Φασισμός και Μπάλα - Πώς η Πολιτική Βία Εισέβαλε στο Ιταλικό Ποδόσφαιρο

Το άρθρο εμφανίστηκε αρχικά στο VICE Italy.

Ο Vincenzo λάτρευε τα αυτοκίνητα, ιδίως την Alfa Romeo 1750 που είχε. Στις 28 Οκτωβρίου 1979, πήγε με αυτή στο στάδιο Ολίμπικο της Ρώμης, για να δει την ομάδα του, τη Λάτσιο, να κερδίζει την τοπική αντίπαλο, τη Ρόμα. Στα μισά του παιχνιδιού, ο Vincezo χτυπήθηκε από τη φωτοβολίδα που πέταξε ένας οπαδός της Ρόμα και πέθανε ακαριαία. Ο πρώτος γιατρός που έφτασε δίπλα του περιέγραψε τα τραύμα του Vincenzo ως τα χειρότερα που είχε δει.

Ως ένοχος αναγνωρίστηκε ο 18χρονος Giovanni Fiorillo, ο οποίος εγκατέλειψε το γήπεδο, προτού έρθει η Αστυνομία. Περίπου 14 μήνες αργότερα παραδόθηκε και πιο μετά, καταδικάστηκε σε έξι χρόνια και δέκα μήνες στη φυλακή.

Η βία στα ιταλικά γήπεδα ούτε ξεκίνησε, ούτε τελείωσε με την περίπτωση του Vincenzo Paparelli. Αλλά ο θάνατός του σηματοδότησε το σημείο όπου το μίσος ανάμεσα στους «Laziali» της Λάτσιο και τους «Romanisti» της Ρόμα έγινε οργανωμένο. Για χρόνια, οι οπαδοί της Λάτσιο κρατούσαν πανό στo Ολίμπικο που έλεγαν «Paparelli, θα εκδικηθούμε τον θάνατό σου» και «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Paparelli».

Ο θυμός προκάλεσε δημόσια συζήτηση σε όλη την πόλη για τους κινδύνους του χουλιγκανισμού, που τελικά οδήγησε στην απαγόρευση ορισμένων παραδόσεων που βρίσκονταν στην καρδιά του ποδοσφαιρικού οπαδισμού στην Ιταλία, όπως τα τύμπανα στις κερκίδες και τα πανό. Αυτοί οι περιορισμοί υποτίθεται ότι θα σταματούσαν τον χουλιγκανισμό, θα ηρεμούσαν τις εντάσεις στο Ολίμπικο τις μέρες που είχε ματς και θα γύριζαν την οπαδική κουλτούρα της Ιταλίας στη σχετικά ήρεμη δεκαετία του ’50, αλλά όπως ήταν αναμενόμενο, δεν κατάφεραν να κάνουν κάτι τέτοιο.

Εκείνη την πιο ήσυχη δεκαετία του ’50, δημιουργήθηκαν οι πρώτοι οργανωμένοι σύνδεσμοι οπαδών. Αλλά την επόμενη δεκαετία, άλλαξαν τα δημογραφικά των οπαδών που πήγαιναν στους αγώνες, πράγμα που είχε τεράστια επίδραση στην έννοια του οπαδισμού στην Ιταλία.

Χάρη σε μια μείωση στις τιμές των εισιτηρίων τη δεκαετία του ’60, τα γήπεδα σε όλη τη χώρα προσέλκυσαν σιγά-σιγά νέους οπαδούς από την εργατική τάξη. Κάποιοι από αυτούς έφεραν μαζί τους αλλαγές στη μόδα και στην πολιτική. Ενώ οι μεγαλύτερες γενιές φορούσαν απλά κοστούμια στους αγώνες, αυτοί οι καινούργιοι οπαδοί εμφανίζονταν με ντυσίματα με παραστρατιωτικό στιλ, με σχέδια καμουφλάζ και άρβυλα, δείχνοντας ανοιχτά τις πολιτικές συμπάθειές τους. Κάποιοι φορούσαν ακραία πολιτικά σύμβολα, όπως το διπλό τσεκούρι των νεοφασιστών, το κόκκινο αστέρι της ακροαριστεράς και το «Α» σε κύκλο της αναρχίας.

Ακόμη και οι ίδιοι οι παίκτες ξεκίνησαν να ενθαρρύνουν την ανάμειξη του ποδοσφαίρου με την πολιτική. Ο Paolo Sollier, που έπαιξε στη μικρότερη Περούτζια, υιοθέτησε ένα τελετουργικό, πριν από το παιχνίδι, κατά το οποίο χαιρετούσε το πλήθος με υψωμένη γροθιά – ένδειξη στήριξης μιας μαρξιστικής πολιτικής ομάδας, της Avanguardia Operaia.

Την ίδια εποχή περίπου, οι σταρ της Λάτσιο, Luciano Re Cecconi και Luigi Martini, υποστήριζαν μαχητικά το Movimento Sociale Italiano, ένα νεοφασιστικό κόμμα που ιδρύθηκε το 1946. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, πολλοί παίκτες της Λάτσιο έβγαιναν στο γήπεδο φορώντας μενταγιόν στον λαιμό με φασιστικά σύμβολα. Στο μεταξύ, οι Fedayn –ομάδα οργανωμένων φανατικών οπαδών της Ρόμα που ιδρύθηκε τη δεκαετία του ’70– ήταν ανοιχτά κομμουνιστές και έγιναν διαβόητοι για τις βιαιοπραγίες τους απέναντι σε άλλους οπαδούς. Σε αυτό το κλίμα, το ντέρμπι Ρόμα-Λάτσιο έγινε η πιο πολιτικοποιημένη αναμέτρηση στο ιταλικό ποδόσφαιρο.

Στο μεταξύ, δύο ομάδες φανατικών σχηματίστηκαν ανάμεσα στους υποστηρικτές της Λάτσιο: οι Eagles, που θεωρούνταν ότι είχαν διαφορετικά υπόβαθρα και πεποιθήσεις και οι Vikings, που θεωρούνταν ριζοσπαστικό πολιτικό κίνημα. Στους Vikings ανήκαν κάποιοι από τους πιο διαβόητους οπαδούς της εποχής. Ένας από αυτούς ήταν γνωστός ως «Er Maciste». Σύμφωνα με τον λαϊκό μύθο του γηπέδου, αναποδογύρισε μόνος του ένα Fiat 500αράκι, ενώ έπαιζε ξύλο με αντίπαλους ultras. Σήμερα, το σημείο κοντά στο Ολίμπικο όπου σκοτώθηκε σε τροχαίο, ακόμη είναι γεμάτο με κασκόλ της Λάτσιο και λουλούδια στη μνήμη του.

Ο οργανωμένος χουλιγκανισμός στην Ιταλία δεν περιορίστηκε στη Ρώμη. Οι οπαδοί της Μίλαν δημιούργησαν το 1968 τη Fossa dei Leoni,την πρώτη καθιερωμένη ομάδα ultras στην Ιταλία. Στο Τορίνο, οι οπαδοί της Γιουβέντους ίδρυσαν τους Panthers, το 1975 και ύστερα τους Fighters, το 1977.

Ως τη δεκαετία του ’80, ο ιταλός σκηνοθέτης Daniele Segre έκανε δύο ντοκιμαντέρ για τους φανατικούς της Γιουβέντους: Il potere deve’essere bianconero και Ragazzi di stadio. Τα ντοκιμαντέρ εξηγούν τέλεια τη διαφορά ανάμεσα στους ultras και στους οπαδούς: οι ultras δεν νοιάζονται για το ματς.

«Με ενδιαφέρει μόνο η ατμόσφαιρα του γηπέδου», είπε στον Segre το 2007 o Beppe Rossi, ιδρυτής των Fighters. «Όταν είμαι στις κερκίδες, δεν βλέπω πολλή μπάλα και συχνά χάνω τα γκολ - και αυτό, επειδή αντικρίζω το πλήθος και εστιάζω στο να εμψυχώνω τους οπαδούς. Αυτό που μετράει είναι να είμαι απλώς στο γήπεδο». Ο Beppe δεν είναι ο μόνος – ένα δημοφιλές σύνθημα στις διάφορες ομάδες ultras λέει: «Στ’ αρχίδια μας το ματς».

Σε μια συνέντευξη στη La Repubblica, ο Daniele Segre θυμόταν τον καιρό που πέρασε καταγράφοντας τους Panthers και τους Fighters: «Είδα πολλά παράξενα πράγματα να συμβαίνουν στο γήπεδο, όπλα να περνάνε από χέρι σε χέρι ανάμεσα στους διάφορους οπαδούς. Πολλοί από τους οπαδούς, το προφίλ των οποίων σκιαγραφείται στο ντοκιμαντέρ, αργότερα καταδικάστηκαν για συμμετοχή στο οργανωμένο έγκλημα».

Τη δεκαετία του ’70 και του ’80 το θέμα των ναρκωτικών είχε γίνει δημοφιλές σε συνθήματα των ultras. Ο δημοσιογράφος της Gazzetta dello Sport, Pierluigi Spagnolo, αναφέρει μερικά συνθήματα εκείνων των ημερών στο βιβλίο του, I Ribelli Degli Stadi (Οι επαναστάτες των σταδίων). Για παράδειγμα, οι οπαδοί της Λάτσιο τραγουδούσαν: «Ξεκινάμε τη Δευτέρα με LSD / Μέχρι την Τετάρτη αμφεταμίνες / Κάνουμε φασαρίες και μαστουρώνουμε όσο γουστάρουμε / Αλλά η μαλακία είναι η ότι η Λάτσιο είναι στη Β΄ Εθνική». Στον ρυθμό του «Yellow Submarine» των Beatles, οι οπαδοί της Ρόμα τραγουδούσαν: «Ακόμη και ο μπαμπάς σου θα καπνίσει / Θα μαστουρώσει, αν μας συναντήσει / Παίρνοντας ηρωίνη με τους ultras».

[VICE Video] Unfair Play: Ο Ντέμης και η Χαμένη Ευκαιρία

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αλλά πολλά άλλαξαν από τη δεκαετία του ’70. Πολλές από αυτές τις ομάδες (μια εκ των οποίων η Fossa dei Leoni της Μίλαν) έχουν είτε διαλυθεί, είτε έχουν περιορίσει τους πολιτικούς συσχετισμούς ή απλώς έχουν αλλάξει τελείως κατεύθυνση. Οι Romanisti της Ρόμα ήταν ανοιχτά αντιφασίστες ως το 1999, αλλά το 2006 κρεμούσαν πανό με νεοναζιστικά σλόγκαν.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του υπουργείου Εσωτερικών της Ιταλίας, υπάρχουν 382 ενεργές ομάδες οπαδών ακόμη στη χώρα. Από αυτές, οι 151 είχαν ανοιχτά δηλωμένο πολιτικό προσανατολισμό - οι 85 με ακροδεξιές απόψεις, οι 54 με ακροαριστερές, ενώ οι 12 είχαν «μικτές ιδεολογίες».

Σε ό,τι αφορά τους ultras, υπάρχουν ακόμη 40.000 στη χώρα. Πολλοί μπορούν να γίνουν βίαιοι και μισαλλόδοξοι όπως πάντα - και σίγουρα ακόμη «στ’ αρχίδια τους το ματς».

Περισσότερα από το VICE

Ένα Περίστροφο, Ένα Γκολ κι Ένα Πρωτάθλημα

Αυτός ο Μετρ του Κρέατος Πληρώνεται Χιλιάδες Ευρώ για να Κόβει Αλλαντικά, από τον Obama Μέχρι τον De Niro

Κανείς Δεν Μπορεί να Βρει Σπίτι στο Κέντρο της Αθήνας και τα Πράγματα θα Γίνουν Χειρότερα