Αν έχεις δει ποτέ παιδί, σύντροφο ή συγκάτοικο να ξυπνάει ξαφνικά ουρλιάζοντας, κατάχλωμος σαν να έχει δει κάποιον απαίσιο δαίμονα, ίσως ήσουν μάρτυρας νυχτερινού τρόμου. Οι νυχτερινοί τρόμοι είναι τρομακτικοί. Σύμφωνα με το NHS, είναι συνηθισμένοι σε παιδιά μεταξύ τριών και οκτώ, αλλά συμβαίνουν και σε ενηλίκες. Μες στην πανδημία οι νευρολόγοι παρατήρησαν αύξηση στις περιπτώσεις διαταραχών, όπως αϋπνία και νυχτερινούς τρόμους, τόσο σε άτομα που πέρασαν COVID όσο και στον γενικό πληθυσμό.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Η Dr Mirta Averbuch είναι επικεφαλής της Μονάδας Ιατρικής Ύπνου στο Ινστιτούτο Νευροεπιστήμης στο Favaloro Foundation University Hospital, στο Μπουένος Άιρες. Εξήγησε τι συμβαίνει στο μυαλό μας κατά τους νυχτερινούς τρόμους και γιατί μπορεί να τους βιώνεις ξανά πρόσφατα, ακόμη και να τους είχες ξεπεράσει.VICE: Τι είναι οι νυχτερινοί τρόμοι;
Mirta Averbuch: Υπάρχει μια ομάδα διαταραχών ύπνων που ονομάζεται παραϋπνία, που περιλαμβάνει νυχτερινούς τρόμους, υπνοβασία, νυχτερινή ούρηση στο κρεβάτι. Όλες αυτές οι διαταραχές συμβαίνουν στη φάση του βαθέος ύπνου, που συνήθως είναι τις τρεις πρώτες ώρες. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν νυχτερινό τρόμο και έναν εφιάλτη;
Κανονικά ονειρευόμαστε τρεις ή τέσσερις φορές τη νύχτα. Οι εφιάλτες συμβαίνουν κατά τη φάση REM (μια φάση κατά την οποία τα μάτια κινούνται, παρότι είναι κλειστά). Είναι άσχημα όνειρα που συνδέονται στενά με τις αναμνήσεις. Γενικά όταν κάποιος ξυπνάει από εφιάλτη θυμάται τι ονειρεύτηκε, ενώ μετά τους τρόμους δεν θυμάται τίποτα. Ακόμα κι αν φωνάζει με τα μάτια ανοιχτά και καθιστός στο κρεβάτι, κοιμάται βαθιά. Μπορεί να φαίνεται επώδυνο, αλλά την επομένη δεν θα το θυμάται.Τι μπορείς να κάνεις όταν βλέπεις κάποιον να βιώνει νυχτερινό τρόμο;
Αν δεις να συμβαίνει σε παιδί, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να μείνεις πλάι του και να προσπαθήσεις να το ηρεμήσεις, αλλά δεν πρέπει να το ξυπνήσεις επειδή μπορεί να προκαλέσει βίαιη αντίδραση. Αγκάλιασέ το και τρίψ’ του την πλάτη. Το περιστατικό δεν θα κρατήσει πολύ, μερικά δευτερόλεπτα. Βοηθάει να ανάψεις ένα φως, ώστε αν ξυπνήσει να δει καθαρά, να μη νιώσει μπερδεμένο και να μείνει ήρεμο. Οι νυχτερινοί τρόμοι δεν είναι επικίνδυνοι per se.
Mirta Averbuch: Υπάρχει μια ομάδα διαταραχών ύπνων που ονομάζεται παραϋπνία, που περιλαμβάνει νυχτερινούς τρόμους, υπνοβασία, νυχτερινή ούρηση στο κρεβάτι. Όλες αυτές οι διαταραχές συμβαίνουν στη φάση του βαθέος ύπνου, που συνήθως είναι τις τρεις πρώτες ώρες. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν νυχτερινό τρόμο και έναν εφιάλτη;
Κανονικά ονειρευόμαστε τρεις ή τέσσερις φορές τη νύχτα. Οι εφιάλτες συμβαίνουν κατά τη φάση REM (μια φάση κατά την οποία τα μάτια κινούνται, παρότι είναι κλειστά). Είναι άσχημα όνειρα που συνδέονται στενά με τις αναμνήσεις. Γενικά όταν κάποιος ξυπνάει από εφιάλτη θυμάται τι ονειρεύτηκε, ενώ μετά τους τρόμους δεν θυμάται τίποτα. Ακόμα κι αν φωνάζει με τα μάτια ανοιχτά και καθιστός στο κρεβάτι, κοιμάται βαθιά. Μπορεί να φαίνεται επώδυνο, αλλά την επομένη δεν θα το θυμάται.Τι μπορείς να κάνεις όταν βλέπεις κάποιον να βιώνει νυχτερινό τρόμο;
Αν δεις να συμβαίνει σε παιδί, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να μείνεις πλάι του και να προσπαθήσεις να το ηρεμήσεις, αλλά δεν πρέπει να το ξυπνήσεις επειδή μπορεί να προκαλέσει βίαιη αντίδραση. Αγκάλιασέ το και τρίψ’ του την πλάτη. Το περιστατικό δεν θα κρατήσει πολύ, μερικά δευτερόλεπτα. Βοηθάει να ανάψεις ένα φως, ώστε αν ξυπνήσει να δει καθαρά, να μη νιώσει μπερδεμένο και να μείνει ήρεμο. Οι νυχτερινοί τρόμοι δεν είναι επικίνδυνοι per se.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Είναι επίσης σημαντικό να φροντίσεις να κοιμάται αρκετά, διότι αυτά τα επεισόδια μπορεί να προκληθούν από έλλειψη ύπνου. Ένας ενήλικας πρέπει να κοιμάται επτά-οκτώ ώρες κάθε βράδυ.Γιατί επηρεάζει περισσότερο τα παιδιά από τους ενήλικες;
Έτσι είναι όλα τα είδη της παραϋπνίας. Η υπνοβασία και οι νυχτερινοί τρόμοι επηρεάζουν περισσότερα τα παιδιά διότι ο εγκέφαλός τους αναπτύσσεται ακόμα. Επίσης υπάρχουν κληρονομικοί παράγοντες. Είναι πιο πιθανόν τα παιδιά να βιώσουν τέτοιες καταστάσεις, αν οι γονείς είχαν τις ίδιες διαταραχές. Πάντα αναρωτιέμαι τι βλέπουν αυτά τα παιδιά που εμείς δεν το βλέπουμε, όταν τα μάτια τους είναι διάπλατα ανοιχτά από τον τρόμο. Δεν έχει δοθεί ακόμα απάντηση και είναι κάτι που πρέπει να καταλάβουμε καλύτερα. Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν τέτοιες αντιδράσεις - στρες, έλλειψη ύπνου ή πυρετός. Αλλά αυτό που βλέπουμε σήμερα, μετά από έναν χρόνο πανδημίας και απομόνωσης είναι ότι έχουν αυξηθεί οι κρίσεις πανικού. Η κρίση πανικού μπορεί να συμβεί τη μέρα ή μπορεί να είναι νυχτερινή. Τη νύχτα βιώνεται με τρόπο ανάλογο του νυχτερινού τρόμου αλλά στην περίπτωση αυτή το άτομο ξυπνάει και μπορεί να έχει ταχυκαρδία, να είναι χλωμό και να έχει δύσπνοια.Υπάρχει, δηλαδή, μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε έναν νυχτερινό τρόμο και μια νυχτερινή κρίση πανικού;
Ναι. Οι κρίσεις πανικού ξυπνάνε το άτομο με μια αίσθηση επικείμενου θανάτου. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο καταλαβαίνει τι του συμβαίνει και το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να παίρνει βαθιές ανάσες, να πίνει νερό και να προσπαθεί να ηρεμήσει. Αυτήν τη στιγμή το βλέπουμε πιο συχνά σε ενήλικες - αυτή την αύξηση εφιαλτών και κρίσεων πανικού.
Έτσι είναι όλα τα είδη της παραϋπνίας. Η υπνοβασία και οι νυχτερινοί τρόμοι επηρεάζουν περισσότερα τα παιδιά διότι ο εγκέφαλός τους αναπτύσσεται ακόμα. Επίσης υπάρχουν κληρονομικοί παράγοντες. Είναι πιο πιθανόν τα παιδιά να βιώσουν τέτοιες καταστάσεις, αν οι γονείς είχαν τις ίδιες διαταραχές. Πάντα αναρωτιέμαι τι βλέπουν αυτά τα παιδιά που εμείς δεν το βλέπουμε, όταν τα μάτια τους είναι διάπλατα ανοιχτά από τον τρόμο. Δεν έχει δοθεί ακόμα απάντηση και είναι κάτι που πρέπει να καταλάβουμε καλύτερα. Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν τέτοιες αντιδράσεις - στρες, έλλειψη ύπνου ή πυρετός. Αλλά αυτό που βλέπουμε σήμερα, μετά από έναν χρόνο πανδημίας και απομόνωσης είναι ότι έχουν αυξηθεί οι κρίσεις πανικού. Η κρίση πανικού μπορεί να συμβεί τη μέρα ή μπορεί να είναι νυχτερινή. Τη νύχτα βιώνεται με τρόπο ανάλογο του νυχτερινού τρόμου αλλά στην περίπτωση αυτή το άτομο ξυπνάει και μπορεί να έχει ταχυκαρδία, να είναι χλωμό και να έχει δύσπνοια.Υπάρχει, δηλαδή, μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε έναν νυχτερινό τρόμο και μια νυχτερινή κρίση πανικού;
Ναι. Οι κρίσεις πανικού ξυπνάνε το άτομο με μια αίσθηση επικείμενου θανάτου. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο καταλαβαίνει τι του συμβαίνει και το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να παίρνει βαθιές ανάσες, να πίνει νερό και να προσπαθεί να ηρεμήσει. Αυτήν τη στιγμή το βλέπουμε πιο συχνά σε ενήλικες - αυτή την αύξηση εφιαλτών και κρίσεων πανικού.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τι μπορεί να γίνει για την ελαχιστοποίηση αυτών των φαινομένων;
Στην περίπτωση των νυχτεριών τρόμων, αν μιλάμε για ενήλικες, η συμβουλή μου είναι να κοιμάσαι καλύτερα. Μην πίνεις πολύ αλκοόλ πριν τον ύπνο, μην τρως πολύ βαριά. Αν έχεις κρίσεις πανικού συστήνω ασκήσεις αναπνοής ή χαλάρωσης. Αν συμβαίνουν συχνά -ας πούμε τρεις φορές την εβδομάδα- πρέπει να δεις κάποιον ειδικό πριν πάρεις κάποιο φάρμακο, επειδή άλλο ένα πρόβλημα που συναντάμε είναι ότι ο κόσμος παίρνει όλο και περισσότερο αγχολυτικά χωρίς συνταγή γιατρού.Υπάρχει περίπτωση να κάνεις κακό σε κάποιον κατά τη διάρκεια ή μετά τον νυχτερινό τρόμο;
Σε γενικές γραμμές, όχι. Το άτομο που βιώνει νυχτερινό τρόμο κοιμάται - δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Πολλοί βιώνουν νυχτερινούς τρόμους στο κρεβάτι τους για μερικά δευτερόλεπτα και μετά κοιμούνται ξανά. Μερικές φορές όμως οι νυχτερινοί τρόμοι συνδυάζονται με υπνοβασία - όπου κάποιος ανακάθεται, ανοίγει τα μάτια, ουρλιάζει και μερικές φορές βγαίνει τρέχοντας από το δωμάτιο.Αν υπνοβατείς, μπορείς να πάρεις μέτρα προστασίας. Δεν πρέπει να κοιμάσαι σε κουκέτα, επειδή μπορεί να πέσεις και πρέπει να μαζέψεις πράγματα που μπορεί να σε βλάψουν. Πρέπει να κλειδώνεις και να βγάζεις το κλειδί από την κλειδαριά, να μην αφήνεις τα παράθυρα ανοιχτά και να μην αφήνεις πράγματα σκόρπια όπου θα μπορούσες να σκοντάψεις. Επίσης, είναι σημαντικό να παραμένεις ήρεμος.Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Spain.
Στην περίπτωση των νυχτεριών τρόμων, αν μιλάμε για ενήλικες, η συμβουλή μου είναι να κοιμάσαι καλύτερα. Μην πίνεις πολύ αλκοόλ πριν τον ύπνο, μην τρως πολύ βαριά. Αν έχεις κρίσεις πανικού συστήνω ασκήσεις αναπνοής ή χαλάρωσης. Αν συμβαίνουν συχνά -ας πούμε τρεις φορές την εβδομάδα- πρέπει να δεις κάποιον ειδικό πριν πάρεις κάποιο φάρμακο, επειδή άλλο ένα πρόβλημα που συναντάμε είναι ότι ο κόσμος παίρνει όλο και περισσότερο αγχολυτικά χωρίς συνταγή γιατρού.Υπάρχει περίπτωση να κάνεις κακό σε κάποιον κατά τη διάρκεια ή μετά τον νυχτερινό τρόμο;
Σε γενικές γραμμές, όχι. Το άτομο που βιώνει νυχτερινό τρόμο κοιμάται - δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Πολλοί βιώνουν νυχτερινούς τρόμους στο κρεβάτι τους για μερικά δευτερόλεπτα και μετά κοιμούνται ξανά. Μερικές φορές όμως οι νυχτερινοί τρόμοι συνδυάζονται με υπνοβασία - όπου κάποιος ανακάθεται, ανοίγει τα μάτια, ουρλιάζει και μερικές φορές βγαίνει τρέχοντας από το δωμάτιο.Αν υπνοβατείς, μπορείς να πάρεις μέτρα προστασίας. Δεν πρέπει να κοιμάσαι σε κουκέτα, επειδή μπορεί να πέσεις και πρέπει να μαζέψεις πράγματα που μπορεί να σε βλάψουν. Πρέπει να κλειδώνεις και να βγάζεις το κλειδί από την κλειδαριά, να μην αφήνεις τα παράθυρα ανοιχτά και να μην αφήνεις πράγματα σκόρπια όπου θα μπορούσες να σκοντάψεις. Επίσης, είναι σημαντικό να παραμένεις ήρεμος.Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Spain.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Περισσότερα από το VICEΤο Σύνδρομο Tourette και τα 30 Τικ Δεν Στάθηκαν Ποτέ Εμπόδιο στη Ζωή του ΑνδρέαΟι Γιγάντιοι «Εξαφανισμένοι» Κροκόδειλοι στη Σιγκαπούρη Ζουν και ΒασιλεύουνRad Greece: To πιο Γαμάτο Προφίλ στο Instagram σε Μεταφέρει στην Τρέλα των Ελληνικών 80’sΑκολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.