Πού πηγαίνουν τα πλοία όταν πεθάνουν; Αυτά που κατάσχονται σε εγκληματικές ενέργειες, πάντως, ρυμουλκούνται και εγκαταλείπονται στην Ελευσίνα. Στο παραθαλάσσιο μέτωπο της πόλης, η οποία έχει ανακηρυχθεί Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021, απλώνεται τα τελευταία χρόνια ένα απέραντο νεκροταφείο ναυαγίων και παροπλισμένων σκαφών. Ανάμεσα σε αυτά, με εισαγγελική εντολή, εγκαταλείπονται πλοία που έχουν κατασχεθεί για υποθέσεις μεταφοράς ναρκωτικών, λαθραίων τσιγάρων, ακόμη και εκρηκτικών υλών, τα οποία έγιναν θέμα στις ειδήσεις. Το πιο γνωστό της κατηγορίας, είναι το Noor 1. Οι τοπικές Αρχές ανέχονται για χρόνια το περιβαλλοντικό έγκλημα και στην καλύτερη περίπτωση απλώς καταγράφουν τον αριθμό των πλοίων, που αυξάνονται και «πνίγουν» τον όρμο της Βλύχας στην Ελευσίνα και τον Ασπρόπυργο.
Η τελευταία περίπτωση «παράνομου» πλοίου αφορά το Mekong Spirit. Το πλοίο, σημαίας Μάλτας, είχε αποπλεύσει από το λιμάνι της Σμύρνης τον Μάιο του 2017 και ακινητοποιήθηκε ανοιχτά της Κω. Μετέφερε 81 κοντέινερ με εκρηκτικές ύλες και χιλιάδες σφαίρες και είχε τελικό προορισμό το Σουδάν. Το φορτίο κατασχέθηκε, καθώς κρίθηκε ότι παραβίαζε το διεθνές εμπάργκο για τη μεταφορά πυρομαχικών στο Σουδάν. Ο καπετάνιος και το πλήρωμα, συνολικά 17 άτομα, συνελήφθησαν, ενώ ενημερώθηκε η Αρχή καταπολέμησης μαύρου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι το φορτίο είναι νόμιμο με κανονικά παραστατικά και η υπόθεση παραμένει ανοιχτή.
Videos by VICE
Τo Mekong Spirit οδηγήθηκε αρχικά στο λιμάνι της Σούδας και στη συνέχεια, υπό άκρα μυστικότητα, στη Θεσσαλονίκη, όπου ξεφορτώθηκαν τα πυρομαχικά για να αποθηκευτούν σε στρατόπεδο της Βόρειας Ελλάδας. Εξετάστηκε το σενάριο το πλοίο να οδηγηθεί στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ή του Βόλου, όμως από τον περασμένο Φεβρουάριο βρίσκεται στο Λαύριο. Το VICE Greece πληροφορείται ότι το Υπουργείο Ναυτιλίας, με εισαγγελική εντολή, σχεδιάζει να ρυμουλκήσει και να εγκαταλείψει το πλοίο στην Ελευσίνα. Σε επικοινωνία την Τετάρτη με το τοπικό Λιμεναρχείο και τον Οργανισμό Λιμένα Ελευσίνας, πήραμε την απάντηση ότι «επίσημα δεν υπάρχει τέτοια ενημέρωση».
VICE Video: Τα Πλοία του Κακού
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Πριν από το Mekong Spirit, άλλα «παράνομα» πλοία έχουν εγκαταλειφθεί στο ίδιο παραθαλάσσιο μέτωπο. Το πιο γνωστό από αυτά, είναι το Noor 1. Το δεξαμενόπλοιο κατασχέθηκε τον Ιούνιο του 2014, μετά τον εντοπισμό ενός τόνου ηρωίνης στα αμπάρια του. Τα ναρκωτικά είχαν φορτωθεί ανοιχτά του Ομάν. Ακόμη ένας τόνος της ίδιας παρτίδας εντοπίστηκε σε αποθήκη στο Κορωπί και στο σπίτι ενός από τους 14 αρχικά συλληφθέντες για την υπόθεση.
Σήμερα, η δίκη του Noor 1 βρίσκεται σε εξέλιξη στο Πενταμελές Εφετείο Πειραιά. Το πλοίο παραμένει εγκαταλειμμένο στη Βλύχα Ελευσίνας, ανάμεσα στο επίσης παροπλισμένο Alexandros 1 και το πρώην δεξαμενόπλοιο Slops. Το τελευταίο συνέλεγε πετρελαϊκά κατάλοιπα από τη θάλασσα και το 2007 τυλίχθηκε στις φλόγες. Ρυμουλκήθηκε στην Ελευσίνα για να κοπεί σε διαλυτήριο πλοίων, όμως τελικά κόπηκε μέσα στη θάλασσα. Τα επόμενα χρόνια, κάηκε άλλες δύο φορές. Σήμερα, στο σημείο βρίσκεται ό,τι απέμεινε από το κουφάρι του Slops, συγκεκριμένα το κάτω μέρος του πλοίου, στο οποίο εκτιμάται ότι στραγγίζουν περισσότερα από 1.000 κυβικά πετρελαιοειδών.
Τον Δεκέμβριο του 2014, εντοπίστηκε σε ερημική παραλία της Ζακύνθου το τσιγαράδικο Amaranthus. Στα αμπάρια του φορτηγού πλοίου, μήκους 57 μέτρων και σημαίας νησιών Παλάου, βρέθηκαν 19.620.000 τσιγάρα. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι καπετάνιος και το πλήρωμα είχαν εγκαταλείψει το πλοίο. Οι λιμενικοί βρήκαν λίστες με τα ονόματα των μελών του πληρώματος, που ήταν ουκρανικής καταγωγής, κι επίσης έγγραφα του πλοίου, στα οποία αυτό αναφέρεται με το όνομα Isik 2 και σημαία Ουκρανίας. Το τσιγαράδικο κατασχέθηκε και αργότερα ρυμουλκήθηκε και αυτό στην Ελευσίνα, όπου παραμένει έως σήμερα.
Το ίδιο συμβαίνει και με το φορτηγό πλοίο Diala. Το τσιγαράδικο, σημαίας Σάο Τόμε, ακινητοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2014 έξω από τα Μέθανα. Είχε αποπλεύσει από την Αμμόχωστο και φέρεται να είχε προορισμό τη Βεγγάζη. Στο αμπάρι του βρέθηκαν χιλιάδες πακέτα λαθραίων τσιγάρων, με τους διαφυγόντες δασμούς να υπολογίζονται τότε στα 2,4 εκατ. ευρώ. Τα έξι μέλη του πληρώματος συνελήφθησαν. Λίγες μέρες αργότερα, σε εγκαταλειμμένο κτίριο σε παραλία της Κορίνθου, βρέθηκαν τσιγάρα της ίδιας παρτίδας και οκτώ ταινιόδρομοι για το γρήγορο ξεφόρτωμα του πλοίου. Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα, το πραγματικό όνομα του Diala ήταν Rana.
Στην Ελευσίνα βρίσκεται παροπλισμένο και το δουλεμπορικό πλοίο Baris. Είχε απασχολήσει τη δημοσιότητα στα τέλη του 2014, όταν εντοπίστηκε να πλέει ακυβέρνητο περίπου 30 ναυτικά μίλια νότια της Κρήτης. Στο πλοίο επέβαιναν 586 πρόσφυγες και μετανάστες. Στήθηκε μεγάλη επιχείρηση και οι άνθρωποι διασώθηκαν, μετά από δύο εβδομάδες στη θάλασσα. Το Baris είχε αποπλεύσει από τη Μερσίνα της Τουρκίας. Πέντε μέλη του πληρώματος, Σύροι και Αφγανοί, καταδικάστηκαν σε πρώτο και δεύτερο βαθμό με βαριές ποινές. Οι ίδιοι προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο και ο φάκελος επέστρεψε στο Εφετείο Ηρακλείου. Το δικαστήριο έπαψε την ποινική δίωξη σε βάρος τους, με το σκεπτικό ότι το αδίκημα τελέστηκε σε διεθνή ύδατα κι επομένως οι πέντε ναυτικοί έπρεπε να δικαστούν στο Κιριμπάτι, τη σημαία του οποίου έφερε το δουλεμπορικό πλοίο.
Δεν είναι, όμως, μόνο τα κατασχεμένα σε εγκληματικές ενέργειες πλοία που πεθαίνουν στην Ελευσίνα. Ο Χρήστος Χρηστάκης είναι εκπρόσωπος της Κίνησης Πολιτών Εcoeleusis και αγωνίζεται πολλά χρόνια για την προστασία του παράκτιου μετώπου της πόλης του. «Στα 28 μικρά και μεγάλα ναυάγια, προστίθενται άλλα 30 παροπλισμένα πλοία, και στα δύο καραβοστάσια. Επιπλέον, δέκα χαρακτηρισμένα ως “επικίνδυνα και επιβλαβή” πλοία και άλλα τουλάχιστον δέκα μη χαρακτηρισμένα, σαπίζουν στον όρμο της Βλύχας και στην παραλία Ασπροπύργου. Για άλλη μια φορά η αξιοπιστία του Υπουργείου δοκιμάζεται στην πράξη με την νέα προκλητική μεταφορά του Mekong Spirit από το Λαύριο στην Ελευσίνα. Είναι βαρύτατες οι ευθύνες του Οργανισμού Λιμένα Ελευσίνας (ΟΛΕ ΑΕ), που αποδέχεται σιωπηρά αυτές τις μεθοδεύσεις. Θλιβερή και η αδιαφορία του δημάρχου, όταν οι συνάδελφοι του από την Ζάκυνθο, την Καλαμάτα, το Ρέθυμνο, το Λαύριο και αλλού, κάνουν τα πάντα για να ξαποστείλουν ο,τιδήποτε ανεπιθύμητο από τα λιμάνια τους στον Kόλπο της Ελευσίνας», σημειώνει.
Δεκάδες περιβαλλοντικές βόμβες
«Παρά τις διθυραμβικές εξαγγελίες του Υπουργείου Ναυτιλίας για την απομάκρυνση των επικίνδυνων και επιβλαβών πλοίων και την ανέλκυση των ναυαγίων, τίποτα ουσιαστικό δεν έχει γίνει. Μόνο δύο-τρία μικρά ημιβυθισμένα πλοιάρια σύρθηκαν στην ξηρά, χωρίς μάλιστα να απομακρυνθούν, ενώ τα πετρελαιοεδή κατάλοιπα του ημιδιαλυμένου κουφαριού Slops αποτελούν διαρκή απειλή για τον Κόλπο της Ελευσίνας», λέει ο κ. Χρηστάκης.
Στις αρχές του περασμένου Αυγούστου, συνεδρίασε η ειδική επιτροπή του ΟΛΕ, που έχει συσταθεί για την ανέλκυση των ναυαγίων. Το τέταρτο θέμα της ημερήσιας διάταξης ήταν η διενέργεια ανοικτού πλειοδοτικού διαγωνισμού για απομάκρυνση των φορτηγών πλοίων Anna M και Δρέπανο, του αμμοληπτικού Ελέφαντας και του δεξαμενόπλοιου Slops. Από τα πρακτικά, που βρίσκονται στη διάθεση του VICE, προκύπτει ότι τα παραπάνω σκάφη «θέτουν σε κίνδυνο τόσο την ασφαλή διεξαγωγή της ναυσιπλοΐας όσο και το θαλάσσιο περιβάλλον, καθώς συντρέχει μεγάλη πιθανότητα ρύπανσης αυτού». Στο ίδιο έγγραφο επισυνάπτεται πίνακας με τη θέση 28 ναυαγίων, οι ιδιοκτήτες των οποίων αδιαφορούν. «Κανένας από τους πλοιοκτήτες δεν εκπλήρωσε τις νόμιμες υποχρεωσεις του, δηλαδή την ανέλκυση και απομάκρυνση εκτός λιμένα Ελευσίνας ή την καταστροφή ή μετατόπιση ή με οποιονδήποτε τρόπο εξουδετέρωση του ναυαγίου του οποίου είναι κύριος. […] Δεδομένου ότι η εκτέλεση των παραπάνω πράξεων από τον ΟΛΕ ΑΕ κρίνεται αδύνατη και ασύμφορη, ο ΟΛΕ ΑΕ προτίθεται να εκποιήσει τα ναυάγια, με ανοικτό πλειοδοτικό διαγωνισμό. Κριτήριο της κατακύρωσης είναι η υψηλότερη προσφορά. […] Αν ο διαγωνισμός αποβεί δύο φορές άκαρπος, θα προκηρυχθεί ανοιχτός μειοδοτικός διαγωνισμός». Κανείς δεν ενδιαφέρεται για τα πλοία όταν πεθάνουν.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
«Σεβάσου τη Ζωή» – Το Βίντεο που Αξίζει να Δεις Σήμερα
Η Ελένη Δολοφονήθηκε Επειδή Είπε «Όχι»
Η Περίεργη Ιστορία της πιο Γνωστής Περίπτωσης Απαγωγής Ανθρώπου Από Εξωγήινους στην Ελλάδα