Διασκέδαση

Πώς από την Ευρώπη των Λαών Οδηγηθήκαμε στην Ευρώπη των Εθνικιστών Χουλιγκάνων;

Kοινοποίηση

«Μονάχα η έλλογη επικράτηση των δημοκρατικών ιδεών, ο σεβασμός των δικαιωμάτων των μικρών λαών και όχι η επιστροφή στους ξεπερασμένους θεσμούς της βίας, είναι εκείνα που πρέπει να αποφασίσουμε, προκειμένου να επιτύχουμε την επικράτηση της ειρήνης και της συμφιλίωσης των λαών της Ευρώπης». Από τις αρχές του 19ου αιώνα διανοητές, πολιτικοί, φιλόσοφοι, εκκινώντας από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες ο καθένας, έκαναν λόγο για την ανάγκη μιας ενωμένης Ευρώπης που θα αφήσει πίσω της τα μίση και τον αλληλοσπαραγμό.

Ανάμεσά τους και ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης Καποδίστριας, στον οποίο ανήκουν τα παραπάνω λόγια. Δεν πρόλαβε να δει το όραμά του να υλοποιείται καθώς οι φατριασμοί της εποχής και η μανιάτικη μαφία των Μαυρομιχάληδων φρόντισε να στερήσει από τη Ελλάδα έναν άνθρωπο που έβλεπε μπροστά από την εποχή του. Δεν ήταν ο μόνος -ανάλογες θέσεις είχαν εκφράσει κατά καιρούς πρωτοπόροι στοχαστές όπως ο Βικτόρ Ουγκό, φλογερός υποστηρικτής επαναστατικών κινημάτων και υπέρμαχος μιας Γηραιάς Ηπείρου δομημένης σε νέους άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των λαών. Υπό διαφορετικό ιδεολογικό πρίσμα αλλά παρόλα αυτά «συγγενικές» απόψεις υπέρ μιας ενωμένης Ευρώπης διατύπωσαν επίσης ο φεντεραλιστής Πιερ Ζοζέφ Προυντόν και ο Ρώσος θεωρητικός του αναρχισμού, Μιχαήλ Μπακούνιν, με τον πρώτο να αναφέρεται σε μια Ευρώπη όπου η διάχυση της εξουσίας θα πραγματοποιηθεί προς τη βάση, αρχικά σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας και μετέπειτα υπό μορφή άμεσης συμμετοχικής δημοκρατίας σε ευρύτερο πλαίσιο, ενώ ο Μπακούνιν -το 1867- πρότεινε δεκατρία σημεία για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής ομοσπονδιακής ευρωπαϊκής ένωσης, καθώς σύμφωνα με τις απόψεις του εκείνη την εποχή «αυτός ήταν ο μόνος δρόμος για το θρίαμβο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης και για το οριστικό τέλος στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των λαών της ευρωπαϊκής οικογένειας».

Videos by VICE

Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece

Εν τέλει κανείς τους δεν είδε τις ιδέες του να υλοποιούνται υπό οποιαδήποτε μορφή. Χρειάστηκε να βιώσει η Γηραιά Ήπειρος τη φρίκη δύο Παγκοσμίων Πολέμων και ατέλειωτων συρράξεων και εμφυλίων για να μπουν οι βάσεις ενός νέου φιλόδοξου ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε πίσω του συντρίμμια -η Ευρώπη το 1945 δεν ήταν παρά ένας σωρός ερειπίων με την απόγνωση διάχυτη παντού. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν πεπεισμένος πως μονάχα με τη δημιουργία των «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης» θα μπορούσαμε να απομονώσουμε δραστικά στο μέλλον την καλλιέργεια του μίσους μεταξύ των Ευρωπαίων. Η προσπάθεια «ενοποίησης» ξεκίνησε μέσα από πλήθος δυσκολιών, όμως χάρη στις προσπάθειες πολιτικών όπως ο Ρομπέρ Σουμάν, ο Κόνραντ Αντενάουερ, ο Ζαν Μονέ, ο Αλτσίντε ντε Γκάσπερι, ο Πωλ-Ανρί Σπάακ, ο Αλτιέρο Σπινέλι μπήκαν οι όποιες βάσεις.

Έξι δεκαετίες μετά την «πρόσκληση σε ενότητα» του Ρομπέρ Σουμάν, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σήμερα κλυδωνίζεται συθέμελα. Οι φόβοι για το ενδεχόμενο Brexit φουντώνουν, εντείνοντας τους τριγμούς στα ρετιρέ της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο κι αν οι διαδρομιστές παριστάνουν τους άνετους. Το Euro 2016 που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στη Γαλλία είναι μια ακόμα ένδειξη πως παρότι η τελωνειακή και νομισματική ένωση καθώς και η κοινή αγορά προχώρησαν με τα χρόνια, όμως οι δεσμοί μεταξύ των λαών και το όραμα της ειρηνικής συνύπαρξης έχασαν το δρόμο τους στην πορεία. Τις τελευταίες ημέρες είμαστε όλοι θεατές μιας πρωτοφανούς -για τα χρονικά μεγάλης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης- έξαρσης βίας και χουλιγκανισμού, που είχαμε πολλά χρόνια να δούμε. Ολόκληρες γαλλικές πόλεις έχουν παραδοθεί στην ωμή βία με εικόνες που σου παγώνουν το αίμα. Θα πει κανείς, μα πρώτη φορά βλέπουμε αντίστοιχα γεγονότα στο ποδόσφαιρο; Όχι, ακόμα και στις πρόσφατες ειρηνικές διοργανώσεις καταγράφηκαν φαινόμενα χουλιγκανισμού, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2000 που διεξήχθη σε Βέλγιο και Ολλανδία. Ποτέ, όμως, δεν παρακολουθήσαμε τόσο απροκάλυπτη και μαζική αγριότητα.

Αυτό που συμβαίνει φέτος στο Euro 2016 είναι κάτι που προσωπικά δεν έχω συναντήσει ποτέ στις τρεις δεκαετίες που βλέπω ποδόσφαιρο. Δεν πρόκειται για «παραδοσιακές» συμπλοκές, αλλά για το απόλυτο χάος. Όλοι εναντίον όλων. Αντί για μπάλα «καρφωνόμαστε» αποσβολωμένοι στο πανευρωπαϊκό συνέδριο χουλιγκανισμού -ένα διεθνές «ραντεβού» με σκοπό την επίλυση διαφορών που εκτείνονται πέρα από το ποδόσφαιρο και τον αθλητικό χουλιγκανισμό. Κοινό σημείο αναφοράς; Ο έκδηλος εθνικισμός. Από τις κερκίδες έως τους δρόμους. Η αστυνομία θρηνώντας ήδη έναν αστυνομικό και τη σύζυγό του από την επίθεση φανατικού τζιχανιστή βρίσκεται σε πλήρη αμηχανία, με την προσοχή στραμμένη στην απειλή του ISIS, ενώ αποδείχθηκε πλήρως απροετοίμαστη για το οπαδικό τσουνάμι. Η αγγλική κυβέρνηση έκανε κάποιες κινήσεις για να συμβάλλει στην ομαλοποίηση της κατάστασης, στέλνοντας μονάδες καταστολής προκειμένου για να ενισχύσουν το έργο των Γάλλων αστυνομικών. Όμως, ήδη σε τρεις πόλεις έχουν σημειωθεί άνευ προηγουμένου συμπλοκές.


Η Μασσαλία είναι το επίκεντρο αυτού του φεστιβάλ βίας -άνθρωποι πετιούνται στη θάλασσα, μεθυσμένοι Άγγλοι σπάνε ότι βρουν μπροστά τους, αφηνιασμένοι Γάλλοι μπουκάρουν στο «χορό» για να «μετρηθούν» με μισητούς εχθρούς από το Νησί, ενώ μόλις στο κάδρο προστέθηκαν και οι «καμικάζι» Ρώσοι ακολούθησε ένας καταβροχθιστικός τρόμος στο Παλιό Λιμάνι, αλλά και στο Βελοντρόμ. Ήδη στο διεθνή Τύπο οι Ρώσοι χούλιγκαν έχουν μετατραπεί σε σημείο αναφοράς για τον ακραία βίαιο και ανελέητα κτηνώδη τρόπο που «επιχειρούν» στις συγκρούσεις. Δεκάδες Άγγλοι κατέληξαν στο νοσοκομείο με έναν εξ αυτών να παλεύει για τη ζωή του, αν και όπως έγινε γνωστό προχθές είναι εκτός κινδύνου αλλά με πολλές πληγές. Ποιος ξέρει, που θα είχαν φτάσει άραγε τα πράγματα, εάν οι Άγγλοι δεν είχαν απαγορεύσει το ταξίδι στη Γαλλία σε 3.000 «επίλεκτους» χούλιγκαν του Νησιού και σε άλλα 2.500 «καλόπαιδα» οι Γερμανοί… Όπως και να ‘χει, αρχικά η UEFA γνωστοποίησε τόσο στην Αγγλία όσο και στη Ρωσία πως αν τα φαινόμενα αυτά συνεχιστούν θα αποκλειστούν οι εθνικές τους ομάδες από τη συνέχεια της διοργάνωσης, ενώ στη συνέχεια τιμώρησε τους Ρώσους με «αποκλεισμό με αναστολή» και 150.000 ευρώ πρόστιμο, το οποίο σημαίνει πως ναι μεν η ομάδα θα αγωνιστεί κανονικά στα παιχνίδια του Euro, αλλά αν προκληθούν ξανά επεισόδια, τότε η ρωσική ομοσπονδία θα τεθεί εκτός διοργάνωσης.

Την ίδια ώρα στη Νίκαια, σύμφωνα με τo itv, μια ομάδα των Nice Ultras επιτέθηκε σε οπαδούς της Βορείου Ιρλανδίας, οι οποίοι πανηγύριζαν την ισοφάριση των Ρώσων επί της Αγγλίας σε μια παμπ μαζί με Πολωνούς φιλάθλους. Η αστυνομία έσπευσε να ηρεμήσει τα πνεύματα αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει. Στη συνέχεια ένας 24χρονος Βορειοϊρλανδός έχασε τη ζωή του, πέφτοντας μεθυσμένος από μια διάβαση στην Castel Plage. Ειρωνεία; Ο πρώτος νεκρός του Euro 2016 δεν ήταν θύμα των ανεξέλεγκτων επεισοδίων αλλά της υπερκατανάλωσης αλκοόλ. Την Κυριακή το πεδίο της μάχης μεταφέρθηκε στη Λιλ με Ουκρανούς οπαδούς να συγκρούονται με Γερμανούς ακροδεξιούς. Ακόμα ένα σημείο των καιρών. Οι Γερμανοί οι οποίοι για δεκαετίες προσπαθούσαν να αποτινάξουν από πάνω τους το χιτλερικό παρελθόν πανηγυρίζοντας για δεκαετίες τις νίκες της Nationalmannschaft κρύβοντας ενοχικά τη γερμανική σημαία, σήμερα -κάποιοι εξ αυτών- βολοδέρνουν με άνεση στα γήπεδα του Euro, με ναζιστικά σύμβολα στα μπράτσα. Δεν είναι οι μόνοι.

αντιδρούν


Αντιστοίχως, εθνικιστικά σύμβολα έκαναν την εμφάνισή τους στο δρόμο τόσο από τους οπαδούς των Ουκρανών, των Σλοβάκων, των Αυστριακών, ενώ οι Τούρκοι ύψωσαν το ντροπιαστικό πανό «Where is Marco?» («Πού είναι ο Μάρκο;») αναφερόμενοι στον αδικοχαμένο Μάρκο Ίβκοβιτς, τον οπαδό του Ερυθρού Αστέρα που δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από χούλιγκαν της Γαλατάσαραϊ, πριν από το παιχνίδι των δύο ομάδων για την Ευρωλίγκα.

Για την ώρα ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας, Μπερνάρ Καζνέβ ανακοίνωσε πως έχουν γίνει μόλις 116 συλλήψεις, ενώ τρεις οπαδοί έχουν ήδη απελαθεί και σε άλλους πέντε έχει απαγορευτεί η είσοδος στη χώρα, καθώς θεωρούνται επίφοβοι για πρόκληση επεισοδίων. Χθες, ο εισαγγελέας ανακοίνωσε πως θα κάνει εισήγηση για φυλάκιση δέκα χούλιγκαν που έχουν συλληφθεί στην Μασσαλία, μεταξύ των οποίων οι έξι είναι Άγγλοι, τρεις Γάλλοι και ένας Αυστριακός, ενώ θα τους επιβληθεί ισόβιος αποκλεισμός τους από τα γήπεδα ποδοσφαίρου.

Δεδομένης της κατάστασης τα νούμερα των συλληφθέντων είναι μάλλον απογοητευτικά. Οι διοργανωτές Γάλλοι προσπαθούν να ελέγξουν τους οπαδούς επιβάλλοντας επιπλέον μέτρα ασφαλείας όσο και απαγόρευση του αλκοόλ, όμως τα πράγματα δεν φαντάζουν ευοίωνα για τη συνέχεια. Οι περίπου 80.000 αστυνομικοί δείχνουν ότι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν, όταν μάλιστα οι κοινωνικές συνθήκες στη Γαλλία μοιάζουν με πυριτιδαποθήκη εν μέσω απεργιών και κινητοποιήσεων. Που καταλήγουμε;


Ένα από τα πλέον διαχρονικά κλισέ θέλει το ποδόσφαιρο να αποτελεί «καθρέφτη της κοινωνίας», οπότε οι ισχυροί των Βρυξελλών καλό είναι να ρίξουν μια ματιά στα γήπεδα της Γαλλίας. Υπάρχει πλήθος βιβλιογραφίας που αναφέρεται στα αίτια και τις συνθήκες όπου ευδοκιμούν οι «σπόροι» του χουλιγκανισμού. Δεν είναι ένα απλό κοινωνικό φαινόμενο, αντιθέτως πρόκειται για ένα σύνθετο και πολυπαραγοντικό πρόβλημα. Η έρευνα του Eric Dunning και της ομάδας του στο βιβλίο «Fighting Fans: Football Hooliganism as a World Phenomenon» προσφέρει μια σειρά επαρκών απαντήσεων. Αντιστοίχως σας παραπέμπω στο «Hibs Boy The Life and Violent Times of Scotland’s Most Notorious Football Hooligan» του Andy Blance, στο «Suicide Squad: The Inside Story of a Football Firm» του Andrew Porter, στο «Eurotrashed: The Rise and Rise of Europe’s Football Hooligans» του Dougie Brimson.

Η βία δεν μπορεί να εξηγηθεί με απλουστευμένες ερμηνείες, πόσο μάλλον εάν πρώτα δεν εξεταστεί το πολιτιστικό, το οικονομικό, το κοινωνικό και το γεωπολιτικό «υπόστρωμα» μιας χώρας. Οι χούλιγκαν που αυτή την εποχή έχουν στήσει το δικό τους πάρτι στους δρόμους των γαλλικών πόλεων προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές αφετηρίες και καθεμία ομάδα φέρει τα δικά της εσωτερικά κίνητρα για να ριχτεί στη «μάχη». Για παράδειγμα οι Ρώσοι εφορμούν παραδομένοι στον πολιτικό χουλιγκανισμό, επιθυμούν να προβάλλουν μια αίσθηση ανωτερότητας της Ρωσίας έναντι της Ευρώπης, να επιδείξουν την υπεροχή της. Πιθανώς γι’ αυτό σύμφωνα με τον Guardian ταξίδεψε μαζί με την επίσημη αποστολή της ρωσικής ομοσπονδίας (!) ο Αλεξάντερ Σπρίγκιν, γνωστός Ρώσος εθνικιστής, πρώην ηγέτης ακροδεξιών οργανώσεων ήδη από τη δεκαετία του ’90 και σήμερα «συνεργάτης» του Ιγκόρ Λεμπέντεφ, του αντιπροέδρου του Ρωσικού Κοινοβουλίου, ο οποίος έγραψε τις προάλλες το «αμίμητο» (!) tweet: «Δεν βρίσκω κάτι κακό στις κόντρες των οπαδών και τα επεισόδια. Αντιθέτως θα πω μπράβο στους συμπατριώτες μου! Συνεχίστε την καλή δουλειά! Ό,τι συμβαίνει στη Μασσαλία και τις υπόλοιπες πόλεις της Γαλλίας, δεν έχει να κάνει με το αλκοόλ και τα ποτά, αλλά με την αδυναμία της αστυνομίας να ελέγξει την κατάσταση».

Τα πράγματα -για τη ρωσική «εισβολή» και τους σκοπούς της- κάνει ακόμα πιο ξεκάθαρα Ρώσος χούλιγκαν ο οποίος μιλώντας στο γαλλικό πρακτορείο, ανέφερε: «Δεν έχει σημασία ποια ομάδα υποστηρίζει ο καθένας, όλοι είμαστε από τη Ρωσία. Πηγαίνουμε για να πολεμήσουμε τους Άγγλους, υποστηρίζουν ότι είναι οι καλύτεροι χούλιγκανς, αλλά εμείς θέλουμε να δείξουμε ότι είναι κορίτσια. Οπαδοί και χούλιγκανς από τη Ρωσία είναι πολύ νεότεροι σε ηλικία, γύρω στα 20 με 30. Οι περισσότεροι από αυτούς κάνουν σπορ όπως η πυγμαχία και άλλα είδη μαχητικών αθλημάτων. Ο στόχος μας είναι να αποδείξουμε ότι οι Άγγλοι δεν είναι χούλιγκανς. Δεν ξέρουν να παλέψουν. Πολλοί Ρώσοι έρχονται με αυτο το σκοπό, είναι κάτι σαν σπορ γι αυτούς. Οι Άγγλοι χρησιμοποιούν καρέκλες και μπουκάλια για να παλέψουν, ενώ οι Ρώσοι παλεύουν με τα χέρια τους. Δεν θέλουμε να σκοτώσουμε ή να τους τραυματίσουμε. Θέλουμε να τους δείξουμε τη δύναμή μας. Έχω την αίσθηση ότι ήταν ενδιαφέρον για τη γαλλική αστυνομία να βλέπει τους Ρώσους να πολεμούν τους Άγγλους, γι’ αυτό και παρενέβησαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή». Καθοδηγητής και «στρατηγός» των επιχειρήσεων φέρεται να είναι ο περιβόητος Killerem, γνωστός ως «Vasiliy the Killer». Εδώ μια παλαιότερη συνέντευξή του σε οπαδικό site.

Σύμφωνα με την Equipe τα περιστατικά εκτεταμένων επεισοδίων των τεσσάρων τελευταίων μεγάλων διοργανώσεων είναι 78. Στα 66 από αυτά οι οπαδοί των Λιονταριών ήταν παρόντες -έλειψαν μόλις από 12 συμπλοκές. Σαν να μην έφτανε αυτό συχνά και οι ίδιοι οι ποδοσφαιριστές υποδαυλίζουν το φυτίλι του χουλιγκανισμού με τις δηλώσεις τους. Πρόσφατο παράδειγμα ο μέσος των Άγγλων, Τζακ Γουίλσιρ, ο οποίος ενόψει της αναμέτρησης Αγγλίας-Ουαλίας την Πέμπτη είπε: «Ξέρουμε ότι οι Ουαλοί δεν μας συμπαθούν. Ούτε και εμείς -θα γίνει ένα σκληρό παιχνίδι και θα υπάρχουν πολλά τάκλιν. Μας δίνει τη δυνατότητα να αποδείξουμε το πάθος που κρύβουμε ως έθνος. Έχουμε έρθει εδώ για να κερδίσουμε». Αυτό που κερδίζει για την ώρα ο αδάμαστος Τζακ είναι το βραβείο «Της Πλέον Ακατάλληλης Δήλωσης την πλέον Ακατάλληλη Στιγμή». Σαν να μην βρίσκεται στη Γαλλία, λες και δεν άκουσε πως από τα επεισόδια κινδύνεψε η γυναίκα του συμπαίκτη του, Τζέιμι Βάρντι. Παρά τις δηλώσεις του πάντως, Άγγλοι και Ουαλοί, άφησαν στην άκρη τις εσωτερικές αντιπάθειες και το βράδυ της Τρίτης ενώθηκαν για να αντιμετωπίσουν ομάδα Ρώσων χούλιγκαν στη Λιλ.

Πλέον μένει να δούμε αν στη συνέχεια του τουρνουά η προσοχή μας θα επιστρέψει αποκλειστικά εντός γηπέδου, στους πραγματικούς πρωταγωνιστές. Δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος επ’ αυτού. Οι σημερινοί «θεματοφύλακες» της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης «έσπειραν» ανέμους στις κοινωνίες της Δύσης και τώρα «θερίζουμε» θύελλες στα γήπεδα της Γηραιάς Ηπείρου με σφοδρή έξαρση του εθνικισμού. Οι λαοί κλείνονται στο καβούκι τους, ενώ ακραίες, λαϊκίστικες φωνές ηχούν γλυκά στα αυτιά τους. Στο μέλλον, μέσω του ποδοσφαίρου, πολλοί θα μεταφέρουν στο εξωτερικό γειτονικές διαφορές και εθνικές αντιπαλότητες, ενώ άλλοι που βιώνουν ασφυκτικές συνθήκες διαβίωσης στη χώρα τους, αντιμέτωποι με κέντρα εξουσίας που αδιαφορούν και τους περιθωριοποιούν, θα βρίσκουν μέσω της βίας μια διέξοδο να γίνουν κοινωνικά «ορατοί». Πολλές έρευνες συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως φαινόμενα χουλιγκανισμού παρατηρούνται συχνά σε φτωχοποιημένες χώρες με υψηλά ποσοστά ανεργίας, κατανάλωσης αλκοόλ και ουσιών.

Φοβάμαι πως το Euro 2016 είναι ο προάγγελος μιας σειράς κακών μαντάτων για το μέλλον της Ευρώπης. Όμως, αυτά συμβαίνουν όταν τα οράματα μιας άλλης εποχής μετατρέπονται στους εφιάλτες του σήμερα και η επιθυμία για ειρηνική συνύπαρξη αντικαθίσταται από γεωπολιτικά συμφέροντα, πάθος για ομοσπονδιακή εξουσία και απόλυτο έλεγχο των λαών. Το ποδόσφαιρο για πολλοστή φορά χρησιμοποιείται ως «όχημα» κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων. Ας ελπίσουμε πως στο τέλος η στρογγυλή θεά θα επικρατήσει στο βρώμικο παιχνίδι που έχει στηθεί γύρω της. Για όλους εμάς τους εκατομμύρια πιστούς της…


Περισσότερα από το VICE

Το Bullying, το «Αντρικό» Μεγάλωμα των Αγοριών στην Επαρχία και οι Σοκαριστικές Λεπτομέρειες της Δολοφονίας που μας «Πάγωσε»

Μια Ιερόδουλη μας Μιλάει για το πώς Είναι οι Έλληνες Πελάτες της

Πανεπιστημιακοί Καθηγητές Μοιράζονται Μαζί μας τις πιο «Κουλές» Ιστορίες με Φοιτητές τους

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.