Τι Συμβαίνει με τους Βιασμούς των Γυναικών από τους Συντρόφους τους στην Ελλάδα

Σε μια κοινωνία στην οποία γυναίκες θύματα βιασμού ή σεξουαλικής παρενόχλησης ακόμα και σήμερα μπορεί να αντιμετωπίζονται με τη λογική «μα κι αυτή φορούσε μίνι» και τα θύματα δεν αισθάνονται να έχουν το κατάλληλο υποστηρικτικό κρατικό πλαίσιο, όταν η συζήτηση φτάνει στη σεξουαλική κακοποίηση μέσα στην ίδια τη σχέση ή ακόμα και τον γάμο τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα.

Η Γλυκερία Τσοπανίδου, κοινωνική λειτουργός στο Καταφύγιο Γυναίκας, κέντρο στήριξης κακοποιημένων γυναικών, είναι κατηγορηματική όταν τη ρωτώ αν μπορεί να υπάρξει σεξουαλική κακοποίηση, βιασμός ή παρενόχληση μέσα στη σχέση ή στον γάμο. «Ναι, φυσικά και μπορεί να υπάρξει». Όπως λέει: «Μια γυναίκα κακοποιείται σεξουαλικά όταν ο σύντροφός της την εξαναγκάζει να συμμετέχει σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη παρά τη θέλησή της. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε με σωματική βία είτε με απειλές. Ακόμα και αν αυτή η πράξη τελικά δεν ολοκληρωθεί, και μόνο η απόπειρα αποτελεί σεξουαλική κακοποίηση. Τέλος, στο πλαίσιο της σεξουαλικής κακοποίησης εντάσσεται και ο σκόπιμος τραυματισμός της συντρόφου κατά τη σεξουαλική επαφή ή η σκόπιμη έκθεσή της σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα».

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που ακόμα και οι ίδιες οι γυναίκες δεν μπορούν να αναγνωρίσουν εύκολα ότι ο εξαναγκασμός σε συνουσία μέσα στον γάμο ή στη σχέση είναι βιασμός. Η αντίληψη ότι ο βιαστής είναι ένας ξένος, περίεργος τύπος που κυκλοφορεί σε σκοτεινά πάρκα κι όχι κάποιο άτομο στο ενδοοικογενειακό περιβάλλον, αλλά και η λογική ότι η σεξουαλική επιθυμία αποτελεί συζυγική υποχρέωση συντελούν σε αυτό. Σε μια σεξιστική κοινωνία, αρκετοί μπορεί να πιστεύουν ότι από τη στιγμή που μια γυναίκα συναινεί στη σχέση σημαίνει ότι συναινεί και στις σεξουαλικές επιθυμίες του άντρα, εξαιτίας των στερεοτύπων που αναπαράγονται. «Το μοντέλο της πατριαρχικής οργάνωσης της κοινωνίας ορίζει τον άντρα ως αρχηγό, κάτι που νομιμοποιεί την ανάγκη του για επιβολή ελέγχου. Η σεξουαλική κακοποίηση, λοιπόν, δεν αφορά την εκδήλωση πάθους ή αγάπης αλλά την επιβολή της δύναμης. Επίσης, το στερεότυπο των "συζυγικών καθηκόντων" ορίζει ότι το σεξ είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα των αντρών και κατά συνέπεια υποχρέωση των γυναικών», εξηγεί η κ. Τσοπανίδου και συνεχίζει:

«Όταν η σεξουαλική κακοποίηση προέρχεται από τον σύζυγο ή τον σύντροφο είναι δύσκολο να αναγνωριστεί, γιατί σε πολλές περιπτώσεις η γυναίκα αισθάνεται ενοχές. Πιστεύει ότι θα έπρεπε οι επιθυμίες του συντρόφου της να είναι και δικές της και ότι είναι υποχρέωσή της να τον ικανοποιεί όποτε εκείνος το θελήσει. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο σεβασμός σε μια σχέση θα πρέπει να είναι αμοιβαίος και να εκφράζεται με αποδοχή και κατανόηση σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα».

Έτσι, ο βιασμός εντός ζευγαριού αποτελεί ένα κρυφό έγκλημα, που η καταγγελία του αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού. Όπως αναφέρει η κοινωνική λειτουργός: «Ο βιασμός σε κάθε περίπτωση συνοδεύεται από αίσθημα ντροπής και αυτό είναι που δυσκολεύει τη διαδικασία της καταγγελίας. Στην περίπτωση που προέρχεται από τον σύντροφο, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα γιατί, όπως έχουμε προαναφέρει, η σεξουαλική κακοποίηση μέσα στη σχέση ή στον γάμο δεν αναγνωρίζεται πάντα ως καταδικαστέα πράξη. Ωστόσο σπάνια η σεξουαλική κακοποίηση από τον σύντροφο περιορίζεται μόνο σε αυτήν τη μορφή˙ συνήθως η σωματική και η ψυχολογική συνυπάρχουν, οπότε όταν μια γυναίκα βρίσκει τη δύναμη να κάνει μήνυση, αυτή αφορά τη γενικότερη κακοποίησή της από τον σύντροφο και όχι μόνο τη σεξουαλική».

Η σεξουαλική κακοποίηση δεν διαφέρει από τις άλλες μορφές κακοποίησης, οπότε μια γυναίκα έχει την επιλογή να απευθυνθεί στην αστυνομία ή σε κάποια οργάνωση που ασχολείται με τη βία ώστε να λάβει ενημέρωση και υποστήριξη, συμβουλεύει η ίδια. Από την άλλη, η Σοφία Βελλίδου, δικηγόρος που συνεργάζεται με το Καταφύγιο Γυναίκας, λέει: «Οι καταγγελίες για βιασμό είναι λιγοστές συγκριτικά με τις καταγγελίες που λαμβάνουμε για τα υπόλοιπα αδικήματα, όπως για παράδειγμα τις σωματικές βλάβες και την απειλή. Ίσως ευθύνεται το γεγονός ότι ο βιασμός ως αδίκημα τελούμενο από τον σύζυγο ποινικοποιήθηκε το 2006, με την ψήφιση του Ν. 3500/2006. Έως τότε, εφόσον υπήρχε έγκυρος γάμος, η συνουσία μεταξύ των συζύγων, υπό όποιες συνθήκες αυτή τελούνταν, θεωρούνταν ότι ανήκε στην ιδιωτική ζωή των προσώπων της οικογένειας, γεγονός που απαγόρευε οποιαδήποτε παρέμβαση του νόμου. Ωστόσο η προσπάθεια ενημέρωσης των γυναικών είναι συνεχής, προκειμένου να καταστεί σαφές πότε το φαινόμενο αυτό δεν είναι ιδιωτικό γεγονός, αλλά μια κοινωνική παθογένεια που πλήττει τα ανθρώπινα δικαιώματα».

«Οι δικαστικές αποφάσεις καταδίκης αποκλειστικά για το αδίκημα του βιασμού μέσα στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας δυστυχώς είναι ελάχιστες. Σύνηθες φαινόμενο είναι η σύζυγος ή η μόνιμη σύντροφος να διώκει τον θύτη για τα αδικήματα της σωματικής βλάβης, απειλής, εξύβρισης και σπάνια για βιασμό. Εξάλλου, η δυνατότητα της συζύγου ή της μόνιμης συντρόφου να διώξει τον σύζυγο ή το μόνιμο σύντροφό της της δόθηκε το 2006, διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο πληρέστερα το έννομο αγαθό της γενετήσιας ελευθερίας της. Προ του 2006, προκειμένου να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα του βιασμού σύμφωνα με το άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, θα έπρεπε η συνουσία να ήταν "εξώγαμη"», λέει η νομικός.

Στο νομικό πλαίσιο που υπάρχει στην Ελλάδα για τις γυναίκες που μπορεί να πέσουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης μέσα σε μια σχέση ή γάμο υπάρχουν πολλές ελλείψεις κι αφήνει εκτεθειμένες τις γυναίκες που δεν συζούν με τους συντρόφους τους. Όπως καταλήγει εξηγώντας το νομικό πλαίσιο η κ. Βελλίδου:

«Με τον Ν. 3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας προστατεύονται τόσο οι γυναίκες που είναι έγγαμες όσο και η μόνιμη σύντροφος του άντρα, εφόσον τα πρόσωπα αυτά συνοικούν. Συνεπώς, πληρώντας το βασικό αυτό στοιχείο, οι γυναίκες περικλείονται στην έννοια της οικογένειας και απολαύουν το δικαίωμα χρήσης του άρθρου 8 του ανωτέρω Νόμου, ο οποίος αναφέρει: "1. Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη.

2. Όποιος με κατάχρηση της παραφροσύνης άλλου ή της από οποιαδήποτε αιτία προερχόμενης ανικανότητάς του να αντισταθεί, ενεργεί επ' αυτού συνουσία ή άλλη ασελγή πράξη τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών". Εφόσον ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας τελέσει εις βάρος της το αδίκημα του βιασμού, δύναται να προσφύγει στη δικαιοσύνη, να ζητήσει την ποινική δίωξη και καταδίκη του. Η πρόσκαιρη κάθειρξη, ως ποινή που επιβάλλεται για την παράνομη αυτή πράξη, αν δεν ορίζεται χρονικά το ανώτατό της όριο, θεωρείται ότι καλύπτει ένα φάσμα από πέντε έως είκοσι έτη. Συγκεκριμένα, και στις δύο περιπτώσεις του προεκτεθέντος άρθρου, η ποινή που θα επιβληθεί στον δράστη δεν δύναται να είναι μικρότερη των πέντε ετών. Η διαφορά ορίζεται στο ανώτερο όριο αυτής, καθώς στην πρώτη περίπτωση δεν θα μπορούσε να υπερβεί τα είκοσι έτη, ενώ στη δεύτερη τα δέκα έτη.

Το αδίκημα του βιασμού εις βάρος των γυναικών, ακόμα και αν οι ίδιες δεν περικλείονται στον Ν. 3500/2006, τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κοινού Ποινικού Κώδικα με τα άρθρα 336 παρ.1 και 338 παρ.1. Το πλαίσιο ποινών που επιβάλλονται στον δράστη είναι ακριβώς το ίδιο, όπως ως άνω αναλυτικά παρατέθηκε».

Ο βιασμός ή η σεξουαλική κακοποίηση ανάμεσα στους συντρόφους προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από την αγάπη, τον έρωτα ή το συζυγικό καθήκον. Η συναίνεση είναι το πιο βασικό ανάμεσα σε δύο συντρόφους στην σεξουαλική τους ζωή. Κι όταν μία γυναίκα λέει «όχι», δεν σημαίνει «ναι» ή «ίσως». Σημαίνει ξεκάθαρα «όχι».

Περισσότερα από το VICE

Μετανάστες Εξηγούν τι τους Σόκαρε στην Ελληνική Κουλτούρα όταν Μετακόμισαν στην Ελλάδα

Τι Είναι η Ταϊλανδέζικη Ηρωίνη που Έχει Κατακλύσει το Κέντρο της Αθήνας;

Πλαστικές Σφαίρες σε Ανήλικα Παιδιά Καταγγέλουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην Ειδομένη