«Δεν θα Έχουμε Καλή Κατάληξη» - Οι Έλληνες του Brexit Μιλούν

Είμαι ο ιδρυτής και buying director του Machine A και Showstudio στο Λονδίνο. Βρίσκομαι εδώ σχεδόν 11 χρόνια πλέον. Ήρθα το 2008 για το μεταπτυχιακό μου και παρέμεινα επειδή άνοιξα το Machine A. Ήταν θέμα τύχης το ότι δεν γύρισα μετά το μεταπτυχιακό διότι άνοιξα το μαγαζί το οποίο αμέσως έκανε αίσθηση και από εκεί και πέρα βρίσκομαι εδώ. Η πλειοψηφία, ανεξάρτητα αν ήταν Έλληνες, Ιταλοί, Ισπανοί -γενικά οι Ευρωπαίοι πολίτες-, ακόμα και οι ίδιοι οι Άγγλοι δεν νομίζω ότι πίστευαν ποτέ ότι θα κερδίσει η πλευρά που υποστήριζε το Brexit.

Σίγουρα θυμάμαι ακόμα εκείνη τη νύχτα όταν σχεδόν κανένας δεν παρακολούθησε τα αποτελέσματα πριν πάει για ύπνο και κατά τις 6 τα ξημερώματα άρχισα αν δέχομαι μηνύματα. Νόμιζα ότι κάτι άλλο συνέβη δεν πήγαινε το μυαλό μου σε καμία περίπτωση εκεί και όταν συνειδητοποίησα ότι πραγματικά έχει συμβεί έμεινα πραγματικά έκπληκτος όπως φαντάζομαι οι πάντες. Η επόμενη μέρα ήταν μία από τις περίεργες και δύσκολες μέρες προσωπικά από αυτές που έχω ζήσει στο Λονδίνο, διότι νομίζω οι Ευρωπαίοι πολίτες νιώθαμε το λιγότερο άβολα και περίεργα. Ξαφνικά είναι σαν να μην σε αποδέχονται. Αυτό που νόμιζες σαν σπίτι σου τα τελευταία δέκα χρόνια μία πόλη στην οποία το φύλο το χρώμα ή η καταγωγή δεν ήταν ποτέ θέμα αρνητικής συζήτησης δεν αισθανόσουν ότι ανήκες σε κάποια ειδική κατηγορία έγινε ξαφνικά Νο1 θέμα συζήτησης. Και αυτό το αποτέλεσμα αποτέλεσε λαβή, ειδικά τον πρώτο καιρό, για εκείνους τους ακραίους που διατυμπάνιζαν ότι δεν υπάρχει χώρος για ξένους εδώ. Υπήρχαν πολλά ρατσιστικά σχόλια και συμπεριφορές. Στο Machine A δουλεύουν παιδιά από διαφορετικές εθνικότητες εκτός από Βρετανούς και εκείνες τις μέρες υπήρξαν δυστυχώς κάποια περίεργα σχόλια. Η αλήθεια είναι ότι όσο σοκαριστικό ήταν για πολλούς από εμάς άλλο τόσο ήταν και για τους Βρετανούς φίλους και γνωστούς.

Αυτοί οι άνθρωποι που τους γνωρίζω χρόνια και τους θεωρώ δικούς μου ανθρώπους, είναι και αυτοί που βγήκαν και μίλησαν δημοσίως από όποιο βήμα είχε ο καθένας με μεγαλύτερο θυμό και αγανάκτηση. Δεν έδειξαν μόνο συμπαράσταση αλλά και όλος αυτός ο δημόσιος λόγος ο οποίος επισήμαινε ότι το αποτέλεσμα δεν πρέπει να σημαίνει τίποτα στη καθημερινότητα μας - παρ' όλο που σίγουρα θα σημαίνουν πολλά πράγματα στο μέλλον. Απο τα τέλη Ιουνίου έγιναν πολλές συζητήσεις, υποθέσεις και διαδηλώσεις για να μην ξεκινήσει η διαδικασία αποχώρησης. Η άποψή μου εξ αρχής ήταν ότι ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτή η πορεία ήταν να μην ψηφιστεί στο βρετανικό κοινοβούλιο. Όπως και παντού έτσι κι εδώ παίζονται πολιτικές καριέρες οπότε κανένας δεν ήθελε να ρισκάρει πηγαίνοντας αντίθετα στην πλειοψηφία. Κανένας δεν θα έκανε το βήμα να πάει ενάντια στη βούληση των Βρετανών έστω και αν προ δημοψηφίσματος ήταν αντίθετοι.

Σημερα πραγματικά κανένας δεν μπορεί να δώσει μία ξεκάθαρη απάντηση για το τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον. Πιστεύω ότι ένα μεγάλο κομμάτι της χώρας ωφελείται διότι το Λονδίνο είναι μία πόλη «ανοιχτόμυαλη». Εδώ υπάρχει μία τεράστια οικονομία από τον τουρισμό την κουλτούρα έως φυσικά τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες του city. Αν αρχίσουν να εκδιωχνονται πολίτες σε μεγάλους αριθμούς ίσως μεταξύ των οποίων και εγώ υπάρχει περίπτωση να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία. Αυτή η ανάπτυξη των τελευταίων ετών και μέσα σε δύσκολες εποχές για την Ευρώπη και τον κόσμο έχει δομηθεί και διατηρηθεί από την συμβολή όλων μας.

Δεν υπήρχε κάτι να με κρατήσει πίσω στην Ελλάδα. Ήρθα για προσωπικούς λόγους και αποφάσισα να δοκιμάσω την Αγγλία. Τώρα δουλεύω σε μια pub καθημερινά full time.
Το όνειρό μου είναι να γίνω φωτογράφος. Ακούγεται κλισέ, αλλά αυτό είναι. Θέλω να ταξιδέψω τον κόσμο φωτογραφίζοντας. Σπούδαζα στην Ελλάδα –όχι αυτό που ήθελα-, δεν υπήρχαν και πολλές επιλογές οι μισθοί ήταν πολύ χαμηλοί οπότε αποφάσισα να το δοκιμάσω.

Όπως και οι περισσότεροι στην Αγγλία, δεν πίστευα ότι τελικά θα νικήσει το Brexit. Από τη στιγμή που έγινε, θεωρώ ότι έρχονται δύσκολες μέρες όχι μόνο για εμάς τους μετανάστες που ζουν εδώ αλλά και για του ίδιους του Άγγλους κυρίως από οικονομικής άποψης. Πιστεύω ότι δεν θα έχουμε καλή κατάληξη.

Είμαι στην Αγγλία εδώ και τρία χρόνια και δουλεύω στο LSE στο τμήμα Digital Communications. Ταυτόχρονα κάνω διδακτορικό στο ίδιο πανεπιστήμιο και τον ίδιο τομέα.

Πήρα την απόφαση να φύγω γιατί είδα ότι η καριέρα που ήθελα να κάνω στην Αθήνα δεν ήταν πλέον εφικτή καθώς τα media είχαν αποδεκατιστεί. Ταυτόχρονα ήταν μία ευκαιρία να ζήσω πάλι στην Αγγλία όπου σπούδασα και να μεταπηδήσω σε μία ακαδημαϊκή καριέρα. Από το master έως την επιστροφή για το διδακτορικό μου, μεσολάβησαν δέκα χρόνια. Επιστρέφοντας, βρήκα μία πόλη πολύ πιο εξωστρεφή πολύ πιο κοσμοπολίτικη. Από την άλλη, όλοι εδώ πρέπει να διαχειριστούμε μια μετάβαση από την τοπική μας κουλτούρα σε μία νέα μητρόπολη προσπαθώντας ταυτόχρονα να συνεννοηθούμε με όλες τις διαφορετικές κουλτούρες που απαρτίζουν αυτήν την πόλη. Επίσης, να επιβιώσουμε οικονομικά σε μία από τις πιο ακριβές πόλεις του πλανήτη. Δεν περίμενα το Brexit, αν και παρακολουθούσα τις δημοσκοπήσεις και τις αντιδράσεις και προσπαθούσα να καταλάβω προς τα που πήγαινε το συναίσθημα του κόσμου. Την επόμενη μέρα θυμάμαι όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες νομίζω είχαν την ίδια αντίδραση – δεν αισθανόμαστε ευπρόσδεκτοι εδώ. Εγώ δεν το ένιωσα, ίσως γιατί ήμουν φρέσκος εδώ αλλά το άκουσα μιλώντας με ανθρώπους που είχαν στήσει τη ζωή τους. Ήξερα ότι δεν θα είναι μια κίνηση μία κι έξω αλλά θα πάρει ένα χρονικό διάστημα διαπραγματεύσεων. Επίσης, ήμουν προετοιμασμένος από την κρίση στην Ελλάδα, δηλαδή αν έχεις περάσει τα δύσκολα χρόνια εκεί κάποια πράγματα σου φαίνονται πιο απλά.

Υπήρξαν πολλά δημοσιεύματα μέχρι τις 29 Μαρτίου τα οποία παρακολουθούσα αλλά ποτέ δεν πίστευα ότι δεν θα προχωρήσει τελικά. Απλώς πίστευα ότι θα είναι πιο «μαλακό» σε διαδικασία. Εξακολουθώ να είμαι αισιόδοξος διότι έχω δει πώς λειτουργεί η Μεγάλη Βρετανία ως κράτος, πολιτική, γραφειοκρατία αλλά και ως κοινωνία. Πιστεύω πως όλο αυτό είναι ένα διαπραγματευτικό όπλο και στο τέλος θα επικρατήσει μία λογική γιατί δεν είναι τόσο εφικτό να απομακρυνθεί ένας τόσο μεγάλος αριθμός ευρωπαίων πολιτών χωρίς να ξηλωθεί η οικονομία. Στο τέλος θα υπάρξει κάποιος τρόπος να μείνεις όπως με το permanent residency η κάποια άλλη νομική δικαιολογία.

Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να είναι ένα θέμα ταξικό. Θα μπορούσε ίσως στα πρότυπα της Αυστραλίας να βάλει κάποια κριτήρια. Ίσως εάν χρειάζεται για παράδειγμα hi skilled workers που θα έχουν υψηλά εισοδήματα και θα συνεισφέρουν σε φόρους και ανάπτυξη.

Επίσης, μπορεί να αποκλείσει κάποιους ανθρώπους που ανταγωνίζονταν ευθέως αυτούς που ψήφισαν για το Brexit, εργατική τάξη και ανθρώπους στη επαρχία που έβλεπαν τις κοινότητές τους να αλλάζουν από τον νεόφερτο πληθυσμό οι οποίοι προσέφεραν και φτηνότερες υπηρεσίες. Ο Πολωνός υδραυλικός είναι το φόβητρό τους αλλά ετεροχρονισμένα.

Για τα επόμενα δύο χρόνια υπάρχει ένα status quo. Στο τέλος της επόμενης διετίας θα δούμε ποιοι θα μείνουν και ποιοι θα φύγουν. Υπάρχει προς το παρόν μία διαδικασία που σου δίνει τη δυνατότητα μόνιμης διαμονής. Είναι χρονοβόρα αλλά και ακριβή. Αρκεί να αποδείξεις ότι έχεις περάσει πέντε χρόνια στη χώρα. Προσωπικά όταν φαίνεται να τελειώνουν οι διαπραγματεύσεις τότε θα συμπληρώνω και τα πέντε χρόνια στη χώρα. Επίσης δεν νομίζω ότι υπάρχει περίπτωση να διωχθούν οι φοιτητές από τη χώρα. Δεν υπάρχει καμία λογική να φύγουν παιδιά που έχουν ξεκινήσει εδώ τις σπουδές τους.

Υπάρχουν σίγουρα και εδώ τα εθνικιστικά στοιχεία, οι ντόπιοι και οι ξένοι. Και επίσης έχουν αυξηθεί τα εγκλήματα λόγω ρατσισμού. Και προφανώς δεν είναι ευχάριστο να ζεις σε μία τέτοια κοινωνία όταν μάλιστα αυτοί οι άνθρωποι μετά το αποτέλεσμα αισθάνονται δικαιωμένοι.

Μπορεί να μην έχω εμπιστοσύνη στην Theresa May δεν φαίνεται να έχει κερδίσει πόντους με τον τρόπο που διαχειρίζεται την κατάσταση αλλά έχω εμπιστοσύνη στην αγγλική λογική που επιτάσσει ένα συμφέρον αποτέλεσμα.

Είμαι στο Λονδίνο 4,5 μήνες. Έφυγα από την Αθήνα γιατί βαρέθηκα την πόλη, ήθελα να αποκτήσω καινούργιες εμπειρίες να γνωρίσω καινούργιους ανθρώπους. Νομίζω ότι η Αθήνα, αν είσαι λίγο ευαίσθητος καλλιτέχνης, δεν μπορεί να σου προσφέρει πολλά και δεν μπορείς να επιβιώσεις. Αποφάσισα να έρθω μετά το δημοψήφισμα και δεν το σκέφτηκα καν - είχε παρθεί η απόφαση αλλά δεν είχε ψηφισθεί και μέσα μου πίστευα ότι τελικά δεν θα γίνει. Μέχρι στιγμής δεν με έχει επηρεάσει, αλλά δεν ξέρω το μέλλον. Για κάποιο λόγο πιστεύω ότι τελικά δεν θα γίνει τίποτα. Ναι, βλέπω γύρω μου ανησυχία. Τα άτομα που συναναστρέφομαι ασχολούνται μεν αλλά δεν δίνουν και τόσο πολύ βάρος σε αυτό. Έχω ένα φίλο που μου λέει συνέχεια πρέπει να πας να ξεκινήσεις τις διαδικασίες να υπογράψεις τα χαρτιά, απλώς εγώ ήμουν πάντα λίγο στον κόσμο μου. Μάλλον θα μου έρθει τελευταία στιγμή και θα πρέπει να τρέξω.

Αν θα φύγω; Θα προσπαθήσω να γίνω skilled ώστε να μην αφήσω περιθώρια να με διώξουν. Πέρα από την πλάκα, ίσως να μην είμαι αρκετά ενημερωμένη και δεν έχω επιδιώξει να ενημερωθώ ακόμα αλλά θα το επιδιώξω για να ξέρω κατά πόσο θα με επηρεάσει.

Οι περισσότεροι Άγγλοι φίλοι μου προφανώς είναι ενάντια. Καταλαβαίνω γιατί γίνεται αυτό το πράγμα, αλλά δεν έχω καταλήξει αν είναι καλό ή κακό. Έχω ένα φίλο που είναι υπέρ του Brexit κι το λέει. «Δεν του έχεις πει ότι μπορεί μία μέρα να σε διώξουν;». Όχι δεν του το έχω πει. Έχω όμως πάρα πολλούς φίλους που είναι ενάντια. Προτιμώ να πω ότι δεν έχω δει κάποια διαφορά μέχρι στιγμής ούτε έχω δει κάποιο ρατσισμό απέναντί μου. Πιστεύω ότι υπάρχουν πάρα πολλά άτομα που έχουν ή θα επηρεαστούν αλλά εγώ δεν το έχω ακόμα βιώσει.

Κυρίως, τελικά πιστεύω ότι θέλουν να βγουν από την EE για να είναι πιο αυτόνομοι, όχι απαραίτητα για ρατσιστικούς λόγους. Ότι είναι να γίνει θα γίνει δεν φοβάμαι για κάτι.

Μένω στο Λονδίνο δύο χρόνια, σπουδάζω καλλιτεχνικά στο Saint Martins και παράλληλα δουλεύω part time σε μία γκαλερί και ένα μπαρ. Έφυγα από την Αθηνά γιατί ήθελα να κάνω ένα master και δεν θα μπορούσα να βρω ένα αξιόλογο εκεί. Επίσης δεν θα μπορούσα να το υποστηρίξω οικονομικά. Πάντα δούλευα παράλληλα με τις σπουδές μου για να μπορώ να βγάλω τα προς το ζην. Αποφάσισα να έρθω στο Λονδίνο, ήταν η πρώτη μου επιλογή. Δεν το πίστευα ότι θα ψηφιστεί το Brexit όπως δεν ο πίστευε και κανένας γύρω μου. Ήταν ένα από αυτά τα πράγματα που λες «δεν υπάρχει περίπτωση». Αλλά από ό,τι φάνηκε, το μεγαλύτερο ποσοστό οφείλεται σε όσους ζουν εκτός Λονδίνου εκεί ο κόσμος δεν αποδέχεται πλέον ευκολά οποίον δεν είναι Άγγλος οπότε θέλησαν να κάνουν το παν για να καθαρίσουν ας πούμε τη χωρά. Το Λονδίνο ήταν αυτό που προσπάθησε να σταθεί ενάντια αλλά δεν τα κατάφερε προφανώς. Τις πρώτες εκείνες μέρες δεν αισθάνθηκα άβολα, διότι μένοντας στο Λονδίνο δεν έχω νιώσει ποτέ ότι είμαι ανεπιθύμητη. Νώθω ότι εδώ, από όπου και αν είσαι, είναι σαν να ανήκεις σε μια ομάδα και νιώθω πολύ ωραία σε αυτήν την πόλη. Δεν είμαι και ένα άνθρωπος όμως που γαντζώνεται από τα πράγματα. Εάν τελειώσει, καλώς, τελείωσε.

Τελικά, δεν ξέρω τι θα γίνει αύριο τι θα γίνει σε έναν χρόνο, αν θα τελειώσω το master, αν θα ακριβύνουν τα δίδακτρά μου. Εννοείται πως δεν θα ήταν ευχάριστο αν κάποια στιγμή πρέπει να φύγω μετά από τα χρόνια που θα έχω επενδύσει. Θα είναι ένα πολύ άσχημο συναίσθημα. Όλοι οι κόποι των γονιών μου και οι δικοί μου -γιατί μαζί αποφασίσαμε να τους καταθέσουμε εδώ στο μάστερ αυτό–, έχοντας δύο δουλειές εδώ από τότε που ήρθα, πληρώνοντας και φόρους εδώ θα είναι πολύ άβολο. Εάν μας διώξουν όμως, τι να κάνουμε, δεν θα σκάσουμε κι όλας, θα πάμε αλλού.

Είμαι συνθέτης, πιανίστας, dj και οργανώνω επίσης τελευταία ένα τέκνο πάρτι το Papa Loco. Είμαι 20 χρόνια στο Λονδίνο. Αισθάνομαι περισσότερο Λονδρέζος πλέον, αισθάνομαι ότι εδώ είναι το σπίτι. Εδώ, αισθάνομαι πολύ πιο άνετα. Έφυγα γιατί ως κλασσικός μουσικός είχα βρει αρκετά εμπόδια λόγω της εμφάνισής μου και δεν μπορούσα να αναπτυχθώ όπως θα ήθελα. Εδώ μπορώ να είμαι αυτός που θέλω να είμαι. Ειδικά όταν έφυγα, στον χώρο της κλασσικής μουσικής τα πράγματα ήταν πολύ συντηρητικά. Δεν υπήρχε για εμένα άλλη επιλογή. Είτε θα έκανα κάτι διαφορετικό και δεν θα ήμουν αυτό που είμαι, είτε θα μετακόμιζα. Κι εδώ, μου πήρε πολύ χρόνο να βρω αυτό που ήθελα να κάνω. Λόγω του ότι είναι πολύ σκληρή πόλη, ακριβή και ανταγωνιστική, σε κάνει αι εσένα να γίνεσαι καλύτερος, εξελίσσεσαι συνεχώς. Εδώ πρέπει να στέκεσαι στα πόδια σου και να τρέχεις.

Για το Brexit, στην αρχή δεν το σκέφτηκα καν. Είναι ένα από αυτά τα γελοία πράγματα που ακούς και λες «whatever». Δεν σκέφτεσαι ότι υπάρχει κάποια πιθανότητα να γίνει και πιστεύω ότι και οι ίδιοι οι πολιτικοί αρχηγοί που το προωθούσαν δεν το πίστευαν - έτσι όπως αποδείχθηκε τελικά και από τον πρώην δήμαρχό μας Boris Johnson, ο οποίος μάλλον σκέφτηκε «ουπς, πώς το κάνουμε αυτό τώρα;». Όλοι ήταν σε μία κατάσταση σοκ.

Το πρωί μετά το δημοψήφισμα ξύπνησα και δεν είχα κάποια αμφιβολία για το αποτέλεσμα. Όταν άνοιξα τον υπολογιστή μου έπαθα ένα μεγάλο σοκ. Νομίζω επίσης ότι πολλοί δεν πίστευαν ότι θα γίνει και για αυτό δεν ψήφισαν. Και αυτοί που ψήφισαν για αυτό, μετά το αποτέλεσμα πραγματικά το μετάνιωσαν - ακριβώς την επόμενη ημέρα. Ο κόσμος φάνηκε να επηρεάστηκε πολύ από τα media και από κάποιους λαϊκιστές και ψήφισαν χωρίς να σκεφτούν ιδιαίτερα, όπως έγινε στη συνέχεια και με τον Trump. Το Σάββατο πριν την επίσημη έναρξη του άρθρου 50, υπήρξε μια μεγάλη πορεία αλλά δεν νομίζω ότι κανείς πραγματικά πίστευε ότι θα αλλάξει κάτι και δεν θα υπογραφεί η έναρξη των συνομιλίων για την αποχώρηση. Οπότε η πορεία είχε το νόημα ότι «ΟΚ γίνεται, αλλά θέλουμε να ξέρετε ότι δεν είμαστε καθόλου χαρούμενοι για αυτό. Δείχνουμε την άποψη μας, είμαστε πολλοί, δεν κοιμόμαστε και δεν θα είναι τόσο εύκολο, θα έχετε κόσμο απέναντί σας».

Δεν σκέφτηκα ποτέ μετά το δημοψήφισμα ότι ήμουν κομμάτι του προβλήματός τους, ως μετανάστης. Μερικοί δεν ήξεραν καν γιατί το ψήφισαν. Βέβαια, το θέμα της μετανάστευσης είναι ένα μεγάλο μέρος αλλά αυτό αφορά την υπόλοιπη χώρα εδώ στο Λονδίνο πάρα πολύ λίγοι ψήφισαν υπέρ, ειδικά οι νέοι. Πολλοί ας πούμε πίστευαν ότι θα περιοριστεί η τρομοκρατία γελοία πράγματα. Ίσως αν είχα έρθει πιο πρόσφατα πριν ένα ή δυο χρόνια τότε ίσως αισθανόμουν άβολα.

Οι Άγγλοι φίλοι μου, με μία λέξη, νιώθουν ντροπή. Το καλύτερο μάθημα τελικά είναι ότι δεν πρέπει να εφησυχάζεις. Τελικά εξαρτάται από εμάς να πάρουμε ένα μάθημα από όλο αυτό. Γιατί επίσης και η Ευρωπαϊκή Ενωση όπως βλέπουμε τα τελευταία χρόνια δεν είναι και παράδεισος. Πέρασε από το μυαλό μου ότι πιθανόν πλέον θα πρέπει να μπω σε διαδικασία να συμπληρώσω την απαραίτητη φόρμα έτσι ώστε αν συμβεί οτιδήποτε να μπορέσω να μείνω εδώ η οποία πρέπει να κοστίζει περίπου στα 1.000 ευρώ σε αυτή τη φάση θα το ξανασκεφτώ πολύ σοβαρά αν θέλω πλέον να μείνω. Ήδη έχω αρχίσει και σκέφτομαι εναλλακτικές λύσεις. Θα μπορούσα να πάρω και την υπηκοότητα αλλά και αυτό είναι πολύ ακριβό και δεν βρίσκω τον λόγο να το κάνω ακόμα.

Περισσότερα από το VICE

Ο Παναγιώτης Κάνει τα Πάντα στα Άκρα - Αυτήν την Εποχή Σώζει Κακοποιημένους Σκύλους

Τι Σημαίνει να είσαι Agender και Νon Βinary Άτομο στην Ελλάδα του 2017;

«Ο Πατέρας μου Ήταν Τρυφερός στο Σπίτι και Στυγνός Εγκληματίας έξω» - Συναντήσαμε τον Γιο του Pablo Escobar στην Αθήνα