Οι τελευταίοι έξι μήνες ήταν παράξενοι για την Karolina Kalinauskaitė.
Πριν από έξι μήνες οδηγούσε φορτηγό, τώρα ανήκει σε μια παραστρατιωτική δύναμη εθελοντών που προετοιμάζονται για την πιθανότητα ρωσικής εισβολής.
Videos by VICE
Η Λιθουανία, μια μικρή πρώην σοβιετική δημοκρατία όπου ζουν 2,7 εκατομμύρια άνθρωποι στη βορειοανατολική γωνιά της Ευρώπης φοβάται τη ρωσική επέκταση.
Η χώρα της βλατικής βρίσκεται σε μια απίστευτα εύθραυστη περιοχή της ανατολικής Ευρώπης. Συνορεύει με τη Λευκορωσία – ένα ρωσικό πελατειακό κράτος που κυβερνάται από έναν απρόβλεπτο δικτάτορα αλλά και με το Καλίνιγκραντ, ένα μικρό εξαιρετικά στρατιωτικοποιημένο και γεωπολιτικά στρατηγικό κομμάτι του ρωσικού εδάφους ανάμεσα στην Πολωνία και τη Λιθουανία. Ρωσικά αγαθά περνούν καθημερινά από τη χώρα, από τη Λευκορωσία προς το Καλίνιγκραντ και οι εντάσεις αυξάνονται.
Η Kalinauskaitė μπήκε στη Λιθουανική Ένωση Τυφεκιοφόρων (LRU), μία παραστρατιωτική ομάδα εθελοντών με 14.000 μέλη πριν από έξι μήνες.
«Προσπαθούσα να ανακαλύψω ποια ήθελα να είμαι και νομίζω πως το βρήκα».
Η Kalinauskaitė είναι οδηγός φορτηγού, κάνει μεγάλα, μοναχικά ταξίδια στην Ευρώπη μεταφέροντας κατεψυγμένα κρέατα και μηχανήματα. Αλλά όταν δεν ταξιδεύει, αφιερώνει τον χρόνο της στη LRU. Απ’ όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η Λιθουανία είναι σε εγρήγορση και υπάρχει λόγος.
«Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία φοβήθηκα», λέει η Kalinauskaitė μιλώντας στο VICE World News σε μια λειτουργία για υπερασπιστές από τη Λιθουανία στη Μαριούπολη, κοντά στα πολωνικά σύνορα.
«Αλλά τελικά αντιμετώπισα αυτή την καινούργια πραγματικότητα. Τώρα δεν έχω αμφιβολίες: αν κάτι συμβεί εδώ, θα πήγαινα να υπερασπιστώ τη χώρα μου».
Το κομμάτι γης ανάμεσα στη Λευκορωσία και Καλίνιγκραντ είναι γνωστό ως το Suwalki Gap και είναι σημαντικός εμπορικός διάδρομος για τη Μόσχα. Το έχουν χαρακτηρίσει ως το το πιο επικίνδυνο μέρος στη Γη και οι αναλυτές πιστεύουν ότι αν ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin επεκτείνει τον πόλεμο έξω από τα σύνορα της Ουκρανίας και εμπλέξει το ΝΑΤΟ σε γενικευμένη σύρραξη, εκεί ακριβώς θα χτυπούσε.
Υπό αυτή την απειλή, 4.000 άτομα έχουν μπει φέτος στη LRU για να είναι έτοιμοι για πόλεμο αν χτυπήσει την πόρτα τους.
Η LRU ιδρύθηκε το 1919 και όλα τα μέλη –γνωστά ως Šauliai– ακολουθούν «δέκα εντολές», έναν αυστηρό ηθικό κώδικα που τέθηκε το 1927 και ξεκινάει από το «δυνάμωσε τη θέληση και το σώμα σου» και «σεβάσου το όπλο», φτάνοντας στο «μίλα σταράτα, να ‘σαι δίκαιος». Δεν επιτρέπεται να μπει κάποιος που έχει ποινικό μητρώο.
Η LRU, που έλαβε 4,8 εκατομμύρια ευρώ από την κυβέρνηση φέτος, τρεις φορές περισσότερα απ’ ό,τι δόθηκαν το 2021, παίζει σημαντικό ρόλο στην άμυνα της χώρας και πρακτικά και ψυχολογικά. Επιτρέπει στους απλούς πολίτες να νιώθουν έτοιμοι αν ξεσπάσει πόλεμος.
Κάθε μέλος της LRU πρέπει να κάνει μια βδομάδα βασική εκπαίδευση, να μάθει βασικές ικανότητες για εντολές, οπλισμό, τακτική και πρώτες βοήθειες. Στο τέλος της εκπαίδευσης, αξιολογείται στις θεωρητικές γνώσεις και στην εκπαίδευση που έλαβε.
«Θα πρέπει να αντιδράσουμε πολύ γρήγορα και να προστατεύσουμε την περιοχή μας μέχρι να έρθει ο στρατός του ΝΑΤΟ», εξηγεί ο Edgaras Juškevičius, που μπήκε στη LRU δύο μέρες μετά τον πόλεμο που ξέσπασε τον Φεβρουάριο.
Πιστεύεται ότι το ΝΑΤΟ θα χρειαζόταν μέρες ή/και μήνες να φτάσει στη Λιθουανία σε περίπτωση ρωσικής εισβολής, έτσι η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για τη δική της υπεράσπιση.
Ο Juškevičius, που έχει δυο κόρες 18 και 11 ετών, ζει στη Μαριούπολη και εργάζεται ως project manager στο εργοστάσιο μεταλλικών καταασκευών όπου διευθύνει 60 άτομα. Έχει πολλά να χάσει. Αλλά τον συναντήσαμε σε ένα στρατόπεδο εκπαίδευσης της LRU στην πόλη Ρούκλα, ντυμένο με παραλλαγή, να κρατάει μια παλιά σουηδική καραμπίνα που του έδωσε η λιθουανική κυβέρνηση.
Η εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο ήταν μια καθοριστική στιγμή για εκείνον. «Συνειδητοποίησα ότι η Ρωσία δεν αναπτύχθηκε όπως ο υπόλοιπος κόσμος», λέει. «Έχουμε μπει στον 21ο αιώνα και ακόμα είναι στην ιμπεριαλιστική τους διάσταση. Συνειδητοποίησα ότι είναι απαραίτητο να προετοιμαστούμε γρήγορα. Τα γεγονότα στην Μπούτσα έδειξαν ότι αν δεν ανήκεις σε κάποια οργάνωση τα χέρια σου θα είναι δεμένα πισθάγκωνα και θα σε πυροβολήσουν».
Λέει ότι δεν θα δίσταζε να πάει στην πρώτη γραμμή. «Δεν θα συγχωρούσα τον εαυτό μου αν δεν πήγαινα», λέει ο Juškevičius. «Τι θα έλεγα στις κόρες μου, πού ήμουν στον πόλεμο; Θα ντρεπόμουν αν το έβαζα στα πόδια».
Κάποια μέλη της οργάνωσης πήγαν στον πόλεμο, στην Ουκρανία. Ο Mindaugas Lietuvnikas, μέλος της LRU Μαριούπολης, πήγε στην Ουκρανία στην αρχή του πολέμου τον Φεβρουάριο, όπου ήταν ελεύθερος σκοπευτής.
«Παλιότερα έμπαινε κανείς στην οργάνωση για την ιδέα», λέει ο Lietuvnikas. «Τώρα μπαίνουν ξέροντας ότι μπορεί να χρειαστεί να πολεμήσουν».
Όπως οι άλλες χώρες της Βαλτικής (η Λετονία κι η Εσθονία) η Λιθουανία ήταν υπό την κυριαρχία της Σοβιετικής Ένωσης για 50 χρόνια. Αυτή η πικρή ιστορία σημαίνει ότι η Λιθουανία έχει καταδικάσει έντονα τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η βουλή της Λιθουανίας ψήφισε ομόφωνα για να κηρύξει τη Ρωσία τρομοκρατικό κράτος μετά τη σφαγή αμάχων στην πόλη Μπούτσα – παγκόσμια πρωτιά. Ο δρόμος όπου βρίσκεται η πρεσβεία της Ρωσίας στην πρωτεύουσα, το Βίλνιους, μετονομάστηκε σε «Οδός Ουκρανών Ηρώων». Ο Δήμαρχος του Βίλνιους επίσης έφτιαξε μια τεράστια πινακίδα που έλεγε, «Putin, η Χάγη σε περιμένει», έξω από το κτίριο της πρεσβείας.
Τα μέλη της LRU δεν είναι οι μόνοι άνθρωποι που υπερασπίζονται τη Λιθουανία. Η χώρα έχει έναν επαγγελματικό στρατό που αυξάνεται, που έχει 11.453 στρατιώτες σε σύγκριση με τους 7.980 του 2014.
Το 2015 η Λιθουανία άρχισε μια κλήρωση επιστράτευσης, που καθιστά κάθε Λιθουανό άντρα 19-26 ετών επιλέξιμο για να στρατολόγηση – περίπου 2% πρέπει να περιμένει να κληθεί κάθε χρόνο. Και τον Μάρτιο, η λιθουανική βουλή ομόφωνα ανέβασε τις δαπάνες άμυνας σε 2,52 τα εκατό του ΑΕΠ, από τις μεγαλύτερες του ΝΑΤΟ, στο οποίο η Λιθουανία προσχώρησε το 2004.
Στο Kybartai, την πόλη ανάμεσα στο Καλίνιγκραντ και τη Λιθουανία, η απειλή της Ρωσίας δεν είναι μόνο θεωρητική, είναι πρακτική. Η στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στο Καλίνιγκραντ είναι σταθερή. Τον Μάιο έκανε προσομοιώσεις πυρηνικών χτυπημάτων στο περίκλειστο αυτό έδαφος και Λιθουανοί αξιωματούχοι υποψιάζονται ότι εκεί υπάρχουν και πυρηνικά όπλα. Όσοι μένουν στα σύνορα συχνά ακούνε πυροβολισμούς από την εκπαίδευση των Ρώσων στρατιωτών στο Καλίνιγκραντ.
«Πριν από μερικά χρόνια κατέστρεφαν τις βόμβες τους στο Καλίνιγκραντ», θυμάμαι το μέλος του LRU Valius Kučiauskas, 45 ετών. «Μερικές εκρήξεις και οι πόρτες του σπιτιού μου άνοιξαν ορθάνοιχτα».
«Μένω τρία χιλιόμετρα από τα σύνορα με το Καλίνιγκραντ. Αν εισβάλει η Ρωσία, θα έπρεπε να αντισταθούμε», λέει κρατώντας την καραμπίνα του.
Το VICE World News τον συνάντησε σε μια επίδειξη όπλων στο Vištytis, μια πόλη που μόνο μια λίμνη τη χωρίζει από το ρωσικό έδαφος του Καλίνιγκραντ, και 20 λεπτά με το αυτοκίνητο από το Kybartai. Αυτό το όπλο είναι πολύτιμη περιουσία. Ο Kučiauskas το αγόρασε 1300 ευρώ αλλά ο μέσος Λιθουανός βγάζει 1.000 ευρώ τον μήνα. «Το έχω σε ένα χρηματοκιβώτιο στο σπίτι μου αλλά το χρησιμοποιώ τουλάχιστον μια φορά τον μήνα για εξάσκηση», εξηγεί.
Στην επίδειξη όπλων, κόσμος συζητούσε και ακουγόταν λιθουανική pop και παραδοσιακή μουσική, αλλά κοιτάζοντας πέρα από τη λίμνη που χωρίζει τη Λιθουανία από το Καλίνιγκραντ είναι αδύνατο να μη σκεφτείς πόσο κοντά είναι η απειλή.
Οι ντόπιοι έβγαζαν φωτογραφίες με όπλα, μιλούσαν με τους τυφεκιοφόρους για τα διάφορα όπλα, πόσο μακριά έριχναν και πόσο κόστιζαν. Κρατούσαν καραμπίνες και προσπαθούσαν να κοιτάζουν σωστά από τη διόπτρα. Τα παιδιά έριχναν με αεροβόλα. Μια γυναίκα με παραδοσιακή στολή κοιτάζοντας μέσα από τη διόπτρα έκανε πλάκα στη φίλη της, «Κοίτα, σημαδεύω τους Ρώσους»!
Κάποιοι ντόπιοι θυμούνταν πώς πριν το 2014 πήγαιναν στο Καλίνιγκραντ για να αγοράσουν πιο φτηνά καύσιμα και τρόφιμα, καθώς και αλκοόλ και τσιγάρα. Κάτοικοι του Καλίνιγκραντ πήγαιναν στη Λιθουανία για να αγοράσουν κρέας και μεταχειρισμένα γερμανικά αυτοκίνητα. Αυτή η γειτονική σχέση έχει αντικατασταθεί από φόβο και αβεβαιότητα.
«Νιώθω μια ανησυχία κάθε μέρα», λέει η Danutė Kulisevičienė, κάτοικος του Vištytis και μέλος της LRU από το 2004 – επίσης μέλος της χορωδίας της ένωσης. Στα 79 της ζει από τη σύνταξή της και κάθε μήνα στέλνει χρήματα στον ουκρανικό στρατό, τηλεφωνώντας σε μια ειδική τηλεφωνική γραμμή στήριξης του στρατού. «Ουκρανοί και Λιθουανοί είμαστε φίλοι. Φρίττω όταν βλέπω πως πεθαίνουν νέοι άνδρες. Έτσι στέλνω χρήματα και προσεύχομαι να τελειώσει. Δεν θέλω τίποτα άλλο».
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Γιατί οι Φωτογραφίες από το Διάστημα Είναι Τόσο Δυνατές;
Ο Μάγος Σανκάρα Αποκαλύπτεται στο Εργαστήριό του στο Κερατσίνι
Μια Αντιδημοφιλής Άποψη (Μπορεί και Όχι) για τους Ενήλικες που Πίνουν Γάλα
Περισσότερα από το VICE
-
South China Morning Post/Contributor/Getty Images -
Robert Daly/Getty Images -
Carol Yepes/Getty Images -
Master/Getty Images
