Οι Γονείς σου Επηρεάζουν (και) το Ποιος Τύπος Ανθρώπου σε Ελκύει

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic.

Πολλές από τις απόψεις του Freud για το σεξ είναι, το λιγότερο, αμήχανες, αλλά ίσως όχι περισσότερο από τον ισχυρισμό του ότι ενδόμυχα νιώθουμε σεξουαλική επιθυμία για τους γονείς μας – κάτι που ονόμασε Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα για τα αγόρια και Σύνδρομο της Ηλέκτρας για τα κορίτσια.

Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι και ψυχίατροι ευτυχώς έχουν απομακρυνθεί από αυτήν την ιδέα. Ωστόσο, ίσως σας εκπλήξει το γεγονός ότι ενώ δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν την ιδέα ότι νιώθουμε έλξη για τους γονείς μας, υπάρχουν ολοένα και περισσότερες μελέτες που δείχνουν ότι οι γονείς μας διαμορφώνουν το ποιος μας ελκύει. Ανάμεσά τους και μια μελέτη που μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Evolution and Human Behavior.

Στη μελέτη, έδειξαν σε 769 ετεροφυλόφιλες γυναίκες και 149 γκέι άνδρες από την Τσεχία σώματα γυμνών ανδρών διαφορετικού σωματότυπου. Τους ζήτησαν να διαλέξουν την εικόνα που έμοιαζε περισσότερο με τον πιο πρόσφατο ή τον νυν σύντροφό τους, τον ιδανικό τους σύντροφο και τον πατέρα τους (όπως τον θυμόταν στην παιδική τους ηλικία).

Υπήρξε ένας μικρός, αλλά στατιστικά σημαντικός συσχετισμός ανάμεσα στον σωματότυπο των πατεράδων των συμμετεχόντων και σε εκείνων των ιδανικών συντρόφων τους. Συγκεκριμένα για τις ετεροφυλόφιλες γυναίκες, ασχέτως αν ο πατέρας τους ήταν μεγαλόσωμος, αδύνατος ή μυώδης, είχαν την τάση να φαντάζονται τον ιδανικό σύντροφο με παρόμοιο σωματότυπο. Αυτό το εύρημα ήταν πιο έντονο σε γυναίκες που είπαν ότι είχαν καλή σχέση με τον πατέρα τους, όταν ήταν μικρές.

Στους γκέι άνδρες, το αποτέλεσμα ήταν πιο περιορισμένο: μόνο όσοι είχαν αδύνατους πατεράδες έδειξαν προτίμηση για αδύνατους ιδανικούς συντρόφους. Αυτό σημαίνει ότι αν είχαν έναν μυώδη ή μεγαλόσωμο πατέρα, δεν παρουσίαζαν προτίμηση σε αυτά τα χαρακτηριστικά. Επιπλέον, σε αντίθεση με τις γυναίκες, η ποιότητα της σχέσης με τον πατέρα τους δεν φαινόταν να έχει σημασία.

VICE Video: Οι Γονείς που Ανησυχούν για το Αντιεμβολιαστικό Ρεύμα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Πρόκειται για μία μόνο από τις πολλές μελέτες των τελευταίων ετών που αναφέρουν συσχέτιση ανάμεσα στα εξωτερικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που μας φρόντισαν, όταν ήμασταν μικροί και τα χαρακτηριστικά που προτιμάμε στους ερωτικούς μας συντρόφους. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2013 στο Journal of Research in Personality, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που είχαν μεγαλύτερους σε ηλικία γονείς (μητέρα ή πατέρα) είχαν την τάση ως ενήλικες να ελκύονται από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Υπάρχουν κι άλλα, όμως. Έχουν βρεθεί πολλές άλλες καταγεγραμμένες ομοιότητες ανάμεσα στα χαρακτηριστικά των γονιών (συνήθως του αντίθετου φύλου, δεδομένου ότι οι μελέτες εστίασαν στους ετεροφυλόφιλους) και σε αυτά των πραγματικών ή ιδανικών συντρόφων, που περιλαμβάνουν ύψος, χρώμα μαλλιών και ματιών και ποσότητα τριχοφυίας στο σώμα.

Τι παίζει, λοιπόν; Γιατί μας ελκύουν άνθρωποι που μοιάζουν με τους γονείς μας; Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά, αλλά υπάρχουν μερικές θεωρίες.

Η μία είναι ότι οι άνθρωποι, όπως πολλά ζώα, περνούν μια διαδικασία σεξουαλικής «αποτύπωσης» σε μικρή ηλικία. Κατά τη διάρκεια μιας σημαντικής αναπτυξιακής περιόδου, μαθαίνουμε να συσχετίζουμε τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που μας φροντίζουν με εκείνα του επιθυμητού συντρόφου. Η κλασική απόδειξη αυτής της ιδέας, αν έχετε κάνει ποτέ εισαγωγικό μάθημα στην ψυχολογία, προέρχεται από την έρευνα του Konrad Lorenz, που παρουσίασε διαδικασίες αποτύπωσης σε μωρά χήνας.

Ο Lorenz ανακάλυψε ότι τα μωρά χήνας αποτυπώνουν το πρώτο κινούμενο αντικείμενο που βλέπουν και ξεκινούν να το αντιμετωπίζουν σαν να είναι η μητέρα τους – γι’ αυτό και σε κάθε άρθρο για τη δουλειά του Lorenz υπάρχει μια φωτογραφία του να τον ακολουθεί ένα σμήνος χήνες. Αλλά το πραγματικά συναρπαστικό είναι ότι τα μωρά που αποτύπωσαν τον Lorenz ως γονιό τους, αργότερα προσπάθησαν να ζευγαρώσουν με άνδρες που του έμοιαζαν.

Η θεωρία της αποτύπωσης είναι ενδιαφέρουσα, επειδή μπορεί να βοηθήσει να εξηγήσουμε όχι μόνο γιατί ελκυόμαστε από ανθρώπους που μοιάζουν με τους γονείς μας, αλλά και γιατί αναπτύσσουμε συγκεκριμένα φετίχ. Για παράδειγμα, οι ποδολάγνοι μπορούν συχνά να ανάγουν το φετίχ τους σε μια πρώιμη παιδική εμπειρία.

Τι κρύβεται πίσω από αυτές τις διαδικασίες αποτύπωσης; Οι περισσότεροι λένε πως υπάρχει εξελικτική εξήγηση, ότι η έλξη για ορισμένα χαρακτηριστικά των γονιών μας μπορεί να έχει αναπαραγωγικά οφέλη (φυσικά, μόνο αν δεν μας κάνει να θέλουμε να ζευγαρώσουμε με ανθρώπους που γενετικά είναι πολύ κοντά μας, δεδομένου ότι η αιμομιξία αυξάνει τον κίνδυνο ορισμένων εκ γενετής ελαττωμάτων). Για παράδειγμα, στον βαθμό που ενισχύει μια προτίμηση για πολύ μακρινούς συγγενείς, έναντι ανθρώπων με τους οποίους δεν σχετιζόμαστε καθόλου, ίσως αυξάνει τις πιθανότητές μας για αναπαραγωγική επιτυχία. Στο πλαίσιο αυτής της ιδέας, έχει βρεθεί σε έρευνες ότι άνθρωποι που είναι ξαδέρφια τρίτου ή τέταρτου βαθμού έχουν τα υψηλότερα ποσοστά γονιμότητας.

Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιοι σημαντικοί περιορισμοί. Πρώτον, οι συσχετισμοί που βρίσκουν οι επιστήμονες σε αυτήν την ιδέα είναι αρκετά αδύναμοι και υπάρχουν αντιφάσεις στις μελέτες. Για παράδειγμα, κάποιες βρίσκουν σχέση ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του γονιού και του ιδανικού συντρόφου, αλλά όχι στα χαρακτηριστικά του πραγματικού συντρόφου (όπως η τελευταία μελέτη στο Evolution and Human Behavior, που εξέτασε τους σωματότυπους).

Όμως, αν σκεφτεί κανείς ότι υπάρχουν πολλοί περιορισμοί ως προς τη δυνατότητά μας να διαλέξουμε συντρόφους στον πραγματικό κόσμο (ίσως το πρόσωπο που επιθυμούμε να μην μας θέλει ή ίσως να μην έχουμε πολλές επιλογές), αντιφάσεις και αδύναμα αποτελέσματα είναι αναμενόμενα.

Επιπλέον, σύμφωνα με μερικές μελέτες, οι συσχετισμοί εξαρτώνται από την ποιότητα της σχέσης που έχεις με τους γονείς σου και όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η ποιότητα της σχέσης μπορεί να παίζει μεγαλύτερο ρόλο για τις προτιμήσεις των ετεροφυλόφιλων – ίσως επειδή οι γκέι και οι λεσβίες δεν είναι τόσο πιθανό να είναι αποδεκτοί από τους γονείς τους. Αυτό περιπλέκει ακόμη περισσότερο την εξίσωση. Επιπλέον, η έλξη για κάποιον δεν αφορά μόνο την όψη του. Για παράδειγμα, ψυχολογικά χαρακτηριστικά όπως η εξυπνάδα, το χιούμορ και η ειλικρίνεια είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες, όσον αφορά το τι ψάχνουμε σε έναν ερωτικό σύντροφο.

Επομένως, ενώ απ’ ό,τι φαίνεται κάτι υπάρχει στη θεωρία ότι μας ελκύουν άνθρωποι που μοιάζουν με τους γονείς μας σε κάποιο επίπεδο, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα καταλήξουμε με έναν σύντροφο που μοιάζει με τη μαμά ή τον μπαμπά μας.

Ο Justin Lehmiller είναι διευθυντής του προγράμματος κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπολ Στέιτ, μια σχολή που συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Kinsey και γράφει το blog Sex and Psychology. Ακολουθήστε τον στο Twitter @JustinLehmiller.

Περισσότερα από το VICE

Ο Λεωνίδας Ανέβηκε με Αναπηρικό Αμαξίδιο στον Όλυμπο Επειδή Είναι Αληθινός Πανκ

Οι Λατέρνατιβ Κάποτε Δεν Κοιμούνταν, Τώρα Έγιναν Δέκα Χρονών και Ξυπνούν Ξημερώματα

«Ούτε Αγίες, Ούτε Πουτάνες»: Έτσι Ήταν η Ζωή για τις Γυναίκες της Αντίστασης