FYI.

This story is over 5 years old.

News

Οι Περισσότεροι που Βρίσκονται σε Ιδρύματα για Παιδιά στην Ελλάδα δεν είναι Πλέον Παιδιά

Ξεχασμένα σε ιδρύματα 2.825 άτομα στην Ελλάδα.

Φωτογραφία Patrick Kane από VICE

Το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που φιλοξενούνται στα ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας και προστασίας παιδιών με αναπηρία δεν είναι παιδιά, αλλά ενήλικες (άνω των 18 ετών). Αυτό είναι ένα από τα στοιχεία που προκύπτει από την έρευνα που εξέτασε δεδομένα αποκλειστικά για το έτος 2014 για το τι συμβαίνει με τα παιδιά που βρίσκονται σε ιδρύματα στην Ελλάδα. Κατά προσέγγιση, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας για το 2014, 2.825 παιδιά ζούσαν σε 85 ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας και προστασίας παιδιών με αναπηρίες σε όλη την Ελλάδα, σε σύγκριση με μόνο 309 παιδιά που μεγάλωσαν σε ανάδοχες οικογένειες από προηγούμενα έτη. Τα 883 από τα 2.825 παιδιά που φιλοξενούνταν σε αυτά τα ιδρύματα αντιμετώπιζαν κάποια αναπηρία, ενώ 760 από αυτά ήταν ουσιαστικά ενήλικες άνω των 18 ετών. Τα 182 ήταν βρέφη και νήπια ηλικίας κάτω των 3 ετών, ενώ 84 παιδιά υιοθετήθηκαν και 32 τοποθετήθηκαν σε ανάδοχες οικογένειες μέσω των δημόσιων και ιδιωτικών ιδρυμάτων ανά την Ελλάδα. Τα ιδρύματα φαίνεται να απασχολούν περισσότερο βοηθητικό παρά επιστημονικό προσωπικό, ενώ φαίνεται να καλύπτουν τις ανάγκες τους μέσω εθελοντών (περίπου 26 εθελοντές ανά ίδρυμα).

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η χαρτογράφηση έγινε από την Κατερίνα Νάνου, ερευνήτρια-κοινωνική λειτουργό του Κέντρου Ερευνών Ρίζες. Όπως λέει η ίδια «Ο λόγος που αποφάσισα να πραγματοποιήσω τη συγκεκριμένη έρευνα ήταν λόγω έλλειψης κρατικών δεδομένων σχετικά με τον αριθμό των ιδρυμάτων που λειτουργούν σε όλη τη χώρα, την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, τις ανάγκες τους και τον πληθυσμό των παιδιών που φιλοξενούνται σε αυτά. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω του Κέντρου Ερευνών Ρίζες το οποίο είναι εθνικός συντονιστής της Καμπάνιας Ανοίγουμε Δρόμους για τα Παιδιά της Ευρώπης. Η Καμπάνια στοχεύει στην απόιδρυματοποίηση των παιδιών, δηλαδή στη σταδιακή τους μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα σε οικογενειακού τύπου φροντίδα όπως είναι η αναδοχή, η συγγενική αναδοχή και σε κοινοτικού τύπου φροντίδα όπως είναι οι στέγες αυτόνομης διαβίωσης για νέους ανήλικους και τα σπίτια μικρής δυναμικότητας μέσα στην κοινότητα και με σταθερό εκπαιδευμένο προσωπικό φροντίδας», λέει η κ. Νάνου.

Από την έρευνα προκύπτει πως για τα άτομα άνω των 18 που ζουν στα ιδρύματα. «Αυτό είναι κάτι το οποίο συναντάμε συνήθως στα ιδρύματα προστασίας για παιδιά με αναπηρία όπου σε ένα ίδρυμα μπορεί να φιλοξενηθεί ένα παιδί 8 ετών και ένας ενήλικας 30 ετών. Σε άλλες περιπτώσεις, βέβαια, νέοι ενήλικες συνεχίζουν να μένουν στην ιδρυματική φροντίδα μετά την ενηλικίωσή τους εξαιτίας των σοβαρών κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίζουν και που να μην τους επιτρέπουν την ασφαλή και σταθερή ανεξαρτητοποίησή τους. Αυτό φαίνεται και από το χαμηλό αριθμό των νέων (69) που εγκατέλειψαν την ιδρυματική φροντίδα το 2014 και που ανεξαρτητοποιήθηκαν. Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι, κατά προσέγγιση, 182 βρέφη και νήπια κάτω των 3 ετών φιλοξενούνταν στα ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας. H συγκεκριμένη πρακτική αντιτίθεται στη διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφία που θέλει τα παιδιά που ιδρυματοποιούνται σε ηλικία κάτω των 3 ετών να αντιμετωπίζουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη συναισθηματική, ψυχική και σωματική τους υγεία. Σε σχέση με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες, τα παιδιά τα οποία φιλοξενήθηκαν το 2014 στην κλειστή ιδρυματική φροντίδα στην Ελλάδα ήταν κατά προσέγγιση 269 από 4-6 ετών, 492 από 7-11 ετών, 428 από 12-14 ετών και 544 από 15-17 ετών», σημειώνει η ερευνήτρια.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο συνολικός αριθμός παιδιών ανάλογα με την ηλικία, που φιλοξενήθηκαν στις μονάδες παρουσιάζεται και στο κατωτέρω γράφημα.

Screenshot από την έρευνα.

Τι συμβαίνει όμως μετά την ενηλικίωση αυτών των παιδιών; Η κ. Νάνου υποστηρίζει πως «Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ιδρυματική φροντίδα δυσκολεύονται να ανεξαρτητοποιηθούν καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις τα ιδρύματα δεν έχουν τους πόρους για να φροντίσουν για την ανεξαρτητοποίηση τους. Ιδιαίτερα τα παιδία που αντιμετωπίζουν κάποια αναπηρία είναι ακόμα πιο δύσκολο να ανεξαρτητοποιηθούν καθώς στερούνται οικογενειακού περιβάλλοντος που θα μπορούσε να τους στηρίξει, ενώ η αυτόνομη διαβίωση γι' αυτά τα παιδιά είναι ακόμα πιο δύσκολο να επιτευχθεί εξαιτίας ελλειπών πολιτικών. Σε κάποιες περιπτώσεις βέβαια, κυρίως σε ιδιωτικά ιδρύματα, τα παιδιά υποστηρίζονται οικονομικά, κοινωνικά και ψυχολογικά προκειμένου να καταφέρουν να ανεξαρτητοποιηθούν με επιτυχία».

Η συγκεκριμένη έρευνα εξέτασε δεδομένα από ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας και ιδρύματα που φιλοξενούν παιδιά με αναπηρία και υπάρχουν κι άλλα ενδιαφέρονται στοιχεία όπως σημειώνει η κ. Νάνου. «Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας 4, από αυτά τα ιδρύματα έχουν δυναμικότητα και φιλοξενούν κατά προσέγγιση περίπου 100 παιδιά ενώ μόνο 2 φαίνεται να φιλοξενούν λιγότερα από 10. Κατά μέσον όρο, τα ιδρύματα φιλοξενούν περίπου 30 παιδιά. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι δομές παιδικής προστασίας ενδείκνυνται να φιλοξενούν 6-8 παιδιά με σταθερό προσωπικό φροντίδας. Στο σύνολο, αυτή τη στιγμή σε όλη την Ελλάδα, λειτουργούν 85 ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας και προστασίας παιδιών με αναπηρίες, εκ των οποίων τα 28 είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Τα υπόλοιπα 57 είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου - Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και Εκκλησιαστικά Ιδρύματα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι κύριοι λόγοι εισαγωγής ενός παιδιού στην ιδρυματική φροντίδα είναι η αναπηρία που πιθανόν αντιμετωπίζει καθώς και η κακοποίηση και η παραμέληση που έχει υποστεί από το περιβάλλον στο οποίο ζούσε μέχρι πρότινος, εξηγεί η κ. Νάνου. «Ωστόσο, τις περισσότερες φορές οι λόγοι αυτοί συνδυάζονται. Συνεπώς, ένα παιδί που φιλοξενείται στην ιδρυματική φροντίδα είναι πιθανόν να αντιμετωπίζει κάποια αναπηρία και το περιβάλλον στο οποίο ζούσε πριν την εισαγωγή του στο ίδρυμα να το παραμελούσε ή να το κακοποιούσε. Επίσης, τα παιδιά ιδρυματοποιούνται εξαιτίας της προβληματικής/παραβατικής συμπεριφοράς που μπορεί να επιδεικνύουν. Εξαιρετικά σημαντικό να ειπωθεί είναι πως ο λιγότερο σημαντικός λόγος εισαγωγής των παιδιών στην ιδρυματική φροντίδα είναι επειδή είναι βιολογικά ορφανά. Τα παιδιά που μεγαλώνουν στην ιδρυματική φροντίδα συνήθως έχουν, αν όχι και τους δύο, σίγουρα έναν από τους δύο γονείς τους. Οπότε δεν μιλάμε για ορφανά παιδιά. Το συμπέρασμα αυτό οδηγεί στην ανάγκη βελτίωσης των υπηρεσιών στην κοινότητα προκειμένου να υποστηριχθούν και ενισχυθούν οι οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες, μέσα από προγράμματα ενδυνάμωσης του γονεϊκού ρόλου και υποστήριξης προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των παιδιών τους», λέει η ερευνήτρια.

Τα συμπεράσματα της έρευνας που φαίνονται περισσότερο ανησυχητικά στην ίδια την ερευνήτρια είναι όπως λέει τα εξής: «H έρευνα εξέτασε δεδομένα για παιδιά τα οποία μεγαλώνουν μακριά από τη φροντίδα των βιολογικών οικογενειών τους, σε ιδρύματα κλειστής παιδικής προστασίας σε όλη την Ελλάδα, οπότε αυτό από μόνο του είναι ανησυχητικό. Το πρώτο συμπέρασμα το οποίο κατά τη γνώμη μου είναι πιο σημαντικό είναι η υπερβολική εξάρτηση στην ιδρυματική φροντίδα και τα εξαιρετικά μικρά νούμερα παιδιών σε αναδοχή στην Ελλάδα. Όταν η αναδοχή έχει αποδειχτεί επιστημονικά πως είναι η καλύτερη φροντίδα για ένα παιδί όταν μεγαλώνει μακριά από την οικογένειά του και όταν προωθείται συστηματικά από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τα παιδιά που ζουν σε αναδοχή είναι ελάχιστα σε σχέση με αυτά που ζουν στα ιδρύματα και χρειάζεται να επανεξεταστεί η νομοθεσία αλλά και οι λόγοι πίσω από αυτούς τους χαμηλούς αριθμούς. Το δεύτερο συμπέρασμα, είναι ο μεγάλος αριθμός παιδιών με αναπηρία στην ιδρυματική φροντίδα και το γεγονός ότι ο σημαντικότερος λόγος εισαγωγής στα ιδρύματα είναι η αναπηρία που αντιμετωπίζει το παιδί. Κάτι τέτοιο σημαίνει πως χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη υπηρεσιών γι' αυτά τα παιδιά και τις οικογένειές τους σε κοινοτικό επίπεδο, προκειμένου να αποφευχθεί ο ιδρυματισμός τους. Τέλος, ανησυχητικό βρίσκω τον μεγάλο αριθμό ενηλίκων που συμβιώνουν με παιδιά κάτω των 18 ετών στα ιδρύματα παιδικής προστασίας και την έλλειψη πολιτικών που να δίνει τη δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους να ζουν ανεξάρτητα μέσα στην κοινωνία», καταλήγει η κ. Νάνου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Περισσότερα από το VICE

Ένας από τους Βομβιστές του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου Μιλά για το ISIS και τις Μαζικές Ένοπλες Επιθέσεις

Καμία Πρόβλεψη για τους Μετανάστες Μετά την Εκκένωση της Ειδομένης

Τι Θα σου Συμβεί αν σε Τσακώσουν με Ένα Γραμμάριο Κάνναβης ή Κόκας στην Ελλάδα;

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.