Αθήνα
Το πρωί της 17ης Νοέμβρη 2020, η Πατησίων και οι άλλοι τρεις δρόμοι που περικλείουν το Πολυτεχνείο (Στουρνάρη, Μπουμπουλίνας, Τοσίτσα) είχαν αποκλειστεί από την Αστυνομία. Η ζωή στις διπλανές οδούς συνεχιζόταν «κανονικά» – εν μέσω lockdown. Βέβαια, οι πέντε διαδοχικοί αστυνομικοί έλεγχοι που έγιναν (τουλάχιστον σε μένα, παρά την έγγραφη απόδειξη της δημοσιογραφικής ιδιότητάς μου) έως ότου καταφέρω να φθάσω μπροστά από την ιστορική πύλη του Πολυτεχνείου, προμήνυαν ότι τα πράγματα δεν ήταν χαλαρά. Άλλωστε, η φετινή 47η επέτειος του Πολυτεχνείου «μύριζε» ήδη μπαρούτι, έπειτα από την απαγόρευση δημόσιων συναθροίσεων (τεσσάρων και άνω ατόμων) μεταξύ 15-18 Νοεμβρίου, με απόφαση του αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, αλλά και τη θύελλα αντιδράσεων που ξεσήκωσε στους κόλπους της αντιπολίτευσης η κίνηση αυτή.
Η πύλη που το 1973 τσακίστηκε από την εισβολή του στρατιωτικού τανκ, ήταν κλειστή. Υπήρχε μόνο μια είσοδος ανοιχτή, στην οδό Τοσίτσα. Από εκεί πέρασαν για καταθέσεις στεφάνων η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αντιπροσωπεία της Βουλής με επικεφαλής τον πρόεδρο Κώστα Τασούλα, καθώς και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Παύλος Πολάκης, μεταξύ άλλων. Υπενθυμίζεται πως αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν στον χώρο των κρατητηρίων του πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, υπό τον πρόεδρο Αλέξη Τσίπρα. Επίσης, επταμελής αντιπροσωπεία των βουλευτών του Μέρα25 με επικεφαλής τον Γιάννη Βαρουφάκη, πραγματοποίησε μικρή πορεία με πλακάτ επί της Πατησίων, μπροστά από το Πολυτεχνείο, τηρώντας τις αποστάσεις. Ακολούθως, οι βουλευτές κατευθύνθηκαν προς την Αμερικανική Πρεσβεία, όπου η αστυνομία τούς σταμάτησε, με αποτέλεσμα να πραγματοποιήσουν καθιστική διαμαρτυρία. Εκεί έκανε την πρώτη εμφάνισή της μια νέα ομάδα αστυνομικών, η Ομάδα Διαχείρισης και Οριοθέτησης Συναθροίσεων (ΟΔΟΣ).
Videos by VICE
Κάποιοι πολίτες και μέλη σωματείων προσπάθησαν, επίσης, να προσεγγίσουν τον χώρο του Πολυτεχνείου ώστε να καταθέσουν στεφάνια ή λουλούδια έξω από την κεντρική είσοδό του, ωστόσο για πολλή ώρα οι αστυνομικοί αρνούνταν να τους αφήσουν. Τελικά, τους επετράπη σταδιακά να περάσουν τον αστυνομικό κλοιό, κατά μόνας και αργότερα σε ομάδες έως τριών ατόμων. Υπήρξαν και παρατράγουδα όμως, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση μιας γυναίκας που άφησε λουλούδι στο σημείο, στην οποία τελικά επιβλήθηκε πρόστιμο 300 ευρώ για αδικαιολόγητη μετακίνηση. Όπως υποστήριξε η ίδια, εργαζόταν εκεί κοντά και έστειλε μήνυμα με κωδικό 6. Μετά την κατακραυγή, ο αρχηγός της Αστυνομίας, Μιχαήλ Καραμαλάκης, έδωσε εντολή να μη βεβαιωθεί το συγκεκριμένο πρόστιμο.
Η επετειακή μουσική και αργότερα, η ανάγνωση του βιβλίου «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση, που ακούγονταν από τα ηχεία στο μπαλκόνι του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, στη Στουρνάρη, ήταν οι μοναδικές «νότες» στο πρωτόγνωρα βουβό σκηνικό. Σκηνικό που άλλαζε μόνο όταν περνούσαν οι δικυκλιστές της ομάδας ΔΡΑΣΗ, μαρσάροντας και κορνάροντας χωρίς λόγο.
Το κλίμα, πάντως, άλλαξε άρδην λίγο πριν τις 2 το μεσημέρι, ένα χιλιόμετρο πιο κάτω, στα Προπύλαια. Εκεί εμφανίστηκαν διαδηλωτές του ΚΚΕ και επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Σε ανακοίνωσή της, η Αστυνομία έκανε λόγο για περίπου 1.500 διαδηλωτές. Υπενθυμίζεται ότι το πρωί της Τρίτης, το ΚΚΕ είχε πραγματοποιήσει κινητοποίηση και στο Πάρκο Ελευθερίας, με αρκετά λιγότερο κόσμο. Στη συγκέντρωση τηρήθηκαν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα για την αποφυγή διασποράς του κορονοϊού, με αποστάσεις και χρήση μάσκας.
Στη θέα των διαδηλωτών στην Πανεπιστημίου, οι αστυνομικοί αντέδρασαν χρησιμοποιώντας χειροβομβίδες κρότου-λάμψης. Ακολούθησαν σχεδόν πέντε λεπτά τυφλής αστυνομικής βίας από την ομάδα ΔΡΑΣΗ, απέναντι σε όποιον βρισκόταν μπροστά τους. Μέλη του ΚΚΕ ξυλοκοπήθηκαν, ανάμεσά τους κι ο βουλευτής Θανάσης Παφίλης. Έγιναν προσαγωγές στον σωρό και η πορεία χωρίστηκε στα δύο. Λίγο αργότερα, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας που ήταν παρών, προσπάθησε να διαπραγματευτεί με την αστυνομία ζητώντας την απελευθέρωση μελών του ΚΚΕ που είχαν προσαχθεί. Αυτό δεν συνέβη και ο επικεφαλής της αστυνομίας ανέφερε στον κ. Κουτσούμπα ότι αν δεν απομακρυνθούν, έχει εντολές να διαλύσουν την πορεία.
Τελικά, οι αστυνομικές δυνάμεις ξεκίνησαν να διαλύουν τη συγκέντρωση επιτιθέμενοι στο πλήθος, χρησιμοποιώντας χημικά, κρότου-λάμψης και μια «αύρα». Οι διαδηλωτές άρχισαν να τρέχουν προς την Ομόνοια, με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις να τους ακολουθούν κατά πόδας. Εκτός από τις διμοιρίες των ΜΑΤ και τους «Αίαντες», τα ειδικά θωρακισμένα οχήματα ρίψης νερού, μεγάλος αριθμός μοτοσικλετών της ΔΡΑΣΗΣ ξεκίνησε να «σκουπίζει» την περιοχή. Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθεί πως η ομάδα ΔΡΑΣΗ φάνηκε να έχει πρωτεύοντα ρόλο από πλευράς Αστυνομίας σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις – κι όχι οι δυνάμεις των ΜΑΤ, όπως τουλάχιστον συνηθιζόταν ως τώρα.
Από εκεί και μετά, επικράτησε ένα σκηνικό αστυνομικής τρομοκρατίας σε κάθε γωνιά του κέντρου. ΔΡΑΣΗ, ΜΑΤ, ΟΠΚΕ και ΔΙΑΣ, ανά μπουλούκια εκατοντάδων, κατέλαβαν το κέντρο της Αθήνας, τραβολογώντας κόσμο στην τύχη και φωνάζοντας. Σταδίου, Ομόνοια και Μεταξουργείο αποτέλεσαν για ώρα ένα “thing” για την αστυνομία. Από τις επιθέσεις τους δεν γλίτωσαν ούτε συνάδελφοι δημοσιογράφοι, όπως ο Αντώνης Ρηγόπουλος που εργαζόταν καλύπτοντας την πορεία. Αστυνομικοί στράφηκαν εναντίον του και τον προσήγαγαν στα κεντρικά της Τροχαίας. Όπως καταγγέλεται, εκεί οι αστυνομικοί προχώρησαν σε προπηλακισμούς και βία εναντίον του. Ενώ ο δημοσιογράφος είχε μαζί του βεβαίωση εργασίας, δημοσιογραφική ταυτότητα και φορούσε αντιασφυξιογόνα μάσκα, η αστυνομία τού βεβαίωσε πρόστιμο επειδή δεν φορούσε χειρουργική μάσκα. Υπήρξαν τουλάχιστον άλλες δύο περιπτώσεις λεκτικής βίας, έστω στιγμιαίας, από άνδρες της αστυνομίας σε συναδέλφους των μίντια, όπως και στον φωτογράφο του VICE, Θοδωρή Νικολάου, στον οποίο άνδρας των ΜΑΤ επιτέθηκε λεκτικά όταν προσπάθησε να περάσει πίσω από τη διμοιρία για να φωτογραφίσει.
Μέσα σε όλα, ξεχωρίζει μια απίστευτη ιστορία αστυνομικής αυθαιρεσίας στα Σεπόλια. Ομάδα δικυκλιστών της ΕΛ.ΑΣ. κυνήγησε διαδηλωτή μέχρι το σπίτι του και εισέβαλε εντός της πολυκατοικίας. Εκεί χτύπησαν και συνέλαβαν τον νεαρό. Μέλη της οικογένειάς του που βρίσκονταν στο σημείο αντέδρασαν. Σύμφωνα με την καταγγελία της οικογένειας, η μητέρα του νεαρού υπέστη κι αυτή αστυνομική βία, ενώ συνελήφθη επίσης η αδελφή του. Ο πατέρας του νεαρού υπέστη ισχαιμικό επεισόδιο έξω από το αστυνομικό τμήμα Κολωνού όπου φέρεται να είχαν οδηγηθεί τα παιδιά του (τελικά μεταφέρθηκαν στη ΓΑΔΑ και το ΑΤ Κυψέλης, αντίστοιχα) και διακομίσθηκε στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Εκεί αρχικά νοσηλευόταν φρουρούμενος, ενώ μετά από παρέμβαση εισαγγελέα αποχώρησαν οι αστυνομικοί. Όλα αυτά συνέβησαν μετά την ολοκλήρωση της συγκέντρωσης ατόμων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, η οποία έφτασε μέχρι τον σταθμό Λαρίσης.
Όπως δήλωσε στο avgi.gr η δικηγόρος της οικογένειας, κ. Αντωνία Λεγάκη, κατά το διάστημα παραμονής της 20χρονης κόρης στο αστυνομικό τμήμα του Κολωνού, αστυνομικός τη χτύπησε με γροθιά στο κεφάλι, φορώντας τα κοκάλινα γάντια της μηχανής, μαζί με άλλους την έφτυναν στο πρόσωπο και την έβριζαν, λέγοντας «πουτανάκι, τώρα θα δεις τι θα πάθεις».
Στην ανακοίνωσή της, η Αστυνομία αναφέρει πως «συνελήφθη το μεσημέρι στα Σεπόλια νεαρός ημεδαπός, γιατί πετούσε πέτρες σε βάρος αστυνομικών» και ότι «άλλα τέσσερα άτομα συνελήφθησαν έξω από το τοπικό Αστυνομικό Τμήμα, για επιθέσεις σε βάρος αστυνομικών κ.λπ. αδικήματα».
Θεσσαλονίκη
Η φετινή επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στη Θεσσαλονίκη, ξεπέρασε κάθε προσδοκία του πιο ευφάνταστου αστυνομικού συντάκτη. Οι δύο συγκεντρώσεις που πραγματοποιήθηκαν δεν είχαν επεισόδια, όμως η μία είχε «ένταση» προστίμων. Έφτασαν τα 94 στον αριθμό και επιπλέον έγιναν έξι συλλήψεις και 28 προσαγωγές – προς γνώση και συμμόρφωση με τις κείμενες διατάξεις περί απαγόρευσης των συναθροίσεων, λόγω πανδημίας κορονοϊού.
Στο επίκεντρο βρέθηκε η συγκέντρωση που οργάνωσαν κινήματα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Έτσι ξαφνικά, περίπου 200 διαδηλωτές εμφανίστηκαν στην οδό Τσιμισκή κρατώντας πανό και οι περισσότεροι από ένα τριαντάφυλλο στο χέρι. Φορούσαν όλοι μάσκες και κρατούσαν αποστάσεις. Ειδικά για τις αποστάσεις, οι παραινέσεις των διοργανωτών ήταν διαρκείς. Σκοπός τους ήταν να φτάσουν μπροστά στο αμερικανικό προξενείο, να φωνάξουν συνθήματα και να διαλυθούν. Λογάριασαν όμως χωρίς την «απαγόρευση συναθροίσεων».
Κάθετα στην Τσιμισκή είχαν παραταχθεί δεκάδες αστυνομικοί. Διμοιρίες της Υπηρεσίας Μέτρων Τάξης, μοτοσικλετιστές της ομάδας ΖΗΤΑ, παραδίπλα διμοιρίες των ΜΑΤ και ασφάλεια παντού. Ξεσηκωμός. Οι διαδηλωτές επί ώρα προσπαθούσαν να διαπραγματευτούν να τους επιτραπεί η διέλευση και η μετέπειτα διάλυση. Χαμένος κόπος.
Μέσα σε λίγη ώρα προκλήθηκε ένταση. Η αστυνομία, μέσω ανώτερων αξιωματικών, ενημέρωσε τους διαδηλωτές πως θα ελεγχθούν ένας προς έναν και θα επιβληθούν πρόστιμα. Μάλιστα η συγκέντρωση περικυκλώθηκε από ακόμη περισσότερες δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. Οι διαδηλωτές έχασαν γρήγορα τις αποστάσεις, πιάστηκαν χέρι-χέρι και περίμεναν να γίνει η επέμβαση, που ήταν πρωτόγνωρη. Ούτε χημικά, ούτε χειροβομβίδες κρότου λάμψης, ούτε ασπίδες. Ομάδες ενστόλων πραγματοποιούσαν καταδρομικές επεμβάσεις μέσα στο πλήθος και άρπαζαν από έναν διαδηλωτή. Νεαροί έπεφταν στο έδαφος, αστυνομικοί προσπαθούσαν να αρπάξουν τα πανό. Ομάδες συλλήψεων με στολές ΜΑΤ κάλυπταν κάθε έφοδο των υπολοίπων. Στις επεμβάσεις δεν έλειψαν και ανώτεροι αξιωματικοί. Όλα για να επιβληθούν παραβάσεις παραβίασης του συγχρωτισμού. Οι αυστηρώς ελεγχόμενοι έφτασαν τους 94. Τόσα ήταν τα πρόστιμα των 300 ευρώ για τη συμμετοχή στη συγκέντρωση, παρά την απαγόρευση. Σε αυτά δεν υπολογίζονται τα πρόστιμα στους έξι συλληφθέντες διαδηλωτές. Οι υπόλοιποι διαδηλωτές που είχαν μείνει χωρίς να ελεγχθούν -δεν ήταν περισσότεροι από 50- έπειτα από σε συνεννόηση με τον εισαγγελέα αφέθηκαν ελεύθεροι από τον δρόμο.
Το βέβαιο είναι πως παρά τις προσπάθειες για αποστάσεις από τους διαδηλωτές και την απαγόρευση για συγκεντρώσεις από την αστυνομία, ο συγχρωτισμός δεν αποφεύχθηκε. Μάλλον ενισχύθηκε. Οι διαδηλωτές κατέληξαν να γίνουν «σάντουιτς» από τους αστυνομικούς για να μην ξεφύγουν από τον έλεγχο. Έτσι συγχρωτίστηκαν αρκετά. Συγχρωτισμένοι ήταν και οι αστυνομικοί όταν εφορμούσαν για να «τσιμπήσουν» συμμετέχοντες στη συγκέντρωση, μέσα από το πλήθος. Όσοι συγκεντρωμένοι τελικά επιτράπηκε να φύγουν χωρίς πρόστιμο, αποχώρησαν σε τετράδες, με τη σχετική σύσταση της αστυνομίας και όπως επιβάλλει η απαγόρευση.
Σκηνές αστυνομικής βίας από διάφορα μέρη της Ελλάδας, όπως τα Ιωάννινα, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο μεταξύ άλλων, έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Συνολικά, περισσότερες από 300 ήταν οι προσαγωγές που πραγματοποίησε η ΕΛ.ΑΣ. σε όλη τη χώρα την 17η Νοεμβρίου. Επίσης, έγιναν 33 συλλήψεις. Στην Αττική οι προσαγωγές έφτασαν τις 100, εκ των οποίων οι επτά μετατράπηκαν σε συλλήψεις. Ανάμεσά τους και οι επιβαίνοντες ενός αυτοκινήτου που σταμάτησε για έλεγχο η αστυνομία στο κέντρο της Αθήνας, νωρίτερα το μεσημέρι της Τρίτης, στο πορτ-μπαγκάζ του οποίου εντόπισε αντιασφυξιογόνες μάσκες, κοντάρια και κράνη.
Για τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου 2020, η Αστυνομία σε ανακοίνωσή της αναφέρει πως εφάρμοσε «τον νόμο που ισχύει για όλους τους πολίτες, χρησιμοποίησε μέτρα και μεθόδους διάλυσης με κλιμάκωση», χωρίς «κανένα “όργιο αστυνομικής βίας”». Η κυβέρνηση, από την άλλη, εξέδωσε μια ανακοίνωση επικρίνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το Μέρα25, αλλά όχι όσα είδαμε και καταγράψαμε.
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες παρακάτω:
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Ο Νικόλας Έφυγε για Αποστολή σε Ισπανία και Περού Δίνοντας Μάχη Κατά της Πανδημίας
Οι Δολοφονίες των Κουμή και Κανελλοπούλου από την Αστυνομία Παρέμειναν Ατιμώρητες
Πώς και Γιατί να Στηρίξεις τους Έλληνες Underground Μουσικούς