Αυτό Είναι το πιο Δύσκολο Πέρασμα στην Ευρώπη για τους Πρόσφυγες

Ο αυτοκινητόδρομος από το Βελιγράδι βόρεια προς το Νόβι Σαντ κι έπειτα προς τα σύνορα της Σερβίας με την Ουγγαρία, διασχίζει απέραντες καλλιέργειες σιταριού και καλαμποκιού. Αυτά τα 190 χιλιόμετρα, από τη σερβική πρωτεύουσα ως τα βόρεια σύνορα της χώρας, είναι το τελευταίο προσπελάσιμο τμήμα του περάσματος των Δυτικών Βαλκανίων για χιλιάδες πρόσφυγες, οι οποίοι προσπαθούν να φθάσουν στην Κεντρική Ευρώπη.

Εκεί μετατοπίζεται τώρα το ενδιαφέρον όσων παρακολουθούν το προσφυγικό ζήτημα. Κι αυτό διότι η Ουγγαρία δηλώνει με κάθε τρόπο ότι οι πρόσφυγες είναι ανεπιθύμητοι: κατασκευάζει φράχτη κατά μήκος των συνόρων της, ενισχύει τις δυνάμεις ασφαλείας στην οριογραμμή, και το κυριότερο, μεταξύ των κατοίκων της αναπτύσσονται ρατσιστικά αισθήματα για τους ξένους.

Βρέθηκα στη μεθόριο Σερβίας-Ουγγαρίας στα τέλη Ιουνίου, ακολουθώντας το μακρύ ταξίδι των προσφύγων. Προορισμός ήταν η Σουμποτίτσα, η τελευταία σερβική πόλη στην πεδιάδα της Βοϊβοντίνα, μία ανάσα από τα σύνορα. Η Σουμποτίτσα έχει πληθυσμό 95.000 κατοίκων και είναι πολυεθνική. Οι Σέρβοι αποτελούν μόλις το 27% του πληθυσμού. Το 35% των κατοίκων είναι ουγγρικής καταγωγής και το 10% κροατικής, ενώ υπάρχουν πολλές ακόμη μειονότητες.

Βγαίνοντας από τον αυτοκινητόδρομο αριστερά για την πόλη, δίπλα στις γραμμές του τρένου, βρίσκεται ένα παλιό εργοστάσιο τούβλων και κεραμικών. Η είσοδος δεν φαινόταν από τον δρόμο, καθώς ήταν καλυμμένη με φυλλωσιές. Πίσω από εκεί όμως, ξαπόσταιναν εκατοντάδες πρόσφυγες, λίγο πριν επιχειρήσουν το μεγάλο πέρασμα στην αφιλόξενη Ουγγαρία. Το παλιό εργοστάσιο ήταν ο τελευταίος σταθμός τους, όπως και χιλιάδων ακόμη που είχαν προηγηθεί. Κάλυπτε μία τεράστια έκταση, στο μέσον της οποίας δέσποζε το κεντρικό κτίριο με το ψηλό φουγάρο και τους κυρτούς εξωτερικούς τοίχους, κάτω από τους οποίους βρίσκονταν οι φούρνοι των κεραμικών. Στα δεξιά της εισόδου υπήρχε ένα μεγάλο πηγάδι. Μετανάστες έβγαζαν νερό με έναν αυτοσχέδιο κουβά για να πλύνουν τα ρούχα τους ή να κάνουν μπάνιο.

Ο Faridullah, Αφγανός 15 ετών, είχε μόλις ξυπνήσει. Καθόταν στη σκιά του εργοστασίου μαζί με ακόμη περίπου 15-20 μετανάστες, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν ανήλικοι. Μου είπε ότι είχε περάσει από την Τουρκία στην Ελλάδα κι έπειτα, μέσω ΠΓΔΜ και Σερβίας , έφτασε ως εδώ. Η παρέα των παιδιών είχε ακούσει για την πρόθεση – ακόμη τότε – της Ουγγαρίας να κατασκευάσει φράχτη στα σύνορα. Βιάζονταν να περάσουν απέναντι και όσοι γνώριζαν Αγγλικά, μιλούσαν κάθε τόσο στο κινητό με διακινητές που δρουν στην περιοχή των συνόρων. Είχαν μεγάλα ακριβά κινητά, τα οποία ήταν τυλιγμένοι σε ζελατίνα για να μην καταστραφούν από τη βροχή και τις κακουχίες της διαδρομής. Ο Faridullah μου είπε ότι σχεδίαζε να φθάσει στη Γερμανία, όπου ζούσαν συγγενείς του.

Το ίδιο μου είπαν και οι περισσότεροι πρόσφυγες που ξυπνούσαν σιγά-σιγά και έβγαιναν από το μεγάλο κτίριο στον καλοκαιρινό ήλιο. Το παλιό εργοστάσιο τούβλων είναι γνωστό σημείο συνάντησης στο μεγάλο προσφυγικό ταξίδι. Κλιμάκια των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα» βρίσκεται κάθε τόσο εκεί προσφέροντας τρόφιμα και ιατρική βοήθεια. Επίσης, τρόφιμα και ρούχα προσφέρει στους πρόσφυγες ένας προτεστάντης πάστορας που επισκέπτεται το παλιό εργοστάσιο έξω από τη Σουμποτίτσα.

Το κεντρικό κτίριο του πέτρινου εργοστασίου είχε πολλά ανοίγματα περιμετρικά, από όπου γινόταν η τροφοδοσία καύσιμης ύλης για την παραγωγή κεραμικών. Στο εσωτερικό του η θερμοκρασία ήταν αισθητά μικρότερη. Υπήρχαν πολλές δαιδαλώδεις διαδρομές, ανοίγματα και γκρεμισμένοι τοίχοι, μικρά δωμάτια με σημάδια ζωής, και σκληρό πατημένο χώμα από τα πόδια τόσων ανθρώπων που πέρασαν από εκεί. Άλλοι μετανάστες κοιμούνταν κάτω από τα μεταλλικά υπόστεγα, όπου απλώνονταν τα κεραμικά πριν ψηθούν, και άλλοι στη μεγάλη αποθήκη, που ξεχείλιζε από παρτίδες τούβλων, που δεν πρόλαβαν να διατεθούν, αλλά και σκάρτων. Όσο ο ήλιος ψήλωνε, οι μετανάστες αναχωρούσαν για τα σύνορα, βαδίζοντας προσεχτικά ανάμεσα στους αμπελώνες και τις άλλες καλλιέργειες της Σουμποτίτσα. Το πρώτο χωριό σε ουγγρικό έδαφος που ήθελαν να φθάσουν, όπως είπαν, ήταν το Ρότσκε, όπου σήμερα εκτυλίσσονται δραματικές σκηνές.

Την Τετάρτη η ουγγρική αστυνομία έριξε δακρυγόνα στο κέντρο μεταναστών στο Ρότσκε προκειμένου να εμποδίσει περίπου 200 ανθρώπους να το εγκαταλείψουν, χωρίς να ληφθούν δακτυλικά αποτυπώματα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της αστυνομίας Ζάμπολκς Ζέντι.

Στις 13 Ιουλίου, η Ουγγαρία ξεκίνησε επίσημα την κατασκευή του φράχτη κατά μήκος των συνόρων της με τη Σερβία, παρά τις αντιδράσεις τις διεθνείς αντιδράσεις. Η κατασκευή του ατσάλινου τείχους ξεκίνησε από την πόλη Μοράχαλομ, περίπου 180 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Βουδαπέστης. Θα έχει μήκος 175 χιλιόμετρα και ύψος 4 μέτρα και πρόκειται να ολοκληρωθεί ως τις αρχές Σεπτεμβρίου.

Στην αρχή της εβδομάδας που διανύουμε, ο επικεφαλής της ουγγρικής Αστυνομίας, Κάρολι Παπ, ανακοίνωσε ότι περισσότεροι από 2.100 αστυνομικοί, οι επονομαζόμενοι και «κυνηγοί των συνόρων», θα σταλούν στη μεθόριο για να συνδράμουν τις υπάρχουσες δυνάμεις. Οι αστυνομικοί θα πραγματοποιούν περιπολίες κατά μήκος των συνόρων και θα ενισχύσουν τους περισσότερους από 1.000 αστυνομικούς που ήδη εργάζονται σε μόνιμη βάση στην περιοχή.

Από την αρχή του 2015 ως τα τέλη Ιουλίου, περισσότεροι από 100.000 πρόσφυγες είχαν περάσει στην Ουγγαρία. Η χώρα ανήκει στη ζώνη του Σένγκεν και από εκεί μπορούν εύκολα να φθάσουν στην Κεντρική Ευρώπη. Μόνο την περασμένη Δευτέρα, συνολικά 2.093 πρόσφυγες εισήλθαν στην Ουγγαρία, «αριθμός ρεκόρ από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης», όπως μετέδωσε ο ραδιοτηλεοπτικός σταθμός του Βελιγραδίου Β-92. Αποτελούν μέρος ενός κύματος 7.000 μεταναστών που είχαν φύγει το τριήμερο της Κρίσης της Ειδομένης από την Ελλάδα.

Στις αρχές Ιουλίου έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας ειδικά για το Δυτικό Βαλκανικό Πέρασμα, ανέφερε ότι χιλιάδες πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, «υφίστανται βίαιη κακοποίηση και εκβιασμούς στα χέρια των αρχών και των εγκληματικών συμμοριών», ενώ «έχουν ντροπιαστικά εγκαταλειφθεί από την αποτυχία του συστήματος Ασύλου και Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που τους αφήνει παγιδευμένους χωρίς προστασία στη Σερβία και την ΠΓΔΜ». Ειδικά για την Ουγγαρία, εκτός από την κατασκευή του φράχτη, η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας σημειώνει ότι από τον Μάρτιο 2015 ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας υιοθέτησαν αντι-μεταναστευτική ρητορική, συμπεριλαμβανομένων απειλών για νομοθεσία που θα επιτρέπει την άμεση κράτηση και την επιστροφή των μεταναστών.

Οι τελευταίοι, όταν περάσουν στο ουγγρικό έδαφος, θα αντικρίσουν πανό που τους «καλούν» να μην παίρνουν τις δουλειές των Ούγγρων, ενώ θα πέσουν στα χέρια τους κάποια από τα χιλιάδες ξενοφοβικού περιεχομένου φυλλάδια που διανέμονται στον πληθυσμό με την ανοχή της κυβέρνησης.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.