Μία Τρανς Γυναίκα Θυμάται τι Βίωσε την Πρώτη Φορά που Ψήφισε στην Ελλάδα

«Εσείς είστε στην ταυτότητα, σωστά»; Τρανσοφοβικές συμπεριφορές, υποτιμητικά βλέμματα και ομοφοβικά σχόλια στις κάλπες.

3.5.23

φωτογραφια: Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Την ώρα που όλη η χώρα βαδίζει σε έντονους προεκλογικούς ρυθμούς και λίγες ημέρες πριν προσέλθουμε στην κάλπη, αναλογίζομαι ότι καταστάσεις που για εμένα θεωρούνται -κατά κάποιον τρόπο- δεδομένες, για κάποιους άλλους συνιστούν κωλύματα, αφού εδώ που ζούμε, ακόμη και τα δικαιώματα είναι ντεμέκ. Η εκλογική διαδικασία, που συνιστά την απώτερη μορφή έκφρασης της δημοκρατίας και της συλλογικής κρίσης, μπορεί να καταλήξει να είναι ένα λιθαράκι αποκλεισμού ατόμων που η κοινωνία δεν μπορεί να τοποθετήσει μέσα στα ήδη προκαθορισμένα «κουτάκια» της. Αμέσως, η διαδικασία αυτή αποκτά εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα που υποτίθεται την καθορίζουν: της απρόσκοπτης συμμετοχής, της ελεύθερης έκφρασης και της ισότιμης πρόσβασης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όσες φορές θα βρεθούμε σε εκλογικά κέντρα, υπάρχει μια τεράστια γκάμα ανθρώπων από κοινωνικές τάξεις, διαφορετικά στρώματα, χρώματα, ηλικίες. Μια τεράστια παρέλαση διαφορετικότητας. Ωστόσο, ποτέ δεν έχουμε αναλογιστεί ότι ακόμη και αυτή η φαινομενικά καθολική και προσβάσιμη σε όλους διαδικασία, μπορεί να χωρά στους κόλπους της ομοφοβία και να αφήνει ανθρώπους στο περιθώριο. Έχουμε αναλογιστεί ποτέ πως βιώνουν αυτή την διαδικασία τα τρανς άτομα όταν προσέρχονται στην κάλπη; Άτομα που καθημερινά αμφισβητείται η ταυτοτική τους υπόσταση -είτε ηθελημένα, είτε άθελα- και βρίσκονται μονίμως σε μια θέση άμυνας για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους; Η απάντηση για τους περισσότερους από εμάς είναι αρνητική, αφού μπορεί να μη μπήκαμε ποτέ σε σκέψεις για το τι μπορεί να βιώνουν άτομα που βρίσκονται σε διαδικασία φυλομετάβασης.

Έχουμε αφιερώσει πληθώρα άρθρων για το τι δυσκολίες μπορεί να αντιμετωπίζει ένα τρανς άτομο στην καθημερινότητα και την ψυχοσύνθεσή του εξαιτίας της ατελείωτης γραφειοκρατίας, μέχρι την αλλαγή των εγγράφων του ώστε να ταυτίζονται με την ταυτότητα φύλου του. Έχουμε αφιερώσει πολύ χρόνο σε μαρτυρίες ατόμων για τις τρανσφοβικές συμπεριφορές που βιώνουν στον δρόμο, στη δουλειά, στα δικαστήρια, σε ιατρικές επισκέψεις. Αυτές οι συμπεριφορές καιροφυλακτούν και εκφράζονται -συχνά με τον πιο αναίσχυντο τρόπο- και μπορεί να δημιουργήσουν βαθιά τραύματα που αργούν να επουλωθούν. Όμως δεν έχουμε αναφερθεί σε κάτι τόσο απλό, όπως η προσέλευση στην κάλπη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η Ν. είναι μία τρανς γυναίκα που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο κέντρο της Αθήνας, σε μία εποχή συγκριτικά δυσκολότερη σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Ως 31χρονη πλέον γυναίκα, θυμάται την πρώτη φορά που προσήλθε στην κάλπη το 2015, όταν ήταν 23. Τότε είχε ξεκινήσει δειλά τη διαδικασία της φυλομετάβασης, με τα ελάχιστα χρήματα που έβγαζε από την πρώτη της δουλειά στην εστίαση και αφού είχε «απογαλακτιστεί» από το πατρικό της σπίτι και συζούσε με έναν φίλο της.

«Είχα μεταφέρει τα εκλογικά μου δικαιώματα στην περιοχή όπου έμενα, για τον λόγο ότι δεν ήθελα να έχω καμία επαφή ή να πετύχω τυχαία τους γονείς μου - εξάλλου ήταν κάθετα αντίθετοι στη φυλομετάβαση που ήθελα να κάνω και μου είχαν ξεκαθαρίσει πως αυτή θα είναι η ταφόπλακα στη σχέση μας. Όμως, αυτήν τη φορά δεν επέλεξα την καταπίεση και κάπως έτσι αποφάσισα να ανεξαρτητοποιηθώ, αφού πρώτα έχυσα αίμα. Δεν το μετανιώνω όμως, γιατί διψούσα να νιώσω τι σημαίνει να είμαι πραγματικά ελεύθερη στο σώμα που με εκφράζει απόλυτα, για πρώτη φορά στη ζωή μου».

Όπως εξηγεί, τα λιγοστά έσοδα από τη δουλειά δεν αποτέλεσαν τροχοπέδη ούτε λειτούργησαν αποτρεπτικά σε αυτή της την απόφαση. Αντιθέτως, λειτούργησαν σαν κινητήριος δύναμη. «Για να ξεκινήσω τη φυλομετάβαση έκανα πολλές θυσίες, κυρίως οικονομικές. Ζούσα κυριολεκτικά σε μία τρύπα, ένα υπόγειο 45 τ.μ. γεμάτο υγρασία, σε μια άκρως υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας μαζί με το συγκάτοικό μου. Μέσω διαφόρων γκρουπ στο Facebook, κατάφερα να βρω ένα safe place, έναν γιατρό εξειδιξευμένο σε αυτό το κομμάτι και να ξεκινήσω τη διαδικασία της φυλομετάβασης γύρω στο 2013. Ωστόσο, επειδή αιμορραγούσα οικονομικά και δεν μπορούσα να την “τρέξω” όσο γρήγορα ήθελα, αντιλαμβάνεσαι πως ήμουν σε μία φάση που δεν είχα ολοκληρωθεί ως γυναίκα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Έρχονται λοιπόν οι εκλογές. Ήταν χειμώνας του 2015. «Θυμάμαι σαν χθες πόσο ενθουσιασμένη ήμουν που για πρώτη φορά θα προσέλθω στην κάλπη να ψηφίσω για εμένα, για τα δικαιώματά μου ως τρανς γυναίκα πλέον και να οραματιστώ ένα καλύτερο μέλλον. Με το που ξύπνησα και ήπια τον πρώτο καφέ της μέρας, κατευθύνθηκα στο εκλογικό κέντρο μόνη μου. Ουρές κόσμου περίμεναν υπομονετικά σε μία σειρά, άλλοι έψαχναν την αίθουσα που έπρεπε να πάνε, ήταν πολλές οικογένειες και πολλά ζευγάρια και γενικά γινόταν πανικός. Εγώ φορούσα ένα ψιλόμεσο τζιν, ένα πολύχρωμο crop φούτερ και μεγάλους ασημί κρίκους. Είχα τεράστια αυτοπεποίθηση, μέχρι να φτάσω στο σχολείο που ψήφιζα. Περνάω την είσοδο και αμέσως αντιλαμβάνομαι τα πρώτα έντονα βλέμματα να με καρφώνουν. Αποφεύγω συνειδητά την οπτική επαφή, όμως αισθάνομαι μια συστολή, μια ντροπή, σαν να έχω κάνει κάτι κακό. Κινούμαι ανάμεσα στον κόσμο και αναζητώ την αίθουσα όπου θα ψηφίσω. Κάποιοι με κοιτάζουν με ένα ύφος αποτροπιασμού, με κοζάρουν από την κορυφή ως τα νύχια, με εκφράσεις απέχθειας. Βλέπω οικογένειες να με κοιτούν και να ψιθυρίζουν μεταξύ τους, ένιωθα ήδη πολύ περίεργα. “Νεαρέ, μου πήρες τη σειρά” μου λέει ένας τύπος. Γυρνάω και τον κοιτάζω και αυτόματα του απαντώ πως δεν είμαι νεαρός, αλλά γυναίκα και να ζητήσει συγγνώμη που με αποκάλεσε με λάθος γένος και φύλο. Ξεφυσά με απάθεια και με προσπερνά. Ένα κορίτσι που στεκόταν πιο δίπλα με υπερασπίστηκε και του την είπε που ήταν αγενής, αλλά εκείνος δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία. Αποφάσισα να το αφήσω πίσω μου, καθώς είχα πάει εκεί για έναν πολύ σημαντικό λόγο που δεν ήθελα να τον επισκιάσουν μερικά ατυχή περιστατικά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

» Φτάνει η σειρά μου και πάω στην εφορευτική επιτροπή για να δώσω την ταυτότητά μου. Προφανώς ακόμα δεν την είχα μεταβάλλει ώστε να ταυτίζεται με την ταυτότητα φύλου μου, οπότε είχε το βαφτιστικό μου όνομα. Μια γυναίκα γύρω στα 45 με χοντρά γυαλιά, την πέρνει στα χέρια της και την κοιτάζει καλά–καλά, και μετά παρατηρεί εμένα. Τη δίνει στη διπλανή της η οποία επίσης με κοιτά επίμονα και της λέει κάτι σιγανά. Καταλαβαίνω ότι μάλλον είναι δύσκολο για εκείνες να αντιληφθούν πως είμαι σε φάση φυλομετάβασης και με βλέπουν σαν να είμαι εξωγήινος. “Εσείς είστε στην ταυτότητα, σωστά”; “Ναι προφανώς”, τους λέω. “Τώρα πηγαίντε να ψηφίσετε, απλά να επικαιροποιήσετε τα στοιχεία σας την επόμενη φορά γιατί καταλαβαίνετε ότι μπορεί να μην σας αφήσουν”, μου λέει με ένα υποτιμητικό ύφος. Δεν μπορούσα να κάτσω να πιάσω συζήτηση γιατί ήμουν ακόμa ψαρωμένη και μικρή τότε, οπότε έγνεψα καταφατικά το κεφάλι και μπήκα στο παραβάν για να ασκήσω το εκλογικό μου δικαίωμα. Βγαίνοντας, ένας τύπος της εφορευτικής με κατευθύνει να ρίξω στην κάλπη το ψηφοδέλτιο, αποκαλώντας με “αγόρι μου”. “Δεσποινίς” τον διορθώνω και με κοιτά αποχαυνωμένος, και στη συνέχεια βγάζει ένα περίεργο επιφώνημα, κάπως σαν πνιχτό γέλιο.

»Αφού απομακρύνθηκα από την αίθουσα και κατέβαινα γρήγορα τα σκαλιά για να φύγω, μέσα στο πλήθος άκουσα μια βαριά αντρική φωνή να λέει κάτι του τύπου “γεμίσαμε παλιαδερφές” και εγώ επιτάχυνα το βήμα και έβαλα το γυαλί ηλίου μου, για να μη φανούν τα δάκρυα στα μάτια μου. Βγήκα έξω από το σχολείο και ξέσπασα σε λυγμούς. Ένιωθα τρομερά παραβιασμένη, ένιωθα λες και με είχαν βιάσει ψυχολογικά. Αυτό που κρατούσα για τόσα χρόνια μέσα μου και βρήκα τη δύναμη να εκφράσω, ξηλώθηκε μέσα σε 20 λεπτά που πήγα να ασκήσω ένα αναφαίρετο δικαίωμά μου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

»Όσο σκληρή και αν φαίνομαι, στην πραγματικότητα είμαι σαν ένα μικρό παιδί που δεν μπορεί να μην εκδηλώσει τα συναισθήματά του. Το bullying δεν ήρθε μόνο από την οικογένεια και μια μερίδα φίλων που έχασα, ήρθε και από τα στόματα και τις εκφράσεις τόσων αγνώστων που με είδαν για μερικά λεπτά και έσπευσαν να με κατακρίνουν, να με υποτιμήσουν και να με εξευτελίσουν με κάθε τρόπο. Η αλλαγή που έχω κάνει ώστε να νιώθω ελεύθερη, θα έπρεπε να αντανακλάται μόνο σε μένα, γιατί στο κάτω-κάτω δεν αφορά κανέναν άλλον. Και ναι, φέτος θα πάω ξανά να ψηφίσω, διότι δεν πρόκειται να επιτρέψω σε ένα τραυματικό γεγονός να μου αφαιρέσει το εκλογικό μου δικαίωμα. Αυτό θα συμβούλευα και όλα τα τρανς άτομα. Πλέον έχουν αλλάξει κάπως οι εποχές, όμως πάντα θα παλεύουν με τρανσφοβικές και ομοφοβικές συμπεριφορές. Να μη φοβηθούν να εκτεθούν σε αυτή τη διαδικασία, διότι ο φόβος δεν βγάζει πουθενά. Στο τέλος της ημέρας βάζουμε το λιθαράκι μας να αλλάξει κάτι σε αυτήν τη γαμημένη κοινωνία».

Ακολουθήστε την Άντυ στο instagram.