Ο «Τζιχαντιστής της Αλεξανδρούπολης» που Αγαπούσε το Facebook & οι Άλλες Ελληνικές Περιπτώσεις

Το Διαδίκτυο είναι ένας κόσμος παράλληλος με τον κανονικό. Ολοένα και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια, όμως, οι δύο κόσμοι τέμνονται – πολλές φορές για κακό σκοπό. Προ ημερών, η Europol έδωσε στη δημοσιότητα την πολυσέλιδη έκθεσή της για το ηλεκτρονικό έγκλημα, όπως καταγράφηκε το 2018: Κακόβουλο λογισμικό, σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων, απάτες, σκοτεινό Ίντερνετ, διασύνδεση της διεθνούς τρομοκρατίας. Η Ελλάδα δεν πηγαίνει πίσω σε όλα τα παραπάνω. Το VICE Greece παρουσιάζει, σε πέντε συνέχειες, μια σειρά θεμάτων με τον γενικό τίτλο «Έγκλημα στο Διαδίκτυο». Δεν πρόκειται για δαιμονοποίηση του Μέσου, αλλά για μια προσπάθεια να φωτιστεί ένας ολόκληρος κόσμος, που εξελίσσεται δίπλα μας και μας αφορά συνεχώς περισσότερο. Το τέταρτο μέρος της έρευνας αφορά τη διασύνδεση της διεθνούς τρομοκρατίας στο Διαδίκτυο και τα social media.

Τρία πρόσωπα, τα οποία συνελήφθησαν την τελευταία διετία στην Ελλάδα, σε διαφορετικές περιπτώσεις, για σύνδεση με την ισλαμική τρομοκρατία, είχαν ένα κοινό στοιχείο: έντονη δραστηριότητα στο Διαδίκτυο και τα social media. Σε μεγάλο βαθμό, τα κατηγορητήρια σε βάρος τους στηρίχθηκαν ακριβώς σε αυτό.

Ο D.K. από το Καζακστάν, 34 ετών, εντοπίστηκε στις Φέρες του Έβρου. Ήταν καταζητούμενος με διεθνές ένταλμα και τα επίσημα έγγραφα που παρουσίασε το VICE ανέφεραν ότι αναρτούσε βίντεο μίσους και προπαγανδιστικό υλικό ισλαμικής τρομοκρατίας στη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης VKontakte (ВКонтакте), τη ρωσική εκδοχή του Facebook. Το VKontakte είχε τον περασμένο Αύγουστο περισσότερους από 500 εκατομμύρια λογαριασμούς-προφίλ και είναι η πιο δημοφιλής ιστοσελίδα στη Ρωσία.

Ο D.K. ανάρτησε επτά βίντεο μίσους σε διάρκεια δύο μηνών, σε προφίλ με στοιχεία Amin Mourat. Στο VKontakte γνώρισε μια γυναίκα και στη διάρκεια μακρών συζητήσεων μαζί της φέρεται να της επιβεβαίωσε ότι το προφίλ ανήκε στον ίδιο. «Οι ιδέες που εμπεριέχονται στα αρχεία βίντεο είναι χαρακτηριστικές για την εξτρεμιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIS). Οι ιδέες που εμπεριέχονται στο αρχείο [..] είναι χαρακτηριστικές για την φονταμενταλιστική οργάνωση Σύνδεσμος των Αδελφών Μουσουλμάνων», ανέφερε το κατηγορητήριο, που στάλθηκε από το Καζακστάν στην Εισαγγελία Εφετών Κομοτηνής.

VICE Video: Hotel Yazidi - Τα Θύματα του ISIS που Βρήκαν Καταφύγιο στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η περίπτωση του Mirsad Bektasevic είναι περισσότερο σύνθετη. Ο «Μάξιμος», όπως ήταν γνωστός στις διεθνείς διωκτικές Αρχές, συνελήφθη το 2016 στην Αλεξανδρούπολη για «ένταξη στο ISIS» και εκτίει σήμερα πολυετή ποινή κάθειρξης στον Κορυδαλλό. Ο ίδιος το αρνείται κατηγορηματικά και λέει ότι συνεχίζει να πληρώνει την υπόθεση του 2005, όταν είχε συλληφθεί στο Σεράγεβο ετοιμάζοντας βομβιστική επίθεση. Στο διαμέρισμα που έμενε μαζί με ακόμη έναν νεαρό, είχε βρεθεί τότε μια ζώνη αυτοκτονίας με 18 κιλά εκρηκτικά κι ένα βίντεο που σχεδίαζαν να αναρτήσουν στο Διαδίκτυο μετά την επίθεση. Η σύλληψη του Bektasevic στο Σεράγεβο είχε πυροδοτήσει αστυνομικές επιδρομές σε Λονδίνο και Δανία, όπου συνελήφθησαν ακόμη εννέα άτομα ως μέλη του ίδιου πυρήνα.

Οι περισσότεροι είχαν πρόσβαση σε κλειστά φόρουμ με προπαγανδιστικό υλικό – ο Bektasevic φέρεται να έγραφε με το ψευδώνυνο Abu Imad as-Sanjaki. Όμως, ένας άλλος ήταν το βαρύ όνομα. Ο Younes Tsouli, ένας τότε 22χρονος Μαροκινός που ζούσε στο Λονδίνο και θεωρήθηκε σύνδεσμος της Αλ Κάιντα στο Ιράκ. Ο Tsouli είχε το ψευδώνυμο Irhabi 007 («Τρομοκράτης 007» στα Αραβικά) και χαρακτηρίστηκε ως «ο μεγαλύτερος καταζητούμενος κυβερνο-τζιχαντιστής». Στις αρχές του 2004, έγινε μέλος σε δύο κλειστά φόρουμ υποστηρικτών της Αλ Κάιντα, που δεν υπάρχουν σήμερα – το Muntada al-Ansar al-Islami και το al-Ekhlas. Απέκτησε τη φήμη του ειδικού, ο οποίος μπορούσε να σπάσει τους κωδικούς ασφάλειας ιστοσελίδων και να κρύψει σε αυτές αρχεία και βίντεο προπαγάνδας των τζιχαντιστών. Ο ίδιος είχε φθάσει στο σημείο να παραδίδει on-line σεμινάρια για το πώς φτιάχνεται ένα γιλέκο αυτοκτονίας και άλλοι εκρηκτικοί μηχανισμοί.

Ο Μαροκινός καυχιόταν: «Είμαι ο Τρομοκράτης 007, ένας από τους μεγαλύτερους καταζητούμενους τρομοκράτες στο Διαδίκτυο. Το FBI και η CIA θα ήθελαν να με πιάσουν, κι επίσης έχω τη MI6 στο κατόπι μου». Η δίκη του συγκεκριμένου πυρήνα έγινε το 2007. Ο Evan Kohlmann, σύμβουλος του FBI σε θέματα τρομοκρατίας, είπε ειδικά για τον Irhabi 007: «Λειτουργούσε με έναν δυτικό τρόπο. Είχε μέσα του το μάρκετινγκ και επίσης τις τεχνικές γνώσεις και την ικανότητα να τοποθετεί αυτό το υλικό (σσ: βίντεο μίσους και προπαγάνδας) σε περιοχές του Διαδικτύου, όπου δεν θα ήταν εύκολο να σβηστεί, αντίθετα πολλοί άνθρωποι θα μπορούσαν να το κατεβάσουν, να το δουν και να το αποθηκεύσουν».

Μια τρίτη περίπτωση, τέλος, είναι του λεγόμενου «τζιχαντιστή της Αλεξανδρούπολης», οι δικηγόροι του οποίου χρησιμοποίησαν τις αναρτήσεις του στο Facebook, ώστε να πείσουν το δικαστήριο για την αθωώτητά του. Ο 33χρονος Σύρος A.S. συνελήφθη στην Αλεξανδρούπολη και καταδικάστηκε τον περασμένο Μάρτιο για «ένταξη στον ISIS». Στο κινητό του τηλέφωνο είχαν βρεθεί φωτογραφίες και βίντεο, στα οποία εικονίζεται με βαρύ οπλισμό στην εμπόλεμη ζώνη. Ο ίδιος το αρνήθηκε και υποστήριξε ότι πολεμούσε στις γραμμές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού εναντίον του καθεστώτος Άσαντ.

Οι δικηγόροι του A.S. κατέθεσαν στο δικαστήριο μια πολυσέλιδη αναφορά της Europol, εμπειρογνώμονες της οποίας εξέτασαν τα αρχεία στο κινητό, καθώς και αναρτήσεις του στο Facebook. Ο A.S. είχε προφίλ με στοιχεία Abu Shuja και προκύπτει ότι ακολούθησε ομάδα-σελίδα με την επωνυμία Al-Qatariyya, η οποία μεταδίδει κυρίως ειδήσεις. Τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο του 2017, αντίστοιχα, κοινοποίησε δύο ιστορίες. Στην πρώτη ανέφερε: «Το αγαπημένο έθνος του Κατάρ αποτελεί τη γέφυρα του Αραβικού έθνους και ο Εμίρ Ταμίμ (σσ: σημερινός εμίρης του Κατάρ) είναι το φρούριο του Ισλάμ. Προσεύχομαι στον Θεό να στέκεσαι δίπλα σου και να σε κάνει νικηφόρο». Στη δεύτερη ανάρτηση, έγραψε: «Εάν εύχεσαι να μιλήσω περί υποστήριξης για τη Jabhat al-Nusra ή για το Ισλαμικό Κράτος, τότε η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι τα πιο υποστηρικτικά αυτών των ομάδων. Βέβαια, η στήριξη δεν δίδεται για να ενισχύσει το σύνθημά "Δεν υπάρχει άλλος Θεός εκτός από τον Αλλάχ και ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης του", αλλά μάλλον για να υποστηρίξει τους άδικους κυβερνήτες. Δεν λέω ανοησίες. Ήμουν στο κέντρο των γεγονότων και είμαι έτοιμος να αποδείξω όσο περισσότερα». Τα παραπάνω ποστ, κατά την υπεράσπιση, αθωώνουν τον A.S.

Η φετινή έκθεση της Europol για το ηλεκτρονικό έγκλημα, αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στη χρήση του Διαδικτύου και των social media για την ισλαμική προπαγάνδα και τη διασύνδεση της διεθνούς τρομοκρατίας. «Η απώλεια εδαφών από το ISIS την περίοδο 2016-17, δεν σημαίνει και την ταυτόχρονη μείωση της ικανότητά του να εμπνέει επιθέσεις. Η ομάδα συνεχίζει να χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο για να προμοτάρει το δόγμα της. Με πολλούς τρόπους, η στρατιωτική ήττα έχει κάνει το Διαδίκτυο ακόμη πιο σημαντικό για το ISIS. Η διαφορά είναι ότι παλαιότερα το χρησιμοποιούσε για την τύπου κρατική δομή που προσπαθούσε να στήσει, ενώ σήμερα το κάνει για να εμπνεύσει και να κατευθύνει τρομοκρατικές επιθέσεις στη Δύση», αναφέρει η έκθεση της Europol.

Μετά το 2016, οι εξτρεμιστές του ISIS σταδιακά εγκατέλειψαν το Facebook και το Twitter και μετακινήθηκαν σε πλατφόρμες στις οποίες οι συνομιλίες θεωρούνται κρυπτογραφημενες, όπως το Threema, το Signal και το Telegram. «Από το 2017 οι τζιχαντιστικές ομάδες μετακινήθηκαν σε ακόμη πιο κλειστά γκρουπ επικοινωνίας, που απαιτούν συγκεκριμένο link-κλειδί για να έχει κάποιος πρόσβαση», σημειώνεται στην έκθεση. Στις 25 Απριλίου, η Ευρωπαική Ένωση, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ οργάνωσαν κοινή στοχευμένη επιχείρηση με σκοπό να πλήξουν τα ηλεκτρονικά Μέσα προπαγάνδας του ISIS, συγκεκριμένα το πρακτορείο ειδήσεων Amaq, το ραδιώφνο al-Bayan και τις ιστοσελίδες Halumu και Nashir News.

Οι αναλυτές εξηγούν ότι ένα περιφερειακό δίκτυο υποστηρικτών των τζιχαντιστών έχει αναλάβει, ακόμη και μέσω εκπαιδευτικών βίντεο, την εξοικείωση των μελών με θέματα κρυπτογράφησης, καθώς επίσης την αόρατη χρήση των social media - για παράδειγμα, πώς μπορείς να συνδεθείς στο Facebook και το Twitter χωρίς να καταχωρήσεις αριθμό τηλεφώνου ή πώς να απενεργοποιήσεις τα ίχνη GPS που αφήνει ένα ποστάρισμα φωτογραφίας στο Διαδίκτυο. Τον περασμένο Μάρτιο, υποστηρικτές του ISIS είχαν προσπαθήσει να φτιάξουν - όχι με στεγανότητα - ένα εναλλακτικό Facebook, το οποίο ονόμασαν Muslim’s Network και ήταν διαθέσιμο στα Αραβικά, τα Αγγλικά και τα Γαλλικά.

Οι τζιχαντιστές, διαβάζουμε στην έκθεση της Europol, χρησιμοποίησαν ήδη από το 2014 κρυπτονομίσματα, όπως το Bitcoin, ώστε να παρακάμπτουν το επίσημο τραπεζικό σύστημα και να διακινούν κεφάλαια – είτε από εγκληματικές ενέργειες είτε από δωρεές. Στο τέλος του 2017, φέρεται να οργανώθηκε μεγάλη εκστρατεία σε φιλικές ιστοσελίδες (Dawaalhaq, Isdarat κ.α.) για τη συλλογή κεφαλαίων, σε Bitcoin, αλλά και το λιγότερο γνωστό κρυπτονόμισμα Zcash. «Καμία από τις επιθέσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος δεν χρηματοδοτήθηκε από το δίκτυο των κρυπτονομισμάτων», σημειώνεται στην έκθεση της Europol. «Η κύρια χρηματοδότηση των επιθέσεων εξακολουθεί να γίνεται μέσω συμβατικών τραπεζών και υπηρεσιών εμβασμάτων».

Διαβάστε στο επόμενο μέρος της σειράς «Έγκλημα στο Διαδίκτυο»: Στο Σκοτεινό Ίντερνετ Πωλούνται Όπλα, Ναρκωτικά και Άνθρωποι. Όλα τα άρθρα της σειράς εδώ.

Περισσότερα από το VICE

Στο Παγκράτι Λειτουργεί Ένα Ιατρείο για Κούκλες - Κυριολεκτικά

Ένα Τεμαχισμένο Πτώμα στον Κηφισό: Η Δολοφονία του Αθανασόπουλου Συζητιέται Μέχρι Σήμερα

Ο Λευτέρης Πανταζής Πιστεύει ότι θα τον Πεθάνουν οι Γυναίκες και το Τραγούδι