Θυμάμαι τον εαυτό μου πιτσιρικά, γύρω στα 14 με 15, να είμαι στο χωριό και να πειραματίζομαι όλη μέρα με τις λεγόμενες «γουρούνες» – από τις πιο δυνατές κροτίδες που μπορείς να βρεις στην αγορά.
Τις έτριβα στο κουτί των σπίρτων και μόλις έβλεπα τη φλόγα, είτε τις πετούσα μακριά είτε τις έβαζα μέσα σε μπουκάλια ή τούβλα για να τα κάνω κομμάτια. Ως παιδί με ενθουσίαζε η όλη φάση, όμως μεγαλώνοντας και γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τη δυναμική τους και το κακό που μπορούν να προκαλέσουν -μια φορά πήρε φωτιά η μπλούζα μου- απέκτησα μια φοβία απέναντί σε κάθε είδους βεγγαλικό.
Videos by VICE
Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που πλέον δεν πάω στην εκκλησία στην Ανάσταση. Η απερισκεψία κάποιων, οι οποίοι πολλές φορές θεωρούν ότι είναι αστείο το να πετάνε κροτίδες κοντά στον κόσμο, με έχει αποθαρρύνει.
Τα τελευταία χρόνια έχουν ακρωτηριαστεί πολλά -κυρίως νεαρά- άτομα, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που έχασαν την όρασή τους ή ακόμη και τη ζωή τους από αυτά.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η χρήση βεγγαλικών όταν ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» είναι μια παράδοση που κρατάει πολλά χρόνια -ειδικά σε νησιά όπως η Χίος, η Σάμος και η Καλαμάτα όπου διοργανώνουν τον άτυπο πόλεμο με τις ρουκέτες και τις σαΐτες- και πιθανότατα θα συνεχιστεί για πάντα.
Φέτος, για κάποιο περίεργο λόγο, αναρωτήθηκα σχετικά με την προέλευση αυτής της παράδοσης. Με μια μικρή και απλή έρευνα βρήκα τον λόγο που κάνουμε θόρυβο κατά τη διάρκεια της Ανάστασης. Για την ακρίβεια, επιβεβαίωσα αυτό που φανταζόμουν.
Η χρήση βεγγαλικών, λοιπόν, οφείλεται σε μια δοξασία που έρχεται από τα βάθη των αιώνων και θέλει τα δαιμόνια και τα κακά πνεύματα να τρομοκρατούνται από τον δυνατό θόρυβο με αποτέλεσμα να φεύγουν μακριά.
Η εν λόγω δοξασία δεν είναι απαραίτητα χριστιανικής προέλευσης, αφού και στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η προτροπή «Άπτεσθαι Ξύλου», το αντίστοιχο «Χτύπα Ξύλο» δηλαδή, λόγω της πεποίθησης ότι στα δέντρα κατοικούσαν νύμφες. Βέβαια, αυτή η συνήθεια δεν είναι καν ελληνικό φαινόμενο. Σε διάφορα μέρη του πλανήτη χτυπούν ξύλο για καλή τύχη. Στη Σκανδιναβία, για παράδειγμα, θεωρούν ότι στα δέντρα κατοικούν οι αντίστοιχοι καλικάντζαροι.
Για να συνεχίσουμε στα δικά μας, οι κροτίδες τρομάζουν λοιπόν τα δαιμόνια – ή δεν τα αφήνουν να ακούσουν για την Ανάσταση του Χριστού και έτσι δεν την εμποδίζουν.
Οι σαΐτες από την άλλη, αποτελούν μια μίξη της θρησκείας με διάφορα έθιμα που προέρχονται από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Πρόκειται για μια μικρή αναπαράσταση πολέμου. Όπως είχε γράψει η Νιόβη Αναζίκου στο VICE, «επί Τουρκοκρατίας οι ορθόδοξοι κάτοικοι στο Βροντάδο Χίου, ήθελαν να γιορτάσουν φαντασμαγορικά την Ανάσταση και έστηναν έναν “ψεύτικο πόλεμο”, αρχικά με κανόνια που κατασχέθηκαν από τους Τούρκους και ύστερα με ρουκέτες».
Με την Ανάσταση να πλησιάζει, λοιπόν, το μόνο σίγουρο είναι πως για ακόμη μια χρονιά θα ακούσουμε τις κροτίδες και θα δούμε στον ουρανό τα εντυπωσιακά βεγγαλικά, όπως προστάζει αυτό το επικίνδυνο έθιμο. Τουλάχιστον, φέτος, θα γνωρίζουμε την προέλευσή του.
Και φυσικά, ελπίζουμε να μην υπάρξουν ατυχήματα.
Ακολουθήστε τον Αντώνη Κωνσταντάρα στο Ιnstagram.
Περισσότερα από το VICE