Περάσαμε μια Νύχτα με τους Αφρικανούς Μουσικούς της Πλατείας Μοναστηρακίου

Όπως οι χρωματιστοί κυβόλιθοι που διαμορφώνουν την επίστρωση της πλατείας Μοναστηρακίου, έτσι πολύχρωμο και πολυφυλετικό είναι και το πλήθος που εκτείνεται πάνω σε αυτήν. Τουρίστες, βιαστικοί διερχόμενοι, ανατολίτες μικροπωλητές, βαλκάνιοι χορευτές. Βασιλιάδες της πλατείας, όμως είναι οι αφρικανοί μουσικοί που καταλαμβάνουν τα ασύμμετρα ξύλινα καθίσματα στο νότιο τμήμα της. Πάνω από την εγκιβωτισμένη κοίτη του Ηριδανού με τα ευμεγέθη κρουστά τους, κάθε βράδυ μετά της οκτώ, δίνουν τον ρυθμό με μια αυτοσχέδια μουσική μπάντα που δεν κουράζεται να κάνει επικλήσεις στην μάνα γη της Αφρικανικής ηπείρου.

Ερασιτέχνες και επαγγελματίες μουσικοί, τραγουδιστές, χορευτές και «μάγοι» -με ή χωρίς εισαγωγικά-  συνασπίζονται ρυθμικά, όχι μόνο για λίγα ευρώ αλλά εις ανάμνηση της γενετήσιας κουλτούρας τους.

Γύρω τους νεαροί, κι όχι τόσο νεαροί, λευκοί κι όχι τόσο λευκοί, ταξιδιώτες και ντόπιοι συγχρονίζονται στον ρυθμό των djembe. Ο Ντιάν, είναι 19 ετών, από την Γουϊνέα. Από τους ελάχιστους της παρέας που μιλάει ελληνικά καθώς όπως εξηγεί «πηγαίνω σε ελληνικό σχολείο στο Ελληνικό».

«Αρχηγός του γκρουπ είναι ο Dauda Conthe» λέει και με το κεφάλι δείχνει προς το μέρος ενός τύπου με dreadlocks παραδομένου στη μουσική και τους στίχους ενός τραγουδιού που έχει παρασύρει ένα γκρουπ λευκών που προσπαθούν να ακολουθήσουν τον φρενήρη ρυθμό. Δυο πιτσιρίκες καλλονές με μαντήλι στο κεφάλι διακόπτουν τον ειρμό του Ντιάν. «Ντιάν έχεις κορίτσι;». Μόλις χώρισε. Τα κορίτσια είναι από την Σομαλία. Το ενδιαφέρον του Ντιάν, όμως, γρήγορα εξατμίζεται. «Είναι πολύ λευκές», μου λέει και μου κλείνει το μάτι προκαλώντας κατάθλιψη στην αιώνια ανταύγεια.

Ο Μαξ από την Γκάνα πουλάει πλεχτά βραχιολάκια και πολύ ενδιαφέρεται να μάθει τι συζητάμε. Βρίσκει το θέμα σχεδόν βαρετό. «Πολύ μιλάτε, γιατί δεν χορεύετε για να καταλάβεις τι είναι η μουσική για εμάς;». Την προτροπή του σίγουρα ακολουθούν οι τουρίστες που δεν παραλείπουν να αφήνουν και κάποια κέρματα στο καπέλο του Ντιάν.

«Για εμάς η μουσική είναι αγάπη, είναι επανάσταση», μου λέει ο Davis, 28 ετών από την Γκάμπια. Aυτοσυστήνεται ως επαγγελματίας μουσικός και ετοιμάζει το πρώτο του CD που θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο. «Όλα είναι μουσική», συνεχίζει με πάθος, «η ζωή είναι κόλαση χωρίς μουσική, για αυτό βρίσκομαι εδώ κάθε βράδυ. Δεν με ενδιαφέρει να παίζω μόνο σε κλαμπς και μπαρ, που έτσι κι αλλιώς λίγα μας φιλοξενούν. H μουσική στον δρόμο είναι κάτι άλλο. Είναι ελευθερία. Για αυτό και δεν μπορώ να καταλάβω την αστυνομία που συχνά μας κάνει τη ζωή δύσκολη. Ξέρεις πως αρκετές φορές έχουν επιχειρήσει συλλήψεις και ο κόσμος δεν τους άφησε; Η δικαιολογία τους είναι πως διαμαρτύρονται οι καταστηματάρχες…». O Davis βρίσκεται πέντε χρόνια στην Αθήνα και πριν εννέα μήνες απέκτησε μια κόρη, την Αναστασία-Μαρία με μια ελληνίδα. Το πρώτο δώρο που της έκανε; Ντραμς.

Η προσοχή μου είναι στραμμένη στον Dauda, προσπαθώντας να ξεκλέψω λίγο από τον χρόνο του στα διαλείμματά του. O Dauda Conthe είναι 28 χρονών και έρχεται από την Σιέρα Λιόνε, ένας από τους χιλιάδες πρόσφυγες που δραπέτευσαν από το αιματηρό σκηνικό που διαμόρφωσε για δέκα χρόνια στην Σιέρα Λιόνε ο εμφύλιος πόλεμος. «Τα πράγματα δεν ήταν άσχημα μόνο στη Freetwon αλλά και στα χωριά. Η μάνα μου, μετά τον θάνατο του πατέρα και της μικρότερης αδερφής μου, με φυγάδευσε σε ένα μικρό χωριό. Ο πόλεμος, όμως, μας βρήκε και εκεί». Γόνος οικογένειας μουσικών ο ίδιος ήταν μέλος του National Dance Troupe of Sierra Leone. «Στην Σιέρα Λεόνε δεν έχουμε τίποτα εκτός από τη μουσική. Η μουσική είναι τα πάντα. Είμαστε ευλογημένοι με φρούτα, βλάστηση, πλούσια γη με διαμάντια και χρυσό αλλά δεν μας ανήκουν». Όταν επιτέλους δραπέτευσε στην Γκάνα ο Dauda στηρίχτηκε στην τέχνη του και το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να φτιάξει ένα συγκρότημα. Η μπάντα γνωρίζει επιτυχία και σύντομα δέχεται προσκλήσεις από world festivals στην Πολωνία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Τουρκία. Εκεί, στη χώρα των γειτόνων μας για πρώτη φορά θα ακούσει για την Ελλάδα. «Δεν γνώριζα τίποτα για την Ελλάδα, τον πολιτισμό ή την ιστορία της. Μόνο πως φιλοξενεί πολλά "αδέρφια" μου αφρικανούς».  Τον πρώτο χρόνο στην Ελλάδα έψαχνε τον τρόπο που θα του επιτρέψει να ζει και πάλι από την τέχνη του. Κατέληξε να διδάσκει αφρικάνικο χορό (H Συμμορία του Ήλιου, Χορόγραμμα, Sofia's Yoga House), να παίζει κρουστά στα μαθήματα αφρικάνικου χορού της Κατερίνας Καρατζή και της Βιβής Κάππα, να γίνει μέλος του μουσικοχορευτικού σχήματος Troupe Emma Ya, μέλος του μουσικού γκρουπ Teeth and Tongue (reggae) και ένας από τους ιδρυτές του Watoto Africa (Pan-African Festival στην Ελλάδα). Έχει συμμετάσχει ως performer (ακροβατικά-χορός) στα Ιερά Τύμπανα της γης στο Θέατρο της Δόρας Στράτου (Ιούνιο 2012, Ιούνιος 2013) και ως guest (φωνητικά, djembe, kamelen ngoni) με το μουσικό γκρουπ Froots Salad.

Και τι κάνει στο Μοναστηράκι κάθε βράδυ, ενώ ήδη βιοπορίζεται από την τέχνη του; «Διδάσκω», λέει γελώντας «θέλω να μοιράζομαι καθημερινά την αγάπη μου για την αφρικανική μουσική. Όχι μόνο με τους Έλληνες και τους τουρίστες, αλλά και τους αφρικανούς αδερφούς μου, που φαίνεται ότι εύκολα ξεχνούν. Δεν ήταν εύκολο να φτιάξω αυτήν την μπάντα. Οι περισσότεροι ρωτάνε πόσα λεφτά θα βγάλουν. Όμως εγώ δεν είμαι εργάτης, είμαι καλλιτέχνης. Και σκοπός εδώ κάθε βράδυ δεν είναι τα λεφτά αλλά να αγαπήσει ο κόσμος τη μουσική μας. Να την αγαπήσουμε, ξανά, εμείς οι ίδιοι».

Το διάλειμμα τελείωσε και παίρνει ξανά τη θέση του πίσω από τα djembe. Δίπλα του έχει βολευτεί ο Τούρκος Jasen, που βασικά παίζει κιθάρα, αλλά ως σερβιτόρος σε μαγαζί της Πλάκα δεν μπορεί να παίξει τη μουσική του…

Ο Musa, είναι ένας ακόμα φίλος του Dauda που κάθε βράδυ παίζει δίπλα του. Είναι 24 ετών από την Γουϊνέα, βρίσκεται στην Ελλάδα πέντε χρόνια και βασικά είναι ποδοσφαιριστής,  μέχρι που αντιμετώπισε πρόβλημα με τα χαρτιά παραμονής του. «Έως το 2011 υπήρχαν δουλειές στην Ελλάδα για εμάς. Τώρα τίποτα. Έρχομαι εδώ κάθε βράδυ για να θυμάμαι τις ρίζες μου. Ονειρεύομαι τη χώρα μου, ονειρεύομαι τα αδέρφια μου. Σκεφτόμουν να επιστρέψω αλλά ξέσπασε ο Έμπολα».

Ο Dauda έχει τώρα αφήσει τα κρουστά και προσπαθεί να δείξει σε δύο κορίτσια τα βήματα της «φωτιάς» την ίδια στιγμή που ο ίδιος καταπίνει κυριολεκτικά φωτιές και ο Τζος φωνάζει τραγουδιστά «fire, fire». Ο Τζος είναι 27 χρόνων. Ο πατέρας του είναι από την Τζαμάικα, η μητέρα του από την Σιέρα Λεόνε. Φίλος του Dauda, μουσικός κι ο ίδιος παίζει τα Σάββατα στο γνωστό αφρικανικό στέκι Red Sea, κοντά στο Hilton. «Η μουσική είναι φωτιά. Φωτιά που σε καίει και θέλει να βγει από τα σπλάχνα σου», μου λέει ενώ κοιτάει με νόημα τους παρακείμενους αστυνομικούς που καπνίζουν, «ξέρεις πως μπορώ να συλληφθώ και μόνο που σου μιλάω;», με ρωτάει εξοργισμένος, «Δεν μας αφήνουν σε ησυχία και συχνά μας ζητάνε λεφτά. Μα εμείς εδώ δεν βγάζουμε λεφτά και στις δώδεκα που τελειώνει η συγκοινωνία έχουμε φύγει. Δεν κλέβω, δεν πουλάω χασίς, απλά παίζω μουσική στον δρόμο» μου λέει για να πέσουν οι τόνοι όταν η συζήτηση μετατοπίζεται στη δίχρονη κόρη του, Κριστίνα, που μεγαλώνει μόνος του σε ένα διαμέρισμα της Κυψέλης, από τότε που η μάνα της αποφάσισε να επιστρέψει πίσω στην Αφρική, όταν η μικρή ήταν τριών μηνών.

Ο Dauda έχει ολοκληρώσει το φλεγόμενο δρώμενο και πριν τα όργανα μαζευτούν και η παρέα τρέξει να προλάβει τον ηλεκτρικό μου συστήνεται. «Ανήκω στην φυλή των temne και τραγουδώ στη γλώσσα των προγόνων μου, temne και Krio. Η οικογένεια μου είναι μουσουλμάνοι, όμως εγώ είμαι μουσουλμάνος, χριστιανός, τα πάντα. Πιστεύω στον Θεό, στον Θεό, όμως, των ανθρώπων, στον Θεό όλων μας. Και αυτό λένε και τα τραγούδια μας. Για την αγάπη, την ειρήνη, τις ιστορίες των προγόνων μας πριν γίνουν σκλάβοι, όταν ζούσαν ελεύθεροι. Η ζωή στην Ελλάδα δεν είναι εύκολη. Δεν υπάρχουν δουλειές και οι άνθρωποι είναι εχθρικοί». Όμως ο Dauda ενώ έχει την ευκαιρία δεν σκέφτεται να πάει αλλού. Κυρίως γιατί εδώ είναι η γυναίκα του, η αγάπη του, η επίσης επαγγελματίας χορεύτρια Κατερίνα αλλά και γιατί από όλα τα ταξίδια του η Ελλάδα είναι ότι πιο κοντινό βρήκε στην Σιέρα Λιόνε. «Είναι αυτός ο καιρός και αυτός ο ήλιος», λέει λίγο πριν βάλει στην προστατευτική τους θήκη τα djembe του.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.