Μιλήσαμε με Αφγανούς που Eπιβίωσαν Από τις Βομβιστικές Επιθέσεις στην Καμπούλ

«Άκουσα την έκρηξη. Νόμιζα ότι ήταν στρατιώτες μεταξύ τους, αλλά όταν ο κόσμος άρχισε να έρχεται προς το μέρος μου, ρώτησα και είπαν ότι ήταν έκρηξη. Πολλοί ήταν άνδρες και αγόρια, και τα ρούχα τους ήταν γεμάτα αίματα», είπε στο VICE World News.

Η 27χρονης Haadiya ήταν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, την Πέμπτη 26 Αυγούστου, όταν ένας βομβιστής αυτοκτονίας επιτέθηκε στην πύλη Abbey, που βρίσκεται στην πολιτική πλευρά του αεροδρομίου. Στεκόταν ακριβώς δίπλα στην πύλη λίγα λεπτά πριν, για οκτώ ώρες, προσπαθώντας να μπει μέσα. Αλλά κανένας Αμερικανός στρατιώτης δεν έλεγχε έγγραφα. Οι στρατιώτες τούς έλεγαν ξανά και ξανά να γυρίσουν και να φύγουν.

Το πλήθος, όμως, πίεζε θέλοντας απελπισμένα να μπει στο αεροδρόμιο. Είχε τόσο κόσμο, καθώς όλο και περισσότεροι Αφγανοί έρχονταν στην πύλη, που αναγκάστηκε να μπει μέσα σε έναν υπόνομο για να γλιτώσει από το πλήθος. Αποθαρρυμένη αποφάσισε να γυρίσει σπίτι, λίγο πριν νυχτώσει, να πλύνει τα ρούχα της και να επιστρέψει άλλη μέρα.

Στον δρόμο της επιστροφής, άκουσε την έκρηξη. Ο υπόνομος όπου βρισκόταν πριν, έγινε κόκκινος από το αίμα των νεκρών και των τραυματισμένων.

«Ήμουν καταστεναχωρημένη. Δεν ήξερα τι να κάνω», είπε. «Έτσι έφυγα. Είπαν ότι θα γινόταν κι άλλη έκρηξη».

Και πράγματι έγινε, αυτήν τη φορά δύο χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο, μπροστά στο ξενοδοχείο Baron, όπου είχαν μαζευτεί πολλοί Αφγανοί για να πάρουν πτήσεις εκκένωσης από τη Βρετανία.

Η ομάδα Islamic State Khorasan Province (IS-K), παρακλάδι της εξτρεμιστικής ομάδας Ισλαμικό Κράτος, ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις δηλώνοντας ότι ξεχώρισαν τους «μεταφραστές και συνεργάτες του Αμερικανικού Στρατού». Ο αριθμός των νεκρών έφθασε στους 170, ανάμεσά τους 13 Αμερικανοί, μέλη των στρατιωτικών δυνάμεων, και Βρετανοί, ενώ οι τραυματίες φτάνουν στους περίπου 200. Οι βομβιστικές επιθέσεις έγιναν μέρες μετά τις προειδοποιήσεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ ότι επίκειτο τρομοκρατική επίθεση.

Η IS-K χαρακτηρίζεται από βιαιότητα και τάση για μαζικές επιθέσεις, και επίσης έχει επαφές με το Haqqani Network, από τις πιο θανάσιμες επαναστατικές φράξιες μέσα στους Ταλιμπάν, που αυτή τη στιγμή είναι επικεφαλής της ασφάλειας της Καμπούλ.

Ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν, Suhail Shaheen, καταδίκασε την επίθεση σε δημόσια δήλωση, λέγοντας «Το Ισλαμικό Εμιράτο καταδικάζει τη βοβμιστική επίθεση εις βάρος πολιτών στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, που συνέβη σε μια περιοχή όπου οι δυνάμεις των ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια. Το Ισλαμικό Εμιράτο δίνει μεγάλη σημασία στην ασφάλεια και την προστασία του λαού του και οι κύκλοι του κακού θα σταματάνε αυστηρά».

Μια μέρα μετά τις επιθέσεις, η Haadiya ήταν ακόμα σοκαρισμένη με όσα είχε δει και ακούσει.

«Δεν μπορώ να ξεχάσω τον ήχο, τις εικόνες, τους ανθρώπους. Τα παιδιά. Γνώρισα μια οικογένεια που είχε έρθει πριν από δύο μέρες,  γυναίκα, παιδιά. Παιδιά είναι», είπε. «Σκέφτομαι αυτούς τους ανθρώπους».

Ήταν εφιάλτης, όχι μόνο για τη Haadiya αλλά για τους περισσότερους στο Αφγανιστάν, που αναγκάστηκαν να αλλάξουν μια σουρεαλιστική αλλαγή ζωή τις τελευταίες εβδομάδες που κατέλαβαν οι Ταλιμπάν τη χώρα, πριν από την προγραμματισμένη ολική απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων. Από τη στιγμή που η ισλαμιστική φονταμενταλιστική ομάδα μπήκε στην Καμπούλ και ανέτρεψε την κυβέρνηση στις 15 Αυγούστου, οι Αφγανοί συνέρρεαν στο αεροδρόμιο ελπίζοντας να διαφύγουν, φοβούμενοι ότι θα επιστρέψουν οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαρακτήριζαν την προηγούμενη κυβέρνηση τρομοκρατίας των Ταλιμπάν από το 1996 ως το 2001.

Αλλά το αεροδρόμιο έγινε τόπος απελπισίας και φρίκης μετά τη διπλή βομβιστική επίθεση.

Ένα φρικιαστικό βίντεο που είδε το VICE World News δείχνει χαοτικές στιγμές μετά την έκρηξη. Ματωμένα σώματα, σκόρπια στο έδαφος, μαζί με τα ρούχα και τα υπάρχοντά τους. Στο βάθος παιδιά κλαίνε και γυναίκες ουρλιάζουν. Ένα φρενιασμένο πλήθος σπρώχνεται για να γλιτώσει ενώ άλλοι προσπαθούν να βγουν από έναν υπόνομο, το τσιμέντο του γεμάτο αίματα.

Άλλες εικόνες δείχνουν τους νεκρούς και τους τραυματισμένους που μεταφέρονται με καροτσάκια. Μαύροι σάκοι με πτώματα είναι παραταγμένοι έξω από ένα κοντινό νοσοκομείο. Άλλες φωτογραφίες από ιατρικά κέντρα δείχνουν δωμάτια γεμάτα κρεβάτια με τραυματισμένους.

Η Fatima, επιχειρηματίας με βάση το Ντουμπάι, είπε στο VICE ότι έξι στενοί συγγενείς της και περίπου 50 μακρινοί περίμεναν να επιβιβαστούν σε κάποια πτήση τις τελευταίες μέρες. Τη μέρα των επιθέσεων, δεν βρίσκονταν κοντά στο σημείο αλλά τραυματίστηκαν από το πλήθος.

«Η νύφη μου είναι έγκυος και την ποδοπάτησαν. Αιμορραγούσε», είπε η Fatima. «Ο αδερφός μου έπαθε εξάρθρωση ώμου και έχει σπασμένο χέρι. Η μητέρα μου λιποθύμησε. Η ενός έτους ανιψιά μου κλαίει ακόμα, και στον ύπνο της. Είδαν νεκρούς. Είναι όλοι σοκαρισμένοι».

Η Aisha, μια 22χρονη γυναίκα που περίμενε να εκκενώσει τη χώρα την περασμένη εβδομάδα, επίσης γλίτωσε παραλίγο. Εϊπε ότι έφυγε από το αεροδρόμιο με 20 φίλους της ώρες πριν την έκρηξη όταν ένας ακτιβιστής που τη βοηθούσε της είπε ότι υπήρχε απειλή για βόμβα.  Μια φίλη της όμως αρνήθηκε να φύγει.

«Μας άφησε ένα μήνυμα στο WhatsApp που έλεγε “Δεν πάω πουθενά γιατί κόπιασα πάρα πολύ να φτάσω εδώ. Δεν θα φύγω, ακόμα κι αν πεθάνω”», δήλωσε η Aisha στο VICE World News. H Aisha είπε ότι δεν είχε νέα από τη φίλη της μετά τις επιθέσεις. «Δεν νομίζω ότι είναι ζωντανή».

Η ανθρωπιστική οργάνωση Emergency στην Καμπούλ που φροντίζει τα θύματα των επιθέσεων, δήλωσε ότι στο χειρουργικό τους κέντρο είχαν μαζική εισροή ανθρώπων σε έναν χώρο που ήταν ήδη κατά 80% γεμάτος. Ήταν όλοι Αφγανοί πολίτες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

«Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι πάνω από 60 ασθενείς έχουν έρθει από χθες το βράδυ και πάνω από μια ντουζίνα ήταν ήδη νεκροί», έλεγε η δήλωση. «Είχαν πολλαπλά τραύματα λόγω άμεσου τραυματισμού από την έκρηξη».

Ο Alberto Zanin, ιατρικός συντονιστής της οργάνωσης, συμπλήρωσε ότι πολλοί που ήρθαν στο νοσοκομείο ήταν κατατονικοί από πανικό. «Δεν μπορούσαν να μιλήσουν. Πολλοί ήταν τρομοκρατημένοι. Το βλέμμα τους ήταν κενό», είπε o Zanin. «Σπάνια έχουμε δει κάτι τέτοιο».

Ως αντίδραση στις βομβιστικές επιθέσεις, οι ΗΠΑ είπαν ότι θα εκδικηθούν και θα κάνουν την ομάδα IS-K να πληρώσει, αλλά είπαν ότι παρά τις πιέσεις να επεκτείνουν την προθεσμία της απόσυρσης της 31ης Αυγούστου, θα βρουν άλλους τρόπους να απομακρύνουν Αμερικανούς και τους Αφγανούς συμμάχους τους ως το τέλος του μήνα. Μέχρι στιγμής οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι απομάκρυναν 100.000 ανθρώπους αν και τουλάχιστον 1000 Αμερικανοί και δεκάδες χιλιάδες Αφγανοί περιμένουν ακόμα.

Αλλά για την Haadiya –που δούλευε για μια εταιρεία που βοηθούσε τον Αμερικανικό Στρατό και τώρα έχει ειδική μεταναστευτική βίζα για της ΗΠΑ – δεν ξέρει ακόμα αν θα ξαναπήγαινε στο αεροδρόμιο ακόμα κι αν της το προτείνουν από τις ΗΠΑ. Ήταν η τρίτη της προσπάθεια μέσα σε μια εβδομάδα αλλά είχε αποτύχει σε όλες τις προηγούμενες παρόλο που ήταν σε επικοινωνία με αμερικανό σύνδεσμο. Τώρα είναι σαστισμένη και ψυχικά τραυματισμένη.

«Αν μου ζητήσουν να ξαναπάω δεν θα πάω. Με αυτά που είδα, τόσες απώλειες ζωών», λέει. «Θα περιμένω να δω ποιες θα είναι επόμενες οδηγίες. Ίσως να πάω. Δεν ξέρω, η κατάσταση είναι πολύ άσχημη».

Όπως πολλοί Αφγανοί, η Haadiya έχει μπρος γκρεμό και πίσω ρέμα. Για να φύγει από την Καμπούλ πρέπει να ξαναπάει στο αεροδρόμιο, να ξαναζήσει το τραύμα, να βάλει ξανά σε κίνδυνο τη ζωή της, αλλά το να μείνει είναι επικίνδυνο.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, λέει, σκοτώθηκε ο αρραβωνιαστικός της αδελφής της στην Καμπούλ, αλλά ακόμα δεν έχουν μάθει ποιος ήταν ο δράστης. Πέρα από την αυξανόμενη βία, οι Ταλιμπάν κάνουν έρευνες πόρτα πόρτα στην περιοχή τους, είπε, και ρώτησαν τη γειτόνισσά της αν ξέρει κανέναν που δούλευε για την κυβέρνηση. Φοβάται ότι μπορεί να αποτελέσει στόχο επειδή συνεργάστηκε με τους Αμερικάνους.

«Μπορούν να κάνουν οτιδήποτε. Σε αυτή την περίπτωση δεν είμαστε ασφαλείς εδώ. Προσπάθησα να βρω έναν καλό τρόπο να φύγω από το Αφγανιστάν», λέει. «Δεν μπορώ να τους εμπιστευτώ».

Προς το παρόν, η Haadiyah ακόμα δεν πιστεύει ότι είναι ζωντανή.

«Δεν μπορώ να εξηγήσω πώς νιώθω. Δεν είμαι καλά. Είμαι ζωντανή αλλά δεν μπορώ να ζήσω. Είμαι χαρούμενη απλώς που η οικογένειά μου με έχει ακόμα», είπε. «Ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου. Ελπίζω να μην τη ζήσω ποτέ ξανά».

Τέσσερις Εθελοντές Αφηγούνται πώς Έζησαν τις Μέρες της Απόλυτης Καταστροφής των Πυρκαγιών

Ο Παναγιώτης Ρουστέμης Αναζητά τα Όριά του στο Ράλι Ακρόπολις

Ένα Οδοιπορικό στα Καταφύγια των Τζουμέρκων, Εκεί Όπου Κάθε Μέρα Είναι μια Περιπέτεια

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.