Το VICE Greece δίνει βήμα σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άτομα, με τη δημιουργία της στήλης«Ρισπέκτ», στην οποία κάθε εβδομάδα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα με τα οποία καταπιάνονται και αξίζουν την προσοχή όλων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το συγκεκριμένο άρθρο υπογράφουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.Το Μπανγκλαντές είναι μια χώρα που θυμίζει μελίσσι. Παντού εργάτες κουβαλούν εμπορεύματα, φορτηγά κορνάρουν ασταμάτητα, άπειρα τρίκυκλα που λειτουργούν ως ταξί συνωστίζονται, παιδιά τρέχουν, ζώα περιφέρονται.
Ο Ανδρέας
Ο Ανδρέας Κουτέπας έζησε έναν χρόνο εκεί ως επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που διαχειρίζεται τη μεγάλη κρίση των Ροχίνγκια. Μια κρίση που ξέσπασε το 2017 από τη Μιανμάρ και τέσσερα χρόνια μετά δεν διαφαίνεται ότι θα βρει σύντομα τη λύση. Για τον Ανδρέα που έχει μεγάλη εμπειρία με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, αυτή ήταν μία από τις πιο δύσκολες αποστολές του.
Το πρόβλημα που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε ως αποστολή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ξεκινά από τη Μιανμάρ, ένα κράτος που βρίσκεται στα ανατολικά σύνορα του Μπανγκλαντές. Σε μια περιοχή όπου υπάρχει θρησκευτική αντιπαλότητα μεταξύ βουδιστών και μουσουλμάνων επί δεκαετίες, το 2017 ξέσπασε μια επιχείρηση εξόντωσης της φυλής των Ροχίνγκια που είναι μουσουλμανική. Έτσι μετά από μαζικές δολοφονίες και κάψιμο των χωριών τους οι Ροχίνγκια κατέφυγαν στο γειτονικό, μουσουλμανικό Μπαγκλαντές. Έτσι δημιουργήθηκε ο μεγαλύτερος καταυλισμός προσφύγων στον κόσμο, με πληθυσμό πάνω από 1,1 εκατομμύριο ανθρώπους. Ο καταυλισμός βρίσκεται στην επαρχία του Κοξ Μπαζάρ, οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα δικαίωμα και είναι ουσιαστικά απάτριδες. Δεν τους επιτρέπεται να εργαστούν ή να ταξιδέψουν και είναι απόλυτα εξαρτημένοι από μια ανθρωπιστική βοήθεια που δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους. Δεν υπάρχει στο ορίζοντα καμιά προοπτική επαναπατρισμού τους ενώ οι συνθήκες ζωής τους χειροτερεύουν κάθε μέρα. Η κρίση αυτή είναι καθαρά πολιτική και ως τέτοια, μόνο με πολιτική λύση μπορεί να τελειώσει. Το Μπανγκλαντές δικαίως διαμαρτύρεται για την έλλειψη πολιτικής βούλησης από τη διεθνή κοινότητα για τη λύση του προβλήματος. Επιπρόσθετα, το πραξικόπημα που έγινε στη Μιανμάρ τον Μάρτιο του 2021 έκανε κάθε σκέψη για επιστροφή άτοπη.
Ήταν ένας δύσκολος χρόνος. Το Μπανγκλαντές είναι μια χώρα που ως έκταση είναι λίγο μεγαλύτερο από την Ελλάδα αλλά έχει πληθυσμό 180 εκατομμύρια. Η μόλυνση, ο υπερπληθυσμός αλλά και η εκτεταμένη διαφθορά κάνουν τις συνθήκες ζωής δύσκολες για τον περισσότερο κόσμο. Κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες υποστηρίζουμε τους πρόσφυγες Ροχίνγκια. Σκεφτείτε ότι είμαστε ο βασικός πάροχος υγείας σε αυτόν τον γιγαντιαίο καταυλισμό που φιλοξενεί 1,1 εκατομμύριο ανθρώπους. Το μέγεθος των δραστηριοτήτων μας ήταν το μεγαλύτερο που έχω ποτέ δουλέψει. Για να αναφέρω κάποια μεγέθη, στα νοσοκομεία και κλινικές μας το 2020 πραγματοποιήθηκαν 400.000 επισκέψεις, 20.000 νοσηλείες, 4.000 τοκετοί, 32.000 συνεδρίες ψυχικής υγείας, ενώ είχαμε διαθέσιμα 260 κρεβάτια για νοσηλεία COVID- 19. Παράλληλα με τις δράσεις μας στον καταυλισμό προσφύγων, δουλεύουμε και σε μια υποβαθμισμένη περιοχή της πρωτεύουσας Ντάκα, δίνοντας έμφαση στην αναπαραγωγική υγεία αλλά και στους εργάτες, πολλές φορές γυναίκες και παιδιά, που εργάζονται κάτω από άθλιες συνθήκες στις τοπικές βιοτεχνίες, κερδίζοντας 2- 3 € για 12 ώρες εργασίας.
Οι προκλήσεις ήταν πάρα πολλές! Παρόλο που η τελευταία και μεγαλύτερη εισροή προσφύγων ήταν το 2017, κάποιες βασικές ανάγκες, όπως η επάρκεια νερού και η υγιεινή, δεν έχουν ακόμα καλυφθεί. Η απουσία λύσης για τον επαναπατρισμό των Ροχίνγκια έχει πολώσει τους ίδιους καθώς και την τοπική κοινωνία, με πολλούς κατοίκους και πολιτικούς να θεωρούν ότι για τα δικά τους προβλήματα αιτία είναι οι πρόσφυγες και οι οργανώσεις που τους βοηθούν. Μήπως αυτό σας θυμίζει κάτι;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το Μπανγκλαντές δεν έχει αναγνωρίσει στους Ροχίνγκια προσφυγικό status, αφού δεν έχει υπογράψει τη σύμβαση για τους πρόσφυγες του Ο.Η.Ε. και θεωρεί τον καταυλισμό προσωρινό. Για τον λόγο αυτό απαγορεύει τη χρήση οποιουδήποτε μόνιμου υλικού π.χ. τσιμέντο ή μέταλλο. Έτσι, όλος ο καταυλισμός είναι φτιαγμένος από μπαμπού και μουσαμάδες, γεγονός που τον κάνει εξαιρετικά επικίνδυνο για πυρκαγιές. Και φυσικά, είναι πολύ δύσκολο να λειτουργείς κλινικές και νοσοκομεία σε παραπήγματα.Τέσσερα χρόνια μετά την κορύφωση της κρίσης το 2017, παρά το ότι το πρόβλημα εξακολουθεί να είναι οξύ, πολλοί θεσμικοί δωρητές έχουν αρχίσει να μειώνουν τα κονδύλια για την υποστήριξη, διότι υπάρχουν όλο και καινούργιες κρίσεις στον κόσμο, όπως π.χ. στο Αφγανιστάν. Αυτό μας αναγκάζει να αυξάνουμε συνεχώς τις υπηρεσίες και την κάλυψη υγείας που παρέχουμε αφού οι οργανώσεις που βοηθούν μειώνονται…Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Μπανγκλαντές έχει μια από τις μεγαλύτερες πυκνότητες πληθυσμού στον κόσμο. Μια λύση που προωθεί η κυβέρνηση λοιπόν, είναι να μετακινήσει 100.000 από τους πρόσφυγες σε ένα ακατοίκητο νησί στον κόλπο της Βεγγάλης, το Μπάσαν Τσαρ, ώστε να αποσυμφορηθεί ο κυρίως καταυλισμός. Σημειώστε ότι το νησί αυτό είναι εκτεθειμένο στους τυφώνες και στην άνοδο των υδάτων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Καταλαβαίνετε τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αυτό εγείρει.Η γραφειοκρατία και η κρατική διαφθορά βάζουν συνεχώς εμπόδια στις δράσεις μας. Εργαζόμενοι μας, κάνουν μήνες για να πάρουν βίζα ή άδεια για να μπαίνουν στον καταυλισμό, ενώ υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των αρχών και των ανθρωπιστικών οργανώσεων στην αντίληψη σχετικά με την ανεξαρτησία των δραστηριοτήτων μας. Αν σε όλα αυτά προσθέσεις και την πανδημία, τα lockdown και τις καραντίνες, καταλαβαίνετε το επίπεδο των προκλήσεων….
Το γεγονός που μας σημάδεψε ήταν η φωτιά που ξέσπασε στον καταυλισμό τον Μάρτιο του 2021. Σε λίγες ώρες χιλιάδες παραπήγματα προσφύγων και η κλινική μας είχαν γίνει στάχτη. Οι άνθρωποι έτρεχαν να γλυτώσουν από τη φωτιά και έπρεπε να πηδήξουν τους φράχτες που περιβάλλουν τον καταυλισμό. Στο νοσοκομείο μας ήρθαν πολλοί τραυματισμένοι από αυτή την προσπάθεια. Θυμάμαι, το επόμενο πρωί, όλο το προσωπικό μας να είναι μαζεμένο στην κλινική και να κοιτάει τα αποκαΐδια σιωπηλά. Ήταν όλοι απελπισμένοι, είχαν χάσει την κλινική τους, την εργασία τους, ακόμα και τα άθλια παραπήγματά τους. Μόλις τους διαβεβαιώσαμε ότι θα παραμείνουμε και θα τα ξαναφτιάξουμε, έλαμψαν! Πεισμώσαμε, καθαρίσαμε και φέραμε σκηνές. Σε τρεις μέρες η κλινική άνοιξε πάλι για τα επείγοντα και σε πέντε μέρες για όλες τις υπηρεσίες. Είμασταν όλοι πολύ περήφανοι για αυτό. Ωστόσο ούτε τότε δεν καταφέραμε να πείσουμε τις αρχές να μας αφήσουν να φτιάξουμε μια καινούργια κλινική με σωστά υλικά. Επιμένουν στους μουσαμάδες.
Οι Ροχίνγκια είναι λαός συντηρητικός. Πιστεύουν στη σκληρή δουλειά και παλεύουν να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους. Κάνουν σοβαρή προσπάθεια να διασώσουν τον πολιτισμό και τις παραδόσεις τους στον νέο τους τόπο, αλλά μετά από τόσα χρόνια διαμονής σε έναν καταυλισμό, χωρίς δικαιώματα, και χωρίς προοπτική να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, έχουν αρχίσει να χάνουν την ελπίδα τους. Μην ξεχνάμε ότι η περιοχή είναι μία από τις κύριες οδούς λαθρεμπορίου, ναρκωτικών και human trafficking. Οι Ροχίνγκια πολλές φορές πέφτουν θύματα αυτών των εγκληματικών κυκλωμάτων, είτε εκβιαζόμενοι, είτε υποκύπτοντας στη μόνη δυνατότητα που έχουν να βγάλουν ένα μικρό εισόδημα.
Το πόσο σκληρή δουλειά χρειάζεται για να καταφέρεις ακόμα και τα ελάχιστα σε μια τέτοια αποστολή, το πώς μπορεί να συνυπάρχει στον ίδιο άνθρωπο η διαφθορά και ο αλτρουισμός, το πόσο πίσω είμαστε ως διεθνής κοινότητα αποτυγχάνοντας να αντιμετωπίσουμε και να δώσουμε λύση σε μια τέτοια κρίση..Κρατάω το πόσο εργατικοί είναι οι άνθρωποι στο Μπανγκλαντές, με όλη τη χώρα να είναι σαν ένα μελίσσι που βουίζει ασταμάτητα, αλλά κυρίως το πόσο καταστροφική είναι αυτή η ιλιγγιώδης ανάπτυξη για το περιβάλλον.Και βέβαια, κρατάω τον ασταμάτητο πόλεμο ενάντια στη διαφθορά και τη συνειδητοποίηση ότι αυτή είναι μια μάχη που δίνουμε σε όποια χώρα και να είμαστε.
Η αξία της αλληλεγγύης
Νομίζω ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι, παντού στον κόσμο, προσπαθούν να είναι κοινωνικά ενεργοί, αλληλέγγυοι, δημιουργικοί, να χτίζουν δομές και πρωτοβουλίες που να εστιάζουν στο να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. Όχι ως φιλανθρωπία αλλά ως ανθρωπιστική τοποθέτηση απέναντι στη ζωή.Πιστεύω ότι η έννοια της φιλανθρωπίας είναι ξεπερασμένη. Το θέμα είναι να επιλέγεις τη δράση που να μη στοχεύει μόνο στο να ανακουφίσει βραχυπρόθεσμα, αλλά επίσης να λειτουργήσει ως καταλύτης για αλλαγή. Να στοχεύει προς ένα κόσμο με σεβασμό στον άνθρωπο και σε κάθε μορφή ζωής.Προσπαθώ να αντιμετωπίζω τη δουλειά μου όχι ως κάτι ξεχωριστό, που απαιτεί απόλυτη πειθαρχία και αφοσίωση αλλά ως κάτι που όποιος έχει ευαισθησία και ανησυχία μπορεί να γίνει μέρος του σε όποιο βαθμό θέλει, προσφέροντας τις υπηρεσίες του σε οργανώσεις όπως η δική μας, σε τοπικές πρωτοβουλίες, σε συλλογικότητες. Άλλωστε ζούμε σε εποχή που μόνο με ενεργό ρόλο μπορούμε να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο της πόλωσης που μας περιβάλλει. Ας πάψουμε να νομίζουμε πως πάντα κάποιος άλλος φταίει για τα προβλήματά μας κι ας γίνουμε ενεργοί πολίτες.
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
