Γιατί Δεν Μπορώ να Σταματήσω να Ζηλεύω «Αυτήν τη Μία Φίλη» που Έχει ο Σύντροφός μου;

Ορισμένες από τις δυσκολότερες, πιο ανόητες και πιο επίμονες μάχες στις σχέσεις περιστρέφονται γύρω από ανθρώπους που μάλλον δεν το ξέρουν καν: Τον/την/τ@ υπερκολλητό καλύτερο φίλο, με τον οποίο ο/η/@ σύντροφός σου ορκίζεται πως δεν έχει υπάρξει ποτέ υπόνοια ρομαντισμού· τον συγκάτοικο που λατρεύει τα χάδια· τον συνάδελφο που στέλνει ένα σταθερό κατεβατό από memes και εσωτερικά αστεία εκτός ωραρίου· τον πάλαι ποτέ πρώην που είναι «πραγματικά πολύ κουλ άτομο». Το να τσακώνεσαι για το γεγονός πως ο σύντροφός σου έχει ζωή πέρα από τη σχέση σας είναι ένα σημάδι πως δεν είσαι αρκετά ώριμος για σχέση. Τελεία. Αλλά όταν το ζήτημα συνοψίζεται σε μια συγκεκριμένη φιλία, τα πράγματα γίνονται λίγο πιο περίπλοκα - ιδίως όταν δεν είσαι σίγουρος κατά πόσον η ζήλεια είναι «δικό σου πρόβλημα» ή αν υπάρχει όντως κάτι περίεργο σχετικά με τον τρόπο που ο σύντροφός σου και ο φίλος του επικοινωνούν.

Τα καλά νέα είναι πως η ζήλεια είναι βασικά ο «Νονός» όλων των προβλημάτων των σχέσεων (διαχρονική, σταθερή αξία) σύμφωνα με την ειδικό σχέσεων και ψυχοθεραπεύτρια Rachel Sussman. «Είναι η ανθρώπινη φύση - προκειμένου να επιβιώσουμε, να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και να προστατεύσουμε τις οικογένειές μας. Τείνουμε να σκεφτόμαστε πως κάποιος μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη σχέση μας και αυτό προκαλεί κάποιο άγχος, κάποιο φόβο μήπως χάσουμε αυτό το πρόσωπο», είπε στο VICE η Sussman. «Περιγράφουμε αυτό το συναίσθημα αποκαλώντας το “ζήλεια”, αλλά στην πραγματικότητα είναι φόβος πως κάτι μπορεί να συμβεί στη σχέση σου και μπορεί να χάσεις το πρόσωπο που αγαπάς».

Βέβαια, το ότι είναι φυσιολογικό να νιώθεις ζήλεια, δεν σημαίνει πως αυτά τα συναισθήματα θα έπρεπε να απασχολούν τις σκέψεις σου ή να χρωματίζουν την αλληλεπίδρασή σου με το πρόσωπο με το οποίο βγαίνεις. Αν δεν είσαι σίγουρος για το κατά πόσο πρέπει να μιλήσεις στον σύντροφό σου σχετικά με το γιατί μία από τις άλλες σχέσεις του σε κάνει να νιώθεις άβολα -ή αν έχεις κουραστεί να επαναφέρεις το θέμα με έναν τρόπο που κάνει και τους δύο σας να νιώθετε τσαντισμένοι και σε σύγχυση- πάρε μερικές βαθιές ανάσες, έπειτα πάρε λίγο χρόνο προκειμένου να ξεδιπλώσεις μέσα σου το γιατί θες να μιλήσεις για «εκείνον τον φίλο» και βρες τον τρόπο ώστε μπορείς να κάνεις μια παραγωγική συζήτηση.

Μίλα στον εαυτό σου προτού μιλήσεις στον σύντροφό σου

Αν πιάνεις τον εαυτό σου να νιώθει ολοένα και πιο έντονη ζήλεια, ή απλώς ένα σταθερό επίπεδο άβολων συναισθημάτων, με τον τρόπο που ο σύντροφός σου περνά τον καιρό του με ένα άλλο πρόσωπο που είναι στη ζωή του, αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσεις - αλλά όχι απαραίτητα ένα με το οποίο πρέπει να φέρεις αντιμέτωπο τον σύντροφό σου. Αντί γι' αυτό, οι ειδικοί λένε πως πρέπει να κάνεις λίγη ενδοσκόπηση πάνω στις προηγούμενες σχέσεις σου και στο κατά πόσο αυτού του είδους η ζήλεια είναι για σένα ένα μοτίβο συμπεριφοράς. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείς να ξεδιαλύνεις κατά πόσο τα συναισθήματά σου είναι κάτι για να αναφέρεις στον σύντροφό σου ως ένα θέμα το οποίο δουλεύεις με τον εαυτό σου, ή μπορείς να κάνεις μια συζήτηση σχετικά με τρόπους που ίσως πρέπει να βρουν για να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους προς αυτόν τον «φίλο».

Αν νιώθεις τα όρια να ξεπερνιούνται, τότε είναι η στιγμή να επικοινωνήσεις με τον σύντροφό σου

Η QuaVaundra Perry, πιστοποιημένη ψυχολόγος που ειδικεύεται στις δυσκολίες των σχέσεων, είπε πως υπάρχουν δύο πολύ σημαντικά σημάδια που η ύπαρξή τους δείχνει πως πρέπει να μιλήσεις στον σύντροφό σου για τη σχέση του με έναν συγκεκριμένο φίλο. «Αν δεν σε καλούν ποτέ να περάσεις χρόνιο μαζί τους, αυτό είναι αρκετά ανησυχητικό. Εάν είναι απλώς πλατωνικό, τουλάχιστον καλέστε με. Μπορεί να μη με ενδιαφέρει το πράγμα που σας συνδέει, αλλά τουλάχιστον δώστε μου την ευκαιρία να πω όχι», είπε στο VICE. «Το άλλο πράγμα είναι το πόση συναισθηματική υποστήριξη παρέχετε όλοι ο ένας στον άλλο». Αν συνειδητοποιείς πως ο σύντροφός σου συχνά συμβουλεύει τον φίλο του ή μοιράζεται με εκείνον τα συναισθήματά του, ιδιαίτερα αντί για να το κάνει με εσένα, αυτό είναι κάτι που αξίζει να συζητήσετε (ωμά αλλά χωρίς κατηγορίες).

Τέλος, όταν ο σύντροφός σου και ο φίλος επικοινωνούν έχει επίσης σημασία. Παίρνουν συχνά τηλεφωνο μεθυσμένοι ο ένας τον άλλο; Μένουν να συζητούν στο Facetime ως τις 2 τα ξημερώματα; Μιλούν υπερβολικά πολύ έξω από τη δουλειά ή τη σχολή για την προσωπική τους ζωή; Αυτά είναι όρια που ο σύντροφός σου θα έπρεπε να γνωρίζει καλύτερα παρά να παραβιάζει - αλλά μπορεί να πρέπει εσύ να τα αναφέρεις, ειδικά εφόσον αυτή η φιλία χρονολογείται από πριν τα φτιάξετε.

Αν νιώθεις ανασφαλής ή αν η σχέση είναι καινούργια, μπορεί να είναι κάτι που δημιουργείς εσύ

Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν ορισμένα σημάδια πως η ζήλεια σου είναι «δικό σου» πρόβλημα. Αν πιάνεις τον εαυτό σου να έχει εμμονή με τον πρώην του συντρόφου σου, ειδικά αν αυτός ο πρώην δεν είναι υπερβολικά παρών στη ζωή του τώρα (ίσως ανταλλάσσουν μηνύματα αραιά και που ή βλέπονται σε μεγάλες μαζώξεις με κοινούς φίλους), μπορεί να δημιουργείς εκείνο που η Sussman αποκαλεί «φαντασίωση που προκαλεί ζήλεια» και να ανησυχείς για μια απειλή που δεν υπάρχει πραγματικά.

Συνιστά να θέσεις στον εαυτό σου ορισμένα ερωτήματα ώστε να προσδιορίσεις τι είναι αυτό σε σχέση με το άλλο πρόσωπο που σε κάνει να νιώθεις ανασφάλεια: Μήπως δεν νιώθεις άνετα με την εμφάνισή σου; Μήπως δεν νιώθεις άνετα με το στάδιο όπου βρίσκεται η καριέρα σου; Υπάρχει κάτι σχετικά με εσένα με το οποίο δεν νιώθεις άνετα; Γιατί βάζεις αυτό το άλλο πρόσωπο σε βάθρο και συγκρίνεις την τωρινή σου σχέση που πάει καλά με κάτι που μοιραία διαλύθηκε;

Η Perry είπε πως ο χρόνος σε μια σχέση είναι επίσης ένας παράγοντας - αν η σχέση είναι νεότερη, μπορεί να φέρνεις μαζί σου «αποσκευές» από προηγούμενες σχέσεις στο τραπέζι ή να ανακαλύπτεις ακόμη τι είδους άνθρωπος είναι ο σύντροφός σου. «Το έχω δει να εμφανίζεται στην αρχή μιας σχέσης και συνήθως, αν εμφανίζεται στην αρχή μιας σχέσης, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι πως ίσως πρόκειται για δικό σου θέμα», είπε η Perry στο VICE. «Αλλά αν εμφανίζεται αφού βγαίνετε για αρκετό καιρό και αν διέθεσες χρόνο να το σκεφτείς και ίσως να συμβουλευτείς φιλους σου, τότε συνήθως πρόκειται για εξωτερικό ζήτημα, όπως ο σύντροφός σου και ο φίλος του. Τα πράγματα δεν είναι 100% άσπρο ή μαύρο, αλλά αυτή είναι περίπου η τάση».

Προσχεδίασε τη συζήτηση

Ακόμη και αν το έχεις σκεφτεί πολύ και έχεις αποφασίσσει πως η ζήλεια σου έχει περισσότερο να κάνει με την ανασφάλειά σου παρά με τη συμπεριφορά του συντρόφου σου, μπορεί να είναι καλή ιδέα να μοιραστείς το πώς νιώθεις - και να επισημάνεις πως το δουλεύεις. «Αν πρόκειται για αρκετά συμπαγή, συναισθηματικά συνδεδεμένη σχέση, είναι εντάξει να πεις, “Λοιπόν, ίσως υπάρχουν φορές που αναρωτιέμαι υπερβολικά, και μπορεί αυτό να σου φαίνεται ενοχλητικό, αλλά αυτό είναι απλώς κάτι το οποίο προσπαθώ να δουλέψω”», είπε η Perry. Συνέστησε επίσης να μιλήσεις σε φίλους ή να μιλήσεις σε έναν ψυχοθεραπευτή για επίμονα ζητήματα ζήλειας, ειδικά αν πηγάζουν από απιστία σε προηγούμενες σχέσεις -με αυτόν τον τρόπο, δεν αντιμετωπίζεις τόσο εν θερμώ τον σύντροφό σου όταν προσπαθείς να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου.

Αν αποφασίσεις όντως πως πρέπει να συζητήσεις με τον σύντροφό σου για τη σχέση του με έναν συγκεκριμένο φίλο, η χρονική συγκυρία και η προσέγγιση είναι θεμελιώδους σημασίας. Η Sussman συνιστά να το έχεις προγραμματίσει από πριν. «Όταν πρέπει να συζητήσω κάτι με τον σύζυγό μου, το προγραμματίζω όπως προγραμματίζω μια επαγγελματική συνάντηση, τύπου “Πότε έχεις λίγο χρόνο να μιλήσουμε; Χρειάζομαι περίπου μια ώρα”. Και εκείνος θα κοιτάξει κατευθείαν το ημερολόγιό του και θα μου πει πότε», είπε.

Ο τόνος έχει σημασία επίσης. Για παράδειγμα, το να κάνεις τον σύντροφό σου να νιώθει ότι του επιτίθενται (ακόμη κι αν νομίζεις πως το αξίζει) δεν είναι ο τρόπος για να κάνεις μια παραγωγική συζήτηση. «Αντιμετώπισέ το χωρίς να απαγγέλεις κατηγορίες», είπε η Perry. «Και μετά να έχεις στέρεα παραδείγματα, της υπέρβασης των ορίων ή της μη συμπεριληπτικής συμπεριφοράς για να τους αναλύσεις». Το να φέρεις συγκεκριμένα περιστατικά θα βοηθήσει τον σύντροφό σου να καταλάβει τι σε ενοχλεί (π.χ. «είδατε το τέλος του Tiger King  μαζί ενώ είχες υποσχεθεί πως θα το έβλεπες μαζί μου»).

Αν ο σύντροφός σου είναι απαξιωτικός ή αμυντικός, εμπιστεύσου αυτό που νιώθεις

Ακόμη κι αν τοποθετήσεις τα πράγματα τέλεια (δεν πρόκειται, γιατί κανείς δεν μπορεί), είναι ακόμα πιθανό ο σύντροφός σου να μπορεί να θυμώσει ή να πληγωθεί όταν αναφερθείς στον φίλο τον οποίον ζηλεύεις. Ο σύντροφός σου μπορεί να προσβληθεί που δεν τον εμπιστεύεσαι ή να νιώσει αμηχανία που δεν πρόσεξε πως κάτι δεν πήγαινε καλά νωρίτερα. Αυτές οι «αρνητικές» αντιδράσεις είναι εντάξει και αξίζουν να συζητηθούν - να είσαι προετοιμασμένος πως ίσως να μην αρκεί μόνο μία συζήτηση για αυτό το ζήτημα από εσάς τους δύο.

Στον αντίποδα, οι βρισιές, η απαξίωση και η αμυντική στάση είναι απόλυτα απαράδεκτη στάση. «Μια κακή αντίδραση μπορεί να είναι το “Είσαι τρελή, είσαι ζηλιάρα, είσαι τόσο ανασφαλής, ενηλικιώσου επιτέλους” ή να χρησιμοποιήσει μια επίθεση για καλύτερη άμυνα, όπως “για ποιο πράγμα μιλάς; εσύ φλερτάρεις με όλο τον κόσμο”», είπε η Sussman. «Αν συμβεί οτιδήποτε τέτοιο, πες κάτι τύπου “πραγματικά εκπλήσσομαι με την αντίδρασή σου. Σου μίλησα με έναν τρόπο που θα μπορούσε να μας φέρει πιο κοντά, διότι το να κάνουμε δύσκολες συζητήσεις είναι ένας τρόπος να δυναμώνουμε και να ενισχύουμε τις σχέσεις μας. Με πληγώνει πραγματικά η συμπεριφορά σου και δεν έχω τίποτα άλλο να πω πάνω σε αυτό το θέμα”».

Μετά από αυτό, η Sussman συνιστά με έμφαση να απομακρύνεσαι το συντομότερο δυνατό και να κάθεσαι να σκεφτείς σοβαρά αν αυτός ο άνθρωπος είναι κάποιος με τον οποίο θέλεις να είσαι μαζί. Είτε κάτι πάει λάθος με τη φιλία του συντρόφου σου (και μια έντονη, σκληρή αντίδραση σημαίνει μάλλον πως είχες δίκιο να είσαι καχύποπτος) είτε όχι, σημαίνει ότι γενικά κάτι πάει λάθος με τον σύντροφό σου. «Αν αυτός είναι ο τρόπος που ο σύντροφός σου ανταποκρίνεται σε μια επιθυμία σου να κάνετε μια βαθιά, ανθρώπινη συζήτηση, πού πάει αυτή η σχέση»;

Το καλύτερο δυνατό σενάριο, να αποκτήσεις έναν νέο φίλο

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, όμως, ο σύντροφός σου πρέπει να αναγνωρίσει τη δική σου οπτική, να εξηγήσει την πλευρά του και να προσπαθήσει να δουλέψετε μαζί προκειμένου να βρείτε μια λύση που θα καλύπτει και τους δυο σας. «Ακόμη κι αν διαφωνεί, θα σε ακούσει και θα επιβεβαιώσει την εμπειρία σου», είπε η Perry. «Προσπαθώ να διδάξω τους ανθρώπους πως επιβεβαίωση δεν σημαίνει ότι συμφωνεί μαζί σου, αλλά πως τουλάχιστον αναγνωρίζει ότι κάτι έχει όντως αντίκτυπο σε εσένα και λυπάται γι' αυτό».

Αν ο σύντροφός σου είναι ανένδοτος πως δεν υπάρχει τίποτα ασυνήθιστο που να συμβαίνει μεταξύ του και του φίλου του και ανοιχτός στο να τροποποιήσει οποιανδήποτε συμπεριφορά ξεπερνά τα όρια, αυτό είναι υπέροχο - αλλά μπορεί ακόμη να μη φτάνει ώστε να ηρεμήσει την καλπάζουσα φαντασία σου. Ευτυχώς υπάρχει μια άλλη, σχετικά εύκολη λύση: Να περάσεις χρόνο με τους δύο τους μαζί και να προσπαθήσεις να χτίσεις μία ανεξάρτητη σχέση με εκείνο το άτομο επίσης. Αν έχει καλές προθέσεις, θα είναι χαρούμενος να σε καλοδεχτεί στη ζωή του ως κάποιον που τον αγαπά ο φίλος του και επενδύει σε εκείνον.

Προφανώς δεν χρειάζεται να γίνετε αυτομάτως κολλητοί, αλλά το να βλέπεις τον τρόπο με τον οποίο ο σύντροφός σου και ο φίλος του περνούν μαζί των καιρό τους, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείς μια αρμονική σχέση μεταξύ των τριών σας, θα σε βοηθήσει πολύ να απαλλαγείς από το άγχος σου.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στα αγγλικά (www.vice.com/en).

Περισσότερα από το VICE

Το Σκάνδαλο Υποκλοπών Pegasus και η Κύπρος

Athens Pride Week: Από Ερωτικό Ιαπωνικό Δέσιμο Μέχρι Διάλογο για την Πολυσυντροφικότητα

Fedde Le Grand: Πώς το "Put Your Hands Up for Detroit" Άλλαξε τη Ζωή μου

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.