Το πρωί της Πέμπτης ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός, Γιάννης Ραγκούσης, κατήγγειλε με ανάρτηση στο Facebook ότι μία γυναίκα πυροβολήθηκε εξ επαφής με πλαστική σφαίρα κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για την εκκένωση των καταλήψεων στο Κουκάκι. Η ανάρτηση έκανε τον γύρο του Διαδικτύου και λίγες ώρες αργότερα, το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. εξέδωσε ανακοίνωση, προσπαθώντας να διαψεύσει την πληροφορία. Μόνο που έκανε τα πράγματα χειρότερα.
«Σε επιχειρήσεις που πραγματοποιούνται σε χώρους, όπου είναι επικίνδυνη η χρήση χημικών, χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τις ειδικές δυνάμεις, που διαθέτουν ανάλογη εκπαίδευση, συσκευές τύπου Manurhin, οι οποίες εκτοξεύουν μικρές ελαστικές μπάλες (περίπου μεγέθους πινγκ πονγκ), με βεληνεκές περίπου 15 μέτρα και δύναμη μικρότερη από μιας γροθιάς», ανέφερε η ανακοίνωση.
Videos by VICE
Είναι η πρώτη φορά που η Αστυνομία παραδέχεται ανοιχτά ότι χρησιμοποίησε πλαστικές σφαίρες – όχι σε βίαιες ταραχές στον δρόμο, αλλά σε εκκένωση κατάληψης στο Κουκάκι. Το γαλλικής κατασκευής όπλο Manurhin MR-35 ή «όπλο γροθιά» (punch gun), εκτοξεύει σφαίρες από καουτσούκ διαμέτρου 3,5 εκατοστών. Στα εγχειρίδια, οι πλαστικές σφαίρες χρησιμοποιούνται για να προκαλέσουν πόνο και να ακινητοποιήσουν τον ύποπτο. Στην πράξη, όμως, τα σφαιρίδια από καουτσούκ μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά τραύματα, κατάγματα, διάσειση ως και τύφλωση ανθρώπων που βρίσκουν στο πρόσωπο.
Αστυνομικοί που μίλησαν στο VICE σημειώνουν ότι τα όπλα κατασκευής Manurhin δεν είναι άγνωστα στο Σώμα. Ήδη την περίοδο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας ο υπηρεσιακός οπλισμός περιλάμβανε συμβατικά περίστροφα Manurhin «παλιάς» τεχνολογίας. Το επιβεβαίωσε τον Σεπτέμβριο του 2003, ο τότε Υφυπουργός Δημόσιας Τάξης, Παντελής Τσερτικίδης, απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή για τον οπλισμό των αστυνομικών στους Αγώνες – εν αναμονή τότε προμήθειας 34.000 πιστολιών.
«Για εκπαιδευτικούς λόγους»
Η συζήτηση για χρήση πλαστικών σφαιρών από την ΕΛ.ΑΣ. άνοιξε τον Οκτώβριο του 2011, με αφορμή δημοσίευμα της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ, που ανέφερε ότι υπάρχουν εισηγήσεις προς την ηγεσία του υπουργείου για την αγορά πλαστικών σφαιρών και χρωμοσφαιριδίων, ώστε να χρησιμοποιηθούν «σε περιπτώσεις που έχει χαθεί ο έλεγχος της κατάστασης από τις αστυνομικές δυνάμεις». Ήταν η περίοδος των μεγάλων συλλαλητηρίων στην Αθήνα για το πρώτο μνημόνιο. Το θέμα έφθασε στη Βουλή και η απάντηση του τότε υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Χρήστου Παπουτσή, ήταν διφορούμενη. Πιο ειδικά, είπε ότι από το 2004 και έπειτα «ουδέποτε προγραμματίστηκε ή υλοποιήθηκε προμήθεια αντίστοιχου υλικού ούτε υφίστανται στην αρμόδια Υπηρεσία του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ. σχετικές εισηγήσεις».
Ωστόσο, μια παράγραφο πιο πάνω, ο Παπουτσής παραδέχθηκε κάτι κρίσιμο. Μετά την ανάθεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα ξεκίνησε ο σχεδιασμός προμήθειας υλικοτεχνικού εξοπλισμού. «Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε, κυρίως για εκπαιδευτικούς λόγους, η προμήθεια συλλογών μετατροπής-προσαρμογής υποπολυβόλων και πιστολιών για βολή φυσιγγίων χρώματος».
VICE Video: Μια Κουβανική Οικογένεια στην Αθήνα Μιλάει για την Επανάσταση, 60 Χρόνια Μετά
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Τα πράγματα γίνονται περισσότερα ξεκάθαρα τρεις μήνες αργότερα. Τον Φεβρουάριο του 2012, κατά τη διάρκεια πανελλαδικής απεργίας, διαδηλωτές καταγγέλλουν ότι χτυπήθηκαν από πλαστικές σφαίρες. Η ΕΛ.ΑΣ. το αρνείται, όμως ο φωτογράφος της Ελευθεροτυπίας Σπύρος Τσακίρης καταγράφει χρησιμοποιημένες σφαίρες από καουτσοούκ στο κέντρο της Αθήνας.
Τον Αύγουστο του 2012 δυνάμεις των ΜΑΤ εισβάλουν στην Ιερισσό Χαλκιδικής για να καταστείλουν κατοίκους που διαμαρτύρονται για τη λειτουργία των μεταλλείων της Eldoraro στις Σκουριές. Καταγγέλλεται επίσης χρήση πλαστικών σφαιρών και μάλιστα υπάρχουν φωτογραφίες με σημάδια σε ανθρώπινα σώματα. Ο τότε υπουργός Νίκος Δένδιας διαψεύδει στη Βουλή ότι οι δυνάμεις των ΜΑΤ που επιχείρησαν στην Ιερισσό «κατέχουν τέτοιο υλικό». Αντίστοιχες αναφορές είχαν γίνει και στις συγκρούσεις στην Κερατέα, όμως υπήρξε και τότε διάψευση.
Τον Δεκέμβριο του 2012, ειδικές δυνάμεις της Αστυνομίας εκκενώνουν την κατάληψη της Βίλας Αμαλίας στην Αχαρνών. Λίγες ημέρες αργότερα, αντιεξουσιαστές κάνουν συμβολική παρέμβαση στα γραφεία της ΔΗΜΑΡ. Δίπλα στα ΜΑΤ εμφανίζονται ΕΚΑΜίτες που κρατούν όπλα Manurhin MR-35, όπως φαίνεται σε φωτογραφίες. Ρεπορτάζ του Βήματος αποκαλύπτει ότι η ΕΛ.ΑΣ. διαθέτει 130 τέτοια όπλα, η παραγωγή των οποίων ξεκίνησε το 1990 στη Γαλλία, κοστίζει 800 ευρώ έκαστο και εκτοξεύει πέντε σφαιρίδια σε λιγότερο από πέντε δευτερόλεπτα, με ταχύτητα περίπου 112 μέτρων το δευτερόλεπτο.
Η υπόθεση φθάνει ξανά στη Βουλή μετά από ερώτηση 27 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Δένδιας αναγκάζεται να διαψεύσει, όχι την κατοχή του οπλισμού, αλλά τη χρήση του. «Δεν έχει γίνει έως 6 Φεβρουαρίου 2013 χρήση όπλων τύπου Manurhin κατά τη διάρκεια συναθροίσεων-συγκεντρώσεων, όπως αυτές ορίζονται από το Σύνταγμα και την κείμενη νομοθεσία», είναι η προσεκτική διατύπωση της απάντησης. Ο ίδιος παραθέτει και μία γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, η οποία αναφέρει ότι «κατά την περίπτωση που κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης ή πορείας τελούνται από μερίδα συμμετεχόντων εγκλήματα και μάλιστα με τη χρήση όπλων, όπως είναι οι βόμβες μολότωφ, πέτρες, σφεντόνες, ξύλα κλπ, τα αστυνομικά όργανα που παρίστανται έχουν, εκ του Συντάγματος και Νόμου καθήκον και ευθύνη να λάβουν τα απαιτούμενα και ενδεδειγμένα κατά περίπτωση μέτρα τάξεως».
Μόλις τον περασμένο Ιούνιο σημειώθηκε συμπλοκή μεταξύ κρατούμενων στον Κορυδαλλό. Στη φυλακή έκαναν επέμβαση δυνάμεις των ΜΑΤ και της ΕΚΑΜ. Ο ιστότοπος defencereview.gr δημοσίευσε φωτογραφίες πάνοπλων αστυνομικών, που κρατούν Manurhin MR-35.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
O Μιχαήλ-Άγγελος Είναι ο Πρώτος Άφυλος Χαρακτήρας Pro Wrestling στην Ελλάδα
O Xρόνιος Πόνος Βελτίωσε τη Σεξουαλική μου Ζωή
«Το Μισό μου Πρόσωπο Ήταν Διαλυμένο» – Πώς Επιβίωσα Από τα Βασανιστήρια σε μια Φυλακή του Εκουαδόρ