Δεν γνωρίζω εάν ο Αλέξης Τσίπρας βλέπει τη σειρά “House of Cards”. Αν συμβαίνει αυτό, ειμαι σίγουρος πως τον επηρέασε ο περίφημος χαρακτήρας, Francis Underwood. Ο δολοπλόκος ήρωας της σειράς, παρά το γεγονός ότι είναι ένας απλός βουλευτής με αυξημένες αρμοδιότητες στον Λευκό Οίκο, τολμά και αμφισβητεί μια απόφαση του Αμερικανού προέδρου. Μετά από μια συνάντησή μαζί του, γυρνάει προς την τηλεοπτική κάμερα, και με γεμάτο νόημα ύφος λέει, «Αψηφώντας τους ανωτέρους σου, μερικές φορές, είναι ο μόνος τρόπος για να κερδίσεις τον σεβασμό τους».
Η αλήθεια είναι, πως λίγες εβδομάδες πριν, στην παρθενική του εμφάνιση στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαικής Ένωσης, ο Έλληνας πρωθυπουργός, μιμήθηκε το ύφος και την λογική του Francis Underwood, ανεξάρτητα αν έχει παρακολουθήσει τον πρωταγωνιστή της σειράς. Οταν βρέθηκε απέναντι στην πανίσχυρη καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, δεν είχε πρόβλημα «να αψηφήσει» την πολιτική της, να αυθαδιάσει κατά κάποιο τρόπο απέναντι στην ίδια, αλλά και σχεδόν στο σύνολο των Ευρωπαίων ηγετών.
Videos by VICE
Και η αμφισβήτηση προς τα πρόσωπά τους, δεν αφορούσε μόνο στην ενδυματολογία που ακολούθησε μη φορώντας γραβάτα. Αυτό ήταν το λιγότερο. Επιχείρησε να αμφισβητήσει το σύνολο της πολιτικής που έχουν επιβάλει στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια της κρίσης, επικαλούμενος την αποτυχία και την αναποτελεσματικότητα των μνημονίων που εφαρμόστηκαν και ζήτησε μια διαφορετική λύση. Με τον τρόπο αυτό, ο Α. Τσίπρας επιχείρησε να κερδίσει τον σεβασμό τους. Το πέτυχε άραγε; Είναι νωρίς για να το απαντήσουμε, γιατί έχουμε μόνο ενδείξεις.
Ακολουθήστε το VICE στην κανούργια μας σελίδα στο Facebook.
Εκείνο το βράδυ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες περιορίστηκαν στο να ακούσουν τις δικές του θέσεις, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως στις συνάξεις αυτές, κράτησαν μια χαλαρή στάση απέναντί του. Χωρίς αυτά να του αφήσουν περιθώρια να σκεφτεί οτι μπορεί να αλλάξει δραματικά την οικονομική συνταγή που έχουν προτείνει. Όπως ο Αμερικανός Πρόεδρος άκουσε με συγκατάβαση τις ενστάσεις του Underwood, έτσι και η Α. Μέρκελ, άλλα και οι υπόλοιποι ηγέτες, αρκέστηκαν απλά στο να ακούσουν και να μην πάρουν ευθέως θέση – με μικρές μόνο εξαιρέσεις. Ολοι περίμεναν τα επόμενα βήματα του Έλληνα πρωθυπουργού.
Απο τότε, στις 12 Φεβρουαρίου του 2015 δηλαδή, ο Α.Τσίπρας και γενικότερα η Ελληνική κυβέρνηση, βρίσκονται στο μικροσκόπιο των ηγετών και της Ευρωζώνης και της Ευρωπαικής Ενωσης. Περιμένουν, όχι το τι θα πουν οι Έλληνες, αλλά τι θα κάνουν. Κατα πόσο η στάση τους θα ειναι κοντά σε εκείνη που ακολούθησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις στην Ελλάδα οι οποίες “συμμορφώθηκαν” στις συμφωνίες που είχαν υπογράψει.
Οι Ευρωπαίοι, δεν έχουν πρόβλημα να μετονομάσουν την αρνητικά φορτισμένη για τους Ελληνες λέξη “τρόικα” σε “θεσμούς” και την λέξη “μνημόνιο” σε “πρόγραμμα”. Κανένα απολύτως πρόβλημα να δεχτούν ένα επικοινωνιακό κόλπο.
Αλλωστε, ήταν σαφής και ο υπαινιγμός Σόιμπλε, «Η τρόικα θα υπάρχει ακόμη και με άλλο όνομα». Εκεί που οι Ευρωπαίοι και ιδιαίτερα η Γερμανία δεν έχουν σκοπό να κάνουν εκπτώσεις, είναι στη γενναία αλλαγή των προγραμμάτων που θα εφαρμόζονται στην Ελλάδα. Και γι’ αυτό δεν εχουν αφήσει κανένα περιθώριο παρερμηνείας, «Η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της», επαναλαμβάνει σε συνεντεύξεις του ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών. Τόσο μεγάλο αριθμό συνεντεύξεων, που ούτε ο λαλίστατος Ελληνας ομόλογός του, Γιάνης Βαρουφάκης, δεν έχει δώσει.
Τι είναι άραγε αυτό που οδηγεί την Γερμανία να επιμένει τόσο πολύ και να μην δίνει έστω μερικές ανάσες σε μια νέα κυβέρνηση που δεν έχει συμπληρώσει ούτε δυο μήνες ζωής; Γιατί αγνοεί ακόμα και τις κομψά διατυπωμένες δημόσια, αλλά έντονες παρασκηνιακά πιέσεις των ΗΠΑ για πιο «ανεκτική στάση απέναντι στην Ελλάδα»; Γιατί δείχνει πρόθυμη να ρισκάρει και τις όποιες επιπτώσεις θα έχει στην ευρωζώνη ενδεχόμενη πτώχευση της Ελλάδας αν δεν μπορεί να ξεπληρώσει τα χρέη της;
Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική. Δεν είναι μόνο η αυστηρή προσήλωση στο συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο. Η Γερμανία δεν εχει την διάθεση όχι απλά να απωλέσει, αλλά ούτε καν να αμφισβητηθεί η θέση ισχύος στην οποία βρίσκεται. Mια ελαστικότητα απέναντι στην Ελλάδα, θα είχε πολλές παρενέργειες σε ολόκληρη την Ευρώπη και θα επηρέαζε κυβερνήσεις χωρών με πολλαπλάσια ισχύ και σε οικονομικό και σε πολιτικό επίπεδο, απ’ ότι η Ελληνική. Αν η Γερμανία έκανε μικρές έστω εκπτώσεις στα προγράμματα που επιβάλλει στην Ελλάδα, θα έστελνε ένα ηχηρό μήνυμα στους Ισπανούς ψηφοφόρους οι οποίοι δείχνουν ως τώρα να ανεβάζουν το κίνημα των Podemos, στην πρώτη θέση των δημοσκοπήσεων. Και οι εκλογές στην Ισπανία δεν ειναι μακριά. Μια ανεκτική στάση στην Ελλάδα, δεν θα άνοιγε μόνο τις ορέξεις των Ισπανών που θα έβλεπαν πως μια δημοσιονομική χαλάρωση είναι εφικτή, αλλά και πολλών άλλων χωρών με δυσθεώρατα δημόσια χρέη, οπως η Ιταλία, η Γαλλία κλπ.
Πώς λοιπόν θα διαχειριστεί ο Α. Τσίπρας, ένα τέτοιο πρόβλημα; Πώς ένας έπειρος, νέος και με εντελώς διαφορετικό (από όλες τις ευρωπαικές ηγεσίες) πολιτικό στίγμα πρωθυπουργός μιας οικονομικά εξουθενωμένης χώρας μπορεί να επιβάλλει έστω ένα μικρό μέρος των απαιτήσεών του; Η απάντηση μοιάζει κυνική, αλλά είναι πραγματική. Δεν μπορεί. Εκτός και αν αποφασίσει να οδηγήσει μια ολόκληρη χώρα εκτός του κοινού νομίσματος, κάτι το οποίο απεύχεται η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών, το 80% των οποίων επιθυμεί να συνεχίσει να συναλλάσσεται με ευρώ.
Αυτό που διεκδικεί ο Α. Τσίπρας, απ’ ότι τουλάχιστον εώς τώρα εχει φανεί, είναι να του δώσουν οι δανειστές μια ευχέρεια χειρισμών. Μια διευκόλυνση κατά κάποιο τρόπο ώστε όχι απλά να μετονομάζει την “τρόικα” σε “θεσμούς”, αλλά και να μπορεί να δίνει στο εσωτερικό της χώρας την εικόνα, ότι κάτι έχει αλλάξει σε σχέση με την κατάσταση πριν την 25 Ιανουαρίου. Ζητάει ενα μεγαλύτερο “τακτ” απο τους δανειστές και μια μικρή δυνατότητα να στέλνει στο εσωτερικό της χώρας του το μήνυμα οτι «διαπραγματεύεται σκληρά» και οτι «πετυχαίνει μικρές νίκες».
Αυτές τις «μικρές νίκες», έστω και αν στην πλειονότητά τους θα εχουν περισσότερο επικοινωνιακό και λιγότερο ουσιαστικό χαρακτήρα, ο Έλληνας πρωθυπουργός τις εχει απόλυτη ανάγκη. Πρέπει να τις δείχνει στο εσωτερικό της χώρας για να εξακολουθεί να διατηρεί το κόμμα του ενα θεαματικό ισχυρό προβάδισμα που σημειώνει αυτή την εποχή σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Και μαζί με αυτό, να διατηρεί την συνοχή στην κοινοβουλευτική του ομάδα, αλλα και το κόμμα, η οποία συνοχή σε ελάχιστο χρόνο δείχνει να δέχεται ισχυρά πλήγματα. Κορυφαία στελέχη του κόμματος, αλλά και της κυβέρνησης αμφισβητούν ήδη την προσωρινή τετράμηνη συμφωνία που εκανε ο Α. Τσίπρας με τους δανειστές. Απο την συμβολική μορφή του Μ. Γλέζου, μέχρι τον Υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Π. Λαφαζάνη.
Δεν είναι ωστόσο μόνο αυτοί οι πονοκέφαλοι του Ελληνα πρωθυπουργού. Υπάρχει και μια ακόμα διάσταση, διόλου αμελητέα. Λέγεται Πάνος Καμμένος και είναι ο αρχηγός ενός λαικού (κατα πολλούς λαικίστικου) και ακραίου κόμματος της δεξιάς, το οποίο επέλεξε ο Α. Τσίπρας για να συγκυβερνήσουν. Είχε άλλη επιλογή το βράδυ των εκλογών, οταν διαπίστωνε οτι οι ψηφοφόροι του εδωσαν μόλις 149 έδρες, δυο λιγότερες απ’ όσες χρειαζόταν για αυτοδυναμία; Φυσικά, υπήρχε και το νεοπαγές “Ποτάμι”, υπήρχε και το φθαρμένο “ΠΑ.ΣΟ.Κ”. Με το δεύτερο, δεν εχει περιθώρια συγκυβέρνησης, ειναι το κόμμα που εχει δαιμονοποιηθεί απο το ίδιο το “ΣΥΡΙΖΑ”, είναι το κόμμα που έβαλε την χώρα στα μνημόνια. Ως φαίνεται, περιθώρια συνεργασίας δεν είχε ούτε με το “Ποτάμι”. Το θεωρούσαν ως ενα “μνημονιακό” κόμμα, συνέχεια εκείνων που συγκυβέρνησαν τα προηγούμενα χρόνια.
Ωστόσο, η νεότερη πολιτική ιστορία της χώρας, δείχνει, πως η μοναδική σταθερά σε ένα τόσο ρευστό σκηνικό, είναι η φράση: «ποτέ μην λες ποτέ». Έτσι, όλα μπορούν να συμβούν στο άμεσο και αβέβαιο Ελληνικό μελλον…