Εδώ και λίγες ημέρες, συγκεκριμένα από την 1/1/2018, έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται η υποχρεωτική χρέωση της πλαστικής σακούλας από τα εμπορικά καταστήματα. Με λίγα λόγια, ο καταναλωτής θα πληρώνει 0,04 ευρώ για κάθε σακούλα που θα χρησιμοποιεί. Στόχος της νομοθεσίας είναι είναι να περιοριστεί η χρήση της πλαστικής σακούλας στις 90 ανά πολίτη έως το 2020 και στις 40 έως το 2025. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Έλληνες είναι πρωταθλητές της σακούλας, αφού υπολογίζεται πως ανά άτομο καταναλώνουμε περίπου 250-350 σακούλες ετησίως.
Κάποια καταστήματα εφαρμόζουν το εν λόγω σύστημα εδώ και χρόνια, όμως για πρώτη φορά είναι υποχρεωτικό από τον νόμο και αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις – από αγανακτισμένους πολίτες να ξεσπαθώνουν κατά των πάντων στα σχετικά ρεπορτάζ των δελτίων ειδήσεων, μέχρι τη δημιουργία ενός από τα πιο δημοφιλή hashtag της εβδομάδας στο Twitter. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψιν τους, δύο συντάκτες του VICE καταθέτουν την άποψή τους πάνω στο θέμα.
Videos by VICE
Ήρθε η ώρα να καταργήσουμε το πλαστικό
Περίπου έναν χρόνο πριν, η Αγγλία ξεκίνησε να εφαρμόζει την υποχρεωτική χρέωση της πλαστικής σακούλας (5 cent). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, μέσα σε ένα έτος, η χρήση της πλαστικής σακούλας να μειωθεί κατά 85%, ένα τεράστιο ποσοστό που υποδηλώνει και την επιτυχία του μέτρου. Βέβαια στην Αγγλία, έξω από κάθε σπίτι, υπάρχουν ξεχωριστοί κάδοι για τα οικιακά και για τα ανακυκλώσιμα απορρίμματα. Ενώ, καθημερινά, όσοι εργάζονταν στην αποκομιδή των απορριμμάτων αφήνουν πλαστικές σακούλες που φέρουν ένα σήμα, για το ποια πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την ανακύκλωση και ποια για τα υπόλοιπα σκουπίδια – υπάρχει κάποια στοιχειώδης οργάνωση και, φυσικά, θέληση.
Ακόμη και αν η Ελλάδα δεν σημειώσει παρόμοιο ποσοστό στη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας, είναι βέβαιο πως ορισμένοι θα επιλέξουν να αγοράσουν επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες και αυτό είναι θετικό. Το πρόβλημα είναι πως υπάρχει το πολύ σοβαρό ενδεχόμενο ο καταναλωτής να συνηθίσει στην πρακτική της πληρωμένης σακούλας, είτε από τεμπελιά, είτε από άγνοια, ή από ατόφια αδιαφορία – ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ένας οδηγός συνηθίζει να πληρώνει τα καινούρια διόδια που τοποθετήθηκαν στον δρόμο για τη δουλειά του ή με τον ίδιο τρόπο που αγοράζει κάποιος καθημερινά καφέ σε πλαστικό και στη συνέχεια το πετάει χωρίς να υπολογίζει πως μάλλον πετάει τουλάχιστον 350 ποτήρια ετησίως (ενώ έχει την επιλογή να κουβαλάει απ’ αυτά τα ισοθερμικά ποτήρια και να ζητάει να του φτιάξουν τον καφέ του εκεί). Δεν είναι δύσκολο, όμως όλοι βαριόμαστε να το κάνουμε.
Αν και τα τέλη που θα εισπράττονται από τη φορολόγηση της σακούλας (ελπίζουμε ότι) θα επενδύονται ως πόροι για ένα καλύτερο σύστημα ανακύκλωσης, η πρακτική που συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε οι άνθρωποι και οι φορείς σε ό,τι αφορά τη μόλυνση του περιβάλλοντος και την ανακύλωση, δεν βγάζει κανένα απολύτως νόημα. Το να μετατρέπεις τη μόλυνση σε καταναλωτική επιλογή με το να δίνεις το δικαίωμα σε κάποιον να αγοράσει τη σακούλα ή ένα υλικό που θα μολύνει το περιβάλλον εκατοντάδες φορές περισσότερο από κάποιο άλλο, απλώς δεν αρκεί. Χρειάζεται να δομηθεί οικολογική συνείδηση από τους πολίτες και μια διαφορετική προσέγγιση από όσους ασχολούνται με την περιβαλλοντική νομοθεσία.
Το πλαστικό, εξάλλου, αυτό το υλικό που φάνηκε τόσο απαραίτητο στον άνθρωπο στο παρελθόν, χρησιμοποιήθηκε τόσο ανεξέλεγκτα και απερίσκεπτα που κατέληξε να είναι το υλικό που μολύνει τον πλανήτη όσο οτιδήποτε άλλο. Από το 1950 που ξεκίνησε να παράγεται, μέχρι σήμερα, έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε πάνω από 8,3 δισεκατομμύρια τόνους πλαστικού, με το 80% που παράχθηκε τα τελευταία 70 χρόνια να έχει καταλήξει είτε σε χώρους ταφής απορριμμάτων, είτε στο περιβάλλον. Μόνο ένα 9% έχει καταφέρει να ανακυκλωθεί. Ετησίως, υπολογίζεται πως οκτώ τόνοι πλαστικού καταλήγουν στη θάλασσα, ενώ έχει εκτιμηθεί πως μέχρι το 2050 (σε 32 χρόνια δηλαδή) τουλάχιστον το 99% όλων των θαλάσσιων πτηνών στον πλανήτη θα έχει καταναλώσει πλαστικό, ενώ στις θάλασσες θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά παρά ψάρια.
[VICE Video] Στα Χωριά-Φαντάσματα της Κοζάνης
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Και τι κάναμε γι’ αυτό; Φορολογήσαμε την επιλογή του να μολύνεις το περιβάλλον με 4 cent/σακούλα. Η κοινή λογική και οι παραπάνω αριθμοί θα έπρεπε να μας εξηγούν πως δεν έχουμε το περιθώριο της επιλογής και πως θα πρέπει να κινηθούμε άμεσα. Παρόλα αυτά, είναι σαν να έχουμε αποδεχτεί πως οι επόμενες γενιές θα γνωρίσουν ένα πολύ χειρότερο και πολύ πιο μολυσμένο πλανήτη απ’ αυτόν που γνωρίσαμε εμείς, με μη αναστρέψιμες καταστροφές για την ίδια την ανθρωπότητα. Δεν χρειάζεται κάποια σύνθετη σκέψη για να διαπιστώσει κάποιος πως το πλαστικό που υπάρχει στη θάλασσα, θεωρείται τροφή για τα ψάρια και, μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, το βρίσκουν νόστιμο. Οι άνθρωποι θεωρούν τα ψάρια τροφή, συνεπώς δεν προκαλεί και τόση έκπληξη το γεγονός πως η ανθρωπότητα πέρα απ’ το να καταστρέφει το περιβάλλον, τελικά τρώει τα ίδια της τα σκουπίδια μέσω της τροφικής αλυσίδας που έχει δημιουργήσει.
Αν μας ενδιέφερε τόσο η ρύπανση του περιβάλλοντος, η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα φορολογούσε το υλικό με το οποίο το μολύνουμε. Θα έπρεπε να μην επιτρέπει την παραγωγή του εξαρχής, αναγκάζοντας τους εργοστασιάρχες να αντικαταστήσουν τα υλικά που χρησιμοποιούν με άλλα που ανακυκλώνονται και είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Σε έναν ιδανικό κόσμο, δεν θα χρειαζόμασταν καμία φορολογία προκειμένου να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Θα το κάναμε οι ίδιοι με τις επιλογές μας. Αυτό βέβαια συνεπάγεται να αναγνωρίσουμε πως έχουμε ατομική ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον, στα ζώα και στις επόμενες γενιές. Προς το παρόν, αυτό που οι άνθρωποι καταφέραμε, είναι να φτιάξουμε μια θάλασσα που αυτήν τη στιγμή περιέχει περίπου 51 τρισεκατομμύρια πλαστικά σωματίδια, δηλαδή 500 φορές περισσότερα από τα αστέρια του Γαλαξία μας. Αν αυτό δεν είναι τρομακτικό, τι είναι;
– Άννα Νίνη
Όχι άλλη γκρίνια
«Αυτά πάνε στον Τσίπρα και στις ΜΚΟ, μας έχουν φάει την ψυχή», φώναζε στην ταμία του σούπερ μάρκετ ο μπροστινός μου χθες το απόγευμα, όταν του ζητήθηκε να πληρώσει τα 4 λεπτά του περιβαλλοντικού τέλους ανά σακούλα που αποδίδονται -μέσω του μηχανισμού είσπραξης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων- στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Ναι, πλέον τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα -με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως τα περίπτερα- θα χρεώνουν την πλαστική σακούλα ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές οδηγίες που έχουν ως σκοπό τη μείωση της χρήσης της. Μάλιστα, η κυβέρνηση προχώρησε σε μία πιο χαλαρή λύση σε αντίθεση με 35 χώρες στον κόσμο που τις έχουν απαγορεύσει. Βέβαια, οι πολίτες τους βρήκαν τη λύση χρησιμοποιώντας τις σαφώς πιο φιλικές προς το περιβάλλον επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες.
Εν έτει 2018, λοιπόν, υπάρχουν πολλοί συμπολίτες μας που γκρινιάζουν για το νέο αυτό μέτρο, το οποίο είναι ίσως από τα λίγα που βγάζουν νόημα. Σύμφωνα με την εκστρατεία Life Debag, η πλαστική σακούλα είναι ανάμεσα στα τρία επικρατέστερα απορρίμματα που βρίσκονται στον βυθό της Ευρώπης, όντας παράλληλα και ένα από τα πιο θανατηφόρα για τα θαλάσσια ζώα. Επίσης, απορροφούν χημικές ουσίες, που μπορούν να προκαλέσουν τεράστια καταστροφή στη θαλάσσια πανίδα.
Στην Ελλάδα, έχουμε αποδείξει περίτρανα ότι δεν πτοούμαστε από τέτοιες αλλαγές στην καθημερινότητά μας. Τις προσαρμόζουμε στα δικά μας δεδομένα. Μην ξεχνάμε το παράδειγμα του αντικαπνιστικού νόμου (4868 /2010), ο οποίος, το μόνο που κατάφερε ήταν να μετατρέψει τις γλάστρες των καφετεριών σε τασάκια. Όταν βουλευτής δηλώνει ότι οι Έλληνες καπνίζουν μέχρι και μέσα σε νοσοκομεία -δηλαδή, δίπλα σε έγκυες, βρέφη και άρρωστους ανθρώπους-, ποιος περιμένει να νοιαστούν για τις θάλασσες; Ειδικά όταν στις ελληνικές ακτές θα δεις περισσότερες γόπες και σκουπίδια, παρά κόκκους άμμου.
Υπάρχουν πολλές άδικες νομοθετικές ρυθμίσεις εκεί έξω -ειδικά στον τομέα της οικονομίας- για τις οποίες αξίζει να γκρινιάζουμε. Όμως, όταν κάτι έχει να κάνει με το περιβάλλον και κατ’ επέκταση με το μέλλον του πλανήτη και των παιδιών μας, τότε καλό θα ήταν να μην το παίζουμε Ντόναλντ Τραμπ του Παγκρατίου, αλλά να ενημερωνόμαστε επαρκώς. Σε περίπτωση που θέλετε να κάνετε το δεύτερο, δεν έχετε παρά να ξεκινήσετε διαβάζοντας την ανακοίνωση που εξέδωσε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, μέσω της οποίας απαντά σε 23 βασικές ερωτήσεις σχετικά με αυτήν τη νέα νομοθεσία.
Αυτήν τη στιγμή στις θάλασσες υπάρχουν 165 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, ενώ, έρευνες έχουν δείξει ότι μέχρι το 2050 θα ξεπεράσει σε ποσότητα τα ψάρια. Μπορούμε λοιπόν να διαλέξουμε τι είναι πιο σημαντικό για την επιβίωσή μας: Οι σακούλες -που, στην τελική, δεν απαγορεύτηκαν και ποτέ δεν κατάλαβα γιατί δεν χρεώνονταν- ή το περιβάλλον;
– Αντώνης Κωνσταντάρας
Περισσότερα από το VICE
Το Μυστήριο της Ανθρωποκτονίας που Έγινε Δίπλα στη ΓΑΔΑ Αλλά Δεν Εξιχνιάστηκε Ποτέ
Το Twitter Αποκλείει τους Νεοναζί σε Όλο τον Κόσμο και η Χρυσή Αυγή Μιλάει για τη Νέα Τάξη Πραγμάτων
O Άνθρωπος που Ξέρει αν τα Ακριβά Sneakers σου Είναι Μαϊμού
