Ο Δημήτρης Χατζόπουλος είναι διδακτορικός φοιτητής στο πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας του Χονγκ Κονγκ και έχει παρακολουθήσει από κοντά τις κινητοποιήσεις το τελευταίο διάστημα. Οι μαζικές διαδηλώσεις βρήκαν τον ίδιο, όπως και άλλους Έλληνες φοιτητές, στο επίκεντρο της σημερινής κρίσης στο Χονγκ Κονγκ.Στις 22 Σεπτεμβρίου 2014 πλήθος φοιτητών και μαθητών συγκεντρώνονται έξω από τα γραφεία της κυβερνούσας αρχής, της Ειδικής Διοικητικής Περιοχής του Χονγκ Κονγκ, με ένα κυρίαρχο αίτημα: Την απόσυρση του αντιδημοκρατικού σχέδιου ψηφοφορίας που ανακοίνωσαν οι κινεζικές αρχές στις 31 Αυγούστου και το οποίο δεν επιτρέπει στις επερχόμενες εκλογές του 2017 τη συμμετοχή όσων υποψηφίων δε φέρουν την «ευλογία» του Πεκίνου. Σύντομα οι μαζικές κινητοποιήσεις παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας διαταράσσοντας τη «νιρβάνα» του άλλοτε φιλήσυχου χρηματοπιστωτικού «παραδείσου». Ακολουθούν συγκρούσεις με την αστυνομία, καθημερινές διαδηλώσεις, ενώ το «κίνημα της ομπρέλας» που πάλλεται στους δρόμους, ζητώντας περισσότερη δημοκρατία, συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της υφηλίου που αμήχανα γυρεύει να βρει τι συνέβη στο μικρό κρατίδιο της Κίνας.
VICE: Δημήτρη πήρες μέρος στις φοιτητικές διαδηλώσεις από την πρώτη στιγμή;
Δημήτρης Χατζόπουλος: Όχι, όπως και πολλοί άλλοι βγήκα μετά τα επεισόδια που ξέσπασαν στην περιοχή Admiralty, κοντά στον ουρανοξύστη που στεγάζονται τα γραφεία της κυβέρνησης. Αφορμή ήταν η στάση της αστυνομίας, η οποία, σε εκείνη τη φάση, έδρασε βίαια και κατασταλτικά ρίχνοντας δεκάδες δακρυγόνα. Η ρίψη, βέβαια, λειτούργησε εν τέλει υπέρ του φοιτητικού κινήματος γιατί «ξύπνησε» τα αντανακλαστικά πολλών κατοίκων του Χονγκ Κονγκ οι οποίοι έστρεψαν το βλέμμα τους στις κινητοποιήσεις. Οι άνθρωποι στο Χονγκ Κονγκ είναι πολύ ήσυχοι, γι’ αυτό και τους ξένισε η αντίδραση της αστυνομίας. Να φανταστείς μέχρι που ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις δεν είχα δει αστυνομικό στο δρόμο, στον ένα χρόνο που ζω εδώ.
Videos by VICE
Υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά του «Οccupy Central» με πρόσφατα ευρωπαϊκά κινήματα ή τις μαζικές διαδηλώσεις στην Τουρκία;
Δε νομίζω, οι διαδηλώσεις εδώ διακατέχονται από διαφορετική αύρα, μη «κομματικοποιημένη» θα ‘λεγα -δε θα δεις πουθενά σημαίες οργανώσεων, πλακάτ, είναι τελείως διαφορετική η προσέγγιση σε σχέση με την Ελλάδα ή άλλες χώρες της Ευρώπης. Επίσης, η στάση της αστυνομίας, αν εξαιρέσεις κάποιες περιπτώσεις, είναι πολύ πιο ήπια. Κάτι άλλο αξιοσημείωτο είναι η υπερβολική οργάνωση που υπάρχει στο δρόμο. Βγαίνεις να διαδηλώσεις και σου προσφέρουν νερό, φαγητό, ομπρέλες, μάσκες σε περίπτωση που πέσουν δακρυγόνα, ακόμα και αυτοκόλλητα απορροφούν την υγρασία.
Γιατί η ομπρέλα έχει εξελιχθεί σε σύμβολο του «Οccupy Central»;
Η ομπρέλα είναι από τα πλέον συνηθισμένα αξεσουάρ των ανθρώπων που ζουν στο Χονγκ Κονγκ. Λόγω του τροπικού κλίματος βρέχει συχνά -ακόμα και τρεις ή τέσσερις φορές τη μέρα εκεί που δεν το περιμένεις. Επίσης αρκετός κόσμος τη χρησιμοποιεί για να προστατευτεί από τον ήλιο. Όταν λοιπόν έπεσαν τα πρώτα δακρυγόνα, οι διαδηλωτές το μόνο που είχαν να αντιπαρατάξουν στη «μάχη» ήταν οι ομπρέλες τους. Οι περισσότεροι τις άνοιξαν για να προστατευτούν, σα να κρατούν μια ασπίδα. Γρήγορα έγινε σύμβολο αγώνα και αλληλεγγύης.
Πως είναι τα πράγματα πλέον;
Οι διαδηλωτές δεν αποχωρούν από τις θέσεις τους και ζητούν να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση για την πολιτική μεταρρύθμιση. Από την πλευρά του ο κυβερνήτης Leung Chun-ying, ελπίζοντας πως το κίνημα θα ατονήσει, για καιρό καθυστερούσε τη συνάντηση από εβδομάδα σε εβδομάδα -εν τέλει πραγματοποιήθηκε. Δεν ξέρω βέβαια αν από αυτές τις συζητήσεις μπορεί να προκύψει κάτι -το Πεκίνο μοιάζει αμετακίνητο. Εν τω μεταξύ το Χονγκ Κονγκ ζει εδώ και χρόνια μια διαρκή μεταβατική περίοδο, τα πράγματα είναι πολύ ρευστά, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι που έχω γνωρίσει είναι απολιτίκ. Λογικό βέβαια αν σκεφτεί κανείς ότι δεν έχουν ψηφίσει ποτέ -ούτε την εποχή ασφαλώς της βρετανικής κυριαρχίας ούτε τα τελευταία 17 χρόνια που πέρασαν στην κατοχή της Κίνας. Αυτό που ζητούν σήμερα είναι μια κανονική δημοκρατία. Πρώτοι απ’ όλους οι φοιτητές, οι οποίοι σπουδάζουν σε μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, όμως οι μισθοί -ειδικά για κάποιον που δεν έχει master- είναι οριακοί.
Ποιος είναι ο ρόλος των πανεπιστήμιων στις διαδηλώσεις;
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς τον τρόπο που υποστηρίζουν τις κινητοποιήσεις. Από την πρώτη στιγμή ενημέρωσαν τους πάντες για τα δικαιώματα τους, ενώ έχουν φέρει ανθρώπους να προσφέρουν νομικές συμβουλές. Παράλληλα οι περισσότεροι καθηγητές που κατάγονται από το Χονγκ Κονγκ υποστηρίζουν το κίνημα.
Πιστεύεις ότι οι διαδηλώσεις θα καταφέρουν να αλλάξουν κάτι;
Οι διαδηλώσεις, όταν δεν εκφυλίζονται, πάντα αλλάζουν κάτι. Όλοι αυτοί οι φοιτητές βγήκαν στο δρόμο γιατί κατάλαβαν ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Προχθές ο κυβερνήτης, Leung Chun-ying, είπε δημόσια ότι αν ψήφιζαν όσοι βγάζουν λιγότερα από 14000 HKD το μήνα (περίπου 1400 ευρώ), θα υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων. Ο ίδιος εκλέχθηκε με μόλις 689 ψήφους -το εκλογικό σύστημα είναι πολύ διαφορετικό απ’ ότι έχουμε συνηθίσει οι δυτικοί. Στο μεταξύ, τα λεφτά φεύγουν σιγά, σιγά από τη χώρα. Από το 1997 οι Κινέζοι τραπεζίτες άρχισαν να μεταφέρουν τα κεφάλαια τους στη Σαγκάη, ενώ οι υπόλοιποι τα πήγαν στη Σιγκαπούρη. Πλέον τα μεσαία στρώματα, τα οποία για χρόνια ζούσαν μια άνετη ζωή, αισθάνονται στην καθημερινότητά τους την οικονομική κρίση και αντιδρούν. Θέλουν να πάρουν την εξουσία από τα χέρια της ελίτ. Το «Οccupy Central» έχει επηρεάσει πολύ τον κόσμο στο Χονγκ Κονγκ. Από την άλλη, βέβαια, αρκετοί Κινέζοι που έρχονται εδώ για τουρισμό, δεν έχουν ιδέα τι συμβαίνει, διότι τα ΜΜΕ στην Κίνα είναι πλήρως ελεγχόμενα.
Για κάποιον που έχει ζήσει τον «Δεκέμβριο του ’08» στην Ελλάδα, πόσο διαφορετικές είναι οι διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ;
Καμία σχέση! Εδώ οι αστυνομικοί είναι 1,70μ. και 50 κιλά, δε χτυπούν αδιακρίτως, δεν γίνονται προβοκάτσιες, γενικά υπάρχει μια αρμονία σε κάθε συγκέντρωση. Σκέψου ότι υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι στο δρόμο για να μελετούν οι φοιτητές, καθώς «τρέχει» η εξεταστική περίοδος αυτή την εποχή. Ακόμα και τα επεισόδια έχουν διαφορετική ένταση. Για παράδειγμα, σε μια από τις συγκεντρώσεις στην αγορά του Μονγκ Κοκ, υπήρξε μια μικρή μερίδα κατοίκων που βγήκε στο δρόμο φωνάζοντας συνθήματα κατά του κινήματος. Εμείς περιμέναμε ότι θα γίνει χαμός, αλλά αυτό που συνέβη τελικά ήταν κάτι που δεν είχα ξαναδεί σε πορεία: Οι φοιτητές του «Occupy Central» τους περικύκλωσαν και άρχισαν να τους τραβούν φωτογραφίες με τα κινητά! Αυτό μόνο. Κοιτούσαμε με το στόμα ανοιχτό. Τι να πω, μάλλον το Χονγκ Κονγκ είναι η τελευταία ελπίδα του πλανήτη για μια ειρηνική επανάσταση.