Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.
Αφότου ο Χάρι Πότερ σκότωσε τον Άρχοντα του Σκότους δίνοντας έτσι τέλος στη βασιλεία του τρόμου, η δημιουργός των χαρακτήρων έχει αποκαλύψει αρκετές μυστικές πλευρές τους. Το 2007, η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ αποκάλυψε ότι η απόλυτη πατριαρχική φιγούρα στο Χάρι Πότερ, ο Διευθυντής του Χόγκουαρτς, Άλμπους Ντάμπλντορ, ήταν γκέι. Το 2015, η Ρόουλινγκ δήλωσε δημοσίως ότι η Ερμιόνη Γκρέιντζερ, η κεντρική ηρωίδα της σειράς, θα μπορούσε να είναι μαύρη. Η Ρόουλινγκ μπορεί να μην έχει πει ότι ο παρεξηγημένος αντιήρωας, Σέβερους Σνέιπ, ήταν τρανς γυναίκα, αλλά μια κοινότητα τρανς μελετητών του Σνέιπ που ολοένα μεγαλώνει πιστεύει ότι είναι αναμφισβήτητο.
Videos by VICE
Όπως όλες οι μεγάλες οπαδικές κουλτούρες, έτσι και η τρανς κοινότητα του Σνέιπ ζει στο Tumblr. Τα τελευταία χρόνια, μια ομάδα πιστών έχουν αναπτύξει τη θεωρία τους διαβάζοντας προσεκτικά τα βιβλία και κάνοντας έντονες συζητήσεις για τη λανθάνουσα θηλυκή ταυτότητα του Σνέιπ. Κάθε χρόνο, την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, γιορτάζουν την Eβδομάδα Τρανς Σνέιπ – επτά μέρες κατά τις οποίες τιμούν τον Σέβερους Σνέιπ ως τρανς γυναίκα. Στους εορτασμούς παραθέτουν αποσπάσματα από τα βιβλία που καταδεικνύουν την πραγματική έμφυλη ταυτότητα του Σνέιπ, δημιουργούν σχέδια όπου ο Σνείπ παρουσιάζεται ως γυναίκα και φτιάχνουν ακόμη και κολάζ με θέμα τον τρανς Σνέιπ. Η ετήσια εκδήλωση διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 2015 από τον χρήστη του Tumblr Ensnapingthesenses, έναν 26χρονο τρανς άνδρα από την Ισπανία.
«H σχέση του Σνέιπ με τα φίλτρα και το απίστευτο ταλέντο του, έχουν επίσης ερμηνευτεί ως προσπάθεια να βρει έναν μαγικό τρόπο να αλλάξει»
«Ανάμεσα στους οπαδούς του Χάρι Πότερ στο Tumblr υπάρχει μια κοινότητα ανθρώπων που μεγαλώνει σιγά-σιγά, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο Σνέιπ ήταν τρανς ή τουλάχιστον θέλουν να ερευνήσουν αυτή την πιθανότητα. Κάποιοι από εμάς δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε να γράφουμε, να ζωγραφίζουμε ή να σκεφτόμαστε για αυτό και έτσι προέκυψε η Εβδομάδα Τρανς Σνέιπ», είπε ο Ensnapingthesenses σε μια συνέντευξη στο Broadly. «Η εβδομάδα αυτή είναι απλώς μια ευκαιρία να βρεθούμε και να γιορτάσουμε, να εξερευνήσουμε και να μοιραστούμε: έχουν προκύψει κάθε είδους ιστορίες και τέχνη των fan, λογοτεχνικές αναλύσεις. Βλέπουμε μια αντανάκλασή μας σ’ αυτήν την τόσο περίπλοκη, ενδιαφέρουσα και πολωτική μορφή – κάτι το οποίο δεν έχουμε την ευκαιρία να το βιώνουμε συχνά».
Η/Ο Fatuma, ένα άφυλο άτομο από την ανατολική Αφρική, βοηθάει στα διαδικαστικά της Εβδομάδας Τρανς Σνέιπ 2017, που διοργανώνεται από τον λογαριασμό Tumblr Snape Love Posts, ένα γενικό blog αφιερωμένο στον Σνέιπ που το τρέχουν διάφοροι χρήστες του Tumblr, θαυμαστές του Σνέιπ, ανάμεσά τους και ή/ο Fatuma. Εξήγησε στο Broadly την πεποίθησή τους ότι η Ρόουλινγκ έγραψε τη θηλυκότητα του Σνέιπ με τέτοιο τρόπο, ώστε «αν έκανε τον Σνέιπ μη-τρανς γυναίκα, κανένα κομμάτι της ιστορίας του να μην επηρεαζόταν ιδιαίτερα». Συμφωνεί με τον Ensnapingthesenses: «Υπάρχει μεγάλη κοινότητα ανθρώπων που πιστεύουν ότι ο Σνέιπ είναι τρανς – και έχουν στοιχεία για να το αποδείξουν».
Διαβάστε ακόμη: Τι Σημαίνει να Είσαι Agender και Νon Βinary Άτομο στην Ελλάδα του 2017;
«Πρόσφατα, έγινε μια έρευνα για τους fan του Σνέιπ στο Tumblr και περίπου 20% δεν ήταν cis άτομα, πολύ υψηλότερο ποσοστό από τον μέσο όρο παγκοσμίως», μου είπε η/ο Fatuma. «Νομίζω ότι οι τρανς μπορούν να αναγνωρίσουν χαρακτήρες που είναι τρανς, επειδή μερικές τρανς εμπειρίες είναι οικουμενικές»
«Δεν το χωράει το μυαλό μου ο Σνέιπ να μην είναι τρανς», συμφώνησε o Ensnapingthesenses συμπληρώνοντας ότι, «όλα τα περιφερειακά στοιχεία δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση». Παρόλο που «ποτέ δεν επιβεβαιώνεται», συνεχίζει, «δεν υπάρχει και άρνησή του γεγονότος».
«Ο Σνέιπ είναι ένας χαρακτήρας σε μια ρευστή, διφορούμενη θέση στο μεγαλύτερο μέρος της αφήγησης – πάντα ανάμεσα σε δυο κόσμους και συχνά κυριολεκτικά καραδοκεί στο σκοτάδι, είναι στην απ’ έξω. Μοιάζει με κάποιον που κατά τραγικό τόπο δεν έχει “εκδηλωθεί”», είπε ο Ensnapingthe.
Για να καταλάβεις τη θεωρία ότι ο Σνέιπ είναι τρανς, πρέπει να εμβαθύνεις στο κείμενο. Το επάγγελμα του Σνέιπ είναι ένα χρήσιμο σημείο έναρξης: ως καθηγητής παρασκευής μαγικών φίλτρων στο Xόγκουαρτς, ο καθηγητής Σνέιπ αποκαλύπτει την προσωπική του εκτίμηση για τη δύναμη της παρασκευής φίλτρων στο πρώτο κιόλας βιβλίο, λέγοντας στους μαθητές ότι στο μάθημά του, «δεν υπάρχουν ανόητα κουνήματα ραβδιών». Το 2011 η συγγραφέας Racheline Maltese έγραψε ένα συναρπαστικό, εμβληματικό άρθρο για τον Σνέιπ ως ηρωίδα, σημειώνοντας ότι το φαινομενικά ασήμαντο σχόλιο του Σνέιπ για τα ραβδιά είναι μια πρώτη ένδειξη για τον αναγνώστη ότι, «αυτός ο χαρακτήρας, σε κάποιο βαθμό, απορρίπτει τον ανδρισμό, ιδίως αν λάβουμε υπόψη τις πολλές περιπτώσεις φαλλικού χιούμορ με έναυσμα τα ραβδιά σε όλη τη σειρά».
Με μια κρυφή συμφωνία με τον Ντάμπλντορ και χάρη σε μια δήλωση αφοσίωσης στη Λίλι, o Σνέιπ ουσιαστικά γίνεται η θετή μητέρα του Χάρι.
Όταν ο Σνέιπ λέει στους μαθητές, «πιστεύω πως πολύ λίγοι από σας θα καταλάβουν την ομορφιά του τσουκαλιού που σιγοβράζει, το λεπτό άρωμα των ατμών του ή την ντελικάτη δύναμη των φίλτρων, καθώς κυλούν μέσα στις ανθρώπινες φλέβες», επικαλείται έναν κλασικά θηλυκό συμβολισμό μαγείας. Το επιβεβαιώνει ο Ensnapingthesenses. «Η παρασκευή φίλτρων και τα φίλτρα εν γένει έχουν μακρά και συναρπαστική ιστορία ως προς τον συσχετισμό τους με τη θηλυκότητα», μου είπε. «Αλλά η σχέση του Σνέιπ με τα φίλτρα και το απίστευτο ταλέντο του, έχουν επίσης ερμηνευτεί ως προσπάθεια να βρει έναν μαγικό τρόπο να αλλάξει».
«Μου αρέσει η ιδέα ενός έφηβου Σνέιπ που ψάχνει και τροποποιεί μαγικά φίλτρα», λέει η/ο Fatuma. «Όχι για τη δόξα και το χρήμα, αλλά για να φτιάξει ένα φίλτρο που θα βοηθήσει να αλλάξει, χωρίς παρενέργειες». Ο Ensnapingthesenses τόνισε ότι υπάρχουν φίλτρα που, «αλλάζουν την εμφάνιση, που αλλάζουν τα σωματικά χαρακτηριστικά μόνιμα, άρα θα μπορούσε η παρασκευή ενός τέτοιου φίλτρου να θέσει σοβαρή υποψηφιότητα για μαγική θεραπεία υποκατάστασης ορμονών».
Οι μελετητές του τρανς Σνέιπ επίσης έχουν κατανοήσει καλύτερα τον Σνέιπ μέσα από τον ρόλο που διαδραματίζει στη ζωή του Χάρι Πότερ. Όλοι ξέρουμε ότι ο Σέβερους Σνέιπ αγαπούσε χωρίς ανταπόκριση τη μητέρα του Χάρι Πότερ, τη Λίλι, που είχε παντρευτεί έναν μάτσο βλάκα ονόματι Τζέιμς. Αν και ο Βόλντεμορτ τούς δολοφόνησε και τους δύο, η αγάπη του Σνέιπ υπερέβη τον θάνατό τους. Με μια κρυφή συμφωνία με τον Ντάμπλντορ και χάρη σε μια δήλωση αφοσίωσης στη Λίλι, o Σνέιπ ουσιαστικά γίνεται η θετή μητέρα του Χάρι.
VICE Video: Τα Πλοία του Κακού
«Ο Σνέιπ είναι, θεματικά, υποκατάστατο της Λίλι – ο Σείριος υποκαθιστά τον Τζέιμς», λέει η/ο Fatuma. Σε μια συζήτηση στο Tumblr, ο Ensnapingthesenses εξηγεί ότι, «συμβολικά, τα αγόρια μεγαλώνουν και αντικαθιστούν τους πατεράδες τους, ο πατέρας τους προετοιμάζει γι’ αυτό, ενώ η μητέρα έχει διαφορετικό ρόλο και βαρύτητα στη ζωή τους, σχετίζεται πολύ με τη διαχείριση των συναισθημάτων και με τη διαφορετική οπτική που βλέπεις τα πράγματα». Για τους Ensnapingthesenses, Fatuma, και Maltese, ο Σνέιπ εκπληρώνει αυτόν τον ρόλο με τον Χάρι.
«Η σχέση του Χάρι και του Σνέιπ, μου θυμίζει περισσότερο τις σχέσεις ανάμεσα σε μια έφηβη κόρη και τη μάνα της, όπου και οι δύο έχουν θέματα διαχείρισης θυμού, επειδή το αντανακλά η μια απ’ την άλλη», έγραψε ο Ensnapingthesenses.
Υπάρχουν και άλλα σημαντικά παραδείγματα από τα βιβλία που υποστηρίζουν τη θεωρία του τρανς Σνέιπ, σύμφωνα με τον Ensnapingthesenses – μικρά πράγματα όπως στους Κλήρους του Θανάτου, σε ένα φλασμπάκ όπου ο Σνέιπ ως παιδί φοράει την μπλούζα της μητέρας του, Αϊλίν. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο στον Ημίαιμο Πρίγκιπα, είναι όταν ο Χάρι και η Ερμιόνη περιεργάζονται τον γραφικό χαρακτήρα του Σνέιπ σε ένα παλιό αντίτυπο βιβλίου, Παρασκευή φίλτρων για προχωρημένους, χωρίς να ξέρουν ποιος ήταν ο αυτοαποκαλούμενος «Ημίαιμος Πρίγκιπας» που είχε γράψει στα περιθώρια του βιβλίου (τελικά ήταν ο Σνέιπ και το ψευδώνυμο πρίγκιπας αναφέρεται στο γένος της μητέρας του). Το απόσπασμα μιλάει μόνο του:
Ο Χάρι αναρωτιόταν καμιά φορά ποιος ήταν ο Ημίαιμος Πρίγκιπας. Αν και τα μαθήματα που τους έβαζαν δεν του άφηναν χρόνο να διαβάσει όλο το «Παρασκευή φίλτρων για προχωρημένους», το είχε ξεφυλλίσει αρκετά, ώστε να διαπιστώσει ότι δεν υπήρχε σελίδα χωρίς σημειώσεις του Πρίγκιπα και δεν αφορούσαν όλες την παρασκευή φίλτρων. Εδώ κι εκεί υπήρχαν οδηγίες που μάλλον αφορούσαν ξόρκια, τα οποία είχε επινοήσει μόνος του ο πρίγκιπας.
«Ή μόνη της», είπε εκνευρισμένη η Ερμιόνη, όταν άκουσε τον Χάρι να δείχνει κάποια από αυτό στον Ρον, το Σάββατο το βράδυ στο εντευκτήριο. «Μπορεί να ήταν κορίτσι. Νομίζω ότι ο γραφικός χαρακτήρας μοιάζει περισσότερο με γυναικείο παρά με ανδρικό».
«Ημίαιμος Πρίγκιψ λέγεται», είπε ο Χάρι. «Υπάρχει θηλυκός πρίγκιπας;»
Για τον Ensnapingthesenses, οι μαγικές παραδόσεις που ακολουθεί ο Σνέιπ και συσχετίζονται περισσότερο με τη θηλυκότητα και ο γυναικείος γραφικός χαρακτήρας του νεαρού Σνέιπ δείχνουν «μια νεαρή γυναίκα που εξέφραζε το φύλο της όποτε μπορούσε, έστω και κρυφά».
Όταν ο Σνέιπ ήταν μικρός, ήταν ο απόκληρος, ενώ οι αρσενικοί συνομήλικοί του -Ρέμους Λούπιν, Πίτερ Πέτιγκρου, Σείριος Μπλακ και Τζέιμς Πότερ- αποτελούσαν όλοι μαζί μια παρέα βλάκες του Γκρίφιντορ. Στο κεφάλαιο 28 του Τάγματος του Φοίνικα, οι Επιδρομείς, όπως αυτοαποκαλούνταν, εξευτέλισαν δημόσια τον Σνέιπ: τον σήκωσαν ψηλά και φάνηκαν τα εσώρουχά του.
Ο Λούπιν συνέχισε να τον πειράζει και στην ενήλικη ζωή: στον Αιχμάλωτο του Αζκαμπάν, όταν γίνεται καθηγητής της Άμυνας ενάντια στις σκοτεινές τέχνες στο Χόγκουαρτς, μαθαίνει στους μαθητές του για ένα πλάσμα γνωστό ως μπόγκαρτ που ζει σε σκοτεινούς, μικρούς χώρους (ο Λούπιν φυλάει το δικό του μπόγκαρτ σε μια ντουλάπα). Το μπόγκαρτ μεταμορφώνεται σ’ αυτό που φοβάται περισσότερο αυτός που το αντικρίζει και ηττάται χρησιμοποιώντας το ξόρκι Ριντίκολο, που αποδυναμώνει το μαγικό πλάσμα κάνοντάς το αστείο. Για τον Νέβιλ Λονγκμπότομ, παίρνει τη μορφή του Σέβερους Σνέιπ και όταν ο Λονγκμπότομ κάνει το ξόρκι Ριντίκολο, μεταμορφώνεται σε έναν Σνέιπ ντυμένο με γυναικεία ρούχα, κάνοντας όλη την τάξη να ξεσπάσει σε γέλια.
Για τον Ensnapingthesenses, «η ακραία προσωπική κοροϊδία του Σνέιπ-μπόγκαρτ από πλευράς του Λούπιν (που βγαίνει από ντουλάπα –αποκαλύπτεται!) είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου που ο Σνέιπ ταπεινώνεται για τη θηλυκότητά του.
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
«Νιώθω ότι, ακόμη και χωρίς να έχει εκδηλωθεί, ο Σνέιπ υπέφερε από τις προκαταλήψεις των γύρω του», μου είπε ο Ensnapingthesenses «και νιώθω ότι όλα αυτά τα περιστατικά βγάζουν περισσότερο νόημα, αν τα δεις υπό αυτό το πρίσμα. Το ότι ο Σνέιπ θα μπορούσε να είναι τρανς γυναίκα είναι μια ιδέα από μόνη της, που δεν χρειάζεται στερεό υπόβαθρο, για να αξίζει να την εξετάσουμε – αλλά τυχαίνει το υπόβαθρο να υπάρχει».
Ένα από τα πιο καλά φυλαγμένα μυστικά του Σνέιπ ήταν το ξόρκι Προστάτης – ένα πολύ δυνατό προστατευτικό ξόρκι, που μορφοποιείται ως ζώο το οποίο πνευματικά αντικατοπτρίζει το άτομο που το κάνει. Ο Σνέιπ και η Λίλι είχαν την ελαφίνα και αυτό για καιρό ερμηνευόταν ως σύμβολο της αθάνατης αγάπης του Σνέιπ για εκείνη. Αλλά αυτή η θεωρία γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη, αν τον θεωρήσουμε τρανς.
Οι μελετητές του τρανς Σνέιπ πιστεύουν ότι ο Προστάτης του Σνέιπ είναι άλλο ένα παράδειγμα του ρόλου του ως μητέρα του Χάρι Πότερ – κυρίως όμως, ότι η ελαφίνα θεωρείται κυριολεκτική προβολή της γυναικείας έμφυλης ταυτότητας του Σνέιπ. Το γεγονός ότι η ελαφίνα είναι ο Προστάτης της Λίλι σχετίζεται και με το γεγονός ότι ο Σνέιπ υποκαθιστά τη Λίλι στη μητρότητα, αλλά και με το ότι ο Σνέιπ, πέραν του ότι αγαπούσε τη Λίλι, μπορεί να ήθελε να γίνει μια γυναίκα σαν τη Λίλι.
Αν το καλοσκεφτεί κανείς, αυτή η ερμηνεία βγάζει περισσότερο νόημα απ’ ό,τι το να εξακολουθείς να αγαπάς τον παιδικό σου έρωτα, δεκαετίες μετά τον πρόωρο θάνατό του. «Η σχέση του Σνέιπ με τη Λίλι, κατά πολλές έννοιες μου θυμίζεις τις σχέσεις που είχα με μη-τρανς κορίτσια, ως παιδί και έφηβη», μου είπε μια τρανς γυναίκα ονόματι Lilyana. «Το ότι ο Προστάτης του Σνέιπ είναι ο ίδιος με της Λίλι δείχνει κάτι παραπάνω από ερωτικό ενδιαφέρον. Το ότι η σωματική και μαγική ενσάρκωση του πνεύματος του Σνέιπ είναι η ίδια θηλυκή αναπαράσταση με εκείνη της Λίλι, ίσως δείχνει ότι ο Σνέιπ είναι μια τρανς γυναίκα».
Υπάρχει έντονη τάση στη μυθοπλασία να παρουσιάζονται οι κακοί με queer χαρακτηριστικά, κάτι που πολλοί από τους μελετητές του Σνέιπ το αναγνωρίζουν.
Το γεγονός ότι έχει τον ίδιο Προστάτη με τη Λίλι καθιστά τον Σνέιπ μοναδικό στον κόσμο των μάγων – και σε μια παθητική, αλλά πολύ δυνατή μαγική πράξη, η εμφάνιση της ελαφίνας του Σνέιπ οδηγεί τον Χάρι στο Σπαθί του Γκρίφιντορ. Η Maltese έγραψε ότι απ’ όλη τη σειρά αυτή η σκηνή εδραιώνει τον Σνέιπ ως ηρωίδα. «Στους Κλήρους του Θανάτου, ο Σνέιπ παίρνει τον πιο φανερά θηλυκό ρόλο, παραδίδοντας μυστικά το αληθινό Σπαθί του Γκρίφιντορ χρησιμοποιώντας τον Προστάτη του», αναλύει η Maltese. «Σε αυτήν τη σκηνή, ο Σνέιπ ουσιαστικά έχει τον ρόλο της Κυράς της Λίμνης, μιας λογοτεχνικής μορφής που εμφανίζεται στη λογοτεχνία που έχει γραφτεί γύρω από τον Βασιλιά Αρθούρο. Η Κυρά της Λίμνης δίνει στον Αρθούρο το Εξκάλιμπερ και ο Σνέιπ δίνει στον Χάρι το μυθικό Σπαθί του Γκρίφιντορ».
Επίσης, υπάρχει και το ζήτημα του θανάτου του Σνέιπ, ο οποίος θυσιάζεται για το καλό του Χόγκγουαρτς: ο Σνέιπ συμμετέχει σε μια προσχεδιασμένη πλεκτάνη με τον Ντάμπλντορ, τον οποίο σκοτώνει κατά δική του επιθυμία, αφήνοντας τους μαθητές και τους πιο κοντινούς του συναδέλφους να πιστεύουν ότι έχει παραμείνει κρυφά σε όλη του τη ζωή υπηρέτης του Λόρδου Βόλντεμορτ. Μόνο μετά τον θάνατό του αποκαθίσταται.
Γενικά, υπάρχει έντονη τάση στη μυθοπλασία να παρουσιάζονται οι κακοί με queer χαρακτηριστικά, κάτι που πολλοί από τους μελετητές του Σνέιπ με τους οποίους μίλησα το αναγνωρίζουν. Κατά τη γνώμη τους όμως, ο Σνέιπ το υπερβαίνει αυτό. «Ο Σνέιπ γράφτηκε ως queer, για να γίνει κακός», εξήγησε ή/ο Fatuma. «Το παράξενο είναι ότι όποτε οι δημιουργοί χρησιμοποιούν το μοτίβο “ήταν καλός από την αρχή”, η θηλυκή ή queer όψη [συνήθως] κατεδαφίζεται, στον χαρακτήρα επιτρέπεται να είναι μη-τρανς και στρέιτ. Αλλά όχι ο Σνέιπ».
** Τα αποσπάσματα από τα βιβλία του Χάρι Πότερ είναι από τα Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος, σε μετάφραση Μάια Ρούτσου και Ο Χάρι Πότερ και ο Ημίαιμος Πρίγκιψ, σε μετάφραση Καίτη Οικονόμου. Όλα από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Περισσότερα από το VICE
Ρωτήσαμε Ταξιτζήδες στην Αθήνα Γιατί Πιστεύουν ότι τους Μισούν οι Πελάτες τους
Η Ιστορία της Φοιτήτριας Νομικής που Σκότωσε τον Σύντροφό της με Υπερβολική Δόση Ηρωίνης
Έφτασε το Πρώτο Sex Toy για Trans Άνδρες