Πέντε Καλοί Λόγοι για να Απολύσεις τον Ψυχοθεραπευτή σου

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Tonic.

Αποφάσισα να απολύσω τον ψυχοθεραπευτή μου, ο Aaron, μετά από έναν χρόνο. Οι στόχοι μου ήταν να είμαι συγκεντρωμένος και παραγωγικός στη δουλειά και την προσωπική μου ζωή. Δεν είχα μεγάλο ενδιαφέρον να ασχοληθώ με εμπειρίες που θα με έπλαθαν εκ νέου. Ήθελα να ασχοληθώ με τη διαρκή απόρριψη που αντιμετώπιζα ως freelance συντάκτης και ως μόνος άνδρας. Αλλά ο ψυχοθεραπευτής μου επανέφερε πάντα την κουβέντα στο πώς μεγάλωσα και εγώ έφευγα σκεπτόμενος, «Όταν ήρθα, δεν σκεφτόμουν την εποχή που ο μπαμπάς μου με έδερνε, αλλά τώρα το κάνω». Να ‘σαι καλά, Aaron. Καθώς ξεκίνησα να βλέπω άλλους ψυχοθεραπευτές, συνειδητοποίησα ότι η διαδικασία έμοιαζε πολύ με το να βγαίνεις ραντεβού. Μερικές φορές τα πράγματα τα νιώθεις λάθος από την πρώτη συνάντηση. Μερικές φορές, η σχέση ξεκινά τέλεια, αλλά διαβρώνεται με τον χρόνο ή μένει χρόνια νωθρή, ή τη διαλύεις για ασήμαντους λόγους και μερικές φορές υπάρχουν παραβιάσεις της εμπιστοσύνης που σου αφήνουν μόνο μια επιλογή. Συχνά, οι πελάτες δεν νιώθουν τη δύναμη να αποφασίσουν αν μια θεραπευτική σχέση δεν είναι σωστή ή να την τελειώσουν αν τους φανεί προβληματική κι αυτό συμβαίνει λόγω της έμφυτης δυναμικής εξουσίας της σχέσης πελάτη-ψυχοθεραπευτή. Πηγαίνεις σε ένα ήρεμο γραφείο με μια κορνιζαρισμένη αφίσα του Monet, μια φορά τη βδομάδα, επειδή οι σκέψεις σου είναι μπερδεμένες και η οπτική του ψυχοθεραπευτή για τη συμπεριφορά σου είναι πιο εμπεριστατωμένη και λογική από τη δική σου, σωστά; Πώς να πεις ότι η προσέγγισή του δεν είναι σωστή;

«Το δύσκολο για τους περισσότερους είναι να εμπιστευτούν τον εαυτό τους και να βρουν τη δύναμη να τελειώσουν τη σχέση», λέει η Jude Treder-Wolff, ψυχοθεραπεύτρια και πάροχος συνεχιζόμενης εκπαίδευσης για επαγγελματίες στον τομέα της, εγκεκριμένη από την πολιτεία της Νέας Υόρκης. Λέει ότι έχει πολλούς πελάτες που θα έπρεπε να είχαν απολύσει έναν προηγούμενο ψυχοθεραπευτή, αλλά δεν είχαν τη δύναμη να το κάνουν ή πίστευαν ότι ο λόγος που τα πράγματα δεν λειτουργούσαν ήταν οι ίδιοι. Αλλά και οι ψυχοθεραπευτές δεν είναι πιθανόν να λήξουν την κατάσταση. «Στους ψυχοθεραπευτές αρέσει να πιστεύουν ότι είναι καλοί και ότι μπορούν να βοηθήσουν τους πάντες», λέει ο Israel Kalman, ψυχολόγος που κάνει συχνά σεμινάρια σε ψυχοθεραπευτές για το πώς να βοηθούν τους πελάτες με συγκεκριμένες τραυματικές εμπειρίες, όπως το bullying και η καταπίεση. «Αυτό μπορεί να τους εμποδίζει να αναγνωρίσουν ότι δεν είναι κατάλληλοι για έναν συγκεκριμένοι πελάτη». Όμως υπάρχουν σημάδια ότι ένας πελάτης πρέπει να βρει άλλον καναπέ, όπως τα παρακάτω.

H Brianna Snyder Deyette είδε πρώτη φορά ψυχοθεραπευτή για θέματα που αφορούσαν την εικόνα που είχε για το σώμα της, όταν σπούδαζε. «Με χαλούσε το σώμα μου και το πρόσωπό με τις φακίδες, και έμενα με έναν σωρό σέξι φοιτήτριες που είχαν όλες αγόρια, ενώ εγώ πηδιόμουν με κάποιον που δεν του άρεσα καν», λέει η Deyette, που πλέον εργάζεται ως marketing specialist στα βόρεια της Νέα Υόρκη.

Η ψυχοθεραπεύτρια στο συμβουλευτικό κέντρο φοιτητών δεν ήταν πολύ μεγαλύτερη από την Deyette. Η συμβουλή της; Να ξεκινήσει να κάνει παρέα με άτομα στα δικά της κυβικά – ή να κάνει πιο άσχημες φίλες, όπως το έθεσε η Deyette. Έμεινε τόσο άναυδη που δεν πήγε ξανά. Ο επόμενος ψυχοθεραπευτής που είδε της πρότεινε να πάει σε κέντρο αδυνατίσματος.

[VICE Video] Άτομα με Υπερδυνάμεις: Οι Συναισθητικοί

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αυτή η τάση για πρακτικές συμβουλές, αντί να γίνεται συζήτηση γύρω από τα συναισθήματα και τις σκέψεις, είναι ένα συνηθισμένο λάθος αρχάριων, λέει η Treder-Wolff. «Όταν ένας ψυχοθεραπευτής δίνει συμβουλές, νιώθει καλά. Θέλει να μπορεί να πει “το έφτιαξα”. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο να ξεκινήσουν οι διαφωνίες με τον πελάτη, αν δεν του αρέσουν οι συμβουλές (σ.σ. Η Deyette συμπαθούσε τις λεπτές, όμορφες φίλες της)». Ένας πιο προχωρημένος ψυχοθεραπευτής, «θέλει το άτομο να χρησιμοποιεί τη δική του δύναμη και τις δικές του δημιουργικές ικανότητες», λέει η Treder-Wolff says. Όταν ένας πελάτης συνειδητοποιεί μόνος του τις συμπεριφορές ή τη στάση του, μέσω καθοδήγησης, αυτό οδηγεί σε μια πιο σταθερή δέσμευση και μεγαλύτερη αποφασιστικότητα. Η Deyette λέει ότι μετά από μερικά χρόνια βρήκε έναν ψυχοθεραπευτή που της έκανε «κλικ» και επαναπροσδιόρισε την οπτική της, για να γίνει πιο ευτυχισμένη. «Δεν ήταν στη φάση να γίνω χοντρή ακτιβίστρια, αλλά είπε ότι μερικοί άνθρωποι είναι χοντροί και είναι ευτυχισμένοι».

Η J.R. Heller, συγγραφέας και καθηγήτρια αγγλικών κοντά στο Καλαμαζού στο Μίσιγκαν, λέει ότι με τον σύζυγό της αναζήτησαν τη βοήθεια ενός συμβούλου γάμου, λίγο καιρό αφότου παντρεύτηκαν. Τα προβλήματά τους είχαν να κάνουν με το πώς μεγάλωσαν. Εκείνος είχε μεγαλώσει σε μια οικογένεια όπου ο σύζυγος/πατέρας έπαιρνε τις μεγάλες αποφάσεις και μπορούσε να έχει ξεσπάσματα θυμού, τα οποία έμεναν ασχολίαστα και το θεωρούσε φυσιολογικό. Η δική της οικογένεια ήταν πιο ήρεμη, με μεγαλύτερη ισότητα ανάμεσα στα φύλα και δημοκρατική.

«Ο πρώτος σύμβουλος γάμου ήταν πολύ καλός και προσπάθησε ειλικρινά να βοηθήσει», λέει η Heller. Αλλά τους ξενέρωσε, όταν είπε ότι ο σύζυγός της ήταν από εβραϊκή οικογένεια «τύπου ένα» και εκείνη από εβραϊκή οικογένεια «τύπου δύο». Η Heller το θεώρησε συγκαταβατικό – και ακόμη δεν ξέρει τι εννοούσε με αυτό. «Οι εβραϊκές οικογένειες είναι απ’ όλο τον κόσμο και είναι διαφορετικές και με διαφορετικές ιστορίες. Έτσι, δεν μπορώ να φανταστώ γιατί πίστευε ότι υπήρχαν μόνο δύο τύποι εβραϊκών οικογενειών», λέει. Επίσης. δεν πίστευε ότι τα προβλήματά τους είχαν σχέση με τον Ιουδαϊσμό. Αποφάσισαν να δουν κάποιον άλλο. Η R. Ruth Linden, πρόεδρος του Tree of Life Health Advocated, μια υπηρεσία διαχείρισης υγείας του Σαν Φρανσίσκο, λέει ότι ένας αξιοπρεπής ψυχοθεραπευτής πρέπει να δείχνει «πολιτισμική ικανότητα», μια ικανότητα να δουλεύει με ανθρώπους διαφορετικών υπόβαθρων, χωρίς να γίνεται συγκαταβατικός ή υπεραπλουστευτικός.

Ο Kevin Ryan, ειδικός επικοινωνίας σε ένα δίκτυο υγείας στο Κεντάκι, έβλεπε έναν ψυχοθεραπευτή για ζητήματα μετατραυματικού στρες, ύστερα από μια ληστεία που του συνέβη στο κέντρο της Λούισβιλ. Μέσα σε οκτώ μήνες, ο ψυχοθεραπευτής κατάφερε να βοηθήσει τον Ryan να αναπροσαρμοστεί – γεγονός που ο Ryan πιστεύει ότι απείλησε το κέρδος του ψυχοθεραπευτή.

«Δεν με άφηνε να αραιώσω τα ραντεβού που είχαμε ανά μία βδομάδα, όταν πλέον δεν είχα συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες», λέει ο Ryan. «Επέμενε να βρισκόμαστε μια φορά την εβδομάδα και η σχέση έγινε άβολη. Είχα γίνει σταθερή πηγή εισοδήματος και αναγκάστηκα να τον απολύσω». «Ο φόβος μήπως έχουν οικονομική απώλεια μπορεί να είναι ένα ασυνείδητο κίνητρο, για να συνεχίσουν να δουλεύουν με έναν πελάτη που δεν βοηθούν», λέει ο Kalman. Ωστόσο, όπως κάθε ελεύθερος επαγγελματίας, οι ψυχοθεραπευτές στον ιδιωτικό τομέα πρέπει να δεχτούν τα οικονομικά σκαμπανεβάσματα ως κομμάτι της δουλειάς τους, λέει η Treder-Wolff και οι ασθενείς δεν θα έπρεπε να νιώθουν υποχρέωση να σταθεροποιούν τη ροή των οικονομικών τους.

Όταν σταμάτησα να βλέπω τον Aaaron, τα ραντεβού μαζί του μου φαίνονταν να έχουν την ίδια θέση στη ζωή μου με μια βόλτα για ψώνια την Κυριακή ή μια επίσκεψη στο καθαριστήριο (αλλά με περισσότερες αναμνήσεις από το ξύλο που έτρωγα μικρός στη γυμναστική). Ήταν δυσάρεστο. Αλλά δίσταζα να τον κόψω, επειδή ήταν ευγενικός και η ψυχοθεραπεία υποτίθεται ότι είναι δυσάρεστη, έτσι δεν είναι;

Η Linden λέει πως αυτοί οι λόγοι δεν είναι επαρκείς. «Αν η ψυχοθεραπεία δεν σε βοηθάει, τότε είναι καιρός να φύγεις, ακόμη και αν δεν είσαι σίγουρος τι δεν πάει καλά». Συμπληρώνει ότι είναι αρκετό το «να μη νιώθεις συνδεδεμένος ή δεμένος ή ότι σε στηρίζει». Η Treder-Wolff λέει ότι μερικά σημάδια πως η σχέση έχει χαλάσει είναι ότι λέτε ξανά τα ίδια και τα ίδια, δεν δημιουργείτε ή δεν εκπληρώνετε στόχους, έχετε υπερβολικές διαφωνίες και συχνές ακυρώσεις ραντεβού.

Τέτοιες δυσκολίες συνήθως δεν είναι αρκετές, ώστε να προτείνει ο ψυχοθεραπευτής να τελειώσει η σχέση. «Δυστυχώς, πολλές τέτοιες σχέσεις σέρνονται ατελείωτα», λέει ο Kalman. «Αυτό είναι προς συμφέρον του ψυχοθεραπευτή, που χρειάζεται πελάτες, για να ζει, έτσι δεν έχει κάτι να χάσει, όσο ο πελάτης συνεχίζει να πηγαίνει, αλλά μπορεί να μην είναι προς όφελος του πελάτη». Αν δεν νιώθεις παρηγοριά, ενθουσιασμό ή ότι ο ψυχοθεραπευτής σου σε παρακινεί, ίσως είναι καλύτερα να πας παρακάτω και ο Kalman λέει να το κόψεις, αν αυτό συμβαίνει νωρίς. «Αν νιώθεις ότι δεν ωφελείσαι, μετά από έξι ή επτά συνεδρίες, μάλλον δεν πρόκειται να νιώσεις καλύτερα ούτε μετά από 20».

Όπως σε όλα τα επαγγέλματα, οι ψυχοθεραπευτές έχουν κώδικα δεοντολογίας. Μερικές φορές, μπορεί να παραβιάσουν τον κώδικα με τρόπους που μοιάζουν αθώοι ή ακούσιοι.

Η εχεμύθεια είναι πολύ σημαντική. Πολύ απλό. Ένας ψυχοθεραπευτής δεν μπορεί να πει σε κανέναν, σχεδόν σε όλες τις περιστάσεις, ότι σε βλέπει. Η Linden λέει ότι μια επαγγελματίας ψυχικής υγείας που ξέρει τα έκανε μαντάρα πρόσφατα, στέλνοντας ένα μαζικό mail στους πελάτες της, που αποκάλυπτε τις διευθύνσεις τους. Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι οι πολλαπλοί ρόλοι. Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA) δίνει τον ορισμό: «Όταν ένας ψυχολόγος βρίσκεται σε επαγγελματικό ρόλο με ένα άτομο και ταυτόχρονα σε άλλο ρόλο με αυτό το άτομο». Αυτό αφορά επίσης την οικογένεια και στενούς φίλους του πελάτη. Βασικά σημαίνει ότι η μόνη θέση που πρέπει να έχει ένας πελάτης στη ζωή του ψυχοθεραπευτή είναι αυτή του πελάτη. Δεν θα έπρεπε να είναι φίλοι, με την κλασική έννοια. Δεν θα πρέπει να κάνουν παρέα. «Αυτό αφορά το μοίρασμα εξειδικευμένης γνώσης», λέει η Treder-Wolff. Οι ψυχοθεραπευτές δεν θα έπρεπε να ζητάνε από πελάτες λογιστές φορολογικές συμβουλές ή από εργολάβους για ανακαίνιση κουζίνας.

Μπορεί να μοιάζει με φιλική κουβεντούλα, αλλά το να παίρνει οτιδήποτε από έναν πελάτη, ακόμα και μη απτό, μπορεί να δείχνει κάποια προτίμηση σε σχέση με άλλους πελάτες. Η Treder-Wolff λέει ότι κάποτε αρνήθηκε εισιτήρια για το Μπρόντγουεϊ από μια πελάτισσα που δεν μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει. «Ο συζυγός της δούλευε στον τομέα του τουρισμού, ήταν πολύ καλές θέσεις». Το 2014, η Teena Touch, μια ελεύθερη επαγγελματίας στον τομέα του μάρκετινγκ στη Νέα Υόρκη, έκοψε το ποτό. Βρήκε μια ψυχοθεραπεύτρια που ειδικευόταν σε εθισμούς και ΛΟΑΤΚ σχέσεις (η Touch είναι λεσβία), για να τη βοηθήσει με αυτό, τα παιδικά της τραύματα και το μοτίβο του να κάνει βιαστικά σχέσεις. «Με βοήθησε να γίνω συναισθηματικά σταθερή. Παλιότερα, δεν μπορούσα να ηρεμήσω». Αλλά με τον καιρό, η στάση της ψυχοθεραπεύτριας έγινε πιο φιλική – έστελνε μηνύματα για να υπενθυμίσει τα ραντεβού, ενώ στα γενέθλιά της πήγε για συνεδρία και η ψυχοθεραπεύτρια φορούσε ένα χάρτινο καπελάκι και της έκανε έκπληξη με τούρτα. Η Touch το απέδωσε σε έναν δεσμό που ήταν πολύ στενός, ακόμη και για έναν παλιό πελάτη και τον ψυχοθεραπευτή του. Αλλά η ψυχοθεραπεύτρια ξεπέρασε τα όρια. Ξεκίνησε να φέρνει την καρέκλα της πιο κοντά στην Touch, αν και σε προηγούμενες συνεδρίες καθόταν απέναντι. Σε κάποια φάση κάθισε στο υποπόδιο μπροστά στην Touch και της έκανε κομπλιμέντο για τα μάτια της, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας (η Touch δεν ρώτησε ποτέ αν ήταν ομοφυλόφιλη ή αμφιφυλόφιλη, αλλά το υπέθετε).

[VICE Video] Η Υγεία σε Κρίση

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η ψυχοθεραπεύτρια ποτέ δεν έκανε ανάρμοστη σωματική επαφή μαζί της. Ήταν σαν έδινε σήμα στην Touch να το κάνει. Ήταν δελεαστικό. Ήταν όμορφη και έξυπνη γυναίκα και είχαν μια βαθιά συναισθηματική σχέση. Αλλά η Touch ήξερε ότι αυτού του είδους η έφεση στη σεξουαλική αφθονία της είχε προκαλέσει προβλήματα, προτού ξεκινήσει την ψυχοθεραπεία. Ήταν λες και μια εκδοχή της ψυχοθεραπεύτριάς της από το 2014 τη μάθαινε πώς να αντισταθεί στην εκδοχή του 2016 της ίδιας γυναίκας. Τελικά η Touch είπε στην ψυχοθεραπεύτρια ότι πρόσεξε τις κινήσεις της και ότι ένιωθε άβολα. «Το αρνήθηκε τελείως», λέει η Touch και τις επόμενες συνεδρίες προσπάθησαν να εξηγήσουν γιατί η Touch νόμιζε ότι της την έπεφτε. Ήταν σαν να την έβγαζε τρελή. Η Touch πήρε και είπε ότι θα σταματούσε. Η ψυχοθεραπεύτρια τής έστειλε αρκετά παρακλητικά μηνύματα, όλα υπό την αρμοδιότητα μιας ψυχοθεραπεύτριας που ισχυρίζεται ότι η πελάτισσά της χρειάζεται βοήθεια. Η Touch ήταν χάλια. «Προσπαθούσα βδομάδες να το επεξεργαστώ. Έχω ζητήματα οικειότητας. Όταν το συναισθηματικά πιο οικείο σου άτομο σε προδίδει, είναι δύσκολο να εμπιστευτείς τους ανθρώπους». Σταμάτησε και τις συνεδρίες για ψυχοθεραπεία για ένα διάστημα. Όταν αφηγήθηκα αυτήν την ιστορία στον Kalman, είπε ότι «Η κατάσταση στην οποία αναφέρεσαι είναι εμφανές σημάδι αντιεπαγγελματικής συμπεριφοράς». Η Touch σκέφτηκε να κάνει αναφορά στην APA, αλλά δεν το έκανε. «Πιστεύω στο κάρμα και νομίζω ότι θα πληρώσει, όταν έρθει η ώρα». Τώρα, το βασικό ζήτημα που προσπαθεί να αντιμετωπίσει με τον καινούριο ψυχοθεραπευτή της, έναν ηλικιωμένο χίπι, είναι η παραβίαση της εμπιστοσύνης της από την προηγούμενη ψυχοθεραπεύτριάς της.

Περισσότερα από το VICE

Σταμάτα να Λες ότι Κάποιος Έχει «Πρόβλημα με τα Ναρκωτικά»

Καπετάνιοι Θυμούνται τις Χειρότερες Μέρες τους στη Θάλασσα, τον πιο Τρομακτικό Χώρο Εργασίας

Η Απελπισμένη Πεζή Πορεία των Προσφύγων από τη Θεσσαλονίκη για τα Σύνορα