غزة
Φωτογραφία

Φωτογραφίες Από τη Γάζα Δείχνουν μια Όχι και Τόσο Γνωστή Πλευρά της Ιστορίας της

Τη δεκαετία του ‘40, ο φωτογράφος Kegham Djeghalian άνοιξε το πρώτο φωτογραφικό στούντιο στην πόλη της Γάζας. Οι φωτογραφίες του δείχνουν τη ζωή στην πόλη, πριν την αλλάξει ο πόλεμος.
دانة الشيخ
Κείμενο دانة الشيخ

Στους Αγίους Τόπους υπάρχει μια μικρή κοινότητα Αρμενίων, εδώ και πάνω από 1.700 χρόνια. Τον 4ο αιώνα, Αρμένιοι χριστιανοί και μοναχοί εγκαταστάθηκαν στην Ιερουσαλήμ μετά από προσκυνήματα στην πόλη. Με τον καιρό μεταμόρφωσαν την περιοχή τους, που είναι πλέον γνωστή ως Αρμένικη Συνοικία. Η κοινότητα Παλαιστινίων-Αρμενίων στην Ιερουσαλήμ αναπτύχθηκε στον απόηχο της Γενοκτονίας των Αρμενίων, κατά την οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία σφαγίασε περίπου 1,5 εκατομμύριο Αρμένιους, μεταξύ 1915 και 1923.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τη δεκαετία του ‘40, ο φωτογράφος Kegham Djeghalian που ζούσε στην Ιερουσαλήμ και είχε διαφύγει από την Αρμενία κατά τη γενοκτονία, εγκαταστάθηκε στη Γάζα, που τότε ήταν απλώς μια παλαιστινιακή πόλη στις ακτές της Μεσογείου. Οκτώ χρόνια και αρκετούς πολέμους αργότερα, η Γάζα και τα περίχωρά της έχουν γίνει από τα λιγότερο κατοικήσιμα μέρη στον κόσμο. Η πλειονότητα των κατοίκων είναι άνεργοι και έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε νερό, ηλεκτρισμό, τρόφιμα και φάρμακα. Φυσικά δεν μπορούν να φύγουν.

Αλλά προτού η Γάζα γονατίσει από έναν επταετή αποκλεισμό, πριν ανέλθει στην εξουσία η Χαμάς, η πόλη είχε μια τελείως διαφορετική πολιτισμική ταυτότητα και αίσθηση, που αιχμαλώτισε με τον φακό του Djeghalian. Ο 36χρονος εγγονός του, Kegham Djeghalian Jr, art director, visual artist και στιλίστας που ζει στη Γαλλία, ανακάλυψε πρόσφατα τρία κουτιά που περιείχαν μερικά αρνητικά του παππού του και παλιές φωτογραφίες στο σπίτι του πατέρα του στην Αίγυπτο.

كيغام الجد وسط الأشجار.jpg

Ο KEGHAM DJEGHALIAN Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ, Ο ΠΑΠΠΟΥΣ.

Σαράντα χρόνια μετά τον θάνατο του Djeghalian, το έργο του εκτίθεται στο Access Art Space στο Κάιρο, την πόλη όπου διέφυγε ένα τμήμα της οικογένειας Djeghalian κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967. Ο Djeghalian επέλεξε να μείνει πίσω, στην αγαπημένη του πόλη. Οι φωτογραφίες του είναι σπάνιες εικόνες της συγκριτικά ανέμελης ζωής των κατοίκων της Γάζας από τη δεκαετία του ‘40 ως τη δεκαετία του ‘70. Όλες οι ημερομηνίες στις φωτογραφίες αφαιρέθηκαν, κάτι που έγινε για να συμβολίζουν μια εκδοχή της Γάζας μετέωρης στον χρόνο, όπως το θέτει ο Kegham ο νεότερος.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το VICE συναντήθηκε μαζί του στην έκθεση για να μιλήσει για την περίπλοκη οικογένεια της σχέσης του με τη Γάζα, τη μετανάστευση και την ταυτότητα.

Photo by Rania Shereen 2.jpg

Ο KEGHAM DJEGHALIAN, Ο ΝΕΟΤΕΡΟΣ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: RANIA SHEREEN.

VICE: Τι σημαίνει για εσένα αυτή η έκθεση;
Kegham Djeghalian:
 Είναι κάτι πολύ ξεχωριστό, σχεδόν θεραπευτικό. Όταν βρήκα αυτά τα αρχεία στο σπίτι του πατέρα μου, ένιωσα σαν αρχαιολόγος που ανακάλυψε ένα σημαντικό ιστορικό αντικείμενο. Δεν κατάλαβα αμέσως πόσο σημαντικές ήταν αυτές οι φωτογραφίες, αλλά ήξερα ότι είχαν κάτι.

Ήθελα να γνωρίσω τον παππού του – από εκείνον κληρονόμησα το πάθος μου για τη φωτογραφία. Έτσι, συνέχισα τις «ανασκαφές» και όπως βλέπεις οι φωτογραφίες είναι φοβερή ανακάλυψη. Κατέγραψε μια πλευρά της Γάζας τελείως διαφορετική από αυτή που βλέπουμε σήμερα.

Βρήκα τα κουτιά το 2018. Από τότε είχα πολλές δυσκολίες, όπως την απειρία μου στη φωτογραφική συντήρηση. Αυτή τη στιγμή προσπαθώ να ανακτήσω τα υπόλοιπα αρχεία του παππού μου, που παραμένουν στη Γάζα, ώστε να τα συνδυάσω με αυτά που βρήκα στο Κάιρο. Ελπίζω να τα καταφέρω. 

7.jpg

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ DJEGHALIAN ΤΡΩΕΙ ΦΑΤΑ, ΚΛΑΣΙΚΟ ΠΙΑΤΟ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΠΑΝΤΑΤΑΙ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΑΡΑΒΙΚΟ ΚΟΣΜΟ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΗ.

Πώς ήταν η σχέση με τον παππού σου;
Δεν τον γνώρισα. Έμεινε στη Γάζα και πέθανε στις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Μακάρι να τον είχα γνωρίσειμ, όχι μόνο επειδή μοιραζόμαστε το πάθος μας για τις εικαστικές τέχνες αλλά και επειδή βλέπω πώς αντιδρούν άνθρωποι από τη Γάζα όταν τους λέω ότι είμαι ο εγγονός του. Ίδρυσε το πρώτο φωτογραφικό στούντιο στην πόλη και η αναφορά του ονόματός του, ακόμα προκαλεί έντονα συναισθήματα στη μνήμη του κόσμου που ζούσε εκεί τότε.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο πατέρας μου δεν ανέφερε ποτέ άλλοτε τα κουτιά, τα είχε ξεχάσει τελείως. Άλλαξε η ζωή μου όταν τα βρήκα. Απέκτησα μεγαλύτερη επίγνωση της οικογενειακής μου κληρονομιάς και κατανόησα καλύτερα την ταυτότητά μου. Κυρίως όμως αυτές οι φωτογραφίες είναι ένας τρόπος για να επιστρέψω κάτι στη Γάζα – είναι μια πόλη που αξίζει να ειπωθεί διαφορετικά η ιστορία της.

الجد والجدة .jpg

Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΚΑΙ Η ΓΙΑΓΙΑ ΤΟΥ KEGHAM ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ, ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΣΤΗ ΓΑΖΑ.

Πιστεύεις ότι ο πατέρας σου όντως ξέχασε τα κουτιά; Ή τα απέφευγε; 
Νομίζω πως υπάρχει ένα τραύμα. Η οικογένειά μου συνήθως αποφεύγει τέτοιες αναμνήσεις. Δεν ήταν εύκολα τα πράγματα για τον πατέρα μου. Παρόλο που ζει στην Αίγυπτο για πάνω από 50 χρόνια έχει ακόμα παλαιστινιακά ταξιδιωτικά έγγραφα (εκατομμύρια Παλαιστίνιοι είναι απάτριδες και δεν έχουν διαβατήρια, αλλά laissez-passer έγγραφα που τους παρέχουν περιορισμένα δικαιώματα). 

Ο παππούς μου επιβίωσε από τη γενοκτονία. Σύμφωνα με τις οικογενειακές αφηγήσεις διέφυγε από την Αρμενία ντυμένος κορίτσι, εφόσον οι Οθωμανοί πρώτα σκότωναν τα αγόρια. Όταν ήταν νέος μετακόμισε στη Γάζα και άνοιξε ένα στούντιο αφού τον εκπαίδευσε στην Ιερουσαλήμ ένας άλλος Αρμένιος φωτογράφος. Κατέγραψε το Nakba ή «Καταστροφή» (την έξοδο πάνω από 700.000 Παλαιστινίων μετά τον Παλαιστινιακό Πόλεμο του 1948), τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, τους καταυλισμούς προσφύγων και όλες τις τραγωδίες που πέρασαν οι άνθρωποι της Γάζας.

Η οικογένειά μου έχει άσχημες αναμνήσεις από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών. Βρισκόταν στο Κάιρο όταν ξέσπασε ο πόλεμος για να δει τον πατέρα και τον θείο μου, που σπούδαζαν εκεί. Μετά από αυτό δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στη Γάζα και να δουν τον παππού μου για 30 χρόνια και οι επισκέψεις έκτοτε έγιναν πιο αραιές.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 παρενόχλησαν τον πατέρα μου καθώς γύριζε στην Αίγυπτο μετά από ένα ταξίδι στη Γάζα. Ένας Ισραηλινός στρατιώτης τού φέρθηκε τόσο φρικτά που ορκίστηκε να μην ξαναπάει στη Γάζα – κι έτσι έγινε. Αυτό το επεισόδιο σφράγισε απ’ ό,τι φαίνεται τη συναισθηματική του αποστασιοποίηση από τη Γάζα. Ίσως γι’ αυτό ξέχασε τα τρία κουτιά.

a7a66f84-b742-4814-903b-27c6a6517479.JPG

ΤΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΤΟΥ KEGHAM ΣΤΗ ΓΑΖΑ.

Τι γνώμη σχηματίζει ο κόσμος για την έκθεση;
Η Γάζα πάντα προκαλούσε περιέργεια, ιδίως στους ξένους όπως πολλούς διπλωμάτες από την Αίγυπτο. Συχνά σοκάρονται που η Γάζα ήταν έτσι. Μέσα από τα social media, πολλοί άνθρωποι από τη Γάζα έχουν αναγνωρίσει τον εαυτό τους ή συγγενείς μέσα από τις φωτογραφίες του παππού μου. Ήρθαν σε επαφή μαζί μου και μου είπαν περισσότερο για το πώς τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες και ποιοι απεικονίζονται. Ήταν σχεδόν σαν reunion.

Σε ποια φωτογραφία έχεις αδυναμία;
Αυτή (βλέπε παρακάτω).

الأب والعمة .jpg

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΚΑΙ Η ΘΕΙΑ ΤΟΥ KEGHAM ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ.

Αυτή είναι η σκιά του παππού μου στην άμμο και αυτή είναι η θεία μου με το ένα χέρι γύρω από τους ώμους του πατέρα μου. Περπατάνε ήρεμοι και ξυπόλυτοι στην παραλία και η θάλασσα βρέχει τα πόδια τους.

Περισσότερες φωτογραφίες παρακάτω.

12.jpg

ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ.

10.jpg

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΝΕΙ ΠΙΚ-ΝΙΚ.

8.jpg

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ.

9.jpg

ΑΝΔΡΑΣ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΖΑΡΟΥΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ.

3.jpg

ΤΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΑΖΑ.

11.jpg

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΖΗΤΑΝΕ ΓΙΑ ΤΕΧΝΗ.

14.jpg

ΔΥΟ ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΛΑΪ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ.