Γήπεδο της Αλεπότρυπας, Κυψέλη. Σάββατο βράδυ, 11 Δεκεμβρίου. Μια μέρα πριν, ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στο πρώτο δωματιάκι των αποδυτηρίων, ποδοσφαιριστές με καταγωγή όλοι τους από κάποια αφρικανική χώρα, κεφάτοι, με γέλια και φουλ παραινέσεις ο ένας στον άλλο, ετοιμάζονται να βγουν στο γήπεδο. Αυτή είναι η ποδοσφαιρική ομάδα του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων (GRF F.C.). Στο δίπλα δωματιάκι βάζουν τις ποδοσφαιρικές τους στολές οι αστυνομικοί που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Δράσης Αστυνομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. «Αυτή είναι η πολυκατοικία που μένει ο Τσίπρας», λέει ένας κοιτώντας από τον πάγκο το πολυώροφο κτίριο δίπλα στον βραχώδη λόφο. «Όχι, δεν είναι», τον διορθώνει ένας συνάδελφός του. «Ξέρω καλύτερα, εμείς τον φυλάγαμε», λέει γελώντας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο ουρανός έχει πάρει το χρώμα της φανέλας του ΠΑΟΚ και μοιάζει σαν κουβάς έτοιμος να σπάσει. Όπως και έγινε τελικά. Ο αγώνας είναι φιλικός: Πρόσφυγες «εναντίον» (ποδοσφαιρικά μιλώντας) αστυνομικών. Για κάποιον που ανήκει στον «σκληρό πυρήνα» του κράτους -όπως συχνά η κυβέρνηση αποκαλεί την ΕΛ.ΑΣ- ο «τίτλος» του ματς μπορεί και να ακούγεται σαν το «κλέφτες και αστυνόμοι» που παίζουν τα παιδιά. Κι όμως, οι αστυνομικοί που ήρθαν να παίξουν, έπαιξαν τελικά όχι μόνο «αντίπαλοι», αλλά και συμπαίκτες με τους πρόσφυγες και μετανάστες. Για να «βγει» η ενδεκάδα. Και τα πήγαν μια χαρά, έπαιξαν όλοι σαν φίλοι. Σαν παιδιά.
«Η ποδοσφαιρική ομάδα του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων και η Δράση των Αστυνομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δίνουν αυτό τον φιλικό αγώνα για να τιμήσουν την Παγκόσμια Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (10/12)», λέει ο Χρήστος Λαζαρίδης, υπεύθυνος επικοινωνίας, μάνατζερ και φανατικός υποστηρικτής του GFR Football Club. «Θέλουμε να στείλουμε από κοινού το μήνυμα της συμπερίληψης και ένταξης του ευάλωτου πληθυσμού στην κοινωνία υποδοχής. Και να καταρρίψουμε τα στερεότυπα ότι πρόσφυγες και αστυνομικοί είναι δύο “κόσμοι” που συγκρούονται», λέει ο Χρήστος. «Και οι αστυνομικοί είναι καταρχήν άνθρωποι και μέλη αυτής της κοινωνίας, από “τα κάτω” μάλιστα, όπως κι εμείς». «Φαντάζομαι, πάντως, πως υπάρχουν πρόσφυγες και μετανάστες που παίζουν μπάλα στην ομάδα και έχουν εμπειρίες από την ΕΛ.ΑΣ. ή το ελληνικό κράτος που λίγο-πολύ ανταποκρίνονται στα στερεότυπα που έχουμε κατά νου», του λέω. «Υπάρχει δικαιολογημένη καχυποψία από μέρους τους προς την αστυνομία, υπάρχει μια αρνητική τριβή τους με τις υπηρεσίες. Κάποια παιδιά έχουν συλληφθεί στο παρελθόν - ένας αθλητής μας συνελήφθη στο ΚΕΠ ενώ προσπαθούσε να βγάλει κάποια έγγραφα για να εμβολιαστεί», απαντά ο Χρήστος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισαν τα δύο χρόνια της πανδημίας, ειδικά όσοι δεν έχουν όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα, ήταν ο εμβολιασμός τους. Μετά από μεγάλες προσπάθειες του Φόρουμ, πλέον, η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της ομάδας είναι πλήρως εμβολιασμένοι», συμπληρώνει.«Θεωρητικά το ζήτημα αυτό έχει πια λυθεί με το νέο νομοσχέδιο, που δίνει πρόσβαση στην εμβολιαστική διαδικασία, ακόμη και στους ανθρώπους χωρίς “χαρτιά”. Τυπικά δεν κατοχυρώνεται επακριβώς το “ακαταδίωκτο”, όμως η πρόθεση του κεντρικού κράτους και των φορέων που σχετίζονται με τον εμβολιασμό είναι θετική. Δεν θέλουν να δημιουργήσουν πρόβλημα στον εμβολιασμό κανενός».«Ένας άνθρωπος χωρίς “χαρτιά” ή απορριφθείς στην αίτηση ασύλου μπορεί λοιπόν να κάνει το εμβόλιο. Υπάρχουν επιμέρους προβλήματα, κυρίως με κάποια ΚΕΠ - υπάρχουν κάποιοι υπάλληλοι που δημιουργούν κωλύματα στους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Με θετική διάθεση συνεννόησης προσπαθούμε να παρέμβουμε και σε αυτές τις περιπτώσεις και να τις ξεμπλοκάρουμε», προσθέτει. Ανεξάρτητα από την πανδημία, τα μέλη της ομάδας, όταν συναντούν αστυνομία στον δρόμο, αναρωτιέμαι τι αίσθηση έχουν. «Όχι καλή», λέει ο Χρήστος. «Όταν βλέπουν έναν αστυνομικό έχουν παγιωμένη μέσα τους την αίσθηση ότι θα τους κάνει κακό. Αυτό τον “πάγο” προσπαθούμε να σπάσουμε σήμερα. Δεν είναι εύκολο αυτό, διότι σχεδόν όλα τα μέλη της ομάδας έχουν οι ίδιοι ή δικοί τους άνθρωποι αντιμετωπίσει ρατσιστικές και βίαιες συμπεριφορές από αστυνομικούς. Γνωρίζω αρκετά περιστατικά όπου έχουν υποστεί εξεζητημένη, αναίτια βία. Διότι σε κάποιους αστυνομικούς είναι εδραιωμένη πεποίθηση ότι ο “άλλος”, ο “ξένος”, ο “διαφορετικός” είναι ντε και καλά παραβατικός».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Το πρόβλημα πάντως είναι βαθύτερο, είναι δομικό. Την περίοδο της ανόδου της Χρυσής Αυγής αρκετοί από τους ανθρώπους της ομάδας αντιμετώπισαν πολύ μεγάλες δυσκολίες - πογκρόμ και στιγματισμό στο κέντρο της πόλης», υπογραμμίζει ο Χρήστος Λαζαρίδης.
«Κι εδώ, στο γήπεδο που παίζουμε τώρα, όταν ξεκινήσαμε πριν τρία-τέσσερα χρόνια βιώσαμε πολύ μεγάλη καχυποψία από τους γείτονες. Το υπερκεράσαμε αυτό, φέρνοντάς τους στο γήπεδο: κάναμε την υπεραπλουστευτική σκέψη ότι στους δέκα ανθρώπους που αρχικά αντιδρούν με αρνητισμό, δεν γίνεται να είναι και οι δέκα, ούτε καν οι περισσότεροι, φασίστες. Άντε να είναι ο ένας - τους εννιά θα τους πάρουμε μαζί μας. Οπότε τους φέραμε στο γήπεδο: γιαγιάδες, παππούδες, ανθρώπους που ζουν πολλά χρόνια στην Κυψέλη. Έτσι “σπάσαμε τον πάγο”. Οι κάτοικοι γνώρισαν την ομάδα και κατάλαβαν ότι τα μέλη της δεν θέλουν να δημιουργήσουν πρόβλημα στην κοινότητά τους και στη γειτονιά. Απλώς αγαπούν τον αθλητισμό - και την ζωή». «Πες μου για την ομάδα, για τους ανθρώπους που την αποτελούν», ρωτώ. «Περίπου 70 άνθρωποι αποτελούν την ομάδα. Έχουμε αγγλόφωνους, γαλλόφωνους, φαρσόφωνους (περσικά/farsi), αραβόφωνους, ελληνόφωνους. Το πρώτο γκρουπ δυναμικότητας είναι παιδιά από την Υποσαχάρια Αφρική: Νιγηρία, Καμερούν, Κογκό, Λιβερία, Σιέρα Λεόνε, Γκαμπόν. Έχουμε και τα γκρουπ ανάπτυξης με ανθρώπους από την Κεντρική Ασία: Αφγανιστάν, Ιράν, Ιράκ, αλλά και Παλαιστίνη, Συρία. Συμμετέχουν στις προπονήσεις και δουλεύουν ατομικά για να ανέβουν επίπεδο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
»Το Φόρουμ προσπαθεί να τους συνδράμει εργασιακά: χαρτογραφεί το επαγγελματικό και μορφωτικό τους προφίλ και προσπαθεί να τους διασυνδέσει με την αγορά εργασίας. Πολλά μέλη της ομάδας έχουν βρει δουλειές σε κατασκευαστικές εταιρείες, super market, logistics. Ό,τι δουλειά μπορείς να φανταστείς, τα παιδιά την κάνουν. Πρέπει να επιβιώσουν», λέει ο Χρήστος Λαζαρίδης. «Το βασικό είναι να υπάρχει μεροδούλι-μεροφάι». «Τα παιδιά της β΄ γενιάς που έχουν γεννηθεί εδώ βοηθάνε με κάθε τρόπο τους νεοεισερχόμενους να ενταχθούν καλύτερα. Πάντως το τελευταίο διάστημα οι διαδικασίες πολιτογράφησης και για αυτούς έχουν δυσχεράνει. Το νομικό πλαίσιο κάθε τόσο αλλάζει. Και το “κλίμα” δεν είναι φιλικό», σημειώνει.Επίσης, λέει ότι «κάποιοι από τους παίκτες μας έχουν παίξει και σε επαγγελματικό ή ημιεπαγγελματικό επίπεδο. Και έχουμε στείλει δύο παίχτες μας να δοκιμαστούν στην Οντένσε (Α΄ Δανίας) και στην Ξαμάξ (Α΄ Ελβετίας). Δυστυχώς η δικτύωσή μας στο ελληνικό περιβάλλον δεν είναι αντίστοιχη - το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων και η αδιαφορία των ελληνικών σωματείων να βοηθήσουν».
«Δεν είμαστε μόνο στο γήπεδο μαζί - τα παιδιά της ομάδας είναι φίλοι, μαζί στην κοινότητα, μαζί στις εκκλησίες και τα τζαμιά. Το ποδόσφαιρο είναι μόνο το τέλειο “όχημα” για να σφυρηλατηθεί αυτή η σχέση. Όλα τα μέλη της ομάδας βάζουμε το χέρι στην τσέπη για τις πάγιες υποχρεώσεις και τα αναλώσιμα, τρία χρόνια τώρα μας έχει φύγει η μαγκιά (σ.σ. γελάει). Το σπίτι του κόουτς Κένεντι, το σπίτι του προπονητή είναι το “σπίτι” της ομάδας - έχει βοηθήσει πολλά από τα παιδιά που παίζουν μαζί μας και τα ακούει “χοντρά” από τη γυναίκα του όταν μαζεύει όλες τις εμφανίσεις των παιχτών μετά από τα παιχνίδια και βάζει πλυντήρια αργά το βράδυ (σ.σ. γελάει)».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Στη διάρκεια της πανδημίας, πολλά παιδιά της ομάδας έχασαν τη δουλειά τους - δεν μπορούσαν να βιοποριστούν. Ο ένας φρόντισε για τον άλλο, κανένας δεν έμεινε εκτός, κανένας δεν έμεινε μόνος», προσθέτει. «Το φάγαμε», μονολογεί ξαφνικά ο ίδιος. Όντως, το είχαν «φάει» - η ομάδα των αστυνομικών σκόραρε ένα ωραίο γκολάκι. Και ο Χρήστος, που ζει το παιχνίδι τόσο που μου έφερε στο μυαλό το άσμα «Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι», διακόπτει την κουβέντα μας και «μπαίνει» πάλι στο κλίμα του αγώνα. «Πάμε, πάμε δυνατά» φωνάζει. «Κόουτς κάνε κάτι. Πάμε για τη νίκη», λέει στον προπονητή Κένεντι, παλιό επαγγελματία των ελληνικών γηπέδων. Όσο παίζεται το β΄ημίχρονο, με τη «βρόχα» να έχει κοπάσει, μιλάω με τον Μιχάλη Λώλη, αξιωματικό της ΕΛ.ΑΣ, Αστυνόμο Β’ - «τρία αστέρια έχει ο κύριος αστυνόμος» μου λέει καμαρώνοντας σχεδόν ένας παίχτης της ομάδας των αστυνομικών. Ο αστυνόμος Λώλης υπηρέτησε για πολλά χρόνια στο Τμήμα Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας, όμως είναι και πολύ γνωστός, δραστήριος ακτιβιστής στο ευρύ πεδίο των δικαιωμάτων εδώ και χρόνια. Ο Μιχάλης υπήρξε ο πρώτος στην ΕΛ.ΑΣ. που μίλησε ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία αλλά και ανέλαβε δράσεις για να «καλμάρει» αυτό το σκληρό ταμπού, την προκατάληψη που «έδερνε» καταρχήν τον δικό του επαγγελματικό χώρο.
Αλέγκρος τύπος, εξαιρετικά μορφωμένος και sui generis με ζεστή ηπειρώτικη εκφορά στον χειμαρρώδη λόγο του (παρότι «μυρωδιάς» από μπάλα) σε όλο το ματς δεν σταμάτησε να τρολάρει ατακαδόρικα όποιο υπηρεσιακό του στερεότυπο ή ελληνικό «χούι» του έδινε το παιχνίδι σαν αφορμή.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Η ομάδα μας αποτελείται από αστυνομικούς που υπηρετούν σε όλο το φάσμα της Ελληνικής Αστυνομίας», λέει ο ίδιος για τους συναδέλφους του που την ίδια ώρα «μάτωναν» τη φανέλα. «Είμαστε κατά του ρατσισμού και θέλουμε να δείξουμε ότι ως αστυνομικοί είμαστε κοντά στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Θέλουμε να “σπάσουμε” το στερεότυπο του “μπάτσου”και ο κόσμος να καταλάβει ότι οι περισσότεροι αστυνομικοί θέλουμε να περιθωριοποιήσουμε αστυνομικούς που είναι γραφικοί, θρησκόληπτοι, εθνικιστές ή ρατσιστές. Προσπαθούμε με τον τρόπο μας, καθημερινά μέσα στην υπηρεσία μας να αλλάξουμε την ελληνική αστυνομία.»Αλλά θέλουμε να “σπάσουμε” και το αρνητικό για κάποιους στερεότυπο του πρόσφυγα. Η διαβίωση των προσφύγων στη χώρα μας πρέπει να υποστηρίζεται και η αστυνομία μπορεί να συμβάλλει θετικά», λέει ο 35χρονος Μιχάλης. «Καλά όλα αυτά», του λέω. «Αλλά έξω από το σημερινό, συμβολικό πλαίσιο, στον δρόμο, τι γίνεται»; «Σε καμία περίπτωση η δράση της αστυνομίας, όταν για παράδειγμα καταστέλλει μια διαδήλωση στον δρόμο εκπροσωπώντας την εξουσία, δεν αντιπροσωπεύει τον Έλληνα αστυνομικό. Υπάρχουν πολλά προβλήματα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αστυνομία και σίγουρα δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά», απαντάει ο ίδιος. «Όλες οι αστυνομίες, όλοι οι αστυνομικοί οργανισμοί φέρουν έναν εγγενή συντηρητισμό. Διδάσκεται στις αστυνομικές σχολές αυτό: οι αστυνομικοί κάθε χώρας αντικατοπτρίζουν τα πιο συντηρητικά ένστικτα αυτής της κοινωνίας. Όπως στην ελληνική κοινωνία λοιπόν υπάρχουν θύλακες ή άτομα προσκείμενα στην ακροδεξιά, το ίδιο συμβαίνει και στην αστυνομία».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Ως “Δράση Αστυνομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα” είμαστε υπέρ μιας Ανεξάρτητης Αρχής που θα εξετάζει τα περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας. Έτσι θα υπάρχει μια αντικειμενική αυτοκάθαρση και θα απομακρύνονται από την υπηρεσία όσοι δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα». «Είσαι αρκετά χρόνια στην Αστυνομία. Αλλάζουν πράγματα;», ρωτώ. Ναι, έχει αλλάξει πολύ η αστυνομία. Στο δικό μου περιβάλλον, αποδέχονται πλέον χωρίς προβλήματα έναν συνάδελφο σαν εμένα, που είμαι ανοιχτά ομοφυλόφιλος. Τα ζητήματα εκδημοκρατισμού της αστυνομίας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ένας διαρκής αγώνας. «Οι αστυνομικοί κάνουμε ένα δύσκολο επάγγελμα - δεν είμαστε ψυχολόγοι, ούτε κοινωνικοί λειτουργοί. Δεν μπορείς να πεις “σας παρακαλούμε, ελάτε να σας συλλάβουμε” σε κάποιον που αυθαιρετεί. Καλούμαστε να ασκήσουμε τη “νόμιμη βία” του κράτους - στην αστική δημοκρατία “τα έχουμε λύσει αυτά” από τον καιρό του Χομπς και του Λοκ. Και η Αριστερά πρέπει να έρθει με προτάσεις που θα συμβάλλουν στον εκδημοκρατισμό και την προοδευτικότητα της αστυνομίας, όχι να μας “κουνάει το δάχτυλο”, ούτε να υποθάλπτει την βία από την πλευρά των αναρχικών».
«Προσωπικά προσπαθώ να έχω ενσυναίσθηση απέναντι σε ανθρώπους που βρίσκονται σε αδυναμία- στην αστυνομία αυτό είναι δύσκολο, γιατί η κοινωνία έχει άλλες απαιτήσεις από την αστυνομία. Για να αλλάξει η ελληνική αστυνομία, πρέπει πρώτα να αλλάξει η ελληνική κοινωνία».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Από την αρχή του ματς, μία κάμερα καταγράφει το ματς - και αυτό δίνει έναν «αέρα» τηλεοπτικής μετάδοσης στο event. Ωραία ποδοσφαιρική ατμόσφαιρα, «χρυσή τομή» αλάνας γειτονιάς και «οφίσιαλ γκέιμ». Καλή, ποιοτική μπάλα, με ένταση αλλά ευ αγωνίζεσθαι σε κάθε μαρκάρισμα, σε κάθε κουβέντα μεταξύ τους. Χείρα βοηθείας στον αντίπαλο για να σηκωθεί από ένα πέσιμο, χτυπήματα στην πλάτη. Χειραψίες και αγκαλιές στο τέλος του ματς. Πηγαδάκια. Και όλοι μαζί φωτογραφία, γελαστοί. Θέλουν να ξαναπαίξουν. Να μη βρέχει μόνο. «Η ομάδα της Τροχαίας θα σας νίκαγε», λέει ένας αστυνομικός μειδιώντας. Το σκορ έληξε 3-2 υπέρ των προσφύγων. «Απαντήσεις» θα δοθούν εκατέρωθεν στο επόμενο ματς. Promises have been made.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
