Έχοντας αποφυλακιστεί ο 31χρονος Magloire Noumedem βγάζει λεφτά στους δρόμους της Ντουάλα, της μεγαλύτερης πόλης του Καμερούν, με όποιον τρόπο μπορεί. Μας μιλάει μέσω μιας κακής σύνδεσης Zoom, και εμφανίζεται ζεστός και χαμογελαστός καθώς εξηγεί μέσω μεταφραστή τι κάνει: Καθαρίζει, μεταφέρει επιβάτες σε πιάστες ταξί και εργάζεται ως DJ atalaku (εμψυχωτής), για πλούσιους πελάτες που ρίχνουν λεφτά στο stage για να τους επαινεί και να ξεσηκώνει το πλήθος. Αλλά αυτά τα κάνει απλώς για να τα βγάζει πέρα. Το βασικό του ενδιαφέρον είναι η δική του μουσική, ένας συνδυασμός drill και trap, που ηχογραφεί με το όνομα Kengol DJ.
Ο Noumedem άρχισε να ασχολείται με τη μουσική στα μέσα της δεκαετίας του 2010, εμπνεόμενος σε μεγάλο βαθμό από τον αείμνηστο σούπερ σταρ του coupè decalè DJ Arafat από την Ακτή του Ελεφαντοστού, αλλά τα είχε παρατήσει πριν μπει στη φυλακή. Συνελήφθη στις 23 Δεκεμβρίου 2019, για «αλητεία» —κάπνιζε χόρτο και δεν είχε ταυτότητα— και πέρασε επτά μήνες στη φυλακή New Bell, που θεωρείται η πιο σκληρή του Καμερούν.
Videos by VICE
«Ήταν πολύ κακή εμπειρία», λέει. «Ο χρόνος που πέρασα εκεί δεν ήταν ανάλογος του εγκλήματος και του ποινικού μητρώου μου. Είμαι καλός άνθρωπος. Αλλά ευτυχώς, βρήκα το στούντιο».
Υπεύθυνη για το στούντιο είναι η Jail Time Records, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2018. Ο Noumedem άρχισε να ηχογραφεί εκεί και έγραψε ένα από τα 24 κομμάτια που περιλαμβάνονται στο άλμπουμ της εταιρείας, μια συλλογή trap, drill, afro-house μελωδίες. Είναι μια δυνατή, πολιτικοποιημένη συλλογή που ενοποιεί διαφορετικά στυλ και στιχουργικά θέματα με ένα γενικό μήνυμα: την ελπίδα. Και είναι και πολύ καλή μουσικά.
Παραπάνω, μπορείς να δεις το βίντεο του”Omo Alaja” του Lala Badman, το τελευταίο single της Jail Time, το οποίο κάνει πρεμιέρα στο VICE. Ο Lala είναι ένας Νιγηριανός καλλιτέχνης που βρίσκεται στη New Bell από τον Νοέμβριο του 2022, περιμένοντας τη δίκη του για χόρτο. Το βίντεο γυρίστηκε κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας στη φυλακή και στην κουζίνα της φυλακής, σε σκηνοθεσία της συνιδρύτριας της Jail Time, Dione Roach.
Η Roach, 33 ετών, είναι Ιταλίδα καλλιτέχνις που συνεργαζόταν πριν από μερικά χρόνια με μια ΜΚΟ για να διοργανώσει εκδηλώσεις μέσα στη New Bell. Σε ένα από τα μαθήματα χορού της, ένα rap crew πήρε το μικρόφωνο και σύντομα άρχισαν να κάνουν πρόβες κάθε μέρα. «Η φυλακή έχει πάρα πολύ κόσμο», λέει, «άρα οι χώροι χρησιμοποιούνται με διαφορετικούς τρόπους και καταλήξαμε να κάνουμε πρόβες σε ένα χώρο στην πτέρυγα των μελλοθάνατων». Όταν το crew αποφάσισε ότι ήθελε να κυκλοφορήσει CD, η Roach πλησίασε τη φυλακή και τους πρότεινε να φτιάξουν ένα στούντιο. Συμφώνησαν, αλλά χρειάζονταν κάποιον να το τρέξει. Ο Vidou H ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος.
Ο συνιδρυτής Steve “Vidou H” Happi, 34 ετών, ήταν κρατούμενος στο New Bell εκείνη την περίοδο. Είχε κατηγορηθεί ψευδώς (και έκτοτε αθωώθηκε) ότι δολοφόνησε τον πατέρα του, ο οποίος είχε πεθάνει από καρδιακή προσβολή κατά τη διάρκεια ιατρικής επέμβασης. Είχε πλούσια εμπειρία ως ηχολήπτης και παραγωγός στο εξωτερικό. Σύντομα, έγινε ο de facto beatmaker και παραγωγός του στούντιο. «Έχουμε ένα MIDI keyboard, δύο μικρόφωνα, ηχεία και το πιο σημαντικό – τον εγκέφαλο», λέει. «Η Dione απλώς μου έδωσε το κλειδί και έχουμε κάνει περισσότερα από 1000 τραγούδια ως τώρα. Στην αρχή, ήταν κυρίως rap, αλλά τώρα είμαστε ανοιχτοί σε όλους και όλα».
Ο Happi είναι ελεύθερος από τον Δεκέμβριο του 2019, αλλά εξακολουθεί να πηγαίνει στη φυλακή για να ηχογραφήσει. Υπολογίζει ότι περίπου 300 καλλιτέχνες έχουν περάσει από το στούντιο, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν ξανακάνει μουσική. Αυτός και η Roach έχουν τονίσει ότι οποιοσδήποτε είναι ευπρόσδεκτος, ανεξάρτητα από την ικανότητα, το είδος ή το έγκλημα που έχει διαπράξει. «Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε όλους», λέει ο Happi. «Μερικές φορές οι κρατούμενοι κρύβουν πράγματα. Το ξέρω. Ξέρω τις ιστορίες τους – οι άλλοι κρατούμενοι μιλούν. Μπορεί να υπάρχει ένας καλλιτέχνης που ξέρεις ότι σκότωσε κάποιον και τον έκοψε κομμάτια και μια μέρα βρεθείτε στο στούντιο και να κάνετε ένα take όπου θα λέει: “Αδερφέ, ήταν τρομερό”. Πρέπει να το αφήνεις πίσω».
Για ανθρώπους όπως η Jeje, μια 21χρονη Νιγηριανή που είναι φυλακισμένη στο New Bell από το 2020, το στούντιο είναι ένα καταφύγιο. Όταν οι γονείς της δυσκολεύονταν οικονομικά με τα δίδακτρα του σχολείου της, την έστειλαν να ζήσει με τον θείο της στη Ντουάλα. Αποδείχθηκε ότι ήταν κακοποιητικός, έτσι του έκλεψε μερικά χρήματά με την ελπίδα να επιστρέψει στο σπίτι για να ακολουθήσει μια καριέρα ως μουσικός. Κατέληξε στη Ντουάλα για ένα χρόνο, να κρύβεται από τον θείο της. Τελικά, τη βρήκε και την παρέδωσε στις αρχές, οι οποίες την καταδίκασαν τριάμισι χρόνια.
H Jeje βρίσκει τη New Bell εξαιρετικά σκληρή. «Είναι πολύ άσχημα», λέει, «γιατί υπάρχουν πολλοί κανόνες που πρέπει να σεβαστείς. Και οι άλλοι πάντα σε βάζουν σε πειρασμό, σε ωθούν να κάνεις πράγματα». Το ότι δεν μιλάει Γαλλικά της κάνει επίσης τη ζωή δύσκολη, και συχνά δυσκολεύεται να καταλάβει τους φύλακες ή άλλους κρατούμενους. Η Jail Time της έδωσε ελπίδα. «Όταν άκουσα ότι υπήρχε ένα στούντιο στη φυλακή και μπορούσα να πάω, μου φάνηκαν όλα λιγότερο τρομακτικά», λέει. «Θα μπορούσα να πάω να κάνω παρέα με κόσμο, να κάνω τραγούδια. Πραγματικά με βοήθησε. Αν δεν υπήρχε το στούντιο, δεν ξέρω τι θα έκανα». Τώρα έχει κάνει περισσότερα από 20 τραγούδια, με κορυφαίο ένα R&B single επηρεασμένο από drill, με τίτλο ”Show Me The Way”. Η Jeje είναι η πρώτη γυναίκα καλλιτέχνης της Jail Time και το single συνοδεύτηκε από ένα βίντεο που σκηνοθέτησε η Roach, το οποίο γυρίστηκε τη νύχτα μέσα στη φυλακή στην πτέρυγα των γυναικών, με πολλές άλλες γυναίκες κρατούμενες. Το ντεμπούτο άλμπουμ της Jeje αναμένεται να κυκλοφορήσει φέτος, εμπνευσμένο από καλλιτέχνες που θαυμάζει όπως οι Koffee και Burna Boy.
Ο Stone Labarik, 37 ετών, είναι πρώην μέλος της προεδρικής φρουράς του Καμερούν και rapper που βοηθά στην ηχογράφηση συνεδριών στο στούντιο New Bell. Βρίσκεται στη φυλακή εδώ και έξι χρόνια και πέντε μήνες, στο πλαίσιο μιας δεκαετούς ποινής για ένοπλη ληστεία και λιποταξία. Ο Labarik υποστηρίζει ότι είναι αθώος —λέει ότι άφησε τα στρατιωτικά του όπλα στο σπίτι ενός φίλου χωρίς να γνωρίζει ότι το μέρος χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο μετά από ένοπλη ληστεία. Όταν οι αστυνομικοί εισέβαλαν στο σπίτι, βρήκαν τα όπλα του και τον κατηγόρησαν για εμπλοκή. «Έχω μάθει πολλά στη φυλακή», λέει, μιλώντας μέσα από το στούντιο της φυλακής. «Βρήκα τον Θεό. Είναι η μόνη ελπίδα που έχω. Οι φίλοι και η οικογένειά μου με έχουν εγκαταλείψει. Έχω πάρει πολλά μαθήματα ζωής εδώ».
Ο Labarik άρχισε να κάνει μουσική στο γυμνάσιο, αλλά σταμάτησε όταν πήγε στρατό —στη New Bell ανακάλυψε ξανά το πάθος του και κυκλοφόρησε ένα gangster rap το 2020 μέσω της Jail Time με τίτλο “Fils du terre terre”, επηρεασμένος από το παιδικό του είδωλο, τον DMX. Το βιντεοκλίπ του ήταν το πρώτο που γυρίστηκε μέσα στη New Bell, ένα κινηματογραφικό ασπρόμαυρο με άλλους κρατούμενους. Η δημιουργία του είναι κάτι που θυμάται όμορφα. «Ήταν η πρώτη φορά που ήρθαν επαγγελματικές κάμερες στη φυλακή», λέει. «Γυρίζαμε από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ήταν πραγματικά συναρπαστικό. Είχα μεγάλη χαρά εκείνη τη μέρα». Εξακολουθεί να κάνει δικά του τραγούδια, αλλά υπό την καθοδήγηση του Happi, ανακάλυψε το πάθος να βοηθά άλλους καλλιτέχνες που έρχονται στο στούντιο.
Μερικοί καλλιτέχνες που συνεργάζονται με τη Jail Time κάνουν μουσική για πρώτη φορά, άλλοι ανακαλύπτουν ξανά μια αγάπη που ίσως είχε χαθεί. Όπως και ο Labarik, όλοι αποκτούν ανεκτίμητες νέες δεξιότητες. Μόλις βγουν έξω οι κρατούμενοι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν, γι’ αυτό υπάρχουν τώρα δύο στούντιο της Jail Time—ένα μέσα, και ένα έξω στη Ντουάλα. «Στη φυλακή, το στούντιο έχει τεράστιο αντίκτυπο γιατί τους δίνει κάτι να κάνουν: εστίαση, στόχο, πολλή ελπίδα», λέει η Roach. «Δίνει μια δομή στις μέρες τους και τους προσφέρει ελευθερία έκφρασης. Έξω από τη φυλακή, όταν φύγουν, γίνεται πιο δύσκολο. Η ενσωμάτωση στην κοινωνία είναι περίπλοκη. Πολλοί από αυτούς είναι εθισμένοι στα ναρκωτικά και μπορεί να καταλήξουν στους δρόμους. Γι’ αυτό φτιάξαμε κι ένα στούντιο έξω από τη φυλακή».
Μιλώντας με αυτούς τους καλλιτέχνες, είναι ξεκάθαρο πόση περηφάνεια και ελπίδα τους έχει δώσει η Jail Time Records σε ένα μέρος που ο Happi περιγράφει ως «πολύ βίαιο». Στη συνέχεια, το label θα περάσει σε νέες περιοχές. Το στούντιο της Ντουάλα είχε τέτοια επιτυχία που ο Roach και ο Happi ανοίγουν ένα στούντιο σε μια φυλακή στο Ουαγκαντούγκου της Μπουρκίνα Φάσο και ένα άλλο στη Νγκόμα του Καμερούν. Λένε ότι ελπίζουν να αλλάξουν τις αντιλήψεις του κόσμου για τους φυλακισμένους και να ενθαρρύνουν την ιδέα της ενσωμάτωσης, ενδυναμώνοντας μια κοινότητα καλλιτεχνών που έχουν το βλέμμα στραμμένο προς τα έξω και προσπαθούν να προσεγγίσουν τον κόσμο με την τέχνη τους.
Κάνε subscribe στο YouTube – VICE Greece.
Περισσότερα από το VICE
Ο Κωνσταντίνος Ρήγος Δεν Είπε Ποτέ στον Εαυτό του «Είμαι Καλός, Ηρέμησε»
Οι Άνθρωποι που Χαράσσουν τα Μονοπάτια στα Τζουμέρκα Είναι Case Study
«Δεν την Απατούσε, Πήγαινε στο Σουβλατζίδικο» – Μία Ιδιωτική Ντετέκτιβ Θυμάται Παρακολουθήσεις
