FYI.

This story is over 5 years old.

News

Γιατί Πρέπει να Eνδιαφέρει το Aσφαλιστικό Έναν 20άρη;

Ένας οδηγός για να καταλάβεις τι παίζει με το ασφαλιστικό, με απλά λόγια.

«Ανοίγει το μεγάλο θέμα του Ασφαλιστικού», «τσεκούρι στις συντάξεις», «καυτή πατάτα» κι άλλα τέτοια δημοσιογραφικά κλισέ είναι μόνο μερικές από τις εκφράσεις που λέγονται και γράφονται σε καθημερινή βάση τους τελευταίους μήνες, με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης να περάσει εντός του Ιανουαρίου μια συνολική μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος. Διακηρυγμένος στόχος της μεταρρύθμισης είναι το σύστημα να καταστεί βιώσιμο -λέξη που ακούμε συχνά τα τελευταία χρόνια- και δηλαδή να μπορεί να δίνει τις παροχές και τις συντάξεις που προβλέπουν οι νόμοι, τουλάχιστον για τις επόμενες 3-4 δεκαετίες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σε κάθε περίπτωση η ασφαλιστική μεταρρύθμιση αποτελεί υποχρέωση της Ελλάδας στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου με τους δανειστές της χώρας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛ έχει εξαγγείλει πως παρά τις πιέσεις των δανειστών, θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν ανέπαφο το εισόδημα των συνταξιούχων έως 1000 ευρώ και να μη μειωθούν οι κύριες συντάξεις. Παράλληλα με τις μειώσεις, έχουν ήδη νομοθετηθεί η περικοπή μιας σειράς δυνατοτήτων που οδηγούσαν σε πρόωρη σύνταξη και έχουν αυξηθεί σημαντικά τα όρια ηλικίας. Με άλλα λόγια κι ανεξάρτητα από τις επιμέρους ρυθμίσεις που συζητούνται με τους δανειστές, οι άνθρωποι στο μέλλον θα δουλεύουν περισσότερα χρόνια για να λαμβάνουν μικρότερες συντάξεις. Συνδικάτα, ομάδες εργαζομένων και ολόκληρα πολιτικά κόμματα έχουν εξαγγείλει ή πραγματοποιούν ήδη κινητοποιήσεις για το θέμα, μιλώντας για διάλυση του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης.

Διαβάστε ακόμα: Γιατί Πιάσαμε Πάτο ως Χώρα

Γιατί όμως φτάσαμε ως εδώ; Γιατί δεν είναι βιώσιμο το υπάρχον σύστημα; Είναι πολύ πιθανό κάποιος νέος να έχει ακούσει για την «κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων». Δεν είναι τίποτα άλλο από το δραματικό άδειασμα των κουμπαράδων των διαφόρων επαγγελματικών ομάδων σε συνδυασμό με τη δραματική μείωση των εκάστοτε αποταμιεύσεων. Με άλλα λόγια, λίγα βάζουμε στο κομπόδεμα για τις δύσκολες ώρες και τα γεράματα, πολλά βγάζουμε, άρα τελειώνουν.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, ούτε καν μόνο ευρωπαϊκό, αφού η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό με τη μείωση των γεννήσεων δημιουργούν λιγότερους εργαζόμενους και περισσότερους συνταξιούχους: Λιγότεροι πληρώνουν εισφορές, περισσότεροι παίρνουν σύνταξη, άρα πρόβλημα. Στην Ελλάδα ωστόσο το πρόβλημα έχει γιγαντωθεί στα χρόνια της κρίσης εξαιτίας της τεράστιας ανεργίας και της ανασφάλιστης εργασίας. Ακόμα λιγότεροι δουλεύουν, ακόμα περισσότεροι δικαιούνται χρήματα χωρίς να συμμετέχουν στην παραγωγή (βλ. επιδόματα ανεργίας), ακόμα μεγαλύτερο το πρόβλημα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Φωτογραφία του Παναγιώτη Μαϊδη για το VICE

«Ωραία, τα' χουν κάνει σαν τα μούτρα τους. Γιατί τώρα μας ζαλίζουν από το πρωί μέχρι το βράδυ με αυτό το Ασφαλιστικό και σε τελική ανάλυση, τι με νοιάζει εμένα εφόσον δεν πρόκειται ποτέ να πάρω σύνταξη;» αναρωτιέται, εύλογα ενδεχομένως, ένας 20χρονος που παρακολουθεί την επικαιρότητα.

Με τη βοήθεια δύο ειδικών επί του θέματος, θα προσπαθήσω να εξηγήσω με όσο το δυνατόν απλά λόγια τι είναι το ασφαλιστικό σύστημα, γενικά ως θεσμός στα κράτη και στην Ελλάδα ειδικότερα, αλλά κυρίως ποια είναι η ουσιαστική, και συμβολική ταυτόχρονα, αξία του Ασφαλιστικού ως βασικό τρόπο έκφρασης αυτού που λέμε «κρατική πρόνοια».

Γιατί όσο κι αν ακούγεται ανέκδοτο, αυτό το κράτος, ναι αυτό το ελληνικό κράτος, νοιάζεται για εμάς. Πολύ λιγότερο απ' όσο ίσως θα έπρεπε, όχι εξίσου για όλους, αδικώντας συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες με πρώτη απ' όλες τους νέους ανθρώπους, πολύ λιγότερο απ' όσο ενδεχομένως νοιάζονται άλλα κράτη για τους πολίτες τους, αλλά κάπως νοιάζεται κι άρα μας αφορά όλους.

Για να γίνει κατανοητή αυτή η ιδέα, πως έστω με πολλές εκπτώσεις, το ελληνικό κράτος νοιάζεται για τους πολίτες του μέσω του ασφαλιστικού συστήματος, ζήτησα από τον Αναπληρωτή Καθηγητή. Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Αριστείδη Χατζή και το δικηγόρο, εκδότη του περιοδικού «Νομοθεσία ΙΚΑ» και μέλος της λεγόμενης «Επιτροπής Σοφών» για το Ασφαλιστικό, κ. Δημήτρη Μπούρλο, να δώσουν τα φώτα τους.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πώς οι Ευρωπαίοι έφτασαν να θεωρούν «αυτονόητο» ότι θα πρέπει να παίρνουν σύνταξη

Η έννοια της σύνταξης στον κόσμο προφανώς είναι πολύ νεότερη από αυτή της εργασίας. Σταδιακά τα κράτη της Δύσης, μετά την επικράτηση του καπιταλιστικού τρόπου οργάνωσης της οικονομίας και ως αποτέλεσμα τόσο διεκδικήσεων από την πλευρά των εργαζομένων όσο και πολιτικών αποφάσεων κυβερνώντων, άρχισαν να εγκαθιδρύουν συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, βασικό κομμάτι των οποίων ήταν οι συντάξεις. Πρόκειται για μια προέκταση του λεγόμενου «κοινωνικού συμβολαίου», που στηρίζεται σε μια συμφωνία ανάμεσα στον πολίτη και το κράτος. Στον πυρήνα αυτής της συμφωνίας υπάρχει η επιβολή από το κράτος στον πολίτη να επενδύσει, με την ευρύτερη έννοια του όρου «επένδυση», στη μελλοντική κοινωνική του ασφάλιση.

«Η συμφωνία λοιπόν», μας εξηγεί ο κ. Χατζής, μπορεί να περιγραφεί ως εξής: «Καθώς εργαζόμαστε κρατάμε στην άκρη κάποια χρήματα. Τα χρήματα αυτά τα διαχειρίζεται το κράτος και ίσως μερικές φορές και με τη δική του ενίσχυση, κάποια στιγμή θα μας επιστραφούν ως σύνταξη».

Εντελώς χοντρικά και χωρίς να μπαίνουμε εδώ σε έννοιες όπως κύρια κι επικουρική ασφάλιση, η συμφωνία, δηλαδή το σχήμα του ασφαλιστικού συστήματος για κάθε ασφαλισμένο – εργαζόμενο έχει ως εξής:

Εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών -->
Ασφαλιστικό Ταμείο στο οποίο είναι ασφαλισμένο το άτομο το οποίο λειτουργεί υπό την αιγίδα και την επίβλεψη του κράτους -->
Συνταξιούχοι και δικαιούχοι παροχών

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όπως φαίνεται από το σχήμα, το σύστημα στηρίζεται στην ιδέα της αναδιανομής των πόρων από όσους βρίσκονται στην αγορά εργασίας σε όσους βρίσκονται εκτός αυτής ή έχουν ανάγκη την κρατική πρόνοια για άλλους λόγους.

Η ύπαρξη αυτής της συμφωνίας, που όπως είδαμε δεν υπήρχε πάντα, όσο «δεδομένη» κι αν μας φαίνεται τώρα, αποτελεί έκφραση της κρατικής πρόνοιας, της «έγνοιας» του κράτους για εμάς τους πολίτες.

Γιατί να διαχειρίζεται το κράτος τα δικά μας χρήματα και μάλιστα υποχρεωτικά;

Το ερώτημα διατυπώνεται πολύ συχνά στην Ελλάδα της κρίσης και της κατάρρευσης των Ταμείων, με διάφορους τρόπους. Ο πλέον συνηθισμένος πάει κάπως έτσι: «Τόσα λεφτά που δίνουμε στο κράτος, αν τα δίναμε σε μια ιδιωτική ασφαλιστική εταιρία, θα είχαμε μεγάλη σύνταξη κι ένα γιατρό να μας ρωτάει κάθε μία ώρα αν είμαστε καλά».

Ο κ. Χατζής, αν και της φιλελεύθερης σχολής που προβλέπει περιορισμένη κρατική παρέμβαση, αντικρούει αυτό το επιχείρημα: «Είναι το κράτος που διαχειρίζεται τα χρήματα αυτά για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί με σωστή κεντρική διαχείριση, τα οφέλη λογικά είναι περισσότερα». Με άλλα λόγια, άλλη απόδοση θα έχει η επένδυση μερικών δισεκατομμυρίων ευρώ κι άλλη μερικών χιλιάδων. Έτσι αν οι διοικήσεις των Ταμείων έκαναν σωστή οικονομική διαχείριση των χρημάτων που δίνουμε όλοι ως εργαζόμενοι ή εργοδότες, τότε οι παροχές που θα απολαμβάναμε θα ήταν περισσότερες απ' ότι αν επενδύαμε ο καθένας μόνος του τα χρήματα αυτά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεύτερος λόγος που καθιστά απαραίτητη τη διαχείριση των ασφαλιστικών πόρων από το κράτος, είναι σύμφωνα με τον Αριστείδη Χατζή, η τάση του ανθρώπου να δίνει προτεραιότητα στην παρούσα κατανάλωση κι όχι στην αποταμίευση. «Αν και φιλελεύθερος, θεωρώ ότι η επιστήμη βαραίνει περισσότερο από την ιδεολογία μου. Κι η επιστήμη έχει δείξει πως αν οι άνθρωποι αφεθούν ελεύθεροι σε αυτό τον τομέα, θα κάνουν πολύ σοβαρά λάθη τα οποία θα μετανιώσουν αργότερα, σε ένα χρόνο όπου δε θα μπορούν να τα διορθώσουν. Έχει νόημα η επιβολή από το κράτος της συμμετοχής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης», υπογραμμίζει.

Φωτογραφία: Νίκος Παλαιολόγος (SOOC)

«Το Ασφαλιστικό μας αφορά από τη μέρα της γέννησής μας»

Αν και τα παραπάνω επιχειρήματα είναι λογικά και αποδεικνύουν πως έστω και αυτό το στρεβλό και κουτσουρεμένο σύστημα έχει μια αξία για όλους τους πολίτες, ένας 20χρονος θα ήθελε πιο «χειροπιαστούς» λόγους για να πειστεί.

«Η ύπαρξη ενός ασφαλιστικού συστήματος είναι πολύ σημαντική σε μια κοινωνία και δεν αφορά μόνο όποιον φτάνει σε ηλικία συνταξιοδότησης. Ξεκινά από την ημέρα που γεννιέται ένα παιδί και φτάνει μέχρι το θάνατο του ατόμου», τονίζει ο κ. Μπούρλος, στο ξεκίνημα της κουβέντας μας. Κι εξηγεί τι εννοεί:

«Κι αυτό γιατί παροχές προβλέπονται σε πολλές περιπτώσεις πριν την ηλικία συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα, ένα παιδί έχει, ή πρέπει να έχει, περίθαλψη από τη μέρα που γεννιέται. Αυτό είναι μέρος του ασφαλιστικού συστήματος. Όταν ο πατέρας ή η μητέρα πάρει σύνταξη προβλέπεται για το παιδί μια προσαύξηση στη σύνταξη, η λεγόμενη προσαύξηση οικογενειακών βαρών» λέει ο κ. Μπούρλος. Άλλο παράδειγμα, οι περιπτώσεις παιδιών με σοβαρό πρόβλημα αναπηρίας, ή αυτές της απώλειας του ενός γονιού. «Πεθαίνει ο πατέρας και η χήρα μητέρα έχει ένα εισόδημα από τη σύνταξη που παίρνει λόγω του θανάτου του πατέρα, τα παιδιά για όσο είναι ανήλικα, έχουν κι αυτά ένα εισόδημα», σημειώνει, κάνοντας αρκετά πιο καθαρό το γιατί το Ασφαλιστικό αφορά και τις πλέον μικρές ηλικίες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Επομένως, το Ασφαλιστικό δεν εξαντλείται μόνο σε μία σύνταξη που παίρνει κάποιος μετά από κάποιο ηλικιακό όριο, όπως νομίζουν πολλοί» συνεχίζει. «Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένα σύστημα που θα δημιουργεί ένα πλέγμα κοινωνικο-ασφαλιστικής προστασίας και αναπληρώνει το εισόδημα στις περιπτώσεις που επέρχεται ο λεγόμενος «ασφαλιστικός κίνδυνος». Αυτός προκύπτει στις εξής τρεις περιπτώσεις: Όταν κάποιος συμπληρώνει το ηλικιακό όριο που προβλέπεται από το νόμο κι άρα βγαίνει στη σύνταξη λόγω γήρατος, όταν κάποιος έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, ή όταν προκύπτει μια απώλεια ζωής.

Τι μπορεί να γίνει τώρα με το Ασφαλιστικό

«Οκ. Κατάλαβα ότι θα έπρεπε να με ενδιαφέρει το Ασφαλιστικό, με την προϋπόθεση όμως ότι αυτό λειτουργεί σωστά και προσφέρει παροχές. Εγώ ούτε παροχές βλέπω αλλά ούτε και τον εαυτό μου στη σύνταξη, αφού δεν μπορώ καν να βρω δουλειά», θα μπορούσε να πει ένας νέος άνθρωπος που έχει διαβάσει το άρθρο μέχρι εδώ.

Κάποιος πιο οργισμένος, ενδεχομένως να έλεγε: «Καλά να πάθουν να τους κόψουν τις συντάξεις, αφού αυτές οι γενιές ψήφιζαν τόσα χρόνια τις κυβερνήσεις που χρεοκόπησαν τα Ταμεία και την Ελλάδα ολόκληρη».

Τι θα απαντούσαν οι δύο ειδικοί σε αυτές τις δύο πιθανές αντιδράσεις; Τόσο ο Αριστείδης Χατζής όσο κι ο Δημήτρης Μπούρλος έδειξαν να τις έχουν ακούσει πολλές φορές αυτές τις ενστάσεις. Κι οι δύο θεωρούν πως κατανοούν τις αιτίες που τις έχουν γεννήσει αλλά πως δε θα πρέπει να οδηγούν στην αποστασιοποίηση των νέων. Κι οι δύο υποστήριξαν πως το υπάρχον ασφαλιστικό σύστημα είναι άδικο και πρέπει να αλλάξει. Τι προτείνουν για το μέλλον του Ασφαλιστικού στην Ελλάδα οι ίδιοι;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ενίσχυση της ατομικής ευθύνης, διεκδίκηση από τους νέους και ένταξη των μεταναστών

Ο κ. Χατζής βλέπει ως μοναδική επιλογή την ενίσχυση της ατομικής ευθύνης, πάντα βεβαίως υπό την επίβλεψη του κράτους, για τους λόγους που ανέλυσε παραπάνω, σε συνδυασμό με τη δυναμική διεκδίκηση από τις νέες γενιές ενός άλλου μοντέλου οικονομίας και την παράλληλη ένταξη στην οικονομία και την κοινωνία μεταναστών.

Το πρώτο σκέλος της πρότασής του, αυτό της ενίσχυσης της ατομικής ευθύνης, προβλέπει την, εν μέρει τουλάχιστον, μετατροπή του συστήματος από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό, που θα εμπεριέχει την επένδυση χρημάτων που προορίζονται για σύνταξη σε ατομικό επίπεδο.

«Στην παρούσα συγκυρία, θα πρέπει η ατομική ευθύνη να παίζει ένα μεγαλύτερο ρόλο, γιατί το κράτος δεν έχει πλέον τις δυνάμεις να το υποστηρίξει. Το αναδιανεμητικό σύστημα ήταν μια πολύ καλή ιδέα, λειτούργησε για πάρα πολλά χρόνια. Αλλά λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, ούτε οι εισφορές θα αρκούν ούτε θα υπάρχει η ενίσχυση του κράτους όπως υπήρχε στο παρελθόν» εξηγεί ο Καθηγητής και αναφέρει ως παράδειγμα το μοντέλο των σκανδιναβικών χωρών που θεωρείται το πλέον πετυχημένο στην Ευρώπη.

«Το κράτος παρέχει μια βάση, ένα μίνιμουμ σύνταξης, στην Ελλάδα θα μπορούσε να είναι 600-700 ευρώ, ως ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Από εκεί και πέρα μπορείς μόνος να κάνεις κρατήσεις, ένα είδος αποταμίευσης σε προσωπικό λογαριασμό ο οποίος θα μετατραπεί αργότερα σε σύνταξη. Όσο περισσότερο αποταμιεύσεις, κι όσο καλύτερη επιλογή κάνεις στην επένδυση των χρημάτων, τόσο καλύτερες θα είναι κι οι αποδώσεις σου αργότερα. Επειδή οι επενδύσεις γίνονται μέσω εταιριών του ιδιωτικού τομέα, το κράτος σε αυτό το μοντέλο καθορίζει το κανονιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι εταιρίες, επιβλέπει κι επίσης μπορεί να ενημερώνει το κοινό και να προτείνει ενδεχομένως καλές επιλογές επένδυσης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Επισημαίνει ωστόσο πως η επιτυχία ενός τέτοιου συστήματος στην Ελλάδα βρίσκεται σε συνάρτηση με μια σειρά από άλλες παρεμβάσεις, που προϋποθέτουν ισχυρή πολιτική βούληση και σύγκρουση με τα έως τώρα εδραιωμένα συμφέροντα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. «Αντί το κράτος πρόνοιας να λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας, το χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο εξαγοράς ψήφων» παρατηρεί και συμπληρώνει πως αυτή η στρέβλωση έχει δημιουργήσει μεγάλες αδικίες, κυρίως εις βάρος των νέων ανθρώπων, των υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα και των αγροτών.

Στο δεύτερο σκέλος της πρότασής του, ο κ. Χατζής υπογραμμίζει την ανάγκη διεκδίκησης από τους νέους ενός άλλου μοντέλου οικονομίας που οικονομίας που θα παράγει πλούτο κι άρα ευκαιρίες για τους νέους κι ασφάλεια για τους μεγαλύτερους. «Το Ασφαλιστικό είναι μία "βόμβα", έτοιμη να εκραγεί». Αν εκραγεί, αυτοί που θα υποστούν τις χειρότερες συνέπειες είναι αυτοί που τώρα προσπαθούν να μπουν στην αγορά εργασίας, διότι όχι απλά δε θα έχουν συντάξεις σαν κι αυτές που είχαν οι γονείς τους αλλά οποιοδήποτε είδος σύνταξης» τονίζει, καλώντας τους νέους να μην αποστασιοποιούνται.

Τρίτος άξονας της πρότασής του, είναι μια πολιτική απόφαση για υποδοχή και ένταξη στην παραγωγική διαδικασία μεταναστών. «Είναι ο μοναδικός τρόπος να λυθεί το ζήτημα σχετικά γρήγορα» λέει και σημειώνει: «Πέρα από το ανθρωπιστικό κομμάτι που είναι σημαντικότατο κι υποχρέωσή μας, τους χρειαζόμαστε από οικονομική άποψη. Χωρίς τους μετανάστες δεν έχει μέλλον η Ελλάδα», είπε χαρακτηριστικά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ένα αναδιανεμητικό αλλά ελκυστικό ασφαλιστικό σύστημα

Από τη μεριά του ο κ. Μπούρλος, έχοντας αναφορές στη σοσιαλδημοκρατική πολιτική αφήγηση, παραμένει υπέρ της διατήρησης του αναδιανεμητικού χαρακτήρα του συστήματος, με παρεμβάσεις ωστόσο που θα δώσουν κίνητρα στους νέους ανθρώπους.

«Το μοντέλο των σκανδιναβικών χωρών θεωρείται πετυχημένο αλλά στην Ελλάδα έχουμε ένα ιδιαίτερο ασφαλιστικό σύστημα, με στοιχεία από διάφορα συστήματα. Είναι τέτοιες οι ιδιαιτερότητές του που το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του δικού μας συστήματος, παρά να αντιγράψουμε άλλα. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν πρέπει να βλέπουμε τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη», σημείωσε ο κ. Μπούρλος.

Όταν τον ρώτησα ποια θέση πήρε ως μέλος της «Επιτροπής Σοφών» που κλήθηκε από τον υπουργό Εργασίας να ετοιμάσει μια πρόταση ασφαλιστικής μεταρρύθμισης το περασμένο φθινόπωρο, ο νομικός επανέλαβε τη θέση του υπέρ της διατήρησης του διανεμητικού συστήματος. «Ιδιαίτερα σε μια εποχή οικονομικής κρίσης, όπου μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού δοκιμάζονται, ένα διανεμητικό σύστημα λειτουργεί πιο προστατευτικά από ένα κεφαλαιοποιητικό», επιχειρηματολόγησε.

Όσο για το πώς μπορεί το σύστημα να γίνει ελκυστικό στους νέους ανθρώπους και να αποφευχθεί η αποστασιοποίηση κι η ανασφάλιστη εργασία, ο κ. Μπούλος μίλησε για την ανάγκη το σύστημα να γίνει πιο δίκαιο.

«Αυτό που κάνει ελκυστικό ένα ασφαλιστικό σύστημα είναι να βλέπει ο ασφαλιζόμενος πως για όσο περισσότερο χρόνο και για όσο υψηλότερες αποδοχές ασφαλίζεται, τόσο μεγαλύτερες και καλύτερες συνταξιοδοτικές παροχές έχει να λάβει», σημείωσε κι εξήγησε: «Θα πρέπει να αποτελεί μέριμνα αυτών που κάνουν παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα να διαμορφώνουν όρους που θα δημιουργούν αυτή την αίσθηση δικαιοσύνης κι άρα το κίνητρο να ασφαλιστεί κάποιος. Αυτό συνοπτικά θα το περιγράφαμε ένα "διανεμητικό σύστημα με ελκυστικούς – δίκαιους συντελεστές αναπλήρωσης"».

Περισσότερα από το VICE

Όταν οι Αμερικάνοι Εξεγέρθηκαν Εναντίον της Κυβέρνησής τους

Η Γυναίκα που Έγινε η Φωνή για τις Ιερόδουλες

Ο Alexis Vasilikos μας Παρουσιάζει 20 Χρόνια Σουρεαλισμού

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.