Από τις 20 μέχρι και τις 24 Ιουνίου 2013, ο Μουνίρ Ελ Τζαφαλί, διπλωματικός σύμβουλος της Βουλής των Αντιπροσώπων του Μαρόκου, είχε αναλάβει να καταγράψει κάθε κίνηση της αντιπροσωπείας των ευρωβουλευτών της ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών καθώς και των βοηθών τους, οι οποίοι είχαν προσγειωθεί στο αεροδρόμιο Med V της Καζαμπλάνκα. Η δουλειά δεν ήταν και ιδιαίτερα εύκολη, καθώς έπρεπε να δώσει αναφορές για 12 συνολικά άτομα, επί πέντε ημέρες, σε διάφορες τοποθεσίες εντός της χώρας.
Στην έκθεση του Τζαφαλί, η οποία διαβαθμίστηκε ως «εμπιστευτική», περιγράφονταν μέχρι και οι έξοδοι των μελών της αντιπροσωπείας, μετά το επίσημο πρόγραμμα της επίσκεψής τους. Όπως για παράδειγμα ότι στις 23.45 της Κυριακής 23ης Ιουνίου 2013, ο ευρωβουλευτής Πιέρ Αντόνιο Παντσέρι μαζί με τον βοηθό του Φραντσέσκο Τζόρτζι, άλλον έναν ευρωβουλευτή και δύο βοηθούς πήγαν στο Corniche, την παραθαλάσσια γειτονιά της Καζαμπλάνκα, όπου «έφαγαν Mac Donalds και μετά ήπιαν ένα ποτό στην μπρασερί απέναντι από τη Villa Fandango. 01:15: Η ομάδα επέστρεψε στο ξενοδοχείο».
Videos by VICE
Στις 20 Ιουνίου, με το που πάτησε το πόδι της η αντιπροσωπεία των ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών στο Μαρόκο συναντήθηκε με τον Αμπντεραχίμ Ατμούν, που τότε ήταν συμπρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Μαρόκου-ΕΕ. Έτερος συμπρόεδρος της εν λόγω επιτροπής ήταν ο Πιέρ Αντόνιο Παντσέρι. Την επόμενη ημέρα, ο Παντσέρι μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της αντιπροσωπείας ταξίδεψαν στην Λααγιούν, την πρωτεύουσα μίας αμφισβητούμενης περιοχής στη Δυτική Σαχάρα που ελέγχεται και διοικείται από το Μαρόκο από το 1976 και διεκδικείται από την Αραβική Λαϊκή Δημοκρατία των Σαχράουι. Στη Λααγιούν έχει την έδρα της και η αποστολή του ΟΗΕ στην περιοχή. Εκεί η αντιπροσωπεία των ευρωβουλευτών και των βοηθών τους συναντήθηκε με τους μαροκινούς παράγοντες στην περιοχή. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ευρωπαϊκής επίσκεψης η αντιπροσωπεία μεταφερόταν με οχήματα της Μαροκινής Βουλής και 4×4, ενώ τα μέλη της αρνήθηκαν να συναντηθούν με αυτονομιστές ακτιβιστές (από την πλευρά των Σαχράουι), αναφερόταν στην εμπιστευτική έκθεση.
Η ιστορία των Παντσέρι, Τζόρτζι και Ατμούν, τα ονόματα των οποίων έχουν εμπλακεί στο σκάνδαλο χρηματισμού που συγκλονίζει τις τελευταίες ημέρες το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, πάει πολλά χρόνια πίσω – ξεκινάει το 2010 όταν άρχισαν να συσφίγγονται οι σχέσεις τους στα πλαίσια της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Μαρόκου-ΕΕ και αυτό φαίνεται από έγγραφα του Morocco Leaks, που διέρρευσαν το 2015. Σήμερα, ο Παντσέρι έχει κατονομαστεί ως ο «εγκέφαλος» του κυκλώματος που ελάμβανε χρήματα για να επηρεάζει υπέρ του Κατάρ και του Μαρόκου και εντοπίστηκε από τις βελγικές Αρχές με 700.000 ευρώ σε μετρητά στο σπίτι του στις Βρυξέλλες.
Ο Τζόρτζι που είναι ο σύντροφος της Ελληνίδας ευρωβουλεύτριας Εύας Καϊλή, στο σπίτι και σε βαλίτσα των οποίων βρέθηκαν περί τα 750.000 ευρώ, φέρεται να έπαιζε ρόλο «διαχειριστή» του ρευστού που εισέρρεε σύμφωνα τα όσα έχουν διαρρεύσει στον Τύπο από καταθέσεις στις εισαγγελικές αρχές. Βοηθός του Παντσέρι έως το 2019, οπότε και δεν ανανεώθηκε η ευρωκοινοβουλευτική θητεία του τελευταίου, ήταν μέλος της ΜΚΟ για την «Καταπολέμηση της Ατιμωρησίας» (Fight Impunity) που ίδρυσε ο ιταλός ευρωβουλευτής, η οποία φέρεται επίσης να έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο στις ροές των ποσών που προορίζονταν για χρηματισμό. Ο τρίτος, ο Ατμούν, που είναι πλέον πρεσβευτής του Μαρόκου στην Πολωνία, εμφανίζεται σύμφωνα με τις έρευνες των βελγικών αρχών να παρέχει δώρα μεγάλης αξίας στον Παντσέρι και την οικογένειά του. Σε κατάθεση του Τζόρτζι φέρεται να αναφέρθηκε ότι ο Ατμούν τους έχει δώσει και μετρητά – περίπου 50.000 ευρώ. Ο Παντσέρι, ο Τζόρτζι, η Καϊλή και δύο ακόμη άτομα, βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με κατηγορίες για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, ξέπλυμα χρήματος και διαφθορά, ενώ σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες ο Παντσέρι σε κατάθεσή του παραδέχθηκε τον κεντρικό ρόλο του Ατμούν, ο οποίος φαίνεται ότι ενεργούσε ως μεσολαβητής μεταξύ των μαροκινών υπηρεσιών και των εμπλεκόμενων Ιταλών. Ο Παντσέρι φέρεται να είπε ότι ήταν στο μισθολόγιο του Μαρόκου και του Κατάρ από το 2019 και μετά, όταν δεν ήταν πια ευρωβουλευτής, δεδομένου ότι εάν αποδειχθεί ότι υπήρχε δραστηριότητα και κατά την ευρωβουλευτική θητεία του επιβαρύνεται περαιτέρω η θέση του.
Ένα από τα εμπιστευτικά έγγραφα που περιήλθαν σε γνώση του VICE, περιγράφει μία κρυφή συνάντηση συμβούλου του Παντσέρι και του τότε Μαροκινού πρέσβη στην ΕΕ το φθινόπωρο του 2011, σχετικά με τις προθέσεις του ευρωβουλευτή κατά την επικείμενη επίσκεψή του στην Αλγερία. Στο επίκεντρο των τεταμένων σχέσεων του Μαρόκου και της Αλγερίας βρίσκονται τα αμφισβητούμενα εδάφη της Δυτικής Σαχάρας και το θέμα των Σαχράουι, δεκάδες χιλιάδες από τους οποίους έχουν βρει καταφύγιο στην περιοχή Τιντούφ εντός της Αλγερίας, σε προσφυγικούς καταυλισμούς όπου οι συνθήκες διαβίωσης είναι τραγικές. Εν όψει του ταξιδιού του Παντσέρι στους καταυλισμούς του Τιντούφ, ο σύμβουλός του εμφανιζόταν καθησυχαστικός προς τον Μαροκινό πρέσβη. «Το ενδιαφερόμενο μέρος (σ.σ. ο Παντσέρι) γνωρίζει την ευαισθησία της επίσκεψής του στο Τιντούφ και καταβάλλει σημαντική προσπάθεια για να δικαιωθεί και να μην διακυβεύσει τους δεσμούς του με το Μαρόκο», αναφερόταν στο εμπιστευτικό έγγραφο της μαροκινής διπλωματικής υπηρεσίας. Σημειώνεται δε ότι από τότε οι Αλγερινοί και το Μέτωπο Πολισάριο που διεκδικεί την ανεξαρτησία των αμφισβητούμενων περιοχών στη Δυτική Σαχάρα θεωρούσαν τον Παντσέρι «φιλομαροκινό».
Κατά την επίσκεψή του στο Τιντούφ, ο Παντσέρι δεν φαίνεται να τήρησε αυτά που είχε υποσχεθεί ο σύμβουλός του, προκαλώντας δυσφορία στις μαροκινές διπλωματικές υπηρεσίες. Και έτσι οργανώθηκε τον Νοέμβριο του 2011 συνάντηση με τον Παντσέρι έτσι ώστε ο Μαροκινός πρέσβης στην ΕΕ να τον επαναφέρει στον «δρόμο του Μαρόκου», πάντα υπό την καθοδήγηση του μαροκινού υπουργείου Εξωτερικών.
Όπως φαίνεται από έγγραφα των Morocco Leaks, λίγους μήνες μετά, το καλοκαίρι του 2012, ο Παντσέρι και ο Ατμούν προήδρευσαν από κοινού στην Μικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Μαρόκου-ΕΕ στο Ραμπάτ. Στο επίκεντρο των συζητήσεων τέθηκαν η διευκόλυνση της μετακίνησης ανθρώπων μεταξύ Μαρόκου και ΕΕ, η αλιευτική συμφωνία και η δυνατότητα το Μαρόκο να εκδίδει άδειες ώστε να ψαρεύουν ευρωπαϊκά πληρώματα στα ανοικτά των αμφισβητούμενων περιοχών, και βέβαια, το θέμα αυτών καθαυτών των αμφισβητούμενων περιοχών της Δυτικής Σαχάρας.
Στις αρχές του 2013, ένα άλλο εμπιστευτικό έγγραφο θέτει ως προτεινόμενη ενέργεια από την πλευρά του Μαρόκου «δημιουργία γραφείου λόμπινγκ» το οποίο «θα συμβάλει στην ενίσχυση της επιρροής του Μαρόκου στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτός ο οργανισμός θα μπορούσε να υποστηρίξει τη διπλωματική-κοινοβουλευτική δράση επικαλούμενη την προώθηση και υπεράσπιση των συμφερόντων του Μαρόκου στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης Μαρόκου-ΕΕ». Και λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 2013 ακολούθησε η επίσκεψη της αντιπροσωπείας των ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών, με τους Παντσέρι, Τζόρτζι και τα υπόλοιπα μέλη να ταξιδεύουν στην Λααγιούν, την «πρωτεύουσα» των αμφισβητούμενων περιοχών, όπου δεν δέχθηκαν να συναντηθούν με ακτιβιστές των Σαχράουι.
Εκείνη την περίοδο, μεταξύ Μαροκινών και Σαχράουι επικρατούσε αναβρασμός. Λίγους μήνες πριν είχε προηγηθεί η στρατιωτική δίκη 24 Σαχράουι οι οποίοι καταδικάστηκαν σε 20 χρόνια με ισόβια φυλάκιση για τα επεισόδια που είχαν σημειωθεί στον καταυλισμό Gdeim Izik στη Δυτική Σαχάρα κοντά στη Λααγιούν το 2010. Το Gdeim Izik ήταν ένας καταυλισμός ειρηνικής «διαμαρτυρίας» για τις «συνεχιζόμενες διακρίσεις, τη φτώχεια και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των αυτόχθονων πολιτών», δηλαδή των Σαχράουι, ενώ ορισμένοι διαδηλωτές απαιτούσαν επίσης την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας από τους Μαροκινούς. Μέσα σε διάστημα μερικών ημερών, εντός του Οκτωβρίου 2010, ο αριθμός των τεντών που είχαν στηθεί στον καταυλισμό ξεπέρασε τις 6.500. Στις αρχές Νοεμβρίου 2010 οι μαροκινές δυνάμεις ασφαλείας διέλυσαν το Gdeim Izik και κατά τις βίαιες συγκρούσεις με τους Σαχράουι 11 Μαροκινοί αξιωματικοί ασφαλείας έχασαν τη ζωή τους -ορισμένοι χτυπήθηκαν από αυτοκίνητα, άλλοι σκοτώθηκαν με μαχαίρια ή χειροποίητα ξίφη- ενώ 159 τραυματίστηκαν.
Οι μαροκινές δυνάμεις ασφαλείας ξυλοκόπησαν και κακοποίησαν επανειλημμένα άτομα που συνέλαβαν αμέσως μετά. Είκοσι-πέντε άνδρες Σαχράουι κατηγορήθηκαν αργότερα για τη σύσταση εγκληματικής συμμορίας και τη συμμετοχή ή τη συνέργεια σε βία κατά των δυνάμεων ασφαλείας που «οδήγησαν σε θάνατο από πρόθεση», μεταξύ άλλων κατηγοριών. Ένας εξ αυτών απελευθερώθηκε το 2011, ενώ οι υπόλοιποι 24 παρέμειναν στη φυλακή. Σύμφωνα με το Μέτωπο Πολισάριο, που διεκδικεί την ανεξαρτησία της Δυτικής Σαχάρας, 36 Σαχράουι έχασαν τη ζωή τους σε εκείνες τις συγκρούσεις, 723 τραυματίστηκαν και 163 συνελήφθησαν από τους Μαροκινούς. Αρκετοί από τους Σαχράουι του Gdeim Izik μετέβησαν στους καταυλισμούς του Τιντούφ εντός της Αλγερίας έτσι ώστε να νιώσουν ασφαλείς – όπως ακριβώς είχε συμβεί ξανά το 1975, όταν δημιουργήθηκαν οι εν λόγω καταυλισμοί για τους πρόσφυγες Σαχράουι που εκτοπίστηκαν από τα εδάφη τους κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Δυτικής Σαχάρας και τις μαροκινές δυνάμεις. Καθώς οι περισσότεροι από τους αρχικούς πρόσφυγες εξακολουθούν να ζουν στους καταυλισμούς, η κατάσταση εκεί θεωρείται ως μία από τις πλέον χρονίζουσες προσφυγικές κρίσεις στον πλανήτη – η διάρκειά της κοντεύει τον μισό αιώνα.
Η ζωή στο Τιντούφ βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια. Ο αριθμός δε των προσφύγων Σαχράουι που διαβιούν στους καταυλισμούς είναι «πολιτικά ευαίσθητος» και αποτελεί πεδίο διαμάχης μεταξύ Μαρόκου, Αλγερίας και Μετώπου Πολισάριο. Από τη μία το Μαρόκο υποστηρίζει ότι οι άλλοι δύο υπερεκτιμούν τους αριθμούς για να προσελκύσουν πολιτική προσοχή και ανθρωπιστική βοήθεια, το Μέτωπο Πολισάριο ότι το Μαρόκο προσπαθεί να υποεκτιμήσει τον πληθυσμό για να περιορίσει την βοήθεια και με αυτό τον τρόπο να ασκήσει πίεση στους άμαχους πρόσφυγες. Σύμφωνα με υπολογισμούς των αλγερινών αρχών ο αριθμός των προσφύγων κυμαίνεται στους 165.000 – αριθμό που υιοθετούσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έως το 2005, όταν από ανάλυση δορυφορικών εικόνων εκτιμήθηκε ότι φτάνουν τους 90.000. Το Μαρόκο υπολογίζει ότι είναι οι μισοί, πέριξ των 45.000 με 50.000. Και η CIA ότι ανέρχονται σε περίπου 100.000.
Κι όσο για τις συνθήκες διαβίωσης; Στον επονομαζόμενο «Κήπο του Διαβόλου», όπως έχει χαρακτηριστεί η περιοχή, οι θερμοκρασίες το καλοκαίρι ξεπερνούν συχνά τους 50 βαθμούς Κελσίου, ενώ τρόφιμα, πόσιμο νερό και ρούχα μεταφέρονται από μακρινές αποστάσεις με οχήματα διεθνών οργανισμών βοήθειας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ και του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος τέσσερα στα δέκα παιδιά πάσχουν από έλλειψη σιδήρου και ένα στα 10 παιδιά κάτω των πέντε ετών υποσιτίζεται. Χρόνιες διατροφικές ελλείψεις εμφανίζουν τρεις στους δέκα Σαχράουι που ζουν στους καταυλισμούς.
Δύο χρόνια μετά την αναφορά σε εμπιστευτικό έγγραφο για τη «δημιουργία γραφείου λόμπινγκ», οι προσπάθειες των Μαροκινών για τον επηρεασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Στην Ευρωπαϊκή Ετήσια Έκθεση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στον Πλανήτη για το έτος 2013, η οποία υιοθετήθηκε με πλειοψηφία 390 έναντι 155 ψήφων στο Στρασβούργο τον Μάρτιο του 2015, δεν είχαν εισαχθεί αντι-μαροκινοί χαρακτηρισμοί. «Αυτή είναι μια μεγάλη νίκη για το Μαρόκο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», είχε δηλώσει τότε ο Ατμούν, νυν πρεσβευτής του Μαρόκου στην Πολωνία, ο οποίος φέρεται σύμφωνα με εισαγγελικά έγγραφα του Βελγίου να έχει συναλλαγές με τον Παντσέρι. «Με αυτή την ψηφοφορία, οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν την υποστήριξή τους στις προσπάθειες του Μαρόκου να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα», είχε αναφέρει ο Ατμούν. Εισηγητής της Έκθεσης τότε ήταν ο ίδιος ο Πιέρ Αντόνιο Παντσέρι.
Υπέρ της εισήγησης είχε ψηφίσει και η Εύα Καϊλή, η οποία ήταν μεν στην ίδια παράταξη με τον Παντσέρι, τους Σοσιαλδημοκράτες, όμως τότε δεν φαίνεται να υπήρχε στο κάδρο ο βοηθός του Φραντσέσκο Τζόρτζι – η σχέση της Ελληνίδας ευρωβουλεύτριας με τον Ιταλό φέρεται να ξεκίνησε το 2017. «Ψήφισα υπέρ, διότι θεωρώ ότι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων των οικονομικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, της πρόσβασης στην τροφή, της χρηστής διακυβέρνησης, των δημοκρατικών αξιών, της ειρήνης, της ασφάλειας και της πρόσβασης σε ένα δίκαιο και αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα, αποτελεί προϋπόθεση για τη μείωση της φτώχειας και της ανισότητας. Επίσης θεωρώ ότι οι δεσμεύσεις σχετικά με τη διακυβέρνηση και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μετρήσιμες και μπορούν να παρακολουθούνται με διαφάνεια και με γνώμονα τις αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της οικουμενικότητας και του αδιαιρέτου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης και την αρχή της προώθησης του διεθνούς δικαίου και της δικαιοσύνης, με σεβασμό των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του διεθνούς δικαίου, τοποθετώντας “τον άνθρωπο και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στην καρδιά της δράσης της ΕΕ”, όπως προκύπτει και από το προοίμιο του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης» είχε δηλώσει η ευρωβουλεύτρια.
Στην ίδια Έκθεση, στο τμήμα για τη Δυτική Σαχάρα, γινόταν αναφορά και στη στρατιωτική δίκη για τα επεισόδια στον καταυλισμό «διαμαρτυρίας» Gdeim Izik το 2010: «Η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει κρίσιμα ζητήματα στις συνεδριάσεις των κοινών οργάνων που ιδρύθηκαν βάσει της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Μαρόκου. Κάλεσε όλα τα μέρη να απόσχουν από τη βία και να σεβαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα: για παράδειγμα, στις 16 Ιανουαρίου 2013, η ΕΕ εξέφρασε την ανησυχία της για την κατάσταση των 24 ακτιβιστών Σαχράουι στη φυλακή στο Salé (σ.σ. βορειοδυτικό Μαρόκο), οι οποίοι έχουν κατηγορηθεί σε σχέση με γεγονότα στη Λααγιούν στις 8-9 Νοεμβρίου 2010. Η ΕΕ παρακολούθησε στενά τη δίκη, η οποία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2013 με βαριές ποινές». Στις εκθέσεις των επόμενων χρόνων η ΕΕ δεν εμφανίζεται να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις της συγκεκριμένης δίκης – για παράδειγμα, το 2017 όταν οι 24 Σαχράουι δικάστηκαν στο μαροκινό εφετείο, όπου και τους απαγγέλθηκαν εξίσου βαριές ποινές, δεν υπήρξε καμία αναφορά, ενώ προτάσσεται πάντα ο ρόλος του ΟΗΕ για την επίλυση του θέματος των αμφισβητούμενων περιοχών. Ο οποίος 30 χρόνια μετά την δημιουργία Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για το Δημοψήφισμα στην Δυτική Σαχάρα, έχει προχωρήσει μόνο σε διαδοχικές ανανεώσεις της θητείας της εν λόγω αποστολής, και όχι σε δημοψήφισμα.
Η Δυτική Σαχάρα δεν είναι μία απλή έρημος, αλλά μία πλούσια έρημος, η οποία ελέγχεται από τους Μαροκινούς, ενώ δεν έχει υπάρξει σε διεθνές επίπεδο επίλυση του ζητήματος των αμφισβητούμενων περιοχών και των προσφύγων Σαχράουι. Τα συμφέροντα είναι δυσθεώρητα μεγάλα και δεν αφορούν μόνο την διεθνή εικόνα του Μαρόκου όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά το -σχεδόν- μονοπώλιο του φωσφορικού άλατος παγκοσμίως – ένα αγαθό τόσο πολύτιμο όσο και ζωτικής σημασίας, αφού χωρίς αυτό ο αυξανόμενος πληθυσμός του πλανήτη δεν θα μπορούσε να τραφεί. Το φωσφορικό άλας, μαζί με το άζωτο, είναι ένα από τα δύο πιο απαραίτητα συστατικά του συνθετικού λιπάσματος. Αλλά σε αντίθεση με το άζωτο, το οποίο αποτελεί το 78% της ατμόσφαιρας, τα φωσφορικά είναι ένας πεπερασμένος πόρος. Και δεν υπάρχει τρόπος να το κατασκευάσουμε – μόνο να το εξορύσσουμε.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες του Γεωλογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ, το Μαρόκο μαζί με τις αμφισβητούμενες περιοχές της Δυτικής Σαχάρας, ελέγχει περισσότερο από το 72% των παγκόσμιων αποθεμάτων φωσφορικού άλατος. Το 1975, μια διερευνητική αποστολή του ΟΗΕ στα κατεχόμενα του Μαρόκου, απ’ όπου είχαν εκτοπιστεί οι Σαχράουι, προχώρησε στην εκτίμηση ότι το Μαρόκο και η Δυτική Σαχάρα μαζί θα γίνονταν μια μέρα ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φωσφορικών αλάτων παγκοσμίως. Το Μαρόκο έχει υποστηρίξει ότι τα δικά του αποθέματα φωσφορικών αλάτων είναι αρκετά μεγάλα ώστε να καθιστούν τα αποθέματα της Δυτικής Σαχάρας ασήμαντα. Όμως, όπως υποστηρίζει ο δημοσιογράφος των Financial Times Τόμπι Σέλι στο βιβλίο του «Τέλος παιχνιδιού στη Δυτική Σαχάρα: Ποιο το μέλλον της τελευταίας αποικίας στην Αφρική», η συγκεκριμένη θέση του Μαρόκου αγνοεί το γεγονός ότι μια ανεξάρτητη Δυτική Σαχάρα θα μείωνε σημαντικά το μαροκινό μερίδιο αγοράς και την ικανότητα των Μαροκινών να ελέγχουν την τιμή του εμπορεύματος. Από αυτή την άποψη, η «δημιουργία γραφείου λόμπινγκ», όπως αναφερόταν στο εμπιστευτικό έγγραφο του Μαρόκου το 2013, ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη για τα συμφέροντα τους.
Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να υπερασπίζεται τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στις εξωτερικές της σχέσεις, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της: ελευθερία, δημοκρατία, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Το 2012, ορίστηκε μια σειρά αρχών, προτεραιοτήτων και στόχων που προβλέπουν την ενσωμάτωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλες τις πολιτικές της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών συμφωνιών της και των συνεργασιών της με τρίτες χώρες, όπως το Μαρόκο.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, προβλέπεται η εφαρμογή διαφορετικών μέτρων, όπως η μείωση ή η αναστολή της συνεργασίας. Από την εισήγηση του Παντσέρι το 2013 στην οποία δεν υπήρχαν αντι-μαροκινοί χαρακτηρισμοί όσον αφορά τον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (λόγος για τον οποίον προέβη και ο Ατμούν στις πανηγυρικές δηλώσεις), το Μαρόκο συνέχισε να λαμβάνει ευρωπαϊκά κονδύλια σε ρυθμούς «business as usual». Με αποτέλεσμα, από το 2007 έως το 2020 να έχει λάβει περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια ευρώ από κοινοτικά προγράμματα – ανάμεσά τους και για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ενώ το ζήτημα των αμφισβητούμενων περιοχών παραμένει σε εκκρεμότητα. Ωστόσο δεν είναι ότι η Ευρώπη μόνο δίνει στο Μαρόκο χωρίς να παίρνει πίσω τίποτα.
Πέρα από τα δώρα και τα μετρητά του Ατμούν στον Παντσέρι και τον Τζόρτζι, υπάρχει και το όφελος που απολαμβάνουν περίπου 25 ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις αμφισβητούμενες περιοχές της Δυτικής Σαχάρας. Πρόκειται για κολοσσούς στους τομείς των εξορύξεων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και μεγάλους παίκτες στην αλιεία, τα δομικά υλικά και τις κατασκευές. Μάλιστα, έξι εξ αυτών έχουν λάβει και ευρωπαϊκές επιδοτήσεις ύψους άνω των 800 εκατομμυρίων ευρώ την τελευταία δεκαετία.
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Σταμάτησα να Τσεκάρω τα Συμπτώματά μου στο Google και Έσωσα την Ψυχή μου
Γιατί Αποκαλούμε «Μαϊμού» τις Απομιμήσεις Γνωστών Προϊόντων;
Περισσότερα από το VICE
-
Pavel1964 / Getty Images -
Mike Kemp/In Pictures/Getty Images -
Screenshot: Mateo Covic -
Evgeniia Rusinova / Getty Images
