Αιχμάλωτοι Ναζιστικών Στρατοπέδων Συγκέντρωσης που Πέρασαν τα Πάνδεινα δεν Πήραν Ποτέ Αποζημιώσεις

To θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Κανιβαλισμός, πνιγμός και σταύρωση: μερικές μόνο από τις φρικαλεότητες που περιγράφονται στις μαρτυρίες Βρετανών που είχαν πέσει στα χέρια των ναζί στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Δύο εξ αυτών δημοσιεύτηκαν την περασμένη Πέμπτη στη Βρετανία.

Οι επί μακρόν απόρρητες μαρτυρίες –που περιλαμβάνονται στις αιτήσεις που έκαναν Βρετανοί υπήκοοι σε ένα αγγλογερμανικό πρόγραμμα αποζημιώσεων για ναζιστικές διώξεις την περίοδο 1964-65– αποκαλύπτουν επίσης τον αγώνα πολλών από εκείνους που υπέφεραν να αποδείξουν ότι πληρούσαν τα αυστηρά κριτήρια για να πάρουν οικονομική αποζημίωση.

Από τους 4.206 ανθρώπους που έκαναν αίτηση για αποζημίωση, μόνο οι 1.015 τα κατάφεραν. Πολλών οι εμπειρίες ή το ιστορικό αμφισβητήθηκαν για μήνες ή ακόμα και χρόνια, προτού τελικά απορριφθούν οι αιτήσεις τους.

Στις μαρτυρίες περιλαμβάνεται μία του Harold Le Druillenec, ο οποίος ήταν ο μόνος Βρετανός επιζών από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλσεν (Bergen-Belsen), όπου φυλακίστηκε για 10 μήνες. Ο Le Druillenec κατέθεσε αποδεικτικά στοιχεία στις δίκες για το Μπέλσεν.

Έγραψε χαρακτηριστικά ότι «όλο το διάστημα που έμεινα εδώ έριχνα πτώματα στους μαζικούς τάφους που ευγενικά έσκαψαν για εμάς "εξωτερικοί εργάτες" γιατί εμείς δεν είχαμε πλέον δύναμη γι' αυτού του είδους τη δουλειά, κάτι που ευτυχώς πρέπει να παρατηρήθηκε από τη διοίκηση του στρατοπέδου.

Μεταξύ των κρατουμένων επικρατούσε ο νόμος της ζούγκλας. Τη νύχτα σκότωνες ή σε σκότωναν˙ μέχρι την ημέρα, ο κανιβαλισμός ήταν ανεξέλεγκτος.

Το μεγαλύτερο μέρος των αιχμαλώτων του Άουσβιτς είχε μεταφερθεί στο Μπέλσεν όταν έφτασα και ήταν εδώ που άκουσα την έκφραση: "Υπάρχει μόνο μία έξοδος από εδώ – μέσω της καμινάδας"», είπε, αναφερόμενος στο κρεματόριο και στους θαλάμους αερίων.

Θυμάται διαφορετικά «μέσα θανάτωσης των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων του ξυλοδαρμού, του πνιγμού, της σταύρωσης, του κρεμάσματος σε διάφορες στάσεις κ.λπ.», ενώ είπε ότι η απόπειρα αυτοκτονίας «ήταν μεγάλο έγκλημα, γιατί η επιλογή της μεθόδου θανάτου δεν ήταν δική μας, και καθώς δεν υπήρχε καμία προστασία της ιδιωτικής ζωής δεν μπορώ να θυμηθώ ούτε μία επιτυχημένη αυτοκτονία». Περισσότεροι από 70.000 άνθρωποι πέθαναν στο στρατόπεδο Μπέργκεν-Μπέλσεν το διάστημα 1941-45.

Ο Le Druillenec έχασε το μισό σωματικό βάρος του στη διάρκεια της φυλάκισής του και υπέφερε από τα επακόλουθα της δυσεντερίας, της ψώρας, του υποσιτισμού και της σηψαιμίας για σχεδόν ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή του. Τελικά του απονεμήθηκε αποζημίωση ύψους 2.292 ευρώ (περίπου 37.740 ευρώ σήμερα) από το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Ένας αιτών, ο Albert Slack, ήταν στρατιώτης στο σύνταγμα 4th Royal Berkshire όταν πιάστηκε αιχμάλωτος, τον Μάιο του 1940, και φυλακίστηκε σε διάφορα στρατόπεδα, συμπεριλαμβανομένου του στρατοπέδου συγκέντρωσης Theresienstadt (Terezin), όπου υποχρεώθηκε να σκάβει τάφους. Μετά την απελευθέρωσή του και την επιστροφή του στο σπίτι «είχε γίνει πολύ δύσκολος» και η οικογένειά του δεν ήθελε καμία σχέση μαζί του, σύμφωνα με τον φάκελό του. Του έδωσαν 424,5 ευρώ (περίπου 7.570 ευρώ σήμερα) ως αποζημίωση για την απώλεια ενός δακτύλου.

Μεταξύ εκείνων που τους αρνήθηκαν την αποζημίωση ήταν ο υπολοχαγός Bertram James, ένας Βρετανός αξιωματικός που εμπλεκόταν στη «μεγάλη απόδραση» από το στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου Stalag Luft III που το διοικούσε η Luftwaffe. Βρετανοί αξιωματούχοι είπαν στον James ότι δεν υπέστη «επακριβώς την απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης». Η υπόθεσή του στη συνέχεια έφτασε στο βρετανικό Κοινοβούλιο και στον Τύπο, οπότε τελικά αποζημιώθηκε με 1.489 ευρώ (περίπου 27.208 ευρώ σήμερα).

Άλλο άτομο στο οποίο αρνήθηκαν την αποζημίωση ήταν η πολιτογραφημένη Βρετανίδα Elizabeth Spira, που είχε φυλακιστεί σε τσεχικό στρατόπεδο στο Theresienstadt. Περιέγραψε φρικιαστικές σκηνές σε εκείνο το στρατόπεδο, όπου είπε πως παιδιά «δεν μπορούσαν να φάνε από φόβο τι θα τα κάνουμε, καθώς είχαν δει τους γονείς τους να μη βγαίνουν πια από εκεί».

«Προσπαθήσαμε να καθαρίσουμε τα παιδιά στα λουτρά. Αρνούνταν να μπουν μέσα και κρατιούνταν από το χερούλι της πόρτας όταν προσπαθούσαμε να τα βάλουμε μέσα. Στο τέλος, πήρα το μικρότερο παιδί, πήγαμε στα λουτρά, του έκανα ένα ωραίο ζεστό μπάνιο… σύντομα τα παιδιά ανάρρωσαν πλήρως μόνο για να σταλούν πίσω στους θαλάμους αερίων», είπε.

Τα χρήματα προέρχονταν από ένα κονδύλι 1,26 εκατ. ευρώ που έδωσε η γερμανική στη βρετανική κυβέρνηση για θύματα των ναζιστικών διώξεων – που προσδιορίστηκαν από το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών ως «παράνομη κράτηση σε στρατόπεδο συγκέντρωσης ή ανάλογο μέρος, προκειμένου να προκληθεί σκόπιμος και οργανωμένος πόνος, βασανιστήρια ή εξόντωση στο πλαίσιο της προώθησης της ναζιστικής ιδεολογίας».

Στα κριτήρια περιλαμβάνονταν η σωματική αναπηρία ως αποτέλεσμα της κράτησης και η έκταση του διαστήματος κράτησης του αιτούντος.

Πολλοί υποψήφιοι απορρίφθηκαν είτε γιατί δεν ήταν Βρετανοί πολίτες εκείνη την εποχή είτε γιατί είχαν διπλή υπηκοότητα. Άλλοι απορρίφθηκαν γιατί ήταν στρατιώτες και άρα νόμιμα φυλακίστηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου ή γιατί το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών θεώρησε ότι είχαν υποφέρει αλλά δεν είχαν υποστεί δίωξη.

Περισσότερα από το VICE

Τo ΔΝΤ Σχεδίαζε Χρεοκοπία της Ελλάδας Σύμφωνα με Αποκαλύψεις του WikiLeaks

Τι να Κάνεις αν Έρθει η Γριά Μόρα στον Ύπνο σου

Πρέπει να Αποποινικοποιηθούν τα Ναρκωτικά;