Ανάμεσα σε τόμους βιβλίων και διδακτορικών στη βιβλιοθήκη του κτιρίου «Μπουμπουλίνα» στο Πολυτεχνείο, βρίσκω τη μεταπτυχιακή εργασία του Αλέξη Τσίπρα. Όπως όλες οι εργασίες, αν και δεν μπορεί κανείς να τις δανειστεί ή να τις φωτοτυπήσει, είναι διαθέσιμη για φοιτητές και μη στο αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης. Την παίρνω, λοιπόν, κάθομαι σε ένα τραπέζι και ξεκινάω τη μελέτη. Αν και η συγκυρία θέλει τον νυν Πρωθυπουργό να περνά για ακόμη μία φορά σκληρά μέτρα στη Βουλή, ειδικά για τα εργασιακά, η μεταπτυχιακή του εργασία δείχνει ότι στα φοιτητικά του χρόνια, όσο ακόμη ήταν συνδεδεμένος με την Αριστερά, εξέφραζε τις αγωνίες του για το μέλλον των εργασιακών σχέσεων και των ευέλικτων μορφών εργασίας στη χώρα μας, εξετάζοντας το παράδειγμα της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος.
Φοιτητής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, ο Αλέξης Τσίπρας ολοκλήρωσε το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Πολεοδομία-Χωροταξία του ΕΜΠ, το 2003. Ο τίτλος της μεταπτυχιακής εργασίας που εκπόνησε, την οποία κρατώ στα χέρια μου γράφει, «Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης και η έντασή τους στην Ε.Ε. και στην Ελλάδα: Εστίαση στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος» και έχει μία θαμπή φωτογραφία από τη Ζώνη.
Videos by VICE
Το πώς οραματιζόταν το 2003 ο νυν Πρωθυπουργός την ανάπτυξη στο Πέραμα, προτού καν η χώρα μπει στα μνημόνια, είναι αρκετά μακριά από αυτό που τελικά είναι σήμερα το Πέραμα της βαθιάς κρίσης.
Όπως σημειώνει ο Αλέξης Τσίπρας, σκοπός της εργασίας είναι να εντοπίσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τον βαθμό έντασης, καθώς και τις συνέπειες των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στον ευρύτερο κοινωνικό ιστό. Για να το κάνει αυτό, μάλιστα, η εργασία έχει χωριστεί σε δύο μέρη. Στο πρώτο στάδιο αναλύει θεωρητικά τον ορισμό και την τυπολογία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης και παραθέτει με βάση τους αριθμούς στατιστικών ερευνών, το μέγεθος της έντασής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χώρα μας. Στο δεύτερο στάδιο, προκειμένου να εστιάσει τοπικά το φαινόμενο, επιλέγει για το πεδίο μελέτης την περιοχή του Περάματος και της Ναυπηγοεπισκευαστικής της Ζώνης (ΝΕΖ).
Ξεφυλλίζω την εργασία και παρατηρώ ένα-ένα τα κεφάλαια. Ορίζει τις έννοιες, μελετά τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης στην Ελλάδα μέσω ερευνών, μας περιγράφει την ιστορία του Περάματος και της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης και ερευνά με συνεντεύξεις εργαζομένων στη Ζώνη το πώς οι ίδιοι βίωναν τότε την κατάσταση.
Σε ένα από τα κεφάλαια, ο φοιτητής Αλέξης Τσίπρας αναφέρεται στις δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής. Το πώς οραματιζόταν, βέβαια, το μακρινό 2003, ο νυν Πρωθυπουργός την ανάπτυξη στο Πέραμα, προτού καν η χώρα μπει στα μνημόνια, είναι αρκετά μακριά από αυτό που τελικά είναι σήμερα το Πέραμα της βαθιάς κρίσης.
Όπως τα εντοπίζει η εργασία του Αλέξη Τσίπρα, δύο από τα βασικότερα προβλήματα για την ανάπτυξη της περιοχής το 2003, ήταν η έλλειψη κινήτρων εγκατάστασης νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης των υφισταμένων, καθώς και η δυσχέρεια στην πρόσβαση στην κεφαλαιαγορά-χρηματαγορά και στην άντληση απαραίτητων για την ανεργία κεφαλαίων. Ο ίδιος πίστευε, επίσης, ότι σημαντική ρόλο έπαιζε και η έλλειψη φορέων ενημέρωσης, πληροφόρησης και υποστήριξης των οικονομικών μονάδων σχετικά με τη βελτίωση της παραγωγικής ανταγωνιστικότητάς τους, την εύρεση νέων αγορών και την ανάπτυξη της τεχνογνωσίας και του τεχνολογικού τους εξοπλισμού, θεωρώντας την έλλειψη αυτή σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Σημαντική θεωρεί και την έλλειψη συγκροτημένης αναπτυξιακής πολιτικής για την περιοχή, τόσο σε επίπεδο κρατικών φορέων όσο και σε επίπεδο φορέων αυτοδιοίκησης.
Είμαι τα Μάτια σου: Μια Μέρα στη Ζωή ενός Σκύλου-Οδηγού Τυφλών και της Χειρίστριάς του
Δες το βίντεο του VICE:
Σύμφωνα με τον φοιτητή Αλέξη Τσίπρα, οι δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής είναι υπαρκτές και σημαντικές, με την προϋπόθεση να ακολουθηθούν κάποιες συγκεκριμένες αναπτυξιακές πολιτικές. Πιο συγκεκριμένα, ο Αλέξης Τσίπρας, προτού καν αναλάβει τα ηνία της χώρας, πρότεινε ότι, για να αναπτυχθεί το Πέραμα, θα πρέπει να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα που διαθέτουν οι επιμέρους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα πίστευε το 2003, το Πέραμα χρειάζεται, για να αναπτυχθεί, τα ακόλουθα χαρακτηριστικά, που ελπίζουμε να θέσει σε εφαρμογή -έστω τα μισά από αυτά- μιας και τώρα είναι Πρωθυπουργός της χώρας:
Περισσότερες γυναίκες στο εργατικό δυναμικό
Η πτυχιακή αναφέρει πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό το τμήμα του γυναικείου πληθυσμού, που τότε ήταν εκτός παραγωγικής διαδικασίας και μπορεί να αποτελέσει ενεργό εργατικό δυναμικό.
Ανάπτυξη κλάδου μεταποίησης και κατασκευών από μέταλλο
Η πτυχιακή αναφέρει πως, παρά το γεγονός ότι ο κλάδος της μεταποίησης παρουσιάζει φαινόμενα συρρίκνωσης στην Αθήνα, αλλά και στην περιοχή του Περάματος, ο κλάδος της ναυπηγοεπισκευαστικής παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης. Αυτό σημειώνεται ότι θα μπορούσε να γίνει τόσο από την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων όσο και από την προβλεπόμενη αύξηση της ζήτησης των υπηρεσιών του σε παγκόσμιο επίπεδο. Βασική προϋπόθεση γι’ αυτό αποτελεί η υλοποίηση δέσμης μέτρων για τη στήριξη των δραστηριοτήτων.
Ανάπτυξη εμπορίου
Στον κλάδο του εμπορίου, από τη μία, το λιανικό εμπόριο εμφανίζει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης, ιδιαίτερα στους περιφερειακούς δήμους της περιοχής, όπου παρουσιάζεται σημαντική υστέρηση της εμπορικής δραστηριότητας σε σχέση με το εμπορικό κέντρο του Πειραιά. Από την άλλη, το χονδρικό εμπόριο έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί σε σημαντικό βαθμό, αν ακολουθήσει τους ρυθμούς ανάπτυξης των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το λιμάνι – αυτό τουλάχιστον σημειώνει ο Αλέξης Τσίπρας.
Ενίσχυση του τομέα των υπηρεσιών
Ο Αλέξης Τσίπρας σημειώνει στην εργασία του πως ο τομέας των υπηρεσιών παρουσιάζει ήδη σημαντικές δραστηριότητες ανάπτυξης στην περιοχή, λειτουργώντας υποστηρικτικά στους υπόλοιπους τομείς των οικονομικών δραστηριοτήτων (π.χ. εμποροναυτιλιακές και ναυπηγοεπισκευαστικές δραστηριότητες).
Ο Αλέξης Τσίπρας πλέον είναι Πρωθυπουργός. Μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει τίποτα από αυτά που έγραφε με τον ενθουσιασμό του παρατηρητή της κοινωνίας. Ακόμα κι αν στην θεωρία έπαιρνε άριστα, στην πράξη δεν πιάνει τελικά ούτε καν την βάση.
Αν και η πτυχιακή καταλήγει στο ότι οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης προβάλλονται από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε. ως βασικό μέσο για την καταπολέμηση της ανεργίας, σημειώνει ότι συνοδεύονται από αρνητικές διαστάσεις. Αυτό, ως προς το περιεχόμενο της απασχόλησης, καθώς φθηνή και ανειδίκευτη εργασία, ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το αύριο αποτελούν, όπως γράφει το συμπέρασμα της πτυχιακής, τα κύρια χαρακτηριστικά που βιώνει η πλειονότητα του ευέλικτου εργατικού δυναμικού. Μάλιστα, ο Αλέξης Τσίπρας αναρωτιέται, έχοντας βγάλει ανάλογα συμπεράσματα από την έρευνά του για τη Ζώνη Περάματος, αν οι χαμένες θέσεις εργασίας σταθερούς απασχόλησης που αντικαθίστανται από θέσεις ασταθείς και χαμηλά αμειβόμενες, η διεύρυνση των ανισοτήτων στους κόλπους των μισθωτών και η απορύθμιση του πλέγματος κοινωνικής προστασίας που παράγει το φαινόμενο της νέας φτώχειας, μπορούν να αποτελούν διέξοδο ή όραμα για τις κοινωνίες του μέλλοντος.
Οι κοινωνίες του μέλλοντος του απαντάμε σήμερα, που θα ψηφίζει τα νέα μέτρα, πως όχι.
Περισσότερα από το VICE
«Μας Έχουν Πηδήξει τα Όνειρα» – Αυτή Είναι η Νέα Εργατική Τάξη στην Ελλάδα
Κάποιοι Αναισθησιολόγοι στη Σάμο Αποφάσισαν πως Δεν Κάνουν Εκτρώσεις Επειδή δεν Είναι «Ηθικές»
Σπάνιες Φωτογραφίες με τον Bob Marley στην Τζαμάικα από τη Δεκαετία του ’70