Μουσική

Πώς και Γιατί να Στηρίξεις τους Έλληνες Underground Μουσικούς

Τρόποι και ιδέες για τη στήριξη της εγχώριας, ανεξάρτητης σκηνής σε μια στιγμή ανάγκης. Ή αλλιώς, τί πρέπει να κάνεις αν θέλεις να υπάρξει μουσικό «αύριο».
1583228926294-48

«Η μουσική βιομηχανία είναι ένα άδικο και ρηχό χαράκωμα χρημάτων, ένας τεράστιος πλαστικός διάδρομος όπου κλέφτες και νταβατζήδες κυκλοφορούν ελεύθεροι και οι καλοί άνθρωποι πεθαίνουν σαν τα σκυλιά. Υπάρχει, επίσης, και η αρνητική πλευρά της».

Hunter S. Thomson. 


Σε μια χώρα όπου οι underground μουσικοί θεωρούνται «ο χαζός της υπόθεσης που θα κάνει τα πάντα δωρεάν για λίγο promo», είναι δύσκολο -και σχεδόν άτοπο για κάποιους- να μιλάμε για το πώς θα βοηθήσουμε τη σκηνή σε μια στιγμή ανάγκης. Believe it or not, υπάρχουν εκεί έξω καλλιτέχνες οι οποίοι μέσα στα χρόνια κατάφεραν να βιοποριστούν από αυτό που αγαπάνε, ζώντας μήνα - μήνα με όσα έσοδα μπορούν να διεκδικήσουν με προσωπικό αγώνα -σε μια χώρα που τα πνευματικά δικαιώματα βρίσκονται κατά καιρούς σε κατάσταση «ομηρίας» από τους θεσμούς. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Άνθρωποι συνηθισμένοι στον «δρόμο» με τις live εμφανίσεις και τις πωλήσεις του merchandise να αποτελούν βασικό τους έσοδο. Οι πιο τυχεροί εργάζονται παράλληλα ως session μουσικοί σε μεγαλύτερα ονόματα ή γράφουν μουσικοί για άλλους καλλιτέχνες. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε απόγνωση, αναγκασμένοι σε απραξία από τον Μάρτιο και με σχεδόν καμία ενίσχυση από το κράτος. Οι συνθήκες έχουν σπρώξει πολλούς από αυτούς στη «μαύρη» εργασία -όπως και πολλούς εργαζόμενους εκεί έξω- χωρίς να είναι στην πραγματικότητα επιλογή τους και αυτό βοηθάει πολλούς κακοήθεις να τους «ρίχνουν» σε προκαθορισμένα deal. 

Ωστόσο, τα κατάφεραν επειδή εργάζονται σκληρά και κυνηγάνε κάθε πιθανή πηγή εσόδων. Από το αστείο revenue των μουσικών πλατφόρμων, μέχρι το licensing και τα έσοδα από πιθανό airplay στο ραδιόφωνο. Καλλιτέχνες που έχουν να λογοδοτήσουν μόνο στο κοινό τους, αφού οι κρατικοί φορείς πάντα τους αγνοούσαν. Σήμερα, όμως, η κατάσταση και τα μέτρα έχουν οδηγήσει σε μια παγκόσμια αναμπουμπούλα με τους επαγγελματίες της μουσικής να βρίσκονται στα «κάγκελα». Από τα μεγάλα ονόματα, μέχρι τα πιο μικρά, όλοι έχουν πληγεί. 

Και αν στο εξωτερικό υπάρχουν ήδη από τον Μάρτιο πάρα πολλές προσπάθειες υποστήριξης της μουσικής κοινότητας -από το Artist Relief Project, μέχρι το Music Cares-, στην Ελλάδα οι μικροί παραμένουν αόρατοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τρόποι να στηρίξουμε όλους αυτούς τους μουσικούς που μας έχουν χαρίσει κάποια πολύ όμορφα βράδια στην πόλη. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η Πραγματικότητα της Μουσικής Βιομηχανίας

Είτε μιλάμε για τεράστιους καλλιτέχνες -επιπέδου U2- είτε για μια τοπική μπάντα, τα δεδομένα δεν αλλάζουν. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων προέρχεται από τα live, τις πωλήσεις merch, πιθανές συνεργασίες με brands και το licensing (δηλαδή η παραχώρηση τραγουδιών για διαφημίσεις, σειρές και ταινίες). Το streaming revenue που αντιστοιχεί στους καλλιτέχνες είναι αστείο και συνήθως κατασπαράζεται από τις δισκογραφικές και τους distributors.

Μάλιστα, το ποσοστό που αντιστοιχεί στον εκάστοτε καλλιτέχνη διαφέρει σε κάποιες περιπτώσεις ανάλογα με το είδος μουσικής, κάτι που εξήγησε αρκετά καλά -όσο αφορά τα Ελληνικά δεδομένα- ο iLLEEOo σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Rap Cafe Podcast. Οι αριθμοί που ανέφερε ο γνωστός rapper, ο οποίος, συμμετείχε σε ένα από τα μεγαλύτερα hit της δεκαετίας και που μετρά εκατομμύρια streams σε όλες τις πλατφόρμες, είναι πραγματικά απογοητευτικοί. Σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό για τους μικρούς, ανεξάρτητους καλλιτέχνες. 

«Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το revenue του streaming, όμως, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να στηρίξουν τον βιοπορισμό ενός καλλιτέχνη», ανέφερε πέρσι στο Business Insider η γνωστή δικηγόρος της μουσικής βιομηχανίας, Erin M. Jacobson. Άποψη που επικυρώνουν και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες όπως η Ιρλανδή Nella (γνωστή στους φίλους του "World of Warcraft" από το soundtrack του παιχνιδιού που μετράει 14 εκατομμύρια πωλήσεις). Τον Μάιο του 2019 δήλωσε στο Forbes: «Δεν υπάρχουν λεφτά στη δισκογραφική πλευρά της ζωής των καλλιτεχνών πια - τα λεφτά βρίσκονται στις περιοδείες, στις εμφανίσεις και στο merchandise που πουλάς στις συναυλίες». Αυτό, σε ένα άρθρο που σχολίαζε το γεγονός ότι το 2019 υπήρξε ρεκόρ εσόδων από το streaming, αλλά με ελάχιστα από τα χρήματα να πηγαίνουν στους δημιουργούς. Το μεγαλύτερο μέρος καρπώθηκαν οι μεσάζοντες. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Οι μόνοι κερδισμένοι στην υπόθεση είναι οι τεράστιοι αστέρες, στους οποίους, ούτως ή άλλως αντιστοιχεί περίπου το 60% της παγκόσμιας αγοράς. Τον τρόπο που λειτουργεί το streaming σε κάθε επίπεδο εξήγησε με τρομερές λεπτομέρειες ο ντράμερ των Black Keys, Patrick Carney, όταν είχε βρεθεί καλεσμένος στο Podcast του Joe Rogan -o οποίος, φέτος μετέφερε την εκπομπή του στο Spotify υπογράφοντας ένα συμβόλαιο ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων

Με την εμφάνιση του COVID-19, η κατάσταση στη μουσική βιομηχανία έχει γίνει δραματική. Καλλιτέχνες και επαγγελματίες του χώρου προσπαθούν να βρουν τρόπους για να κρατηθούν «στη ζωή», μέχρι να περάσει όλο αυτό. Μέχρι στιγμής, το ένα venue μετά το άλλο κλείνει, ενώ, καμία λύση δεν μπορεί να θεωρηθεί μόνιμη. Κάποιοι μουσικοί έχουν ξεκινήσει να χρησιμοποιούν το Twitch, που δίνει σαφώς καλύτερο revenue, άλλοι ξεκινούν εκπομπές και Podcasts, ενώ, πολλοί στρέφονται σε one-off διαδικτυακές συναυλίες. Τίποτα από τα παραπάνω όμως, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις συναυλίες και τα κέρδη που φέρνουν. 

Μέσα σε όλη αυτή την κρίση ο CEO του Spotify, Daniel Ek, θέλει να μετατρέψει τους μουσικούς σε άλογα κούρσας δηλώνοντας: «οι μουσικοί πρέπει να ηχογραφούν non stop, δεν μπορούν να περιμένουν γράφουν έναν δίσκο κάθε τέσσερα χρόνια και να θεωρούν ότι είναι αρκετό». Η παραπάνω δήλωση προκάλεσε, όπως είναι φυσικό, αντιδράσεις από μεγάλα ονόματα του χώρου.

Σαν να μην έφτανε αυτό, πριν από λίγες μέρες η γνωστή πλατφόρμα ξαναχτύπησε ανακοινώνοντας ότι έχει σκοπό να προωθεί μέσω αλγορίθμου κομμάτια καλλιτεχνών που θα δεχθούν να παίρνουν ακόμη λιγότερα χρήματα από τα ψίχουλα που ήδη προσφέρει. Με λίγα λόγια μιλάμε για μια ανήθικη τακτική που θυμίζει αυτή των πληρωμένων playlist του ραδιοφώνου. Σε ένα παράλληλο σύμπαν, το Bandcamp δεν παίρνει το ποσοστό που του αναλογεί από τις πωλήσεις των χρηστών του κάθε πρώτη Παρασκευή του μήνα. Μέσω αυτής της κίνησης περίπου 75 εκατομμύρια δολάρια έχουν πάει κατευθείαν στους καλλιτέχνες και τις δισκογραφικές. Το λες και «ανάσα» ζωής.  

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αξίζει να αναφέρω ότι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, κυκλοφόρησε η είδηση που θέλει 18.000 εργαζόμενους στη μουσική βιομηχανία να έχουν υπογράψει μια λίστα από απαιτήσεις απέναντι στο Spotify - μια εκ των οποίων είναι η αύξηση των εσόδων τους ανά stream. Η κίνηση ονομάζεται: "Justice at Spotify" και πιθανότατα θα φέρει εξελίξεις. 

Τί Συμβαίνει στην Ελλάδα;

Όλα τα παραπάνω μπορείτε να τα μεταφέρετε στην «τριτοκοσμική» μουσική πραγματικότητα της Ελλάδας. Σε μια πραγματικότητα όπου ο ανερχόμενος καλλιτέχνης αναγκάζεται από τις εξωφρενικές παρακρατήσεις του κράτους, αλλά και αρκετούς επαγγελματίες του χώρου να δουλεύει «μαύρα», να τρέχει στην άλλη άκρη της χώρας για 300 ευρώ και πολλές φορές, περισσότερες από ό,τι μπορεί να φαντάζεστε, δεν θα πάρει ολόκληρη την αμοιβή του με δικαιολογίες, όπως η κλασική: «μωρέ, δεν είχε κατανάλωση το μαγαζί». Χωρίς βιομηχανία να τον στηρίξει στα παρασκήνια βρίσκεται «έρμαιο» στις ορέξεις του εκάστοτε επιχειρηματία.

Τα πνευματικά δικαιώματά, από την άλλη, είναι μια ιστορία που προκαλεί μπόλικο γέλιο και κλάμα. Το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ και το σημερινό μπέρδεμα με τα χιλιάδες τραγούδια που βρίσκονται στον «αέρα», αποτελούν ένα πεδίο στο οποίο ο καθένας είναι πραγματικά μόνος του και θα πρέπει να τρέξει για να πάρει (αν είναι τυχερός) το μερίδιο που του αντιστοιχεί. Ευτυχώς, το streaming έχει αρχίσει να μπαίνει στην καθημερινότητα του ακροατή, αλλά και σε αυτή του σύγχρονου μουσικού, όμως, πάλι τα κέρδη από εκεί είναι μηδαμινά. Αυτά, αφορούν φυσικά και μεγαλύτερα ονόματα. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Οι εργαζόμενοι του χώρου προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα, με πολλούς να σκέφτονται ήδη την αλλαγή καριέρας, σε μια ήδη επιβαρυμένη αγορά εργασίας. Η κρίση που θα μας χτυπήσει έπειτα από την πανδημία του κορονοϊού δεν μπορεί να υπολογιστεί, οπότε απλά βαδίζουμε κρατώντας την μπάλα χαμηλά. 

Πώς Μπορείς να Στηρίξεις τους Καλλιτέχνες;

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να βοηθήσεις και μερικοί από αυτούς προδιαθέτουν να υπάρχει από μουσικόφιλους και μουσικούς η θέληση να μπουν στις ζωές τους κάποιες νέες συνήθειες. 

Ας ρίξουμε μια ματιά σε κάποια εφικτά σενάρια. 

Αγόρασε Merchandise και Δίσκους Κατευθείαν από τους Μουσικούς ή Τοπικά Δισκοπωλεία  

Ok, αυτή την περίοδο τα δισκοπωλεία είναι κλειστά, όμως, κάποια από αυτά έχουν online shops. Έτσι, στηρίζουμε τον μουσικό, αλλά και την τοπική αγορά. Από την άλλη, μια καλή περίπτωση είναι η αγορά προϊόντων κατευθείαν από το shop του εκάστοτε καλλιτέχνη. Αν σας βολεύει το Bandcamp, τότε καλό θα ήταν να προχωρήσετε στις αγορές σας κατά τη διάρκεια του Bandcamp Friday. Ακόμη και μια κονκάρδα ή ένα mp3 να αγοράσεις, αποτελεί μέρος ενός συνόλου, που, πίστεψε με, βοηθάει αρκετά. Δεν περιμένει κανείς να σπαταλήσεις σε καιρούς κρίσης 60 ευρώ για τρία βινύλια. 

Stream Dat! 

Ναι, το Spotify δεν είναι φίλος αλλά αναγκαίο κακό για όλους τους μουσικούς, όμως, είναι ένας εύκολος τρόπος για να στηρίξεις χωρίς να σου κοστίσει τίποτα. Προτίμησε να ακούσεις το υλικό των καλλιτεχνών από τις μουσικές πλατφόρμες. Το YouTube αποφέρει έσοδα, όμως, μόνο σε λογαριασμούς που έχουν ήδη συμπληρώσει τα 1.000 subs. Αν έχεις τσεκάρει μια «φρέσκια» μπάντα που γουστάρεις, τους βοηθάς περισσότερο από τις υπόλοιπες πλατφόρμες. Επίσης, κανείς δεν θα σου απαγορεύσει το να αφήσεις ένα άλμπουμ να παίζει στο mute ενώ δεν κάθεσαι στο PC. Λέω εγώ τώρα. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αλληλεπίδρασε με το Υλικό

Κάνε like και subscribe, πόσταρε τα αγαπημένα σου κομμάτια και φτιάξε λίστες. Η αλληλεπίδραση «ξυπνάει» τον αλγόριθμο, ο οποίος, φροντίζει να «σπρώξει» ένα κομμάτι που δείχνει να έχει engagement. Μπορεί να φαντάζει χαζό, όμως, είναι πραγματικά σημαντικό στον digital κόσμο που ζούμε. 

Πρότεινε σε Φίλους την Νέα Αγαπημένη σου Μπάντα

Ακόμη και σήμερα η καλύτερη διαφήμιση γίνεται από στόμα σε στόμα, οπότε, μην κρατάς σαν «επτσαφράγιστο μυστικό» μια νέα cool μπάντα που θα ανακαλύψεις. Μετέδωσε το μήνυμα τους σε όσους πιστεύεις ότι θα το εκτιμήσουν. 

Πρότεινε / Ζήτα Από τον Αγαπημένο σου Ραδιοφωνικό Παραγωγό να Παίξει τα Κομμάτια που Γουστάρεις

Ναι, πιθανότατα δεν θα δει καν το μήνυμά σου, όμως, κανείς δεν θα πει όχι στο να ακούσει έναν νέο καλλιτέχνη σε περίπτωση που κατά τύχη πέσει στην αντίληψή του. Το ραδιόφωνο μπορεί να απογειώσει έναν καλλιτέχνη και να του ανοίξει πολλές πόρτες. Σε περίπτωση λοιπόν που ακούς κάτι το οποίο σου ταιριάζει με συγκεκριμένες εκπομπές, μην διστάσεις να τους στείλεις ένα email ή μήνυμα μέσω social media. Τζάμπα είναι. 

Crowdfunding

Βοήθησε τους μουσικούς με δωρεές. Σε περίπτωση που ξεκινήσει ο αγαπημένος σου artist ένα campaign, βοήθησέ τον να φτάσει τον στόχο. Μην κομπλάρεις αν μπορείς να δώσεις μόνο ένα ευρώ, σκέψου ότι ακόμη και αυτό μετράει σε ένα γενικότερο πλαίσιο. Από την άλλη, αν δεις στο Bandcamp, για παράδειγμα, την επιλογή στην οποία μπορείς να διαθέσεις παραπάνω χρήματα απ' όσο κοστίζει το προϊόν που θέλεις να αγοράσεις, μη διστάσεις να δώσεις το κάτι παραπάνω. Θα εκτιμηθεί σίγουρα και θα βοηθήσει τους καλλιτέχνες να κλείσουν «τρύπες». Αν έχεις τη δυνατότητα για κάτι τέτοιο φυσικά. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Να Είσαι Ανοιχτός/ή σε Πιθανά Live Stream Shows

Δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσουν την εμπειρία μιας αληθινής συναυλίας, αλλά για ένα μικρό διάστημα θα είναι το καλύτερο που μπορούμε να έχουμε και ένα format που σίγουρα θα μείνει και μετά την περίοδο του Κορονοϊού. Σίγουρα πολλοί καλλιτέχνες θα πραγματοποιούν virtual shows, στα οποια ίσως παίζουν κομμάτια που δεν χωράνε στο setlist των tour, διασκευές ή ακυκλοφόρητο υλικό. Στην Αμερική ήδη ανοίγουν τα πρώτα virtual venues και πολλοί γνωστοί μουσικοί στήνουν ιδιαίτερα live streamings αυτή την περίοδο. Μπορεί το πείραμα να απέτυχε οικονομικά, όμως, σε περίπτωση που συνεχιστούν οι εγχώριες προσπάθειες για virtual shows με εισιτήριο, μην το απορριψεις.

Σκέψου ότι θα έχεις τη δυνατότητα να παρακολουθήσεις exclusive υλικό, το οποίο, θα βοηθήσει -έστω και λίγο- τον εκάστοτε performer, πιθανότατα ένα τοπικό venue και μια χούφτα τεχνικούς (οι οποίοι, επίσης, έχουν ανάγκη τη δουλειά). Άλλωστε, το κάνουν ήδη αρκετοί γνωστοί Έλληνες καλλιτέχνες (ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου μεταξύ άλλων), αλλά και φορείς όπως η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ίδρυμα Ωνάση. Γι'αυτό, πιάσε μια κρύα μπύρα, μπες στο virtual show και άσε τον εαυτό σου να ξεχαστεί για καμιά ωρίτσα. Κάποια στιγμή θα επιστρέψουμε στην πραγματική ζωή και θα τα σπάμε παρέα. 

Τσέκαρε το Extra Υλικό που Ανεβάζουν 

Στο εξωτερικό πολλοί μουσικοί έχουν ανοιχτεί σε διάφορα μονοπάτια που δεν είναι απαραίτητα μουσικά. Κάποιοι κάνουν Vlogs, άλλοι έχουν επιτυχημένα Podcasts, ενώ, δεν είναι λίγοι αυτοί που παραδίδουν μαθήματα online, ή που γράφουν τραγούδια κατά παραγγελία. Ήδη αρκετοί Έλληνες καλλιτέχνες, όπως ο μουσικός και strongman Βαγγέλης Καρζής (πρώην μπασίστας των Rotting Christ και νυν frontman των Full House Brew Crew), ο οποίος τρέχει το δικό του κανάλι στο YouTube, ή ο Νίκος Αναγνωστόπουλος των Jimmy Knows με το Podcast, The Adults Are Talking, έχουν ξεκινήσει side projects που ίσως να μην είναι αμιγώς μουσικά, αλλά είναι ενδιαφέροντα. Αν δεις κάτι που τραβάει το ενδιαφέρον σου, δώσ΄του μια ευκαιρία. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Γιατί να Βοηθήσεις; 

Εύλογα θα πει κανείς: «γιατί να μπω στην όλη διαδικασία;». Η απάντηση είναι απλή: Επειδή, αν δεν σταθείς δίπλα στους νέους καλλιτέχνες, ίσως αύριο να μην έχεις τίποτα καινούργιο να ακούσεις. Το πρόβλημα που δημιουργείται σε παγκόσμιο επίπεδο αυτή τη στιγμή σχεδόν καταστρέφει τους νέους καλλιτέχνες. Ok, αν γουστάρεις μια δυστοπική πραγματικότητα, όπου όλοι θα ακούμε μουσική από παλιά Jukebox λίγο πριν βγούμε στην απέραντη έρημο προς αναζήτηση νερού, πάω πάσο. Αν όμως θέλεις να τεθούν οι βάσεις για την επόμενη μέρα της μουσικής, τώρα είναι η στιγμή για να δράσεις -όσο σου επιτρέπει ο χρόνος και η τσέπη σου. 

Αγαπητοί Μουσικοί 

Πρόκειται για μια δύσκολη εποχή, όμως, είναι πολύ σημαντικό να μην τα παρατήσουμε. Νομίζω ότι η κατάσταση απαιτεί ευελιξία και έχει έρθει η στιγμή να ακολουθήσουμε τα βήματα του εξωτερικού. Κυκλοφορήστε νέο υλικό, ψάξτε κάθε πιθανό τρόπο για κέρδος με σκοπό να μείνει αναμμένη η «μηχανή» μέχρι να επιστρέψουμε σε μια κανονικότητα, δημιουργήστε Podcast, μιλήστε σε αυτά με φίλους μουσικούς, αναλύστε δίσκους, live, πείτε ιστορίες και μοιραστείτε αναμνήσεις με το κοινό σας. Δημιουργήστε μια όμορφη παρέα και δώστε σε όσους αγαπάνε τη μουσική σας κάτι να ακούσουν στις δύσκολες μέρες του lockdown. Δημιουργήστε λογαριασμούς Patreon και Twitch, ανεβάστε εκεί exclusive υλικό, σκεφτείτε project "outside of the box" και μείνετε ενεργοί. Είναι σημαντικό για όλους. 

Υ.Γ. Μπορεί το παρόν κείμενο να επικεντρώνεται στους μουσικούς, όμως, θεωρώ εξίσου σημαντικό να σταθούμε με όποιο τρόπο μπορούμε δίπλα σε κάθε εργαζόμενο στον τομέα της τέχνης, είτε αυτός είναι πάνω στη σκηνή είτε πίσω από αυτή. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Έλληνες Φωτογράφοι Μοιράζονται Εικόνες από την Τελευταία Συναυλία που Κάλυψαν

O Lil Cringe Ενώνει την Ελληνική Rap Σκηνή (Έστω και Εικονικά)

Κυκεώνα για Πρωινό και Πλακούντες: Φάγαμε ό,τι Έτρωγαν οι Αρχαίοι Έλληνες

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.