον Ματθαιόπουλο (10 έτη).

Πέραν όμως της ηγετικής ομάδας της Χρυσής Αυγής, υπάρχει μία ομάδα μεσαίων μελών της οργάνωσης με ποινές πολύ μικρότερες, ακόμη και σε περιπτώσεις που, όπως προέκυπτε από τη δικογραφία, είχαν επιτελικό ρόλο σε διάφορες εγκληματικές δράσεις. Για παράδειγμα, Χρυσαυγίτες που συμμετείχαν στην άγρια, δολοφονική επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες καταδικάστηκαν σε 7 μόλις έτη (Αγρογιάννης, Ευγενικός, Μαρίας, Παπαδόπουλος) και άλλοι που καταδικάστηκαν μόνο για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση είχαν ακόμα μικρότερες ποινές.

VICE Video: Ο Επίμονος Αλπινιστής

Σήμερα, 1,5 χρόνο μετά την 7η Οκτωβρίου, οι πρώτοι από τους καταδικασθέντες έχουν αρχίσει να αποφυλακίζονται. Πρώτος ο Νίκος Παπαβασιλείου ο οποίος είχε καταδικαστεί σε 6 χρόνια για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση. Η αποφυλάκισή του ήρθε περίπου 4 μήνες μετά την ιστορική απόφαση για λόγους υγείας που επικαλέστηκε και αποδείχτηκαν αληθείς, καθώς πέθανε δύο μήνες αργότερα λόγω σοβαρής ασθένειας. Η δεύτερη αποφυλάκιση ήταν του Γιώργου Τσακανίκα ο οποίος επίσης είχε καταδικαστεί σε 6 χρόνια για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση και πέτυχε, στο δεύτερο αίτημα που έκανε, τη διακοπή εκτέλεσης ποινής μέχρι να δικαστεί σε δεύτερο βαθμό. Ο Τσακανίκας ήταν βασικό μέλος της Τ.Ο. Νίκαιας, ιδεολογικός καθοδηγητής και εκπαιδευτής.

Ακολούθησαν τρεις πρώην βουλευτές. Στις αρχές του 2022, ο πρώην βουλευτής της Χρυσής Αυγής, Νίκος Μίχος, αποφυλακίστηκε από τις φυλακές Δομοκού, παρά την αντίθετη γνώμη του εισαγγελέα, αναμένοντας πια την εκδίκαση της υπόθεσης σε δεύτερο βαθμό. Ο Μίχος είχε καταδικαστεί σε 6 χρόνια φυλάκιση για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση με το ελαφρυντικό της έμπρακτης μεταμέλειας. Ο τέταρτος Χρυσαυγίτης που αποφυλακίστηκε ήταν ο Αντώνης Γρέγος, πρώην βουλευτής και αυτός ο οποίος επικαλέστηκε λόγους υγείας τόσο του ιδίου όσο και του παιδιού του. Η αποφυλάκισή του προέκυψε μετά το τρίτο αίτημα που έκανε. Πέμπτος και τελευταίος μέχρι στιγμής είναι ο Παναγιώτης Ηλιόπουλος, επίσης εκλεγμένος βουλευτής με το κόμμα.

Η υπόθεση πάντως που ξεσήκωσε τις περισσότερες αντιδράσεις είναι αυτή του Γιώργου Πατέλη που ήταν ο Πυρηνάρχης της Τ.Ο. Νίκαιας και αυτός που είχε πει το περίφημο «ό,τι κινείται σφάζεται». Ο Πατέλης επικαλέστηκε ψυχολογικά προβλήματα του μικρού του παιδιού και τελικά πέτυχε αρχικά να πείσει το Πενταμελές Εφετείο Αναστολών. Αίσθηση είχαν προκαλέσει τα λόγια του εισαγγελικού λειτουργού που τόνισε ότι ««δεν υπάρχει σοβαρά μεγάλη πιθανότητα τέλεσης νέας πράξης, καθώς το συγκεκριμένο αδίκημα τελέστηκε για συγκεκριμένους λόγους ενόψει συγκεκριμένων συνθηκών».

Ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Χαράλαμπος Μωυσίδης, ζήτησε την αναίρεση της απόφασης αποφυλάκισης η οποία τελικά και έγινε δεκτή από το Ποινικό Τμήμα του ανώτατου δικαστηρίου. Ο Πατέλης επέστρεψε άρον-άρον στη φυλακή, προκειμένου να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής των 10 ετών και 2 μηνών, μεταξύ άλλων και για απλή συνέργεια στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Η αρχική απόφαση πάντως συνεχίζει να εξοργίζει την κοινή γνώμη δημιουργώντας ανησυχίες ως προς το τελικό πρόσημο της απόφασης. Πότε θα αρχίσουν να αποφυλακίζονται οι Χρυσαυγίτες; Τι πρέπει να περιμένουμε από το Εφετείο; Κυρίως, όμως, μήπως τελικά οι ποινές που τους επιβλήθηκαν δεν ήταν τόσο αυστηρές όσο αναμέναμε τουλάχιστον όσον αφορά τα μεσαία στελέχη;

Η υπόθεση γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα από τη στιγμή που φυλακισμένα στελέχη της Χρυσής Αυγής έχουν προβεί σε δεκάδες αιτήματα αποφυλάκισης επικαλούμενοι διάφορους λόγους με κυριότερους τα προβλήματα υγείας αλλά και οικονομικά προβλήματα. Υπενθυμίζεται σε αυτό το σημείο ότι η ποινή έχει εξαρχής ανασταλτικό χαρακτήρα για 12 κατηγορούμενους μεταξύ των οποίων η Ελένη Ζαρούλια, ο Μιχάλης Αρβανίτης, ο Χρυσοβαλάντης Αλεξοπουλος, ο Στάθης Μπούκουρας και ο Δημήτρης Κουκούτσης για τους οποίους προβλέφθηκε καταβολή εγγύησης ύψους 20 χιλιάδων ευρώ.

Προφανώς, οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με την αυστηρότητα ή μη αυστηρότητα των ποινών στα μεσαία στελέχη της Χρυσής Αυγής δεν αμφισβητεί σε καμία περίπτωση τη σημασία της απόφασης της 7ης Οκτωβρίου. Έχει όμως τη σημασία του ως προς το κατά πόσο η θεωρία ότι τελειώσαμε με τη Χρυσή Αυγή έχει νόημα από τη στιγμή που θα αρχίσουν να αποφυλακίζονται τα πρώτα στελέχη της.

Ο Κώστας Παπαδάκης ήταν συνήγορος πολιτικής αγωγής στη Δίκη της Χρυσής Αυγής. Μίλησε στο VICE σχετικά με το όσα έχει γίνει μέχρι τώρα αλλά και όσα πρέπει να περιμένουμε ως προς τις αποφυλακίσεις των Χρυσαυγιτών.

VICE: Η εντύπωση ότι οι ποινές για τα ηγετικά στελέχη ήταν αυστηρές αλλά για τα μεσαία στελέχη όχι είναι σωστή;
Κώστας Παπαδάκης: Ισχύει. Για τους κατηγορουμένους που καταδικάστηκαν για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, το πλαίσιο ποινής ήταν από 5 μέχρι 15 χρόνια και επιβλήθηκαν ποινές 13 ετών. Για τα στελέχη που καταδικάστηκαν μόνο για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση και δεν ήταν στο 7μελές πολιτικό γραφείο αλλά δεν έπαυαν να είναι στελέχη με ευρύτατη αρμοδιότητα σε περιφέρειες εκατομμυρίων και εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων, το πλαίσιο ποινής ήταν 5 με 10 χρόνια και οι ποινές που επιβλήθηκαν ήταν 6-7 χρόνια κατά περίπτωση. Οι ποινές αυτές για τα ανώτερα -όχι τα ανώτατα- στελέχη είναι, λοιπόν, πράγματι μικρές.

Ούτως ή άλλως στο σκεπτικό της απόφασης, που ήρθε στην επιφάνεια πολύ πρόσφατα, τα ανώτερα στελέχη εξυψώνονται σε πολύ σημαντικό ρόλο στην οργάνωση. Τόσο σημαντικό ώστε χωρίς τη δική τους έγκριση να μην μπορεί να γίνει καμία εγκληματική ενέργεια. Έπρεπε λοιπόν οι ποινές να κινούνται στα ανώτατα όρια του πλαισίου που υπάρχει.

Σε αυτές τις ποινές οφείλονται και οι πρώτες αποφυλακίσεις Χρυσαυγιτών που ήδη υπάρχουν;
Κατά κύριο λόγο σε αυτό. Όταν υπάρχουν άνθρωποι που έχουν εκτίσει ένα μέρος της ποινής, το οποίο φυσικά και σωστά αφαιρείται με προφυλάκιση, θα υπάρξουν αποφυλακίσεις. Ήδη έχουμε αποφυλάκιση του Ηλιόπουλου με τα ⅗. Η αλήθεια είναι ότι οι αναστολές δεν είναι πάρα πολλές. Μόνο 5 αποφάσεις έχουμε που έχουν δεχτεί αιτήματα αναστολής επί των 40 που έχουν ως τώρα εκδικαστεί. Συνεπώς η συντριπτική πλειοψηφία των δικαστικών αποφάσεων δεν μάσησε και απέρριψε τα αιτήματά τους. Από τα 5 που έγιναν δεκτά, το ένα ήταν του Πατέλη που ήταν το πιο προκλητικό, το άλλο του Παπαβασιλείου που επικαλέστηκε προβλήματα υγείας και όπως αποδείχτηκε έλεγε την αλήθεια, του Τσακανίκα, του Μίχου και του Γρέγου.

Να περιμένουμε μαζικές αποφυλακίσεις Χρυσαυγιτών μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα;
Προφανώς θα έχουμε μαζικές αποφυλακίσεις Χρυσαυγιτών γιατί αυτές πάνε με τον παλιό ποινικό κώδικα που θέλει τα ⅖ σκαστά και αν φτάνεις στα ⅗ με μεροκάματα και ευεργετικό υπολογισμό, βγαίνεις. Λαμβάνοντας υπόψη και ότι αφαιρείται τυχόν προφυλάκιση και αυτοί είναι μέσα ήδη 1,5 χρόνο, αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό είναι αναμενόμενο τους επόμενους μήνες.

Ισχύει αυτό και για τα ηγετικά στελέχη;
Τα ηγετικά στελέχη, για να πιάσουν τα ⅖, θέλουν τουλάχιστον 34 μήνες από όταν μπήκαν στη φυλακή, οπότε δεν είναι άμεση η προοπτική αυτή.

Σε πολιτικό επίπεδο, πόσο πιθανό βρίσκετε οι αποφυλακισθέντες να προσπαθήσουν να επανενεργοποιήσουν τη Χρυσή Αυγή;
Κοιτάξτε, ένα καμένο χαρτί δεν το ξαναπαίζεις αλλά ότι υπάρχουν ασύλληπτα μέλη, επίδοξοι αντικαταστάτες, παραφυάδες πολιτικές και παραπλήσιες πολιτικές οργανώσεις αυτό είναι ένα γεγονός που το είδαμε και στη Σταυρούπολη και στον Εύοσμο και στο Νέο Ηράκλειο. Επίσης θα πρέπει να μας απασχολεί, πολιτικά, το γεγονός ότι η τροπολογία του εκλογικού νόμου το Μάιο του 2021, δίνει το δικαίωμα ακόμα και σε καταδικασθέντες για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης να είναι υποψήφιοι βουλευτές, αρκεί να μην είναι αρχηγοί των κομμάτων με τα οποία κατεβαίνουν. Όπως καταλαβαίνετε, είναι πολύ εύκολο ο Μιχαλολιάκος να βάλει κάποιον άλλον στη θέση του ως δήθεν αρχηγό, ο Κασιδιάρης έναν άλλον κτλ. 

Πότε περίπου να περιμένουμε το Εφετείο και πόσο θα επηρεάσει αυτό στην πορεία το ζήτημα που συζητάμε;
Η ημερομηνία του Εφετείου που ανεπισήμως έχει διαρρεύσει είναι 15 Ιουνίου του 2022. Εκείνο που παίζεται είναι αν θα γίνει στον Κορυδαλλό ή στο Εφετείο. Όσον αφορά τις ποινές, ο κανόνας στο Εφετείο είναι ότι απαγορεύεται να χειροτερέψει η θέση του κατηγορουμένου εκτός αν έχει ασκήσει έφεση και ο εισαγγελέας εναντίον του. Υπάρχουν δύο κατηγορίες κατηγορουμένων εναντίον των οποίων έχει ασκηθεί έφεση. Είναι οι καταδικασμένοι για τη διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης που μπορεί να φτάσουν ως τα 15 χρόνια και οι δράστες της απόπειρας ανθρωποκτονίας των Αιγυπτίων ψαράδων, οι οποίοι μπορούν να φτάσουν στα 15 χρόνια. Οι άλλοι όλοι δεν έχουν να χάσουν τίποτα. Είτε πάνε στα ίδια, είτε πάνε καλύτερα είτε αθωώνονται. 

«Μέσα σε Μισή Ώρα Ήμουν Έτοιμη» - Το Ταξίδι της Λιάνας από την Ουκρανία στην Ελλάδα με το Έξι Μηνών Μωρό της

Φωτογραφίες: Σινεμά στο Λβιβ Έχει Μετατραπεί σε DIY Κέντρο Εκπαίδευσης για Όσους Θέλουν να Πολεμήσουν

Ψυχολογικό Test: Βλέπεις Αυτήν τη Γάτα να Ανεβαίνει ή να Κατεβαίνει τις Σκάλες;

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.